Ψάχνοντας παλιά μου πράγματα, βρήκα ένα μνημόνιο που είχα γράψει σημειώσεις όταν υπηρετούσα στην
Μοίρα Καταδρομών, σχετικά με καταδρομικά αντικείμενα.
Ξεφυλλίζοντάς το, έπεσε το μάτι μου στην επικεφαλίδα: "Ατομική υγιεινή σε εκστρατεία". Ένα θέμα που συνήθως δεν αποσπά την προσοχή μας γιατί δεν δημιουργείται η
ανάγκη σε καθημερινή βάση, με τις τόσες ανέσεις που έχουμε στον "πολιτισμένο" μας κόσμο.
Στην ερώτηση, αν πρέπει να σκέφτεται κανείς κανόνες ατομικής υγιεινής σε κατάσταση επιβίωσης ή μάχης, η απάντηση είναι ναι!
"Χωρίς τη λήψη μέτρων και την εφαρμογή συγκεκριμένων κανόνων, αυξάνονται οι πιθανότητες πρόωρης κόπωσης. Η κόπωση προκαλεί χαλάρωση ενεργειών και αντιδράσεων του σώματος και το κάνει δεκτικό σε αρρώστιες. Η θέληση για μάχη ή η προσπάθεια επιβίωσης εξασθενίζει και τελικά επέρχεται η πλήρης κατάρρευση και ενδεχομένως σε ακραίες περιπτώσεις ο θάνατος", γράφει ο πρόλογος του μνημονίου μου στο θέμα αυτό.
"Η διατήρηση του σώματος και του ιματισμού μας καθαρού σε συνθήκες εκστρατείας ή επιβίωσης, προστατεύει από μολύνσεις και ασθένειες, διατηρεί την υγεία σταθερή και το ηθικό ακμαίο, για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων", συνεχίζει.
Για ένα μαχητή, σε περίπτωση μακροχρόνιας διαβίωσης στην ύπαιθρο για οποιοδήποτε λόγο, η τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής αποκτούν μεγάλη βαρύτητα. Περισσότερο στον χώρο των ειδικών δυνάμεων, που λόγω φύσης αποστολής, πιθανόν ν' απαιτηθεί παραμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα μακριά από βάσεις ανεφοδιασμού και Διοικητικής Μέριμνας.
Θυμάμαι με τη Μοίρα Καταδρομών στη δεκαετία του '70, ζούσαμε πάνω από μήνα στο βουνό και επομένως ήταν βασική ανάγκη η τήρηση κανόνων υγιεινής. Βέβαια δεν είχαμε την άνεση να κάνουμε το καθημερινό μας μπάνιο, αλλά πάντα σε στιγμές ανάπαυλας μετά από πολύωρες πορείες, περιποιούμαστε τα πόδια μας και πλενόμασταν τμηματικά, στα "απόκρυφα" σημεία, στις μασχάλες, στα πόδια, εκμεταλλευόμενοι τις πηγές και τις ρεματιές.
Σε περίπτωση περιπόλων μάχης ή αναγνώρισης τι γίνεται; Και εκεί πρέπει ν' ακολουθούνται βασικοί κανόνες ώστε οι μαχητές να διατηρούν τις δυνάμεις τους. Βέβαια πάντα υπάρχει μέτρο. Όχι υγιεινή εις βάρος της τακτικής, ούτε τακτική εις βάρος της υγιεινής. Το να παραμείνεις για παράδειγμα πολλές ημέρες χωρίς να καθαρίζεις τα δόντια σου, μπορεί να σου προκαλέσει τεράστιο πρόβλημα αν προσβληθεί κάποιο δόντι σου από τερηδόνα και αρχίζει να σε πονάει! Και μιλάω για μια απλή και συνηθισμένη περίπτωση.
Το αντίθετο, η εξεζητημένη περιποίηση με αρωματικά σαπούνια ή απορρυπαντικά στην ερημιά, θα προκαλέσει στα σίγουρα την προσοχή και τον εντοπισμό σου. Κάποτε ένας εκπαιδευτής, συνήθιζε να λέει περιπαικτικά, "η καλύτερη υγιεινή στο πεδίο της μάχης, είναι η υπεροχή πυρός" και δεν είχε άδικο με την έννοια της διατήρησης της ζωής σου.
Ας μιλήσουμε λοιπόν για αυτούς τους βασικούς κανόνες ατομικής υγιεινής κατά τη διαβίωση στην ύπαιθρο, που μπορούν να φανούν χρήσιμοι σε οποιονδήποτε βρεθεί σε τέτοια κατάσταση
α. Διατήρησε τα χέρια σου καθαρά
Βρώμικα χέρια μπορούν να μολύνουν τροφές και τραύματα. Μετά από δραστηριότητες που χρησιμοποιούμε τα χέρια μας και πιάνουμε πράγματα που πιθανόν να έχουν μικρόβια ή αρρώστους, πρέπει οπωσδήποτε να τα πλένουμε ή/και να τ' απολυμαίνουμε πριν αρχίσουμε να τρώμε. Τα νύχια τα διατηρούμε πάντα κομμένα γιατί είναι εστίες βρωμιάς και μόλυνσης.
β. Διατήρησε τα μαλλιά σου καθαρά
Μία είναι η λύση όπως ξέρετε! Κοντό μαλλί! Τα μαλλιά, ειδικά αν είναι μακριά, αποτελούν των παράδεισο των
ψύλλων και άλλων παρασίτων! Δεν θα το 'θελε κανείς να γίνει "παροικία" ψύλλων, ή
ψειρών, πιστέψτε με! Και βέβαια πλύσιμο μια φορά την εβδομάδα τουλάχιστον.
γ. Διατήρησε το σώμα σου καθαρό.
Σίγουρα σε τέτοιες καταστάσεις, δεν μπορείς να κάνεις με την άνεσή σου το μπάνιο σου. Αλλά αν δεν θέλεις να γεμίσεις ψείρες ή άλλα βακτήρια πρέπει να επιδιώκεις την καθαριότητά σου, έστω και τμηματικά. Με ένα μικρό σφουγγάρι ή πανί, ένα κομμάτι πράσινο σαπούνι,(πράγματα που πρέπει να έχουμε πάντα στο σακκίδιό μας) και λίγο νερό, έστω από το παγούρι, γίνεται η "δουλειά" μας πολύ καλά. Πλένονται οι μασχάλες, τα γεννητικά όργανα, και όλες οι "σκοτεινές" περιοχές που αποτελούν τις οάσεις των βακτηρίων και των παρασίτων τα οποία αποζητούν τέτοια σκοτεινά, υγρά και ζεστά μέρη!
δ. Διατήρησε τα ρούχα σου στεγνά και καθαρά.
Τα ρούχα μας είναι η ασπίδα για το κρύο ή τη ζέστη του περιβάλλοντος χώρου. Ρούχα γεμάτα λίγδα, προσφέρουν ελάχιστα στην προστασία μας, αφού έτσι βρώμικα χάνουν την όποια μονωτική ιδιότητα έχουν.
Οι θύλακες αέρος, που δημιουργούν και την μόνωση μεταξύ των νημάτων του υφάσματος των ρούχων, εξαφανίζονται από την ύπαρξη των μορίων της βρωμιάς. Οι ίνες αρχίζουν να φθείρονται λόγω της τριβής τους με τα μόρια της βρωμιάς και τα ρούχα μετά από κάποιο διάστημα, σκίζονται εύκολα.
Βρώμικα ρούχα και υγρά, από βροχή ή άλλη αιτία, σε κρύο περιβάλλον, αντί να προστατεύουν, επιδεινώνουν την κατάσταση και επιταχύνουν την υποθερμία και τα κρυοπαγήματα των άκρων.
Αντίθετα, ρούχα βρώμικα και υγρά σε ζεστό περιβάλλον, γίνονται πόλος έλξης βακτηρίων και μικροβίων. Αν φοράμε ρούχα βρώμικα και στεγνά, πολύ σύντομα μουσκεύουν από τον ιδρώτα με την οποιαδήποτε καταβολή προσπάθειας και έτσι πηγαίνουμε πάλι σε μια από τις παραπάνω περιπτώσεις.
Συμπέρασμα: Σε κάθε ευκαιρία αλλάζουμε ρούχα (πρέπει να έχουμε εφεδρικά) και προσπαθούμε όπου μπορούμε να πλένουμε και να στεγνώνουμε τα ρούχα. Εννοείται ότι αν πρόκειται για αποστολή περιπόλου, κινούμαστε όπως είμαστε και όσο αντέχουμε, εφόσον ο χρόνος της όλης επιχείρησης είναι συγκεκριμένος.
Αλλά αν πρόκειται να επιβιώσουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα έξω, πρέπει να αναπροσαρμόσουμε τη ρουτίνα μας. Πλένουμε ό,τι μπορούμε, όπου και όταν μπορούμε. Στην χειρότερη περίπτωση και εφόσον έχει ήλιο, αφήνουμε τα υγρά βρώμικα ρούχα μας να στεγνώσουν κάτω από τις ακτίνες του, για να σκοτωθούν τα μικρόβια και τα ξαναφοράμε.
Τα εσώρουχα απορροφούν τον ιδρώτα και τα λίπη που εκκρίνονται από το σώμα και γι' αυτό χάνουν τις μονωτικές τους ικανότητες. Γι' αυτό πρέπει να τα αλλάζουμε συχνά. Αν φοράμε μάλλινα εσώρουχα μπορούμε να αποφεύγουμε τη συχνή αλλαγή τους, αν κάτω από αυτά, σε επαφή με το δέρμα, φοράμε ελαφρό εσώρουχο που πλένεται εύκολα.
Αν δεν υπάρχουν ευκολίες για συχνό πλύσιμο του σώματος, αλλάζουμε εσώρουχα, αφού πριν σκουπίσουμε καλά το σώμα με
πετσέτα ή με παλιά εσώρουχα. Επίσης πρέπει να χρησιμοποιούμε ψειρόσκονη (ακόμα κάτι για το σακίδιο) για να προστατευόμαστε από τα έντομα αυτά.
Τέλος να μην ξεχνάμε ότι ένα αδιάβροχο τύπου Πόντσος ή ακόμη καλύτερα, στολή τύπου Goretex διατηρεί τα ρούχα μας στεγνά.
ε. Διατήρησε τα δόντια σου καθαρά
Το στόμα και τα ούλα είναι ευπαθή σημεία στη διάρκεια παραμονής στην ύπαιθρο. Πλύσιμο του στόματος και βούρτσισμα των δοντιών έστω και με νερό μόνο αν δεν υπάρχει οδοντόκρεμα, μια φορά τη μέρα είναι απαραίτητα. Εννοείται ότι σε κατάσταση περιπόλου δεν χρησιμοποιούμε οδοντόκρεμα με γεύσεις και αρώματα, για λόγους ασφαλείας! Η οδοντόβουρτσα πρέπει να είναι αναπόσπαστο μέρος της συλλογής μας και να μην την αποχωριζόμαστε ποτέ. Στην ανάγκη σπάμε το χερούλι της και την μεταφέρουμε πιο εύκολα σε κάποια τσέπη μας.
Αν για οποιοδήποτε λόγο μείνουμε χωρίς οδοντόβουρτσα, μπορούμε να κατασκευάσουμε μια αυτοσχέδια, κόβοντας ένα χλωρό κλαδί και μασώντας την μια του άκρη. Οι μασημένες ίνες σχηματίζουν ένα βουρτσάκι που μας βοηθά στο πλύσιμο των δοντιών. Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και νήμα καθαρισμού. Αν έχουμε λίγο αλάτι τα τρίβουμε και τα καθαρίζουμε με το δάκτυλό μας. Ακόμη και με ένα πανάκι μπορούμε να τρίψουμε και να καθαρίσουμε τα δόντια, ενώ κάνοντας μια μικρή οδοντογλυφίδα καθαρίζουμε
Τι γίνεται αν έχουμε σάπιο δόντι; Κατ' αρχήν σε τέτοια περίπτωση δεν μπορεί να συμμετέχει κάποιος σε ειδική αποστολή. Πρέπει να έχει κάνει τις προληπτικές του εξετάσεις και να έχει καλύψει την ανάγκη του πριν από την αποστολή. Το ίδιο ισχύει και αν πρόκειται για ταξίδι ..αναψυχής!
Αν όμως είμαστε έξω και τύχει να μας πιάσει πονόδοντος, μπορούμε προσωρινά, αφού το καθαρίσουμε καλά, να γεμίσουμε την τρύπα με κερί, ή ασπιρίνη μέχρι να βρεθούμε σε χώρο για καλύτερη περίθαλψη. Θα πρέπει όμως να προσέξουμε ώστε να μην τρίβουμε την ασπιρίνη στα ούλα μας, γιατί θα προκαλέσουμε έγκαυμα και θα πονάμε περισσότερο. Αν το δόντι αρχίζει να πρήζεται, χρειάζεται αγωγή με αντιβίωση, που πρέπει να υπάρχει στην ατομική συλλογή μας, πρώτων βοηθειών.
στ. Περιποιήσου τα πόδια σου
Η περιποίηση των ποδιών είναι πολύ σπουδαία εργασία,
ειδικά για έναν πεζοπόρο. Πρέπει να αρχίζει την ημέρα του με καθαρές και στεγνές κάλτσες, που να τις αλλάζει το μεσημέρι, αν έχει βαδίσει πολύ. Τα πόδια διογκώνονται την ημέρα, ειδικά στην πορεία, γι αυτό δεν πρέπει να φοράει παραπάνω ζευγάρια κάλτσες, αλλά να φοράει τόσα, ώστε να αισθάνεται άνετα και να μην προξενεί στενότητα, που έχει σαν αποτέλεσμα τη διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος. Δεν πρέπει να φοράει σκισμένες ή άσχημα επιδιορθωμένες κάλτσες, γιατί προξενούν φουσκάλες.
Όταν αλλάζει κάλτσες, να στεγνώνει καλά τα πόδια του με το πάνω μέρος του προηγούμενου ζευγαριού, τρίβοντας καλά τα μέρη ανάμεσα στα δάχτυλα· μετά να φορέσει το καινούριο ζευγάρι, τεντώνοντας τις αναδιπλώσεις. Όταν φοράει παραπάνω από ένα ζευγάρι κάλτσες, να αλλάζει το εσωτερικό, δηλαδή αυτό που ακουμπάει στο πόδι του. Θα πρέπει επίσης πάντα να έχει (εφεδρικό) πρόχειρο ένα ζευγάρι κάλτσες. Εννοείται ότι και το φορεμένο υγρό, πρέπει να το στεγνώνει! Πώς; Μία απλή μέθοδος κατά την κίνηση είναι να δένεις τις φορεμένες υγρές κάλτσες εξωτερικά στο σακίδιό σου και να τις αφήνεις μέχρι να στεγνώσουν
Τα πόδια πρέπει να τηρούνται πάντα στεγνά ενώ τα νύχια πρέπει να κόβονται οριζόντια, ώστε οι άκρες τους να μην μπαίνουν μέσα στη σάρκα, σε πολύωρες πορείες. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει ανά μία ώρα να σταματάμε για ξεκούραση και να εξετάζουμε την κατάσταση των ποδιών μας.
Πριν την πορεία-βολή γινόταν παλιά στην Μοίρα, κυριολεκτικά εξονυχιστική επιθεώρηση. Όλοι έβγαζαν τ' άρβυλα και έδειχναν τις κάλτσες και τα γυμνά τους πόδια για να διαπιστωθεί ότι έχουν νύχια κομμένα, πόδια καθαρά και "πουδραρισμένα" και κάλτσες χωρίς τρύπες και εξογκώματα.
Αν σε κάποιον δημιουργηθούν φουσκάλες πρέπει να τις αντιμετωπίσει σύμφωνα με τις οδηγίες γιατρού. Κάποιες οδηγίες μπορείτε να
διαβάσετε ΕΔΩ. Να χρησιμοποιεί ποδόσκονη (σημειώστε για το σακίδιο) για να μην ιδρώνουν υπερβολικά τα πόδια και να προλαβαίνει τις φουσκάλες. Να μη χρησιμοποιεί αλοιφές, λάδια ή φάρμακα χωρίς ιατρικές οδηγίες γιατί πολλά απ' αυτά τα είδη, έχουν την ιδιότητα να μαλακώνουν το δέρμα και να το κάνουν να ιδρώνει περισσότερο.
Να
προλαβαίνει τους κάλους, φορώντας καλά υποδήματα στα σωστά μέτρα. Αν αποκτήσει κάλους
αντιμετώπιση με σωστό τρόπο . Τα πόδια κινδυνεύουν πολύ, όταν ο καιρός είναι κρύος, βροχερός ή υγρός, γιατί, αν παραμείνουν υγρά ή κρύα για μεγάλο χρονικό διάστημα, .τότε η κυκλοφορία του αίματος δεν γίνεται κανονικά ή σταματάει τελείως, δημιουργώντας μία κατάσταση γνωστή σαν κρυοπάγημα. Στην αρχή τα πόδια είναι ζαρωμένα. Αργότερα δεν αισθάνονται το άγγιγμα. Μετά πρήζονται και πονούν. Αυτό είναι το επικίνδυνο στάδιο. Επειδή είναι δύσκολο να διορθωθεί η βλάβη στην κυκλοφορία, τα πόδια παθαίνουν γάγγραινα και μετά δυστυχώς, ακολουθεί ακρωτηριασμός.
Οι Τέσσερις κανόνες που προφυλάσσουν απ' τα κρυοπαγήματα
(1) Κίνηση των Ποδιών
Η κίνηση διατηρεί την κυκλοφορία. Αν ο στρατιώτης στέκεται σε λασπωμένο έδαφος για αρκετό χρόνο, να κινεί τα δάχτυλα του μέσα στα υποδήματα του και να λυγίζει τα πόδια του από τους αστραγάλους.
(2) Ευρύχωρα Άρβυλα και Κάλτσες
Αν τα υποδήματα είναι σφιχτά να λύνει τα κορδόνια τους, έτσι που να μην εμποδίζεται η κυκλοφορία του αίματος.
(3) Στεγνά Πόδια
Να χρησιμοποιεί ποδόσκονη και να φοράει στεγνές κάλτσες. Αν είναι αδύνατο να διατηρεί πάντα τα πόδια του στεγνά πρέπει να προσπαθεί να καλυτερεύσει, όσο γίνεται, τις συνθήκες διαβίωσης του περιορίζοντας την υγρασία.
(4) Μακριά από τη Φωτιά
Αν βρισκόταν έξω δεν πλησιάζει αμέσως τα πόδια του στη φωτιά για να τα ζεστάνει, αλλά περιμένει να ζεσταθούν μόνα τους, γιατί η απότομη ζέστη, προκαλεί διαστολή του αίματος και σπάσιμο των αγγείων, που δεν είναι έτοιμα να το δεχτούν.
ζ. Φρόντιζε την ανάπαυσή σου
Η κούραση προκαλεί χαλάρωση των ενεργειών και αντιδράσεων του σώματος και το κάνει δεκτικό σε αρρώστιες, όπως ειπώθηκε και προηγουμένως. Γι' αυτό ένας πεζοπόρος και περισσότερο ένας μαχητής, πρέπει να εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία για ανάπαυση. Στις στάσεις που γίνονται στη διάρκεια πορείας, να βγάζει το φόρτο του. να ξαπλώνει και να χαλαρώνει το σώμα του, όποτε μπορεί.
Να προσπαθεί να κοιμάται στις περιόδους αναμονής. Να μη φοράει στενά άρβυλα ή ρούχα που ερεθίζουν το δέρμα, γιατί αυτό μεγαλώνει την κούραση. Αν πρόκειται να κοιμηθεί πάνω στο έδαφος, να το καθαρίσει πριν από τις πέτρες και σκληρά αντικείμενα και να φροντίζει την θέση του ύπνου ώστε να μπορεί ξαπλώνει τελείως και άνετα. Αν δε γίνει αυτό η κυκλοφορία του αίματος θα είναι κακή και επομένως η ανάπαυση δε θα είναι τέλεια με αποτέλεσμα την πρόωρη κούραση, την επόμενη ημέρα. Όπως έχουμε ξαναπεί,
όπως στρώσεις θα κοιμηθείς.
η. Καθάριζε το νερό που πίνεις
Άλλη φροντίδα είναι η διατήρηση νερού. Το στομάχι του ανθρώπου δεν είναι ψυγείο, έτσι που αν γεμίσει με κρύο νερό, θα δροσίσει ολόκληρο το σώμα. Γι' αυτό ένας πεζοπόρος, δεν πρέπει να πίνει απότομα, μεγάλη ποσότητα νερού στις πορείες, ακόμη και αν ο καιρός είναι ζεστός. Το νερό πίνεται με μικρές γουλιές σε συχνά διαστήματα. Πολύ κρύο νερό προκαλεί αηδία και πολύ ιδρώτα, που αφαιρεί τα άλατα από το αίμα κι έτσι προκαλείται
εξάντληση από τη θερμότητα (θερμοπληξία).
Η θερμοπληξία αναγνωρίζεται από τη χλομάδα και τον ιδρώτα του ασθενή καθώς και απ' την αδυναμία και τη ζαλάδα του. Γι' αυτό κάποιος πρέπει να πίνει μόνο όσο νερό έχει ανάγκη, κρατώντας το λίγο στο στόμα του πριν το καταπιεί, καταπραΰνοντας έτσι καλύτερα τη δίψα του.
Αν πίνει περισσότερο από ενάμιση λίτρο νερό τη μέρα, πρέπει να παίρνει και δύο
κάψουλες αλατιού, για κάθε υδροδοχείο, εξισορροπόντας τους ηλεκτρολύτες που χάνει με τον ιδρώτα. Ίσως το αλάτι να προκαλέσει κάποια αίσθηση καύσης στο στομάχι, γι αυτό πριν το πάρει πρέπει να το διαλύει σε λίγο νερό και μετά να πίνει και λίγο νερό.
Το νερό που δεν ελέγχεται και δεν φιλτράρεται, μπορεί να είναι επικίνδυνο.
Τα μικρόβια δεν φαίνονται κι όμως μπορεί να υπάρχουν εκατομμύρια απ' αυτά. Αν το νερό δεν έχει ελεγχθεί πρέπει να αποστειρώνεται, πριν να χρησιμοποιηθεί, είτε με βρασμό, είτε με χάπια χαλαζόλης. Σε κάθε μπουκάλι ή υδροδοχείο ρίχνονται δύο χάπια, και μετά 30 λεπτά το νερό είναι έτοιμο για πόση. Πριν να πιούμε καθαρίζουμε το στόμιο με λίγο νερό.
Υπάρχουν και άλλοι αυτοσχέδιοι τρόποι για μετατροπή νερού σε πόσιμο, ανάλογα με το
περιβάλλον που ενεργούμε. Το νερό πρέπει να χρησιμοποιείται με οικονομία, γιατί σπατάλη νερού, μπορεί να προκαλέσει λίγο αργότερα δίψα. Το πόσιμο νερό είναι πολύτιμο! Προσοχή όμως και στην
αφυδάτωση!
θ. Πρόσεχε την τροφή σου
Οι ωμές τροφές είναι επικίνδυνες, γιατί είναι φορείς μικροβίων εξαιτίας της επαφής τους με τα διάφορα έντομα. Σε πολλά μέρη χρησιμοποιούνται σαν λίπασμα, και ανθρώπινες ακαθαρσίες ακόμη, πράγμα που προκαλεί μολύνσεις, ιδίως στους ξένους, που δεν είναι προσαρμοσμένοι στις τοπικές συνθήκες.
Το νωπό κρέας μπορεί να προκαλέσει μόλυνση αν δεν ψηθεί καλά. Η φυματίωση και ο αφθώδης πυρετός μεταδίδονται με το γάλα μολυσμένων ζώων, ακόμα και με το βούτυρο και το τυρί που έχει κατασκευαστεί από αυτό. Επίσης τα φρούτα και τα λαχανικά μπορεί να είναι μολυσμένα, γι αυτό πλένονται καλά με νερό.
Στην περίπτωση διεξαγωγής ειδικών επιχειρήσεων, χορηγούνται ειδικές κονσερβοποιημένες ή αφυδατωμένες τροφές μάχης, που καλύπτουν τις θερμιδικές και θρεπτικές απαιτήσεις του μαχητή. Αλλά και στο εμπόριο κυκλοφορούν παρόμοιες τροφές για πεζοπόρους και ορειβάτες.
Επειδή η θερμότητα και η ενεργητικότητα που δίνει ένα ζεστό φαγητό ή ρόφημα είναι αναγκαίες, οι τροφές δεν πρέπει να καταναλώνονται κρύες. Πρέπει να τις ζεσταίνουμε με κάθε τρόπο, ακόμα και στα
καμινέτα «τσέπης», που αρκούν για την ετοιμασία ζεστού ροφήματος. Αν χρησιμοποιούμε αγγεία φαγητού, θα πρέπει να τα διατηρούμε πάντα καθαρά, καθώς και τα κουταλάκια, μαχαίρια κτλ. Οι ακαθαρσίες προκαλούν μολύνσεις.
Επομένως πέρα από την ξηρά τροφή που υπό κανονικές συνθήκες μεταφέρουμε στον φόρτο μας, μαζί με κάψουλες βιταμινών, ανάλογα με τη διάρκεια της παραμονής μας σε ύπαιθρο, σε καταστάσεις επιβίωσης θα πρέπει να εφαρμόζονται οι βασικοί κανόνες απολύμανσης τροφών που συλλέγουμε, με βράσιμο ή καλό ψήσιμο. Δεν "σαβουριάζουμε" ό,τι βρούμε, όπως κάνει ο
Bear Grylls στα ντοκιμαντέρ του (
εκ του ασφαλούς, βεβαίως!)
Σε περίπτωση υπαίθριου καταυλισμού ένα άλλο σημείο προσοχής είναι η
κατασκευή χώρου τουαλετών, που θα πρέπει να εγκαθίσταται τουλάχιστον 50 μέτρα μακριά από σημεία υδροληψίας, για την αποφυγή μολύνσεων.
Αν μιλάμε όμως για ένα μικρό πεζοπόρο τμήμα στο βουνό, ένα ατομικό πτυοσκάπανο είναι αρκετό για να σκάψουμε μικρό λάκκο και να "ενεργηθούμε" μέσα, καλύπτοντας μετά με χώμα το ..περιεχόμενο. Και αυτό προς αποφυγή μολύνσεων!
Αν όμως μιλάμε για περιπόλους, τότε η τακτική υπερισχύει της υγιεινής! Όλα τα κάνουμε σε πλαστικές σακούλες και τα κουβαλάμε ..επάνω μας, μέχρι να βγούμε από την επικίνδυνη περιοχή! Αλλιώς τα ίχνη μας θα βρεθούν και μαζί μ' αυτά, θα ..βρεθούμε κι' εμείς σε δυσάρεστη κατάσταση!
Ανιχνευτής
