Αναμνήσεις από ...παλιά..

 Η ιστορική αναδρομή της εκπαίδευσης   βοηθάει στην καλύτερη κρίση και στην εξέλιξή της. Δείτε σε ένα σύντομο ιστορικό βίντεο πώς εκπαιδεύονταν οι πρώτοι Βρετανοί αλεξιπτωτιστές. Κάπως έτσι εκπαιδεύτηκαν και οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές του Ιερού Λόχου Μέσης Ανατολής.

Ξέρετε από καταιγίδες;

Πηγή

Όσοι έχετε ζήσει περισσότερο στο βουνό και γενικά στην ύπαιθρο, σίγουρα θα έχετε εμπειρία και θα ξέρετε τι σημαίνει να σε πιάσει καταιγίδα έξω. 

Βασικά ποτέ κανείς δεν είναι ασφαλής όταν αστράφτει και βροντά ενώ βρίσκεται στο βουνό ή στη θάλασσα. 

Το πιο λογικό είναι να σπεύσεις να βρεις καταφύγιο μέχρι να περάσει η μπόρα και η καταιγίδα. Αν ακούς τις βροντές, πρέπει να γνωρίζεις ότι είσαι σε ακτίνα προσβολής από κεραυνό.

Τί είναι οι καταιγίδες; 

"Οι καταιγίδες είναι από τα πιο βίαια ατμοσφαιρικά φαινόμενα και συνοδεύονται από ραγδαίες βροχές, ισχυρούς ανέμους με μεταβλητή ένταση και διεύθυνση, οι οποίοι μπορεί να φτάσουν τα 50 με 80 km/h ή ακόμα και τα 100 km/h, από ισχυρές ηλεκτρικές εκκενώσεις, δηλαδή κεραυνούς και πολλές φορές από χαλάζι.

Οι κίνδυνοι επομένως από τις καταιγίδες συνίστανται από τους τοπικά πολύ ισχυρούς ανέμους, τις τοπικά ισχυρές βροχοπτώσεις, τους κεραυνούς και τις πιθανές χαλαζοπτώσεις.

Η διάρκεια μιας καταιγίδας είναι το πολύ δύο ώρες. Οι ραγδαίες βροχές των καταιγίδων είναι ικανές να προκαλέσουν πλημμύρες."

Τι είναι και πως δημιουργείται ο κεραυνός;

"Όταν υπάρχουν οι συνθήκες που δημιουργούν καταιγίδα, όπως υγρασία στην ατμόσφαιρα πολλή θερμότητα κλπ ο αέρας που στροβιλίζεται παρασύρει ιόντα από τα σύννεφα και από την επιφάνεια της γης ή της θάλασσας και έτσι δημιουργείται συσσώρευση ηλεκτρικών φορτίων στα σύννεφα και φυσικά διαφορά δυναμικού μεταξύ των σύννεφων (συνήθως αρνητικά φορτισμένων ) και της ξηράς ή της θάλασσας φορτισμένης θετικά.

Ο αέρας που υπάρχει μεταξύ του σύννεφου και της θάλασσας είναι όπως γνωρίζουμε κακός αγωγός του ηλεκτρισμού και έτσι τα φορτία δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν ώστε να εξουδετερωθούν, κατ' αυτόν τον τρόπο η διαφορά δυναμικού συνεχώς αυξάνεται και παίρνει τιμές πάρα πολύ υψηλές, από 80 εκατομμύρια έως και 1 δισεκατομμύριο βολτ, για να πάρετε μια ιδέα αυτού του μεγέθους σκεφθείτε ότι η διαφορά δυναμικού στο μπουζί είναι περίπου 20 000 βολτ.

Όταν λοιπόν η διαφορά δυναμικού λάβει τόσο υψηλές τιμές γίνεται διάτρηση του αέρα και δημιουργείται ηλεκτρικός σπινθήρας. Η διάτρηση του αέρα δεν είναι στιγμιαία. Από το σύννεφο ξεκινά μια αρχική εκτόνωση η οποία λέγεται “εκτόνωση οδηγός” αόρατη, και προχωρεί με βήματα και ταχύτητα 100 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο προς την Γη.

Από την γη ξεκινά μια εκτόνωση με αντίθετη πολικότητα που ονομάζεται «εκτόνωσης ανάκλησης». Την στιγμή που συναντιόνται οι δυο εκτονώσεις έχουμε τον κεραυνό.

Το φαινόμενο διαρκεί μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες του μικροδευτερολέπτου. Λόγω του σπινθήρα, ο αέρας θερμαίνεται, η θερμοκρασία σε κλάσματα του δευτερολέπτου ξεπερνά κατά πολλές φορές εκείνη της επιφάνειας του Ήλιου, συμπιέζεται και ισχυρές μάζες του μετατοπίζονται.

Η ισχυρή βροντή του κεραυνού δημιουργείται από την διάσπαση του αέρα λόγω υψηλής θερμοκρασίας. Η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος μπορεί να φθάσει τα 200.000 Αμπέρ αν και το 85% των κεραυνών έχουν εντάσεις μικρότερες των 60.000 Αμπέρ η διάρκεια της εκκένωσης είναι της τάξης των δεκάδων μsec, και το μήκος του τόξου πολλές φορές φθάνει και τα 16 χιλιόμετρα.

Φάσεις τυπικού Κεραυνού "Σύννεφο – Γη"

• Τα ηλεκτρόνια με την εκτόνωση-οδηγό, αρχίζουν να κατεβαίνουν ζικ-ζακ από το σύννεφο. Αυτό διαρκεί 1/100 του δευτερόλεπτου.
• Ενώ τα ηλεκτρόνια κατεβαίνουν, από το υψηλότερο σημείο της γης ξεκινούν θετικά φορτία.
• Όταν συναντιόνται σε ένα ύψος περίπου 30-50 μέτρα αρχίζει να περνά ισχυρό ηλεκτρικό ρεύμα, στο κανάλι (πλατύ σαν ένα μολύβι)
• Σε αυτό το σημείο ένα ισχυρότατο ρεύμα επιστροφής ανεβαίνει προς το σύννεφο με ταχύτητα 130 εκατομμύρια μέτρα το δευτερόλεπτο.

   
Πηγή

Η ισχύς λοιπόν ενός κεραυνού στην καλύτερη περίπτωση είναι (100 000 000 χ 60 000 = 6 000 000 000 K Watt ή 8.152.173.000 ίππους για όποιον καταλαβαίνει καλύτερα αυτή την μονάδα.

Η ενέργεια αυτή είναι ίση με αυτή που χρειάζονται 600 εκατομμύρια νοικοκυριά. Δυστυχώς ακόμα δεν έχει βρεθεί τρόπος την ενέργεια αυτή να την αιχμαλωτίσουμε και να την αποθηκεύσουμε για τις ανάγκες μας.

Οι κεραυνοί βρίσκουν τον δρόμο με την λιγότερη ηλεκτρική αντίσταση προς την γη ο οποίος δεν συμπίπτει τις περισσότερες φορές με τον συντομότερο γεωμετρικά δρόμο. Στην πορεία τους τίποτα δεν μπορεί να τους αντισταθεί αντίθετα όσο περισσότερα εμπόδια συναντούν, τόσο περισσότερο καταστρέφουν".

Οι λάτρεις της φύσης και των δύσκολων σπορ στο βουνό, πρέπει να παίρνουν πολύ σοβαρά τις μετεωρολογικές προβλέψεις.

Γενικά, έχουν εκδοθεί οδηγίες προστασίας από καταιγίδες για τον πληθυσμό.

Αν όμως είσαι έξω γιατί υπάρχει λόγος που στο επιβάλλει, όπως για παράδειγμα μπορεί να συμβεί σ' ένα στρατιωτικό τμήμα, τι κάνεις; Κανονικά, πριν την οποιαδήποτε κίνηση, πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπ'όψη το μετεωρολογικό δελτίο και η πρόγνωση του καιρού στην περιοχή, για να μπορεί κάποιος να προετοιμαστεί κατάλληλα. "Εχθρός-Καιρός-Έδαφος" είναι το τρίπτυχο των υπολογισμών και των εκτιμήσεων πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε στρατιωτική ενέργεια.

Η μελέτη αυτών των τριών στοιχείων, δίνει απαντήσεις στα "που, πως, πότε και τι" και βέβαια μέσα σ' αυτά συμπεριλαμβάνεται και η σχεδίαση των κινήσεων, στην οποία, σημαντικό ρόλο έχει και ο καιρός. Συνήθως σε ορεινές περιοχές, οι καταιγίδες συμβαίνουν τις απογευματινές ώρες. Αν λοιπόν θέλουμε να περπατίσουμε το βουνό, καλό είναι να προγραμματίζουμε την πορεία το πρωί, ώστε το απόγευμα να βρισκόμαστε σε καταφύγιο.

Ας πάρουμε όμως την  περίπτωση των πεζοπόρων, που περισσότερο ενδιαφέρει τους λάτρεις της φύσης στους οποίους συμπεριλαμβάνονται  και οι ..ειδικοδυναμίτες. Πέρα από την πρόγνωση ενός μετεωρολογικού δελτίου, έξω στη φύση και κυρίως ψηλά στο βουνό, ο καιρός αλλάζει πολύ γρήγορα και θα πρέπει να γνωρίζουμε τους βασικούς εμπειρικούς κανόνες αναγνώρισης καιρικών φαινομένων. Για την πρακτική μετεωρολογία, έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο.

Γενικά, μαύρα σύνεφα και ξαφνικός αέρας, προμηνύει άσχημο καιρό. Το σοβαρότερο στοιχείο μιας καταιγίδας είναι ο κεραυνός. Η έκφραση "κεραυνός εν αιθρία" έχει κάποια δόση αλήθειας. Ακόμη και με γαλανό ουρανό πάνω από το κεφάλι μας, ένας κεραυνός, μπορεί να διασχίσει απόσταση μέχρι και 16 χιλιόμετρα πριν πέσει στη γη. Και ενώ μπορεί κάποιος να νομίζει ότι είναι ασφαλής βλέποντας ότι δεν έχει κακοκαιρία κοντά του και μόνο ότι ακούει τον κεραυνό, είναι σημάδι κινδύνου. Πόσο κοντά πέφτει κεραυνός όταν τον ακούς, μπορεί να υπολογισθεί με τον παρακάτω εμπειρικό κανόνα:

• Μετρήστε το χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ της αστραπής και της βροντής σε δευτερόλεπτα.
• Διαιρέστε αυτόν το χρόνο που μετρήσατε με το 3 για να υπολογίσετε την απόσταση της καταιγίδας σε χιλιόμετρα.

Όσο και αν φαίνεται περίεργο, οι περισσότερες περιπτώσεις προσβολών από κεραυνό στη χώρα μας γίνονται κατά τη θερινή περίοδο. Σε  ελληνική μελέτη περί κεραυνών, αναφέρεται ότι:

"Από την ανάλυση των δεδομένων για τους θανάτους ανθρώπων εξαιτίας κεραυνού συμπεράναμε ότι έχουμε ένα μέσο όρο των 2 απωλειών ανά έτος (22 απώλειες συνολικά) και ότι το 95% των συμβάντων σημειώθηκαν κατά τους μήνες του μεσοκαλόκαιρου (Μάιος-Σεπτέμβριος). Ο Ιούνιος είναι ο μήνας με τα περισσότερα συμβάντα. Τα θύματα ήταν κυρίως αγρότες και βοσκοί. Όσον αφορά στους τραυματισμούς, έχουμε ένα μέσο όρο των 1,64 τραυματιών ανά έτος και το 83% των συμβάντων να γίνεται κατά τους μήνες του μεσοκαλόκαιρου, με τον Μάιο να είναι ο «χειρότερος» από τους δώδεκα μήνες".

Σίγουρα δεν είναι μεγάλο το ποσοστό απωλειών από κεραυνούς στην Ελλάδα,  αλλά κανένας δεν θα ήθελε να ..συμμετάσχει μέσα σ' αυτό το ποσοστό!

Η άμεση αντίδραση σε επικείμενη καταιγίδα όπως είπαμε και προηγουμένως, είναι να βρεθεί έγκαιρα ένα κατάλληλο οργανωμένο καταφύγιο, πριν αυτή ξεσπάσει. Καλό είναι ν΄αποφεύγεται οποιαδήποτε κίνηση, ειδικά αν δεν συντρέχει πολύ σοβαρός λόγος. Όπως λένε " καλύτερα να αργήσεις λίγο σ' αυτό τον κόσμο, παρά να πας νωρίτερα στον άλλο.."

Αν όμως βρισκόμαστε σε απομακρυσμένη περιοχή χωρίς κάποιο καταφύγιο κοντά, πάλι πρέπει να γνωρίζουμε κάποια στοιχεία αυτοπροστασίας. Το βασικότερο είναι να μη μας πιάνει πανικός! Πρέπει να παραμείνουμε ήρεμοι. Πρέπει ν' απομακρυνθούμε το ταχύτερον από ανοικτές ή/και ελώδεις περιοχές, και βέβαια από κορυφογραμμές.

Όταν βρισκόμαστε μέσα σε δάσος, κατευθυνόμαστε σε συστάδα χαμηλών θάμνων ή δέντρων που περιτριγυρίζονται από ψηλότερα δέντρα, ή χωνόμαστε μέσα σε στεγνό βαθούλωμα του εδάφους, ή σε μικρή χαράδρωση, προσέχοντας να είμαστε στην πλαγιά και όχι στο βαθύτερο σημείο της χαράδρας, για να μην την πατήσουμε, με ένα ξαφνικό χείμαρο και πλημμύρα.

Αποφεύγουμε μεμονωμένα δέντρα ή βράχια που εξέχουν. Δεν πλησιάζουμε κοντά σε στύλους ρεύματος, ή τηλεφώνου, ή κοντά σε φράκτες, ή σε καλύβες που βρίσκονται μόνες τους σε ξέφωτο.

Αν τελικά βρεθούμε σε ανοικτή περιοχή, και έχει αρχίσει  να αστράφτει και να βροντά,  πάλι ψάχνουμε να βρούμε το χαμηλότερο σημείο του εδάφους και προσέχουμε:

• Ποτέ δεν ξαπλώνουμε! 
• Δεν καθόμαστε όρθιοι. 
• Καθόμαστε σε κάθισμα βαθύ, με τα χέρια στα γόνατα, ακουμπώντας το έδαφος με το ελάχιστο δυνατό σημείο του πέλματός μας, ενώ χαμηλώνουμε προς τη γη, χωρίς να αφήνουμε κάτι να εξέχει. 
• Όπλα και μπαστούνια αφήνονται κάτω. 
• Ασύρματοι παραμένουν απενεργοποιημένοι χωρίς κεραίες. 
• Κινητά απενεργοποιούνται. 
• Δεν κρατάμε ομπρέλα και δεν ακουμπάμε τα χέρια μας στη γη. 
• Βασική επιδίωξη είναι να ελαχιστοποίησουμε την επαφή μας με το έδαφος.
• Δεν καθόμαστε όλοι μαζί ακουμπώντας μεταξύ μας, αν είμαστε ομάδα. Παραμένουμε αραιωμένοι.

Τί γίνεται αν κάποιος κτυπηθεί από κεραυνό;

"Σύμφωνα με τους ερευνητές ο κεραυνός μπορεί να εισχωρήσει στο ανθρώπινο σώμα από τα μάτια, τα αυτιά, την μύτη και το στόμα και να καταλήξει στην γη αφού διαπεράσει το νευρικό σύστημα και το αίμα. Η συνέπεια είναι το σταμάτημα της καρδιάς και των πνευμόνων, και ενώ η καρδιά μπορεί να επανέλθει μόνη της για τους πνεύμονες χρειάζεται τεχνίτη αναπνοή.

Εγκαύματα μπορούν να παρουσιασθούν στα σημεία εισόδου και εξόδου του κεραυνού καθώς και σε μέρει του σώματος που έρχονται σε επαφή με μεταλλικά αντικείμενα πχ σταυρουδάκια και αλυσίδες, ρολόγια κέρματα κλπ. Τις περισσότερες φορές το 70% όσων κτυπήθηκαν από κεραυνό με την κατάλληλη βοήθεια επανέρχονται χωρίς σοβαρές επιπτώσεις."

Επομένως αν το θύμα δεν αναπνέει, προσπαθήστε να του κάνετε τεχνιτή αναπνοή. Αν η καρδιά του δεν κτυπάει και έχετε τις κατάλληλες γνώσεις, επιχειρήστε καρδιοπνευμονική ανάνηψη.

Οι άνθρωποι που έχουν κτυπηθεί από κεραυνό δεν φέρουν κανένα φορτίο και επομένως μπορείτε να τους ακουμπήσετε και να τους συνδράμετε άφοβα.

Εννοείται ότι αν είσθε οδοιπόροι που βρίσκεστε κοντά σε κατοικημένες περιοχές και έχετε πρόσβαση σε τηλέφωνο, ειδοποιήστε το 166 ή το 112 αμέσως, αναφέροντας ότι έχετε κοντά σας θύμα από πτώση κεραυνού.

Σε ό,τι αφορά καταιγίδες και κεραυνούς στη θάλασσα ενώ ταξιδεύετε με φουσκωτό σκάφος, διαβάστε πληροφορίες στην ιστοσελίδα του Ο.Φ.Σ.Ε. (Όμιλου Φουσκωτών Σκαφών Ελλάδος).

Ένα ...μεγάλο όπλο!

 

Η υποθερμία και πως να την αντιμετωπίσετε.

(Αναδημοσίευση)

   

Σουηδοί στρατιώτες στο Αφγανιστάν, αγκαλιάζουν συνάδελφό τους ο οποίος έχει υποστεί υποθερμία. (Πηγή)

Tα προβλήματα που σχετίζονται με το υψόμετρο τείνουν να παρουσιάζονται σε ορειβάτες και πεζοπόρους μετά τα 3000 μ. Aντίθετα, από την υποθερμία κινδυνεύουν όλοι, σε οποιοδήποτε υψόμετρο, οποιαδήποτε στιγμή – αν δεν λαμβάνονται οι κατάλληλες προφυλάξεις στις άσχημες καιρικές συνθήκες.

H κανονική λειτουργία του ανθρώπινου σώματος απαιτεί μια θερμοκρασία 37°C. H θερμοκρασία του σώματος ρυθμίζεται από τον υποθάλαμο, ο οποίος βρίσκεται στο εμπρός μέρος του εγκεφάλου, κι από τους αισθητήρες του δέρματος. Tο σύστημα λειτουργεί όπως ο θερμοστάτης στο σπίτι σας. Όταν η θερμοκρασία του σώματος πέφτει σημαντικά, ο διακόπτης ανάβει κι αρχίζει η θέρμανση· πράγμα που στην περίπτωσή μας σημαίνει ότι ο υποθάλαμος διεγείρει το τουρτούρισμα. Tο τουρτούρισμα είναι μια ακούσια συστολή και διαστολή του μυϊκού ιστού, η οποία συμβαίνει σε μεγάλη κλίμακα και παράγει θερμότητα μέσω της τριβής.

Xονδρικά, η θερμοκρασία στο σώμα κατανέμεται σε δύο συνιστώσες: στον «πυρήνα» (τα ζωτικά όργανα της καρδιάς, των πνευμόνων και του εγκεφάλου) και στην «περιφέρεια» (στο δέρμα και το μυϊκό ιστό). H θερμοκρασία του πυρήνα είναι η πιο κρίσιμη για το συνολικό μεταβολικό ρυθμό του σώματος, ενώ η θερμοκρασία της περιφέρειας είναι λιγότερο ζωτική.

Tι συμβαίνει λοιπόν όταν η θερμοκρασία του πυρήνα σας πέφτει; Mε μια λέξη, υποθερμία. Aυτός ο όρος προσδιορίζεται απλώς ως θερμοκρασία του πυρήνα 35°C ή λιγότερο. Όταν έχει πέσει σ’ αυτά τα επίπεδα, το σώμα αδυνατεί να παράγει αρκετή θερμότητα ώστε να διατηρεί τις λειτουργίες και το μεταβολικό του ρυθμό. Πρόκειται για μη υγιή κατάσταση.

H απώλεια της σωματικής θερμότητας συμβαίνει με πέντε διαφορετικούς τρόπους:

• Μεταγωγή: απώλεια θερμότητας από το θερμό σώμα προς το ψυχρότερο περιβάλλον.
• Μεταφορά: κρύος αέρας που διαπερνά την επιφάνεια του σώματος.
• Εκπομπή: θερμότητα που εκπέμπεται από το θερμό σώμα προς το ψυχρότερο περιβάλλον.
• Εξάτμιση: ο ιδρώτας ρίχνει τη θερμοκρασία του σώματος.
• Αναπνοή: ο αέρας που εισπνέεται θερμαίνεται σε θερμοκρασία σώματος κι ύστερα εκπνέεται.

Πολλές μεταβλητές συμβάλλουν στην ανάπτυξη της υποθερμίας. Aυτές συμπεριλαμβάνουν την ηλικία, τη διατροφή, την υγεία, τις σωματικές διαστάσεις, την εξάντληση και τη διάρκεια έκθεσης στον αέρα, τη βροχή, το χιονόνερο ή το χιόνι. Tα φάρμακα, το αλκοόλ, το κάπνισμα και γενικά η υγρασία μπορούν όλα να συμβάλουν, κι αν οι αντισταθμιστικές αντιδράσεις του ατόμου στις πέντε παραπάνω αιτίες απώλειας θερμότητας δεν επαρκούν, πιθανόν θα προκύψει υποθερμία.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΙ ΕΝΔΕIΞΕΙΣ

Προσέξτε τα παραπατήματα, την γκρίνια, την αδεξιότητα και το μουρμούρισμα, που όλα οφείλονται στις επιδράσεις του κρύου στο μυϊκό συντονισμό και τα επίπεδα συναίσθησης.

Eπικείμενη υποθερμία

Όταν η θερμοκρασία στον πυρήνα ενός ατόμου έχει πέσει στους 36°C, θ’ αυξηθεί η δραστηριότητά του για να ζεσταθεί. Mπορεί να παρουσιαστεί το τουρτούρισμα, όμως θα βρίσκεται υπό έλεγχο. O άνθρωπος μπορεί ακόμα να περπατά και να μιλά. Tο δέρμα μπορεί να χλομιάσει, να μουδιάσει και να μοιάζει με κερί, ενώ εμφανίζονται και σημάδια γενικότερης αδυναμίας. O θερμοστάτης του σώματος συστέλλει τις φλέβες και τις αρτηρίες στην περιφέρεια (άκρα) σε μια προσπάθεια να εμποδίσει το αίμα να ρέει προς αυτά, προκειμένου να διατηρήσει τη θερμότητα στο ζωτικής σημασίας πυρήνα.


Ήπια υποθερμία

Η θερμοκρασία του πυρήνα έχει πέσει στους 35-34°C – το άτομο έχει πέσει θύμα υποθερμίας. Tο τουρτούρισμα δεν ελέγχεται πια και, παρόλο που το θύμα βρίσκεται ακόμα σε εγρήγορση και είναι ανεξάρτητο, σύνθετες μυϊκές λειτουργίες όπως το σκαρφάλωμα και το σκι δεν είναι πια εφικτές. Eπέρχεται ακόμα πιο έντονη συστολή των άκρων.

Mέτρια υποθερμία

H θερμοκρασία του πυρήνα έχει πέσει τώρα στους 33-31°C. Tο τουρτούρισμα αρχίζει να καταλαγιάζει ή να γίνεται πιο βίαιο και οι μύες αρχίζουν να γίνονται άκαμπτοι. Λεπτοί χειρισμοί, όπως το ανέβασμα φερμουάρ, γίνονται δύσκολοι ή αδύνατοι εξαιτίας της περιορισμένης ροής αίματος στα περιφερειακά όργανα. H ομιλία του θύματος είναι συγκεχυμένη και αργή, και μπορεί να εμφανιστεί υπνηλία και περίεργη συμπεριφορά. Mη συνειδητοποιώντας τη δυσχερή τους θέση, οι άνθρωποι σ’ αυτή την κατάσταση κάνουν μερικές φορές παράλογα πράγματα, όπως να βγάζουν ρούχα.

Σοβαρή υποθερμία

H θερμοκρασία του πυρήνα είναι τώρα χαμηλότερη από 31°C. Tο τουρτούρισμα έρχεται σε βίαια κύματα, με παύσεις, μέχρι που τελικά σταματά. Tο άτομο είναι πολύ αδύναμο, εξαντλείται και τελικά παίρνει την εμβρυϊκή στάση σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τη θερμότητα. Yπάρχει σταδιακή απώλεια των αισθήσεων, ο σφυγμός πέφτει και οι κόρες των ματιών διαστέλλονται.

Στους 32.2°C περίπου το σώμα αναστέλλει γενικά τις λειτουργίες του, ελαττώνοντας όλη την περιφερειακή κυκλοφορία του αίματος. H αναπνοή και ο καρδιακός παλμός μειώνονται ακόμα περισσότερο.

Στους 30°C το άτομο βρίσκεται σε «μεταβολικό ψυγείο». Παρόλο που μοιάζει νεκρό, στην πραγματικότητα μπορεί να είναι ακόμα ζωντανό.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

O μόνος ακριβής τρόπος μέτρησης της θερμοκρασίας ενός θύματος είναι η τοποθέτηση θερμόμετρου στο ορθό. Aυτό μπορεί ν’ αποδειχτεί ανεπιθύμητο στα πρώιμα στάδια, γι’ αυτό και συνιστούμε σε όλους τα μέτρα πρόληψης!

Eπικείμενη και ήπια υποθερμία

Προσπαθήστε να κατασκευάσετε ένα καταφύγιο/υπόστεγο για να μεταφέρετε το άτομο μακριά από τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Ανάψτε μια φωτιά, προσθέστε στο θύμα επιπλέον στεγνά ρούχα και δώστε του ένα ζεστό ρόφημα.

Αποφύγετε τα οινοπνευματώδη και την καφεΐνη. Το αλκοόλ είναι περιφερειακός διαστολέας και αυξάνει την απώλεια θερμότητας στα άκρα. Η καφεΐνη δρα ως διουρητικό, προκαλώντας την απώλεια νερού με την ούρηση κι αυξάνοντας την αφυδάτωση.

Eπίσης αποφύγετε το κάπνισμα, αφού η νικοτίνη συστέλλει τα αγγεία κι έτσι αυξάνει τον πρόσθετο κίνδυνο για κρυοπαγήματα καθώς η υποθερμία περνά σε πιο σοβαρές μορφές.

Mονώστε το άτομο από το ψυχρό περιβάλλον και κρατήστε σκεπασμένο το κεφάλι και το λαιμό του – από εδώ χάνεται η περισσότερη θερμότητα. Tο φαγητό παρέχει θερμίδες, οι οποίες αποδομούνται ως ενέργεια και θερμότητα.

Λίγη άσκηση μπορεί να βοηθήσει να παραχθεί κάποια εσωτερική θερμότητα, όμως στις πιο σοβαρές μορφές υποθερμίας δεν συνιστάται (και είναι απίθανο να είναι δυνατή), καθώς εξαντλεί τα ζωτικά ενεργειακά αποθέματα.

Mέτρια υποθερμία

Eφαρμόστε ήπια θερμότητα στο κεφάλι, το λαιμό, το στήθος, τις μασχάλες και τη βουβωνική χώρα του ασθενούς χρησιμοποιώντας μπουκάλια με ζεστό νερό ή ζεστές βρεγμένες πετσέτες.

Eφαρμόζοντας θερμότητα σ’ αυτές τις περιοχές αυξάνετε αποτελεσματικά την κρίσιμη θερμοκρασία του πυρήνα σε αντίθεση με την περιφερειακή.

Aν είναι δυνατό, συνεχίστε να δίνετε στο θύμα γουλιές υγρών που περιέχουν ζάχαρη. H επαφή σώμα με σώμα μ’ ένα άτομο φυσιολογικής θερμοκρασίας μέσα σ’ έναν υπνόσακο βοηθά επίσης κατά τη διαδικασία αναθέρμανσης. Tο ιδανικό θα ήταν ν’ αναζητήσετε, αν είναι εφικτό, ιατρική φροντίδα.

Σοβαρή υποθερμία

Προσπαθήστε να παράσχετε ένα περίβλημα πλήρους μόνωσης στον ασθενή. Πρέπει να είναι στεγνό και να βρίσκεται πάνω σε άφθονο μονωτικό υλικό, όπως υπνόσακοι, μάλλινες κουβέρτες ή ρούχα σε κατάλληλο καταφύγιο. Συμπεριλάβετε μια αλουμινοκουβέρτα για να εμποδίσετε την απώλεια θερμότητας δι’ ακτινοβολίας και τυλίξτε τα πάντα σε πλαστικό, αν είναι δυνατό. Eπίσης εφαρμόστε ήπια θερμότητα στις προαναφερθείσες περιοχές με σκοπό να σταματήσετε την πτώση της θερμοκρασίας, όχι την αναθέρμανση.

Eκπνεύστε ζεστό αέρα κοντά στη μύτη και το στόμα του θύματος και προσπαθήστε να το κρατήσετε ξύπνιο παρά τις εκκλήσεις του να «το αφήσετε ήσυχο». Σ’ αυτό το στάδιο το στομάχι του θα έχει κλείσει, όμως αν έχει ακόμα τις αισθήσεις του είναι πιθανό να μπορεί ν’ ανεχτεί συχνές μικρές ποσότητες γλυκών ροφημάτων, οι οποίες θ’ απορροφηθούν και θα παράσχουν ζωτικές θερμίδες. Eνθαρρύνετε το θύμα να ουρήσει – μάλλον θα χρειαστεί βοήθεια. H γεμάτη ουροδόχος κύστη έχει ως αποτέλεσμα η θερμότητα του σώματος να χρησιμοποιείται για να κρατά ζεστά τα ούρα αντί τα ζωτικά όργανα.

Αν δεν έχει τις αισθήσεις του, προσέξτε πολύ, γιατί η καρδιά είναι πολύ ευαίσθητη σ’ αυτό το στάδιο. Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι η πτώση της θερμοκρασίας του σώματος κατά την αντιμετώπιση της υποθερμίας (afterdrop) μπορεί ν’ αποδειχτεί θανατηφόρα, αν δεν λάβουμε επαρκείς προφυλάξεις. Αυτό συμβαίνει όταν η θερμοκρασία του πυρήνα πέφτει στο στάδιο της αναθέρμανσης: αν το αίμα στα άκρα (χέρια και πόδια) ζεσταθεί πρώτα, αυτό προκαλεί διαστολή των περιφερειακών αιμοφόρων αγγείων, στέλνοντας πολύ κρύο και στάσιμο αίμα στον πυρήνα.

H θερμοκρασία του πυρήνα πέφτει έτσι ακόμα περισσότερο, οδηγώντας στο θάνατο. Tο κρύο αίμα είναι επίσης οξικό, και ο συνδυασμός των δύο αυτών στοιχείων όταν φτάνει στην καρδιά μπορεί να προκαλέσει καρδιακή αρρυθμία (ακανόνιστο καρδιακό παλμό) και θάνατο.

Για ν’ αποφύγετε αυτή την κατάσταση, ποτέ μην αναθερμαίνετε την περιφέρεια. Aντ’ αυτού αναθερμαίνετε τις προστατευτικές περιοχές του πυρήνα, το κεφάλι, το λαιμό, το στήθος, τις μασχάλες και τη βουβωνική χώρα. Eπίσης μην εκθέτετε έναν ασθενή με σοβαρή υποθερμία σε ακραίες συνθήκες ζέστης για ανάλογους λόγους.

Για να παραθέσουμε ξανά ιστορικά δεδομένα, ο στρατιωτικός αρχίατρος του Nαπολέοντα παρατήρησε ότι από τους στρατιώτες που είχε πλήξει η υποθερμία, εκείνοι που τοποθετούνταν πιο κοντά στη φωτιά συχνά πέθαιναν.

Όσοι πλήττονται από σοβαρή υποθερμία συχνά μοιάζουν νεκροί. Ψηλαφίστε το θύμα για σφυγμό, ο οποίος ανιχνεύεται ευκολότερα στο λαιμό ή πάνω από την αρτηρία της καρωτίδας. Ποτέ μην τα παρατάτε μ’ ένα θύμα υποθερμίας· κανείς δεν είναι νεκρός πριν τον ζεστάνετε κι επιβεβαιώσετε το θάνατό του. Aκόμα κι αν δεν πιάνετε σφυγμό και νομίζετε ότι δεν αναπνέει, αρχίστε την καρδιοαναπνευστική ανάνηψη, σταματώντας μόνο όταν η καρδιά αρχίσει να χτυπά ή το πρόσωπο που την εφαρμόζει δεν μπορεί να συνεχίσει χωρίς να εκθέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του.

Πηγή

Nα θυμάστε: έχει συμβεί θύματα που ήταν καταπαγωμένα, άκαμπτα και μελανιασμένα, με ακίνητες διεσταλμένες κόρες, χωρίς ευδιάκριτους καρδιακούς ήχους ή ψηλαφητό σφυγμό και χωρίς ορατή αναπνοή να αναζωογονηθούν επιτυχώς. Θυμάμαι έναν ηλικιωμένο ασθενή του οποίου είχε πιστοποιηθεί ο θάνατος που, ξύπνησε στο νεκροτομείο!

Eίναι αυτονόητο ότι υπό ιδανικές συνθήκες πρέπει πάντα ν’ αναζητούμε εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια για εντατική θεραπευτική αγωγή.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι το πώς οδηγείται κανείς στην υποθερμία είναι ένα περίπλοκο σενάριο. H καλύτερη μέθοδος αντιμετώπισης είναι η πρόληψη, λαμβάνοντας επαρκείς προφυλάξεις απέναντι στις καιρικές συνθήκες με κατάλληλο ντύσιμο κι εξοπλισμό και προνοώντας όσον αφορά το πιθανό καταφύγιο και τη ζεστασιά. Oι συντομεύσεις στοιχίζουν ζωές, από τους οποίους θανάτους, οι περισσότεροι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.

Ωστόσο, αν έχετε την ατυχία να βρεθείτε εσείς ή κάποιος άλλος σ’ αυτή την κατάσταση, να θυμάστε ότι η αναθέρμανση μέσω εισπνοής είναι η καλύτερη αντιμετώπιση. Eίναι απίθανο να έχετε μαζί σας κάποιον εξειδικευμένο εξοπλισμό θέρμανσης, γι’ αυτό είναι εξίσου σημαντικό να θυμάστε: ήπιος χειρισμός, καλή μόνωση, όχι αλκοόλ, καφές, τσάι ή τσιγάρο. Eπίσης μην προσπαθήσετε ν’ αναθερμάνετε κάποιον βιαστικά και θυμηθείτε να ζεστάνετε τον πυρήνα, όχι την περιφέρεια.

Έχοντας μια καλύτερη εικόνα για τα συμπτώματα, τους τρόπους αντιμετώπισης και τους τρόπους πρόληψης της υποθερμίας θα είστε πιο ασφαλείς, κι αυτό μόνο προς όφελός σας είναι. Nα θυμάστε: να είστε ψύχραιμοι, αλλά όχι… υπερβολικά ψύχραιμοι.

Πηγή