Το σαμποτάζ στο Ηράκλειο

Μια σπάνια φωτογραφία του 2ου ΠΠ, που δείχνει Βρετανούς κομάντος να επιστρέφουν στην Αίγυπτο, με ειδικά διασκευασμένο καΐκι, μετά από το πέρας αποστολής στην Κρήτη (Πηγή)

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε ένα απόσπασμα από το βιβλίο "A British Achilles" που αναφέρεται στη ζωή του Βρετανού Λόρδου Τζέλικο, ο οποίος κατά τη διάρκεια του 2ου ΠΠ υπηρέτησε στους SAS και έλαβε μέρος σε καταδρομικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο.

 Την καταδρομική επιχείρηση στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, την έχουμε περιγράψει σε προηγούμενο άρθρο.

" ..5 Ιουνίου 1942. H νύχτα έπεσε στην Αλεξάνδρεια. Ελάχιστοι ήξεραν ότι ο «Τρίτων», το υποβρύχιο του ελληνικού Ναυτικού, με κυβερνήτη τον Κοντογιάννη παρέλαβε τους πέντε κομάντος των SAS με το υλικό τους. Ο υπολοχαγός Κώστας Πετράκης από την Κρήτη θα ήταν ο οδηγός τους.

Ο καθένας τους κουβαλούσε φορτίο 30 κιλών - ξηρά τροφή, νερό, εκρηκτικά, πυροκροτητές, σε χωριστούς αδιάβροχους σάκους, και 25 πλαστικές βόμβες. Επιπλέον είχαν επάνω τους ένα περίστροφο Κολτ 45άρι, ένα οπλοπολυβόλο Μπερέτα, ένα αμερικανικό μαχαίρι, δύο πλαστικές βόμβες, πυξίδα, χάρτες και φωτογραφίες της περιοχής. Επίσης είχαν μαζί τους τρεις φουσκωτές βάρκες. Οι δύο μετέφεραν τους κομάντος, η τρίτη τις βόμβες που θα ανατίναζαν το αεροδρόμιο.
 

Υστερα από πέντε ημέρες στη θάλασσα, ο «Τρίτων» βγήκε στην επιφάνεια στη βόρεια ακτή της Κρήτης. Αφού εξέτασαν το τοπίο από το περισκόπιο, ο «Τρίτων» βυθίστηκε ξανά στα δέκα μέτρα, περιμένοντας το σκοτάδι για την αποβίβαση των επιδρομέων. Αίφνης ο βρετανός αξιωματικός που ακροαζόταν το σόναρ έκανε σήμα στον αξιωματικό προς την πρύμνη. Το κλάξον προειδοποίησε ότι τα στεγανά κλείνουν και το υποβρύχιο άρχισε ταχύτατα να βυθίζεται. Το βυθόμετρο έδειχνε 20 μέτρα, μετά 30, 40 και σταμάτησε στα 42. H πίεση στα αφτιά ήταν τεράστια. Το πλήρωμα ακίνητο, ο καθένας στο πόστο του. Κάποια στιγμή άκουσαν τις προπέλες να περνούν από πάνω τους. Τελικά ο υπαξιωματικός έδωσε το σήμα «περισκόπιο άνω». Την είχαν γλιτώσει φθηνά...

Τις πρώτες ώρες της 12ης Ιουνίου ο «Τρίτων» αποβίβασε τους κομάντος με το υλικό τους, κάπου τρία μίλια από τον ορμίσκο Καρτερός, πολύ μακρότερα απ' ό,τι είχαν υπολογίσει, πράγμα που σήμαινε ότι θα έπρεπε να περπατήσουν με όλα τα φορτία. Καθώς κωπηλατούσαν για να βγουν στη στεριά, οι πλαστικές βάρκες τους έκαναν νερά. Υστερα από τρεις ώρες κωπηλασίας και ιδρώτα, άκουσαν τον μαγικό ήχο των κυμάτων που συναντάνε τα βότσαλα. Οι Γερμανοί δεν τους είχαν πάρει χαμπάρι, αλλά οι ντόπιοι τούς επισήμαναν σχεδόν αμέσως μετά την αποβίβασή τους. Αυτό δεν στενοχώρησε τους καταδρομείς γιατί γνώριζαν ότι οι ντόπιοι μισούσαν τους Γερμανούς.

Τη νύχτα εκείνη, 12η προς 13η Ιουνίου, κοιμήθηκαν έξω από τα συρματοπλέγματα του αεροδρομίου, έτοιμοι για δράση τα χαράματα. Οταν ξημέρωσε, έκαναν μια πρόχειρη αναγνώριση και διαπίστωσαν ότι στον διάδρομο απογείωσης ήταν κάπου 50-60 βομβαρδιστικά «Γιούνκερ-88», αυτά ακριβώς που ο Τσόρτσιλ ήθελε να καταστρέψουν. Καθυστέρησαν κάπως, επειδή μια γερμανική περίπολος έκανε την εμφάνισή της. Επεσαν μπρούμυτα στο έδαφος και η περίπολος πέρασε κοντά τους. Νόμισαν πως δεν τους αντελήφθησαν, αλλά ο τελευταίος (ουραγός) Γερμανός την τελευταία στιγμή τούς είδε. Ηταν ντυμένοι με τα ρούχα των ντόπιων. Ενας από τους Γάλλους - μελαχρινός - άρχισε να ροχαλίζει δυνατά και η περίπολος έφυγε αηδιασμένη με τους μπεκρήδες τεμπέληδες ιθαγενείς...

Κάτι όμως θα τους φάνηκε ύποπτο και ξαναγύρισαν, μα για καλή τους τύχη τη στιγμή εκείνη άρχισε ένας ισχυρός βομβαρδισμός από βρετανικά βομβαρδιστικά. Ετσι ξέφυγαν από την περίπολο και φορτωμένοι τα εκρηκτικά έσπευσαν στο αεροδρόμιο και τοποθέτησαν όσα εκρηκτικά πρόλαβαν σε 22 αεροσκάφη καθώς και στις αποθήκες πυρομαχικών. Υστερα από κάμποσα λεπτά, εξερράγη η πρώτη βόμβα. Ξαφνικά το αεροδρόμιο γέμισε από Γερμανούς και διαταγές. Οι κομάντος είχαν στο μεταξύ βγει από την περίμετρο και είχαν χαθεί μέσα στο σκοτάδι.

Οι αποθήκες καυσίμων είχαν πάρει φωτιά και οι αποθήκες πυρομαχικών τινάχτηκαν στον αέρα. Ο Πετράκης ξεκίνησε για να μάθει από τους ντόπιους τα καθέκαστα. Υστερα από δύο ώρες επέστρεψε με ένα ζευγάρι ντόπιων που τους έφερναν σαλιγκάρια, χόρτα, ψωμί και κολοκυθάκια. Τα μαντάτα δεν ήταν καλά: οι Γερμανοί είχαν εκτελέσει 50 ντόπιους κάπου πέντε χιλιόμετρα από το Ηράκλειο. H μικρή ομάδα των βρετανών κομάντος ξεκίνησε για τη νότια ακτή, ανατολικά από το Τυμπάκι.

Καθώς έπεφτε η νύχτα, η ομάδα συνάντησε τους Κρητικούς που θα τους οδηγούσαν στο σημείο αναχώρησης, όπου είχαν ραντεβού με το υποβρύχιο για την επιστροφή τους στη Μέση Ανατολή, οι οποίοι τους ανήγγειλαν ότι άλλαξαν γνώμη και δεν είχαν καμία πρόθεση να τους συνοδεύσουν. Αυτό σήμαινε ότι θα άφηναν πίσω τους καταδότες, που θα τους πρόδιδαν. Ο Γάλλος έβγαλε το περίστροφό του για να τους εκτελέσει επί τόπου και εκείνοι έπεσαν στα γόνατα. Ηταν μια τρομερή σκηνή. Με τον Πετράκη διερμηνέα αποφασίστηκε τελικά ότι θα τηρούσαν τη συμφωνία και θα τους οδηγούσαν στην παραλία. Αλλά έπρεπε να ενημερώσουν τις οικογένειές τους. Ετσι, ο Πετράκης με τον έναν χωρικό ξεκίνησαν για το χωριό τους, ενώ ο άλλος παρέμεινε «όμηρος», με την ομάδα. Σε περίπτωση που ο ένας δεν θα επέστρεφε, ο άλλος θα έβρισκε τον θάνατο στα χέρια της ομάδας. Οι Γάλλοι δεν ήταν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι, αλλά ο Πετράκης επέστρεψε σύντομα με τον Κρητικό. Οι οικογένειές τους είχαν ειδοποιηθεί και όλα ήταν εντάξει. Ο Πετράκης και ο Τζέλικο ξεκίνησαν για το σημείο του ραντεβού με το υποβρύχιο. Ηρθε στην ώρα του.

Στις 23 Ιουνίου το υποβρύχιο παρέλαβε την ομάδα για το ραντεβού που είχαν με βρετανικό πολεμικό το οποίο θα τους πήγαινε στη Μάρσα Ματρούχ. Καθώς τους μετέφεραν στο πολεμικό από το υποβρύχιο, ένας άλλος Βρετανός έκανε το αντίστροφο ταξίδι με αντικειμενικό σκοπό να συνδεθεί με τους αντάρτες της Κρήτης. Αντάλλαξαν χαιρετισμούς και ονόματα. «Με λένε Τζορτζ Τζέλικο, εσένα;», «Είμαι ο Πάτρικ Λη Φέρμορ» απάντησε ο καινούργιος.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στη πηγή