Αφιέρωμα στη Μονάδα Υποβρυχίων Αποστολών

Ένας αναγνώστης, μου έστειλε πριν από λίγες ημέρες άρθρο για την ιστορία της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών του Λιμενικού Σώματος, που είναι γνωστή και με την σύντμηση: ΜΥΑ, το οποίο και αναδημοσιεύω παρακάτω.

Ως τώρα, η αλήθεια είναι ότι δεν έχω συμπεριλάβει στην αρθρογραφία μου θέματα που ν' αφορούν ειδικές δυνάμεις των Σωμάτων Ασφαλείας, όχι γιατί δεν τους ..συμπαθώ, αλλά γιατί επικέντρωσα την προσοχή μου κυρίως στο χώρο των ενόπλων δυνάμεων, τον οποίο γνωρίζω καλύτερα. 

Με μεγάλη μου ευχαρίστηση όμως, αν και άλλοι φίλοι αναγνώστες στείλουν παρόμοια άρθρα, θα τα αναδημοσιεύσω στην Εφημερίδα μας. Άλλωστε, πολλά στελέχη στα Σώματα Ασφαλείας έχουν υπηρετήσει στις ειδικές δυνάμεις των ενόπλων δυνάμεων και ειδικότερα, είναι αρκετοί γνωστοί που ξέρω ότι τώρα υπηρετούν στη ΜΥΑ του ΛΣ. 

Εύχομαι ολόψυχα στη μονάδα, που σε περίοδο επιχειρήσεων υπάγεται στη ΔΔΕΕ, να έχει  πάντα επιτυχίες

Ανιχνευτής

"Το 1972 ιδρύεται η Ομάδα Αυτοδυτών του Λιμενικού Σώματος, η οποία πολύ σύντομα μετονομάζεται σε Μονάδα Πολλαπλής Χρησιμότητας (ΜΠΧ). Η Μονάδα αυτή απαρτιζόταν από 25 περίπου στελέχη τα οποία είχαν λάβει δίπλωμα αυτοδύτη είτε από το αντίστοιχο Σχολείο του Π.Ν., είτε ιδιωτικά. Αρχικά η Μονάδα συστεγαζόταν με τη Σχολή Λιμενοφυλάκων στον Πειραιά. Ο ρόλος της ΜΠΧ παρέμενε για αρκετά χρόνια υποβαθμισμένος, καθώς αναλάμβανε συνήθως αποστολές έρευνας-διάσωσης ναυαγών, απορρύπανσης, έλεγχος υφάλων πλοίων (με χρήση αυτόνομων αναπνευστικών συσκευών) κ.ά. 

Πηγή

Το 1982 πραγματοποιείται η μετεγκατάσταση της ΜΠΧ στον Άγιο Κοσμά, σε έκταση που παραχωρήθηκε από την Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Τον Οκτώβριο του 1985 εκδηλώνεται τρομοκρατική ενέργεια στο κρουαζιερόπλοιο "Achille Lauro" ενώ αυτό έπλεε στην Ανατολική Μεσόγειο. Το συμβάν αυτό θορύβησε και τις ελληνικές Αρχές και έτσι αποφασίστηκε η αναβάθμιση της ΜΠΧ, στις αποστολές της οποίας πλέον προστίθενται και οι ειδικές αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις σε θαλάσσιο περιβάλλον. 

Η δύναμη της Μονάδας διπλασιάζεται, ενώ γίνεται και προσπάθεια αναβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι από τότε η ΜΠΧ άρχισε να δέχεται προσωπικό που έχει λάβει πλήρη εκπαίδευση υποβρύχιου καταστροφέα (από την Σχολή της -τότε- ΜΥΚ του Π.Ν.) και όχι απλώς αυτοδύτη.

Λίγο αργότερα (το 1988) αλλά πάντοτε στο ίδιο πλαίσιο αντιμετώπισης των νέων τότε μορφών απειλών, συγκροτείται επίσης η Ομάδα Ειδικών Αποστολών (ΟΕΑ) με έδρα τον Πειραιά. Η ΟΕΑ στελεχώνεται από προσωπικό που είχε ήδη υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία σε μονάδες των Ειδικών Δυνάμεων, ενώ παράλληλα η ΜΠΧ παραμένει επικεντρωμένη στον «υποθαλάσσιο» προσανατολισμό της. Λίγες εβδομάδες μετά όμως, έρχεται μια νέα σειρά τρομοκρατικών ενεργειών με αποκορύφωμα την αιματηρή επίθεση στο κρουαζιερόπλοιο "City of Poros" στον Σαρωνικό τον Ιούλιο του 1988. 

Το περιστατικό αυτό, αλλά και μια σειρά άλλων αντίστοιχων γεγονότων διεθνώς, απετέλεσαν αφορμή για εκ νέου σκέψη η οποία σε ότι αφορά το Λιμενικό Σώμα οδηγεί στην συνένωση της ΜΠΧ και της ΟΕΑ, συγκροτώντας την Μονάδα Ειδικών Αποστολών, το 1989. Το εγχείρημα αυτό όμως αποδεικνύεται αποτυχημένο και μόλις δύο χρόνια αργότερα, το 1991, η ΜΕΑ διασπάται στα εξ ων συνετέθη με τους υποβρύχιους καταστροφείς να συγκεντρώνονται και πάλι σε μια ξεχωριστή ομάδα που ονομάστηκε Μονάδα Υποβρύχιων Αποστολών. 

Το υπόλοιπο προσωπικό συγκροτεί τα Κλιμάκια Ειδικών Αποστολών (ΚΕΑ) που πλέον όμως υφίστανται και σε άλλες περιοχές της χώρας πέραν του Πειραιά. Αυτά υλοποιούνται βάσει του άρθρου 3 παρ.1 ν. 1940/1991 ΦΕΚ 40 Α΄. Το 1995 οργανωτικό σκέλος τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 του ν. 2329/1995 ΦΕΚ 172 Α΄ και πλέον τόσο η ΜΥΑ όσο και τα ΚΕΑ αποτελούν αυτοτελείς και ανεξάρτητες Μονάδες με την πρώτη να είναι πλήρως αυτόνομη και τα κατά τόπους ΚΕΑ να υπάγονται στις οικείες Λιμενικές Αρχές. Ειδικά για την ΜΥΑ όμως τροποποιείται και ο κανονισμός λειτουργίας της και πλέον θεσμοθετείται η Μονάδα να στελεχώνεται αποκλειστικά με προσωπικό που κατέχει πτυχίο υποβρύχιου καταστροφέα.

Επόμενος σταθμός για τις Μονάδες αυτές είναι η περίοδος 1997-2000, οπού αφενός οι σφοδρές εν πλω μάχες με Αλβανούς κακοποιούς στα ελληνοαλβανικά θαλάσσια σύνορα (με τον τραγικό θάνατο του λιμενοφύλακα Μαρίνου Ζαμπάτη τον Απρίλιο του 1997) και αφετέρου ένα περιστατικό πειρατείας ενός ιστιοφόρου ανοικτά του Ναυπλίου από έναν Τσέχο ένοπλο (όπου κατά τη διάρκεια της επέμβασης τραυματίστηκε και ένα μέλος της ΜΥΑ), απετέλεσαν το έναυσμα για σοβαρότερη ενασχόληση της ηγεσίας με αυτές. 

Ο καθοριστικότερος όμως παράγοντας ήταν οι επικείμενοι -τότε- Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, ένα γεγονός που όπως ήταν φυσικό έστρεψε το παγκόσμιο ενδιαφέρον στη χώρα μας. Με τη μεσολάβηση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, τίποτα πλέον δεν ήταν ίδιο στον τομέα της ασφάλειας. Λόγω αυτών υπήρξε η ευκαιρία ουσιαστικής αναβάθμισης. Μεταξύ άλλων, οι Ειδικές Μονάδες του Λιμενικού απέκτησαν νέες νοοτροπίες και κατευθύνσεις (παράλληλα με την αναβάθμιση της υλικοτεχνικής τους υποδομής και της εκπαίδευσης) ερχόμενες σε επαφή με αντίστοιχους φορείς άλλων προηγμένων χωρών όπως οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, κάτι που συνεχίζεται με επιτυχία μέχρι σήμερα (ιδίως μεταξύ ΜΥΑ και Αμερικανών). 

Από τις συνεκπαιδεύσεις και τις άλλες συνεργασίες οι Μονάδες απέκτησαν εμπειρίες και παραστάσεις που βελτίωσαν κατακόρυφα το γενικότερο επίπεδό τους. Τέλος, έγινε πολύ στενότερη η συνεργασία με άλλες εγχώριες επίλεκτες Μονάδες των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας (κυρίως με την ΕΚΑΜ της Ελληνικής Αστυνομίας).

Εξάλλου τον περασμένο Νοέμβριο εισήχθη στη Βουλή τροπολογία που εξασφαλίζει και τυπικά τη δυνατότητα συμμετοχής της ΜΥΑ σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις ενώ παράλληλα διασφαλίζει και την επιχειρησιακή υπαγωγή της στο νέο οργανόγραμμα του ΓΕΕΘΑ, εντασσόμενη στη Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (ΔΔΕΕ). 

Η Μονάδα ούτως ή άλλως σε πολεμική περίοδο εντάσσεται στη ΔΥΚ του Π.Ν., ωστόσο το νέο καθεστώς διευκολύνει την συνεργασία και συνεκπαίδευση με τις Ένοπλες Δυνάμεις ήδη από τον καιρό της ειρήνης, κάτι που άλλωστε φαίνεται από την συχνή συμμετοχή σε ασκήσεις τύπου «Πυρπολητής». Παράλληλα η ΜΥΑ ενισχύθηκε και σε προσωπικό. 

Πρόσφατα δε, οριστικοποιήθηκε και η μετεγκατάσταση της ΜΥΑ το προσεχές χρονικό διάστημα, από τις εγκαταστάσεις του Αγίου Κοσμά (που σημειωτέον είχαν ανακαινισθεί πλήρως προ δεκαετίας) στον Ναυτικό Οχυρό Σκαραμαγκά όπου βρίσκεται και η έδρα της ΔΥΚ. Να σημειώσουμε τέλος πως κάποιες σκέψεις που υπήρξαν παλαιότερα για κατάργηση της ΜΥΑ και συγχώνευσή της είτε με τα ΚΕΑ, είτε ακόμη και με την ΕΚΑΜ, ευτυχώς δεν υλοποιήθηκαν και έτσι η Μονάδα συνέχισε την ξεχωριστή ανοδική της πορεία.

Οργάνωση-Αποστολή

Η ΜΥΑ στα πλαίσια της αναβάθμισής της προ των Ο.Α. 2004 διαχωρίστηκε σε εξειδικευμένες επιχειρησιακές Ομάδες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κανονισμό 15/04, απαρτίζεται από τις ακόλουθες εξής Ομάδες :

ΟΜΑΔΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ (ΟΕΕ)

Αποτελεί το βασικό επιχειρησιακό πυρήνα της Μονάδας. Αναλαμβάνει την εκτέλεση ειδικών επιχειρήσεων υψηλών κινδύνου σε όλους τους χώρους αρμοδιότητας ΛΣ, τόσο σε χερσαίο όσο και (κυρίως) σε θαλάσσιο περιβάλλον, είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με άλλες υπηρεσίες των Σωμάτων Ασφαλείας. Στα καθήκοντά της εντάσσεται η αντιμετώπιση περιστατικών τρομοκρατίας, πειρατείας και οργανωμένου εγκλήματος, ενώ το προσωπικό της δύναται να αναπτυχθεί στον χώρο της επιχείρησης από ξηράς, αέρος ή θαλάσσης (συμπεριλαμβανομένης και της υποβρύχιας διείσδυσης). Οι δε ελεύθεροι σκοπευτές της ΟΕΕ συγκροτούν ανεξάρτητη υποομάδα εντός αυτής.

ΟΜΑΔΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΔΥΣΕΩΝ (ΟΕΚ)

Δημιουργήθηκε λόγω της ανάγκης ύπαρξης ειδικά εκπαιδευμένου προσωπικού για την διεξαγωγή καταδύσεων σε μεγάλα βάθη ή/και σε επικίνδυνο περιβάλλον, όπως είναι αυτό ενός ναυαγίου για παράδειγμα, για την διεξαγωγή διάσωσης, ερευνών ή άλλων τεχνικών εργασιών. Η ανάγκη αυτή καταδείχθηκε σε μεγάλο βαθμό από πολύνεκρα ναυτικά δυστυχήματα των τελευταίων ετών, όπως με το φορτηγό πλοίο "Δύστος" ή το επιβατηγό "Express Samina". Για την κάλυψη των ιδιαίτερων αυτών επιχειρησιακών απαιτήσεων το προσωπικό της Ομάδας έχει στη διάθεσή του, μεταξύ άλλων αναπνευστικές συσκευές μικτών αερίων αλλά και ειδικές πλήρως στεγανές στολές της Viking που χρησιμοποιούνται για καταδύσεις σε ψυχρά ή μολυσμένα ύδατα.

ΟΜΑΔΑ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ ΕΚΡΗΚΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ (ΟΕΕΜ)

Αποτελείται από εκπαιδευμένους πυροτεχνουργούς οι οποίοι, με τον κατάλληλο υλικοτεχνικό εξοπλισμό, αναλαμβάνουν αποστολές εντοπισμού, επισήμανσης, αναγνώρισης, εξουδετέρωσης και απομάκρυνσης πάσης φύσεως εκρηκτικών μηχανισμών (τυποποιημένων ή μη) και πυρομαχικών, είτε στη ξηρά είτε στη θάλασσα ή υποθαλάσσια (στον βυθό ή σε ύφαλα πλοίων).

ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΟΥΕ)

Η Ομάδα αυτή απαρτίζεται από προσωπικό που εκτελεί καθήκοντα υποστήριξης στις επιχειρήσεις των προαναφερθεισών Ομάδων, όπως η παροχή ασφαλείας στην περιοχή εκτέλεσης κάποιας επέμβασης. Επίσης παρέχει δύτες ασφαλείας και χειριστές πλωτών μέσων. Σε σημαντικό βαθμό αποτελείται από έμπειρο προσωπικό μεγαλύτερης ηλικίας που προηγουμένως ανήκε σε κάποια από τις υπόλοιπες επιχειρησιακές Ομάδες.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως υπό την επίβλεψη της ΜΥΑ λειτουργεί και το Σχολείο Ειδικών Αποστολών του Λιμενικού, στο οποίο εκπαιδεύονται και τα μέλη των ΚΕΑ. Επίσης η Μονάδα στέλνει εκπαιδευτές και στο ΚΕΝΑΠ στη Κρήτη."

**Σημείωση** 

Το επίπεδο "Ομάδας" στη ναυτική ορολογία, ισοδυναμεί με το επίπεδο Λόχου στο στρατό ξηράς