Πρωτοχρονιάτικες ιστορίες των ΛΟΚ

Άνδρες των ΛΟΚ κατά τη διάρκεια μάχης, φορώντας στολές τύπου "Αλάσκα", νέου (για την εποχή) τύπου εξαρτύσεις και αμερικανικό οπλισμό (Φωτο Αρχείου)

Από τη νύχτα της 29ης Δεκεμβρίου οι πολιορκημένοι της Κόνιτσας αντικρίζουν πέρα κατά τη Βίγλα να σκάζουν οι φωτοβολίδες των τμημάτων μας που αγωνίζονται να ανοίξουν δρόμο κατά την Κόνιτσα.

Σαν διάττοντες αστέρες (με αντίστροφη πορεία προς τους πραγματικούς), πότε κίτρινοι, πότε πράσινοι, οι φωτοβολίδες διασχίζουν κάθε τόσο τον σκοτεινό ουρανό και τον φωτίζουν με τις χαρωπές υποσχέσεις του για την άμυνα.

Στα υψώματα της Γκραμπάλας ο αγώνας είναι εξαιρετικά σκληρός. Στο ύψωμα 1060 είχαν μείνει από τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο χαρακώματα, και αυτά ακριβώς κρατούσαν οι αντάρτες. Το πυροβολικό μας και η αεροπορία τα κτυπούν συνεχώς, αλλά οι συμμορίτες εξακολουθούν να αντιστέκονται.

Το απόγευμα όμως της 29ης Δεκεμβρίου στις τρεις μία Διλοχία του 527 Τάγματος Πεζικού με τον Λυγεράκη καταφέρνει και με ηρωική εξόρμηση μπαίνει στα χαρακώματα και διώχνει κακήν-κακώς τους συμμορίτες.

Για να ανέβει η ηρωική αυτή Διλοχία εκεί επάνω, έκανε σωστή αναρρίχηση στην πλαγιά που ήτανε εντελώς γυμνή και φοβερά απότομη. Μετά την κατάληψη του υψώματος 1060 το άλλο ύψωμα της Γκραμπάλας, το ύψωμα 1090 εγκατελείφθηκε τις νυχτερινές ώρες. Τη νύχτα εγκατέλειψαν επίσης κι ένα μικρό ύψωμα μεταξύ Γκραμπάλας - Βίγλας, το 723. Έμενε τώρα η Βίγλα, που όλοι οι στρατιωτικοί περίμεναν πως θα συναντήσουν την πιο σοβαρή αντίσταση.

Εν τω μεταξύ η Στρατιά παρακολουθεί άγρυπνα την εξέλιξη των επιχειρήσεων, φάση με φάση, ώρα με ώρα, λεπτό προς λεπτό. Από την πρώτη στιγμή που εκδηλώθηκε η επίθεση κατά της Κόνιτσας, η Στρατιά, ο Διοικητής της τελευταίας μόλις την προηγούμενη είχε γυρίσει βιαστικά από τα Γιάννενα στο Βόλο, αφού διανυκτέρευσε σε ένα προκεχωρημένο φυλάκιο της Θεσπρωτίας με το Τάγμα Τζινιέρη και εισέπραξε καμμιά διακοσαριά βλήματα συμμορίτικων όλμων, παίρνει στα χέρια του την κατάσταση, εμψυχώνει τον αγώνα, και δίνει απεριόριστο επιθετικό πνεύμα για την αντιμετώπιση της κρίσεως.

Όλες οι διαταγές τονίζουν εμφατικά ότι επάνω από όλα προέχει η τύχη της ηρωικής Ταξιαρχίας και του πληθυσμού της Κόνιτσας. Ούτε στιγμή δεν επιτρέπεται να χαθή. Καμμία ταλάντευση, κανένας χρονισμός, καμμιά καθυστέρηση. Εμπρός, όλοι Εμπρός. Αυτός είναι από της πρώτης στιγμής ο άνωθεν τόνος. Ο παλμός αυτός πραγματοποιείται από όλα τα παραπέρα κλιμάκια της Διοικήσεως και τα εκτελούντα στρατιωτικά τμήματα, με κίνηση θυελλώδη και με έφοδο ακράτητο.

Κάτι όμως συμβαίνει με τους απαράμιλλους ΛΟΚ, τους επίλεκτους Έλληνες κομάντος, από τους οποίους έχει σταλεί στην Ήπειρο μία πρότυπος Μοίρα υπό τον ηρωικό Ζαχαράκη. Κάποια στιγμιαία σύγχυση φαίνεται να επικράτησε επί τόπου ως προς τον καλύτερο τρόπο τακτικής ενεργείας των ειδικών αυτών σχηματισμών.

Διατίθενται σε αποστολές στατικής άμυνας, ενώ προορισμός τους είναι ο ελιγμός και η διείσδυση στα νώτα του εχθρού. Η Στρατιά επεμβαίνει.

- Γιατί ακινητούν οι ΛΟΚ;

- Αδύνατον να μην υπάρχει για τους ΛΟΚ ένα κενό για να περάσουν.

Οι Λόχοι Ορεινών Καταδρομών πρέπει να εξαπολυθούν προς τα πρόσω. Να βρουν κενό και να περάσουν. Να φθάσουν οπωσδήποτε βορείως της Βίγλας. Να δράσουν ως λαβίδες και ως βρόχοι για τον εχθρό. Τη νύχτα πρέπει απαραιτήτως να συντελεσθή ο δύσκολος αλλά αποφασιστικός ελιγμός.

Έτσι κι έγινε. Μέσα στο χιονισμένο χάος των βουνών, που οι απάτητες πλαγιές τους είναι και την ημέρα για ασκημένους χιονοδρόμους ορειβατικό κατόρθωμα να τις δαμάσουν, οι δαίμονες του Ζαχαράκη βρίσκουν πατήματα, εκβιάζουν περάσματα, μέσα στο πυκνό σκοτάδι, καβαλάνε το ύψωμα 935, πηδούν στην Κεφαλοβουλγάρα, προχωρούν προς τη Βίγλα. Κρατούν με τον ασύρματο ενήμερη των κινήσεών τους την Κόνιτσα που παρακολουθεί με χτυποκάρδι, με περηφάνεια και χαρά.

Η Κόνιτσα με τον ασύρματο στέλνει το ακόλουθο σήμα:

- ''Με χαρά παρατηρούμε τις κινήσεις σας. Σας περιμένουμε να΄ρθήτε γρήγορα''.

Με τα χαράματα οι ΛΟΚ έχουνε φτάσει βορείως του καίριου υψώματος. Η τύχη του εχθρού στη Βίγλα που είναι το κλειδί για το Μπουραζάνι έχει κριθεί. Η εχθρική αντίσταση που αναμενόταν σκληρή και ίσως παρατεταμένη ενώπιον μετωπικής επιθέσεως καταρρέει ως πύργος από τραπουλόχαρτα. Και οι ΛΟΚ προφθάνουν να χτυπήσουν στο ψαχνό. Ο εχθρός δέχεται σκληρά πλήγματα από τους κομάντος, που τους απειλούν την υποχώρηση. Αφήνουν πλατιές λίμνες αίματος επί τόπου, νεκρούς, τραυματίες, εγκαταλείπουν υλικά, αιχμαλώτους...

Εν τω μεταξύ στα Γιάννενα καταφθάνει το κλιμάκιο της Επιτροπής Ερεύνης. Στο ξενοδοχείο ΑΚΡΟΠΟΛ που κατέλυσαν ανοίγουν μπροστά τους χάρτες επιτελικούς και παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον την εξέλιξη της καταστάσεως.

Η τοποθεσία της πολιορκημένης Κόνιτσας τους πείθει πως η Αλβανία με την προστασία που παρέχει στα ανταρτικά συγκροτήματα παίζει τον πρωτεύοντα ρόλο σε αυτή την σκληρή μάχη. Από όλη την ατμόσφαιρα των Ιωαννίνων καταλαβαίνουν πολύ καλά πως η Ελλάδα έχει αποδυθεί σε μία περιπέτεια, ώστε να συνεχίζεται ουσιαστικά ο πόλεμος που έχει για όλη την Ευρώπη λήξει.

Η Επιτροπή κινείται προς το Καλπάκι και τα Άνω Ραβένια. Εκεί συναντούν αγρυπνισμένους αξύριστους, κουρασμένους φαντάρους, κι ακόμα τραυματίες με ματωμένους επιδέσμους που χαμογελούν, όμως και χαιρετούν πρόσχαρα σαν να μην τους συνέβη τίποτα.

Η διείσδυση των ΛΟΚ στα νώτα των συμμοριτών συντόμευσε κατά πολύ την επαφή του στρατού με την πολιορκημένη Κόνιτσα. Ήταν κάτι που ο ''Δημοκρατικός Στρατός'' δεν το περίμενε. Γι΄αυτό από την Κόνιτσα την ίδια ημέρα βλέπουν νέα φάλαγγα των ανταρτών να εγκαταλείπει την περιοχή Βίγλας - Κεφαλοβουλγάρας και από τον πεδινό διάδρομο και προχωρεί βορειοδυτικά προς το Μάζι.

Μα τη νύχτα της 31ης Δεκεμβρίου η πολιορκημένη Κόνιτσα δοκιμάζεται πάλι από σκληρή επίθεση. Οι αντάρτες φθάνουν κοντά στους στρατιώτες και αρχίζουν αγώνες σώμα προς σώμα με λόγχες και χειροβομβίδες. Παρά το πείσμα τους και τις μεγάλες τους δυνάμεις δεν καταφέρνουν να προχωρήσουν ούτε μέτρο...

Πηγή

Η άλλη πλευρά!

Μαχητής του ΔΣΕ με δίποδα όλμου (Πηγή)

Το πρωί της 29ης οι συγκρούσεις διεξάγονται σποραδικά και κυρίως στα υψώματα και το Καλπάκι. Οι αντάρτες του ΔΣΕ ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους και ετοιμάζονται για την μεγάλη επίθεση που θα καθορίσει την τύχη της Κόνιτσας. Η επίθεση ορίζεται για την 31η του μήνα. Αυτό που ο ΔΣΕ δεν συνειδητοποιεί είναι ότι ο χρόνος κυλά εναντίον του... Τα μεσάνυχτα της 29ης οι άνδρες των ΛΟΚ έχουν φθάσει αθόρυβα στην οδό Καλπακίου-Κόνιτσας. 

Έτσι το πρωί της 30ης οι άνδρες του Παλαιολόγου καλούνται να αντιμετωπίσουν τις δυνάμεις των ΛΟΚ στα νώτα τους. Η 30η κυλά με μάχες ανάμεσα στους αντάρτες και τα ΛΟΚ και σφοδρές επιθέσεις των ανταρτών στον Προφήτη Ηλία. Η κατάσταση μένει στάσιμη και φαίνεται ότι ούτε τα ΛΟΚ από μόνα τους δεν δύνανται να ανατρέψουν την κατάσταση. Οι αντάρτες του ΔΣΕ αντιτάσσουν στον υπέρτερο εξοπλισμό και οι δυνάμεις του ΕΣ αναγκάζονται να συμπτυχθούν στα εσωτερικά δρομάκια της πόλης. Πολλοί αντάρτες έχουν καταλάβει σπίτια και τα έχουν μετατρέψει σε οχυρά. Ο Προφήτης Ηλίας είναι τελείως αποκομμένος. Τα ΛΟΚ από την άλλη έχουν καθηλώσει το μέτωπο όμως και οι ίδιοι αδυνατούν να προχωρήσουν.

Το ξημέρωμα της 31ης βρίσκει τον ΔΣΕ να εξαπολύει την μεγάλη επίθεση. Οι δυνάμεις που υποστηρίζουν την επιχείρηση έχουν συγκεντρωθεί στο ύψωμα Προφήτη Ηλία και την Τραπεζίτσα. Η επίθεση ξεκινά, όμως δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ δεν μπορούν να διασπάσουν την άμυνα του ΕΣ ενώ παράλληλα ένα ξεκούραστο και άρτιο τάγμα πεζικού καταφθάνει στην Κόνιτσα. Είναι το 527 ΤΠ που διοικείται από τον μακελάρη του Ζέρβα, Γεώργιο Λυγεράκη. Το τάγμα πολλαπλασιάζει τις επιθετικές δυνατότητες του ΕΣ και με την βοήθεια των ΛΟΚ καταλαμβάνεται το χωριό Γεροπλάτανος με βαρύτατες όμως απώλειες. Παράλληλα, οι αντάρτες που πολεμούν επί 5 γεμάτες ημέρες χτυπιούνται από μια νέα διμοιρία των ΛΟΚ και την Σχολή Αξιωματικών Κέρκυρας που έχουν φθάσει στο σημείο. Παρά την ισχυρή τους αντίσταση οι αντάρτες υποχωρούν τακτικά και το μηχανικό του ΕΣ επανακατασκευάζει την γέφυρα Ρομπόκη.

Η πρώτη Γενάρη 1948 ξημερώνει με ομίχλη. Τα επινίκια έχουν αρχίσει πολύ νωρίς για τον ΕΣ. Το πρωί μέσα από την ομίχλη ξεχύνεται νέα επίθεση του ΔΣΕ στον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Αθανάσιο. Η μάχες είναι φονικές. Τα ΛΟΚ επιχειρούν να καταλάβουν όλη την ημέρα την γέφυρα Μπουραζάνη που είναι σημείο κλειδί για την μάχη, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.

Κατά τις επόμενες δύο ημέρες επικρατεί σχετική ηρεμία με τους αντάρτες να κρατούν ακόμα την γέφυρα Μπουραζάνη. Το βράδυ της 2ας Γενάρη στην πόλη εισέρχονται δύο τάγματα της 43ης ταξιαρχίας πεζικού. Έτσι την νύχτα της 3ης και 4ης Γενάρη ξεκινά η τελευταία φάση της μάχης της Κόνιτσας. Ο ΕΣ αντεπιτίθεται σε όλο το μήκος των υψωμάτων του Λυκόμορου και της Ηλιοράχης ενώ την επίθεση υποβοηθά σημαντικά η αεροπορία με επιχειρήσεις μαμούθ. Ο ΔΣΕ αντιστέκεται με σθένος απέναντι όμως σε υπέρτερες και πιο ξεκούραστες δυνάμεις. Τα τμήματά του υποχωρούν σταδιακά και με τάξη. Την 5η Γενάρη τα ΛΟΚ συνειδητοποιούν ότι οι αντάρτες έχουν εγκαταλείψει και ανατινάξει την γέφυρα Μπουραζάνη ενώ την 6η του Γενάρη καταλαμβάνεται και η Ιτιά. Στις 7 πέφτει η τελευταία σφαίρα στην Κόνιτσα.

Πηγή