Η ειδική αμφίβια επιχείρηση στην Αλίμνια. Μία περίπτωση σπουδής.

Αλίμνια από αέρος. στο βάθος φαίνεται η Ρόδος (Πηγή)

Η Αλίμνια ή Αλιμνιά ή Αλιμιά, είναι ένα μικρό νησάκι  που βρίσκεται δυτικά της Ρόδου. Όπως όλα τα νησιά του Αιγαίου, έχει τις όμορφες παραλίες του και τη μοναδικότητα της φύσης του. Γνωστό από την αρχαιότητα για τους εξαιρετικούς όρμους του, που διευκόλυναν όχι μόνο τους ψαράδες αλλά και τα διερχόμενα εμπορικά πλοία.

Στην κατοχή χρησιμοποιήθηκε από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, για αγκυροβόλιο πολεμικών πλοίων αλλά και σαν χώρος απόκρυψης και ανεφοδιασμού υποβρυχίων. Γι' αυτό υπήρχαν εγκατεστημένα φυλάκια αρχικά Ιταλών και μετέπειτα Γερμανών, που προστάτευαν τις ναυτικές εγκαταστάσεις. 

Στις αρχές του Μαΐου του 1945 το νησάκι αυτό αποτέλεσε πεδίο μάχης μεταξύ τμήματος του Ιερού Λόχου και της γερμανικής φρουράς του, στα πλαίσια μιας μεγάλης διακλαδικής συνδυασμένης αμφίβιας καταδρομικής επιχείρησης. Κλασσική περίπτωση ειδικής επιχείρησης εκείνης της εποχής, με πολλαπλά και ταυτόχρονα κτυπήματα του εχθρού. Είναι θα έλεγα, καλή περίπτωση μελέτης αμφιβίων ειδικών επιχειρήσεων, στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Αιγαίου.

Εκείνη την εποχή, αρχές του 1945, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής, που βρίσκονταν ακόμη στα νησιά του Αιγαίου είχαν εγκλωβιστεί λόγω της έντονης συμμαχικής δραστηριότητας και των καταδρομικών επιχειρήσεων και δεν μπορούσαν να αποχωρήσουν. Η ανωτάτη γερμανική διοίκηση έδωσε την εντολή να προετοιμασθούν για μακρόχρονη παραμονή και προβολή αντίστασης, με ανάλογη αναπροσαρμογή του αμυντικού τους συστήματος.

Αυτά, όταν ήδη στην ηπειρωτική Ελλάδα είχε γίνει η εκκένωση των γερμανικών στρατευμάτων, είχαν έλθει συμμαχικά στρατεύματα και είχαν αρχίσει να παίζουν τα "όργανα" του εμφυλίου πολέμου.

Στο Αιγαίο κάτω από τη διοίκηση του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής επιχειρούσε η Δύναμη 142, δηλαδή η βρετανική ταξιαρχία  Καταδρομών, ο Ιερός Λόχος, υπό τη Δύναμη 142 και η 5η Ινδική ταξιαρχία.

Η εντολή του Συμμαχικού Στρατηγείου για τις επιχειρήσεις στο Αιγαίο ήταν:

• - Αποφυγή επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας για εκκαθάριση κατεχομένων περιοχών, για πρόληψη άσκοπων απωλειών, αφού η κατάσταση οδηγούσε μοιραία στην παράδοση των κατοχικών φρουρών.
• - Ανάληψη καταδρομικών επιχειρήσεων με σκοπό την καταπόνηση και τη φθορά  του αντιπάλου
• - Αποκλεισμός νησιών προς απαγόρευση ανεφοδιασμού φρουρών με σκοπό την επίσπευση της παράδοσής τους.

Με αυτό το σκεπτικό, οργανώθηκε προκεχωρημένη διακλαδική βάση επιχειρήσεων στη Σύμη, η οποία είχε ήδη απελευθερωθεί και από όπου θα σχεδιάζονταν και θα οργανώνονταν οι αμφίβιες καταδρομικές επιχειρήσεις. Σ' αυτή τη βάση, είχαν έδρα 2 τάγματα  της 5ης Ινδικής Ταξιαρχίας, απόσπασμα του Ιερού Λόχου και τμήμα του επιτελείου της ταξιαρχίας Καταδρομών, που έλαβε την ονομασία  "Δύναμη 281". Το απόσπασμα του Ιερού Λόχου, ενισχύθηκε σε δύναμη Διλοχίας μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου 1945 και  ονομάσθηκε "Απόσπασμα Σύμης".

Καταδρομείς του Αιγαίου σε καΐκι (Πηγή)

Προς το τέλος του Απριλίου η διοίκηση της βρετανικής ταξιαρχίας  Καταδρομών, που είχε αναλάβει τις επιχειρήσεις στο Αιγαίο, σχεδίασε, σε συνεργασία με το "Απόσπασμα Σύμης", την ταυτόχρονη προσβολή επιλεγμένων στόχων, κυρίως πυροβολαρχιών, του δυτικού τμήματος της Ρόδου και των φυλακίων στην νησίδα Αλιμνιά. 

Προς τούτο στάλθηκαν περίπολοι αναγνώρισης περί το τέλος του Απριλίου για συγκέντρωση των τελευταίων  πληροφοριών. Με βάση αυτές τις πληροφορίες, ολοκληρώθηκε η σχεδίαση και εκτελέσθηκαν δοκιμές.

 Συνολικά η εχθρική δύναμη των φυλακίων και των επάκτιων πυροβολαρχιών που θα προσβάλλονταν, υπολογιζόταν σε 54 Γερμανούς και 3 Ιταλούς που επάνδρωναν αντιαεροπορικά πυροβόλα των 20 χιλ. πυροβόλα των 75 χιλ. όλμους και άλλα ομαδικά όπλα. Τα φυλάκια συνδέονταν μεταξύ τους με ασύρματη και ενσύρματη επικοινωνία.

Επρόκειτο για μια επιχείρηση ταυτοχρόνων προσβολών σε 3 σημεία της Ρόδου:

•  στο Χειμαράσι, με δύναμη 73 Ιερολοχιτών, 
• στη Φόκα και στο Στέλι της περιοχής Μαρμαροβούνια, με δύναμη 30 Ιερολοχιτών 
•  στο Νότι και στη Βουνάρα,  με δύναμη 32 Ιερολοχιτών 

και παράλληλα  επιχείρηση στην Αλιμνιά, με δύναμη 60 Ιερολοχιτών. 

Η επιχείρηση θα υποστηριζόταν από δύο βρετανικά αντιτορπιλικά το HMS Catterick και το  HMS Kimberley , το ελληνικό αντιτορπιλικό "Κρήτη", το γαλλικό " Aλζανσιέν" και 9 βρετανικά αποβατικά.

Δημιουργήθηκε ένα μικτό επιτελείο, με επιτελείς της βρετανικής ταξιαρχίας Καταδρομών, του "Αποσπάσματος Σύμης" και επιτελών  του βρετανικού βασιλικού ναυτικού, το οποίο επιβιβάσθηκε στο αντιτορπιλικό  "Katerick" που ορίσθηκε σαν ναυαρχίδα της επιχείρησης, υπό τον Βρετανό πλοίαρχο Λέγκ.

Το σχέδιο ενεργείας, προέβλεπε: 

• Ταυτόχρονη και αιφνιδιαστική προσβολή, με καταδρομική ενέργεια σε όλους τους επιλεγέντες στόχους. 
• Δημιουργία αντιπερισπασμού με εκτόξευση ναυτικών πυρών στο αεροδρόμιο Μαριτσών και στο λιμάνι της Ρόδου, από το "Κρήτη" και το "Αλζανσιέν" αντίστοιχα.
• Χρόνος προσβολής (Ώρα "Κ'') ορίσθηκε η 00.30, τη νύκτα της 30 Απριλίου/1 Μαΐου και μεταφέρθηκε αργότερα για τη Ν 1/2 Μαΐου, εξ αιτίας της ανάγκης συμπλήρωσης πληροφοριών από περιπόλους αναγνώρισης που είχαν προαποσταλεί.
• Στη συνέχεια, με κάλυψη των αντιτορπιλικών "Kimberley", και "Katterick" τα αποβατικά σκάφη, που  μετέφεραν τα καταδρομικά τμήματα, θα κινούνταν στα σημεία απόβασης στις δυτικές ακτές της Ρόδου και στην Αλιμνιά.

Οι καταδρομικές ενέργειες εξελίχθηκαν σύμφωνα με την σχεδίαση, αλλά οι προσβολές των στόχων  της Ρόδου έγιναν νωρίτερα, εξ αιτίας της πρόωρης εκδήλωσης ναυτικών πυρών. Την διεξαγωγή των προσβολών στην Ρόδο, την περιγράφουμε σε άλλο άρθρο. Εδώ θα σταθούμε στην επιχείρηση της Αλίμνιας.

Ο διοικητής της καταδρομικής δύναμης, Ταγματάρχης Παπαγεωργόπουλος, γνωστός στην Ρόδο για τις υπηρεσίες που προσέφερε αργότερα, είχε αναγνωρίσει το νησί πιο μπροστά σαν περιπολάρχης της περιπόλου αναγνώρισης και είχε καθορίσει 8 ΑΝΣΚ (Αντικειμενικούς Σκοπούς), αριθμημένους με γράμματα Α, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ, Ζ και Η, όπως φαίνονται στο σχεδιάγραμμα.

Επιχείρηση Αλίμνιας 1-2 Μαΐου 1945(Πηγή φωτογραφίας  ΔΙΣ/ΓΕΣ)

Η δύναμή του περιλάμβανε:

• Ομάδα διοικήσεως ( συμπεριλαμβανόταν ένας φωτογράφος και ένας πολεμικός ανταποκριτής)
• Στοιχείο επικοινωνιών με Βρετανό αξιωματικό σύνδεσμο
• Διμοιρία Καταδρομών
• Ομάδα πολυβόλων
• Ομάδα όλμων 60 χιλ.
• Ομάδα Α/Τ εκτοξευτών Piat
• Ομάδα καταστροφών (έξι Βρετανοί)
• Στοιχείο υγειονομικού με γιατρό αξιωματικό

Η κατάληψη  και η εξουδετέρωση των εχθρικών αντιστάσεων, θα γινόταν από 5 περιπόλους, στις οποίες είχε χωρίσει την δύναμή του και σε 3 φάσεις όπως παρακάτω:

1η Φάση Ν1/2 Μαΐου 2200-0015 ώρα

• Αποβίβαση  περιπόλου 1 στο σημείο αποβίβασης "Ρ", βόρεια του όρμου Εμπορίου, ανατολικά του νησιού και κάλυψη αποβίβασης της υπόλοιπης καταδρομικής δύναμης. 
• Αποβίβαση περιπόλου 2 και κίνησή της μέχρι τον ΑΝΣΚ "Η" που ήταν εχθρικό περιπολικό στον Κόλπο Αλίμνιας. Εγκατάσταση σε απόσταση βολής απ' αυτό, για την καταστροφή του με πυρά.
• Αποβίβαση περιπόλων 3, 4 και 5 και προώθησή τους στα υψώματα "Υ" και "Υ1" όπου θα ανέμεναν το σύνθημα εξόρμησης για κατάληψη των ΑΝΣΚ "Α", "Β", "Γ" και "Δ" που βρίσκονταν στα νότια του νησιού, στη χερσόνησο του ακρωτηρίου Πονέντε.

2η Φάση  από 0015 ώρα

• Προώθηση περιπόλων 3, 4 και 5, διέλευση του μικρού ισθμού που προστατευόταν με νάρκες και συρματοπλέγματα και νυκτερινή προσβολή: 

          -των ΑΝΣΚ "Γ" και "Δ" από περίπολο 4
          -του ΑΝΣΚ "Β" από περίπολο 5

• Μετά την εκδήλωση των παραπάνω νυκτερινών επιθέσεων, η περίπολος 1 θα εξορμούσε για την προσβολή των ΑΝΣΚ "ΣΤ', "Ε", και "Ζ", για τους οποίους δεν υπήρχαν ακριβείς πληροφορίες αν κατέχονταν ή όχι. Η περίπολος 2 θα εκτόξευε πυρά στο εχθρικό περιπολικό ΑΝΣΚ "Η".
• Σε περίπτωση που δεν θα ακούγονταν πυρά από τις περιπόλους 3, 4 και 5 μέχρι της 0100 ώρα, οι περίπολοι 1 και 2 θα ενεργούσαν σύμφωνα με το σχέδιο, χωρίς άλλη εντολή.

3η Φάση

• Κατάληψη ΑΝΣΚ "Β", "Γ", "Δ", "ΣΤ", "Ε" και "Η".
• Επίθεση περιπόλου 3 στον ΑΝΣΚ "Α" με ενίσχυση από περιπόλους 4 και 5.
• Κατάληψη ΑΝΣΚ "Ζ" από περίπολο 1
• Συγκέντρωση όλης της δύναμης μέχρι 0130 ώρα στο σημείο "Ρ", επιβίβαση στα αποβατικά σκάφη και αποχώρηση.

Συμπληρωματικά στο σχέδιο ενεργείας καθορίζονταν και τα παρακάτω:

• Σε περίπτωση αδυναμίας εξουδετέρωσης των ΑΝΣΚ "Α", "Γ" και "Δ" θα γινόταν αίτηση ναυτικών πυρών από περιπόλους 3 και 4.
• Αν η κατάσταση του εχθρού παρουσιαζόταν διαφορετική από την αναμενόμενη και δεν μπορούσε να υλοποιηθεί η προσβολή όπως είχε σχεδιασθεί, οι περίπολοι 1 και 2 θα ενεργούσαν επίθεση στους ΑΝΣΚ "ΣΤ" και "Ε" όπου μετά την κατάληψή τους θα έπαιρναν αμυντικές θέσεις. Ταυτόχρονα η περίπολος 4 θα αμυνόταν στο ύψωμα "Υ1" και οι περίπολοι 3 και 5 θα αμύνονταν στο ύψωμα "Υ2".
• Όλες οι περίπολοι, στην χειρότερη κατάσταση θα συγκεντρώνονταν στο ύψωμα Βουνί και αμύνονταν, μέχρις αφίξεως ενισχύσεων.

Διαπιστώνεται εύκολα η επιμέλεια της σχεδίασης και η κάλυψη εκτάκτων περιστατικών, με την χρήση εδαφικών σημείων ελέγχου, κατανομή αρμοδιοτήτων και μέτρων συντονισμού. Επίσης είναι φανερή η επιλογή εδαφών τακτικής σημασίας για τον έλεγχο όλου του νησιού. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια ανακατάληψη της Αλιμνιάς για περιορισμένο όμως  χρόνο, με συνεχείς και διαδοχικές νυκτερινές επιθέσεις. 

Ας δούμε όμως πως εξελίχθηκε η επιχείρηση:

• Η περίπολος 1 προωθήθηκε εύκολα στους ΑΝΣΚ "ΣΤ και "Ζ" που δεν κατέχονταν από εχθρό και αφού έστειλε αμέσως 3 άνδρες για κατάληψη του ΑΝΣΚ "Ζ", κινήθηκε για ενίσχυση της περιπόλου 2
• Η περίπολος 2 προσέγγισε το εχθρικό σκάφος και κάλεσε το πλήρωμα να παραδοθεί, το οποίο όμως αρνήθηκε. Εκτοξεύτηκαν πυρά με οπλοπολυβόλο και με αντιαρματικό εκτοξευτή, με αποτέλεσμα να προκληθεί πυρκαγιά. Το πλήρωμα βγήκε στην στεριά και παραδόθηκε, εκτός από τον κυβερνήτη του και ένα ναύτη που μεταπήδησαν σε παρακείμενο ναυάγιο πλοίου και διέφυγαν.
• Κατά την 3η Φάση καταλήφθηκε ο ΑΝΣΚ "Ζ" που δεν ήταν στην αρχική θέση που είχε υπολογισθεί, αλλά στο σημείο Ζ1, στο ύψωμα Βουναράζι. Ήταν ένα εχθρικό φυλάκιο ασυρμάτων επικοινωνιών. Οι 8 Γερμανοί του φυλακίου αιχμαλωτίσθηκαν και ο ασύρματος καταστράφηκε. 
• Η περίπολος 5 δεν κατάφερε να καταλάβει τον ΑΝΣΚ "Α". Συμμετείχε αρχικά στην κατάληψη στην επίθεση εναντίον του "Β" , αλλά απώλεσε τον αιφνιδιασμό και αντιμετώπισε ισχυρή αντίσταση. Επιτέθηκε 2 φορές  στον "Α" αλλά ο αντίπαλος ήταν καλά οργανωμένος και εκτελούσε εύστοχα συγκεντρωτικά πυρά κατά των επιτιθεμένων. Λόγω χρόνου, η περίπολος 5 αναγκάστηκε ν'αποσυρθεί, αφού αιτήθηκε ναυτικά πυρά τα οποία εκτοξεύθηκαν κατά του στόχου, από το βρετανικό αντιτορπιλικό Katterick.
• Όλη η καταδρομική δύναμη μαζί με τους αιχμαλώτους, συγκεντρώθηκε στο σημείο επιβίβασης "Ρ" στις 0225 και αποχώρησε για τη βάση της στη Σύμη.

Οι απώλειες της καταδρομικής δύναμης ήταν 2 ιερολοχίτες τραυματίες. Οι εχθρικές απώλειες ανήλθαν σε 8 νεκρούς, 3 τραυματίες και 27 αιχμαλώτους. Ο οπλισμός και τα υλικά της εχθρικής φρουράς καταστράφηκαν εκτός από το πυροβόλο στον ΑΝΣΚ "Α" , όπου οι εχθρικές απώλειες δεν εξακριβώθηκαν.

Η επιχείρηση στην Αλίμνια, σύμφωνα με έκθεση του επιτελάρχη του μικτού επιτελείου, Αντισυνταγματάρχη Λεπρέκ,(Lapraik) αποτέλεσε μια απόλυτα επιτυχή αμφίβια καταδρομική επιχείρηση, κατά την οποία το σχέδιο που είχε καταρτισθεί,εφαρμόσθηκε στο σύνολό του.

Για τις επιχειρήσεις στη Ρόδο και στην Αλίμνια ο Ιερός Λόχος έλαβε συγχαρητήρια από τον διοικητή της βρετανικής ταξιαρχίας Καταδρομών.

Πριν από 67 χρόνια οι ειδικές επιχειρήσεις στο Αιγαίο είχαν ήδη λάβει τον διακλαδικό χαρακτήρα τους, γιατί διαπιστώθηκε στην εξέλιξη των επιχειρήσεων η αναγκαιότητα της διακλαδικότητας.

Οι ειδικές επιχειρήσεις είναι διακλαδικές και σαν τέτοιες πρέπει να αντιμετωπίζονται. όπως πολύ σωστά έχει διατυπωθεί σε πρόσφατο άρθρο ενός παλιού κομάντος, στο περιοδικό ¨Δούρειος Ίππος".

Ανιχνευτής

Πηγή: Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945)  Ελ - Αλαμέιν, Ρίμινι, Αιγαίο Εκδόσεις ΔΙΣ/ΓΕΣ