Η μάχη του Ελ Αλαμέιν

Το Ελ Αλαμέιν (El Alamein ή Al Alamayn) (Αραβικά: العلمين‎) είναι πόλη της Βόρειας Αιγύπτου στα παράλια της Μεσογείου. Βρίσκεται 106χιλιόμετρα (66 μίλια) δυτικά της Αλεξάνδρειας και 240 χιλιόμετρα (149 μίλια) βορειοδυτικά του Καΐρου. Ο πληθυσμός της πόλης ήταν περίπου 5,788 άνθρωποι το 1996.

Μέχρι πρόσφατα η πόλη ήταν λιμένας μεταφόρτωσης πετρελαίου, όμως, όπως το σύνολο της βόρειας ακτής της Αιγύπτου, εξελίσσεται σε τουριστικό προορισμό.

Το Ελ Αλαμέιν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς στην περιοχή έλαβαν χώρα δύο εκτεταμένες μάχες:

Στην πρώτη μάχη του Ελ Αλαμέιν (1 Ιουλίου – 27 Ιουλίου 1942) η προέλαση των δυνάμεων του Άξονα προς την Αλεξάνδρεια ανασχέθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις, όταν τα Γερμανικά Πάνζερ προσπάθησαν να περικυκλώσουν τις συμμαχικές θέσεις.

Στην δεύτερη μάχη του Ελ Αλαμέιν οι συμμαχικές δυνάμεις έσπασαν τις Γερμανικές γραμμές, αναγκάζοντας τις Ναζιστικές δυνάμεις σε υποχώρηση μέχρι την Τυνησία. Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ δήλωσε μετά τη μάχη «Αυτό δεν είναι το τέλος, ούτε καν η αρχή του τέλους, όμως είναι, ίσως, το τέλος της αρχής»

Η δεύτερη μάχη του Ελ Αλαμέιν πραγματοποιήθηκε μεταξύ 23 Οκτωβρίου και 5 Νοεμβρίου 1942, στην τοποθεσία Ελ Αλαμέιν, δυτικά της Αλεξάνδρειας τηςΑιγύπτου. Η μάχη υπήρξε σημείο καμπής των επιχειρήσεων του Άξονα και σήμανε την έναρξη της υποχώρησης των ιταλογερμανικών δυνάμεων στο βορειοαφρικανικό μέτωπο. Η επιτυχία των συμμαχικών δυνάμεων στη μάχη απέτρεψε οριστικά το ενδεχόμενο απώλειας της στρατηγικής σημασίας διώρυγας του Σουέζ και των πετρελαιοπαραγωγικών περιοχών της Μέσης Ανατολής.

Μετά την πρώτη μάχη του Ελ Αλαμέιν, η προέλαση των δυνάμεων του Άξονα ανακόπηκε και δημιουργήθηκε στασιμότητα στο μέτωπο. Αμέσως μετά ο Άγγλος στράτηγος Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ ανέλαβε την διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων και οργάνωσε την αντεπίθεση που θα οδηγούσε στην οριστική υποχώρηση του εχθρού. 

Το σχέδιο των Συμμάχων απέβλεπε στην εξαπάτηση του εχθρού σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις τους και στη συντριβή του αντιπάλου με επιθετικές ενέργειες στην τοποθεσία Ελ Αλαμέιν. Την επιχείρηση ανέλαβε η 8η βρετανική Στρατιά, υπό τον ίδιο τον Μοντγκόμερι, αποτελούμενη από το 30ο Σώμα Στρατού στον βόρειο τομέα και το 13ο Σώμα Στρατού στο νότιο τομέα.

Το σχέδιο των επιχειρήσεων των Γερμανών προέβλεπε άμυνα στην κατεχόμενη τοποθεσία Ελ Αλαμέιν, με ιδιαίτερη βαρύτητα στον βόρειο τομέα. Οι δυνάμεις του Άξονα διέθεταν στην περιοχή υπό τον στρατηγό Ρόμελ, το 21ο Σώμα Στρατού στον βόρειο τομέα και το 10ο στο νότιο τομέα.

Η συμμαχική επίθεση εκδηλώθηκε στις 22.00 το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου 1942. Η αντίσταση των γερμανοϊταλικών στρατευμάτων ήταν ιδιαίτερα σθεναρή, αποτρέποντας τη δυνατότητα στους Συμμάχους να διασπάσουν την αμυντική τους γραμμή.

Τη νύχτα 2 προς 3 Νοεμβρίου δημιουργήθηκε ρήγμα στον βόρειο τομέα και στον νότια στις 3 Νοεμβρίου. Από την επόμενη μέρα, άρχισε η καταδίωξη των υποχωρούντων δυνάμεων του Άξονα. Οι ιταλικές μεραρχίες, εγκαταλελειμμένες στην έρημο χωρίς εφόδια και τροφή, είτε διαλύθηκαν είτε παραδόθηκαν στους Συμμάχους. Τα γερμανικά στρατεύματα συνέχισαν να υποχωρούν, εγκαταλείποντας την Κυρηναϊκή και τελικά εγκαταστάθηκαν στη γραμμή Μπάρετ στην Τυνησία.

Στις επιχειρήσεις συμμετείχαν και τμήμα του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος της Μέσης Ανατολής με την 1η Ταξιαρχία υπό τον συνταγματάρχη Παυσανία Κατσώτα, η οποία υπάγονταν στην βρετανική 50η Μεραρχία. Από τις 19 ως τις 23 Οκτωβρίου συμμετείχε σε εικονικές επιθέσεις στο νότιο τομέα, εντεταγμένες στο σχέδιο περιπλάνησης του αντιπάλου. Επίσης, εκτέλεσε πολλές περιπολίες και νυχτερινές επιχειρήσεις προξενώντας σημαντικές απώλειες στον εχθρό.

Το διάστημα 23 Οκτωβρίου-3 Νοεμβρίου εκτέλεσε πολλές επιδρομές εναντίον των εχθρικών γραμμών. Μετά την έναρξη της γερμανικής υποχώρησης, η 1η ελληνική Ταξιαρχία ανέλαβε την καταδίωξη του εχθρού στον τομέα της, προελαύνοντας σε βάθος 100 χιλιομέτρων.

Η μάχη του Ελ Αλαμέιν υπήρξε η πρώτη αποφασιστική νίκη των Συμμάχων και σημείωσε την αρχή της απομάκρυνσης των δυνάμεων του Άξονα από τη Βόρεια Αφρική.

Οι απώλειες των Συμμάχων ανήλθαν σε 3.500 νεκρούς και 10.000 τραυματίες. Οι απώλειες των ελληνικών δυνάμεων ανήλθαν σε 6 αξιωματικούς και 83 οπλίτες νεκρούς και 26 αξιωματικούς και 202 οπλίτες τραυματίες.

Πηγή