Pallida Mors Saracenorum. Ο "Ωχρός" θάνατος των Σαρακηνών

Πηγή 

Ο Ωχρός θάνατος των Σαρακηνών "Pallida Mors Saracenorum" στα λατινικά, ήταν το όνομα που πήρε ο Στρατηγός Νικηφόρος Φωκάς,  μετά την περίλαμπρη νίκη του κατά των Σαρακηνών και την κατάληψη του Χάνδακα, (σημερινού Ηρακλείου) στην Κρήτη τον Μάρτιο του 961 μ Χ. 

 Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του 1941, βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου  του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ (US Naval Institute), που αναφέρεται στην επιχείρηση που ανέλαβαν οι Βυζαντινοί για την ανακατάληψη της Κρήτης από τους Σαρακηνούς πειρατές. Το κίνητρο του συγγραφέα, για την σύνταξη του άρθρου, προφανώς ήταν οι παραμονές του εγχειρήματος των Γερμανών για κατάληψη του νησιού. Άλλωστε το τονίζει στο τέλος του άρθρου του, εικάζοντας για την έκβαση της μάχης.

Η όλη αμφίβια ενέργεια που εκτέλεσε ο βυζαντινός στόλος τότε, αποτελεί αντικείμενο μελέτης σε ναυτικές σχολές άλλων χωρών διότι θεωρείται σαν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα διεξαγωγής ναυτικού αγώνα όπου περιλαμβάνονται όλες σχεδόν οι αρχές των αμφιβίων επιχειρήσεων.

Η Κρήτη εξακολουθεί να έχει ιδιαίτερη στρατηγική αξία, διότι ευρισκόµενη στο μέσον της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, ελέγχει τις αεροπορικές και θαλάσσιες συγκοινωνίες από ανατολικά προς δυτικά και από βόρεια προς νότια ή και αντίστροφα, αποτελώντας ιδανική βάση αεροναυτικών επιχειρήσεων προς κάθε κατεύθυνση. Απόρροια της αξίας αυτής, ήταν να βρεθεί  από τις αρχές του 2ου Παγκόσµιου Πολέµου, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τόσο των Βρετανών, όσο και των Γερµανών.

Τον 9ο αιώνα αυτό που ενδιέφερε την ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν ο έλεγχος των θαλασσίων γραμμών και η  εξουδετέρωση των Σαρακηνών πειρατών για την ασφαλή διακίνηση αγαθών.

Πάνω από  ένα αιώνα  είχαν την Κρήτη  στην κυριαρχία τους οι Σαρακηνοί και αλώνιζαν όλο το Αιγαίο και την Μεσόγειο γενικότερα, ζώντας από την λαφυραγωγία και το εμπόριο δούλων. Είχαν φτάσει στο σημείο οι Άραβες πειρατές, να πιστεύουν ότι είναι αήττητοι και αποκλειστικοί άρχοντες στην περιοχή, αψηφώντας τους Βυζαντινούς. Είχαν φτιάξει το δικό τους Αραβοπειρατικό κράτος.    

Έγιναν πολλές προσπάθειες ανακατάληψης του νησιού από τους Βυζαντινούς αλλά απέτυχαν. Φτάνουμε στο 960 οπότε συγκροτείται μια μεγάλη αρμάδα. 

Ο Νικηφόρος οργανώνει σταθμούς ανεφοδιασμού σε νησιά κατά μήκος του Αιγαίου ξεκινώντας από Τένεδο και συνεχίζοντας προς Μυτιλήνη, Χίο, Νάξο, Ίο, Θήρα και Κάρπαθο.

Η δύναμή του περιλαμβάνει "πεζοναύτες" ιππικό  και ναυτικό προσωπικό.

Προαποστέλλει "Προκεχωρημένη Δύναμη Επιχειρήσεων" για αναγνώριση και συλλογή πληροφοριών. Απομονώνει το νησί με ναυτικές δυνάμεις δημιουργώντας έτσι μια "Περιοχή Αμφιβίων Επιχειρήσεων". Εκτελεί συντονισμένη αποβατική ενέργεια ταυτόχρονα σε προκαθορισμένες ακτές αποβάσεως, έτσι ώστε να αιφνιδιάσει τον αντίπαλο και να τον φέρει σε θέση που να μην μπορεί ν' αντιδράσει. Η απόβαση διενεργείται με την υποστήριξη "πυρών υποστηρίξεως" της εποχής! Δηλαδή με εκτόξευση βελών και υγρού πυρός.

Η πολιορκία του Χάνδακα από τον Νικηφόρο Φωκά (Ιστορία Ιωάννου Σκυλίτζη) Εθνική Βιβλιοθήκη Ισπανίας Μαδρίτη (Πηγή)

Στη συνέχεια πολιορκεί επί 9 μήνες τον αντίπαλο που κρύβεται πίσω από τα τείχη του Χάνδακα, ενώ παράλληλα εξουδετερώνει τις εκτός των τειχών δυνάμεις του με επιδρομές σ' όλο το νησί. Ο ΑΝΣΚ της Αμφίβιας Δύναμης Επιχειρήσεων (ΑΔΕ) είναι ο Χάνδακας!

Η εμπεριστατωμένη αφήγηση της εκστρατείας του Νικηφόρου Φωκά υπάρχει στα ελληνικά, σε άρθρο ενός  εξαιρετικού ιστορικού ιστολογίου, αποσπάσματα του οποίου σας παραθέτω παρακάτω.

Ανιχνευτής

Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΧΑΝΔΑΚΑ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το έτος 815 μ.Χ απέτυχε στην Ισπανία επαναστατικό κίνημα κατά του εμίρη Al Hakam της δυναστείας των Ομμεϋαδών, αναγκάζοντας τον αρχηγό της επανάστασης Abu Hafs (Αποχάβος των Βυζαντινών) να καταφύγει στην Αίγυπτο μαζί με τους υποστηρικτές του. Εκμεταλλευόμενοι τους εμφυλίους εντός του Αραβικού κόσμου κατέλαβαν την Αλεξάνδρεια το 816. Σε μια από τις πειρατικές επιδρομές τους έφτασαν ως τη Κρήτη και χαρακτηριστικά δήλωσαν "Ιδού η γη όπου σ'αυτήν ρέει μέλι και γάλα" (Σκυλίτζης Ι., Χρονογραφία σελ.56). 

Το 824-5 ο εμίρης Al Mamun ανακατέλαβε την πόλη αναγκάζοντας τον δαιμόνιο Abu Hafs να εγκαταλείψει τη χώρα και να αποβιβαστεί στη Κρήτη, πιθανόν κοντά στα Μάταλα. Η απουσία του αυτοκρατορικού στόλου που ήταν εμπεπλεγμένος σε εμφύλιες διαμάχες τους έδωσε την ευκαιρία να κατακτήσουν συστηματικά το νησί ως το έτος 828. Μετά από μια ανεπιτυχή και πρόχειρα οργανωμένη προσπάθεια ανακατάληψης από τους Βυζαντινούς υπό τους πρωτοσπαθάριους Φωτεινό και Δαμιανό, οι Άραβες οχυρώνουν μια τοποθεσία με ισχυρό τείχος και τάφρο και την ονομάζουν Αλ-Χαντάκ δηλαδή το σημερινό Ηράκλειο। Από τότε ξεκινάει η πειρατική τους δράση που δεν είχε σκοπό την υποδούλωση άλλων νησιών, απλώς την απόσπαση λύτρων ή λείας από διερχόμενα εμπορικά πλοία.

Δύο ακόμη προσπάθειες απελευθέρωσης του νησιού, υπό τον στρατηγό Κρατερό και τον στρατηγό Ωορύφα κατέληξαν σε αποτυχία. Το γεγονός όμως που άλλαξε τις ισορροπίες στη σύγκρουση ήταν η άλωση και εξαπονδρισμός της Θεσσαλονίκης από τους Σαρακηνούς υπό τον εξωμότη Λέων Τριπολίτη το 904 μ.Χ.. Μετά από μια παραπλανητική πορεία προς τη Κωνσταντινούπολη, ο αραβικός στόλος κινήθηκε προς την ανυπεράσπιστη και με χαμηλά ναυτικά τείχη πρωτεύουσα της Μακεδονίας και προξένησε μεγάλες καταστροφές έπειτα από πολιορκία μόλις δύο ημερών.

Ήταν πλέον φανερό πως η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπρεπε πάση θυσία να ανακαταλάβει τη μεγαλόνησο αλλά οι συνεχείς εσωτερικές έριδες καθυστερούσαν την ανάληψη αυτής της παράτολμης εκστρατείας θέτοντας έτσι πιο γερά τα θεμέλια της εξουσίας των Σαρακηνών στη Κρήτη αλλά και στο Νότιο Αιγαίο, θέτοντας έτσι τη ναυτική εμπορική δραστηριότητα στο αρχιπέλαγος σε θηλιά.

Το 959 μ.Χ. ανεβαίνει στον θρόνο της Πόλης ο Ρωμανός Β', ο πρώτος σύζυγος της περίφημης Θεοφανούς της Φόνισσας, καρπός του γάμου τους ήταν ο σπουδαίος αυτοκράτορας Βασίλειος ο Β' ο Βουλγαροκτόνος. Ο Ρωμανός αποφασίζει να αναλάβει δράση απέναντι στους Άραβες και επιλέγει τον Νικηφόρο Φωκά, μέλος γνωστής οικογένειας στρατιωτικών, ως Δομέστικο των σχολών της Ανατολής. 

Το Χελάνδιο ήταν τύπος βυζαντινού πολεμικού πλοίου, παραλλαγή του δρόμωνα, είχε δύο σειρές κουπιών ανά πλευρά, καθώς και δύο ιστούς με τετράγωνα πανιά που χρησιμοποιούνταν βοηθητικά εκτός πολεμικής εμπλοκής. Αποτελούσε τον βασικό τύπο πολεμικού πλοίου του Βυζαντίου, κατά τον 9ο αιώνα. Υπήρχαν δύο παραλλαγές: το «ουσιακόν χελάνδιον» με πλήρωμα περίπου 100 ατόμων και το «πάμφυλον χελάνδιον» με πλήρωμα 120 έως 150 ατόμων. Ενίοτε ήταν εξοπλισμένο με έναν ή περισσότερους σίφωνες για την εκτόξευση υγρού πυρός, οπότε εκαλείτο πυροφόρο χελάνδιο. (Πηγή)

Την επόμενη χρονιά ο Αυτοκράτορας μαζί με τον στρατηγό ετοιμάζουν μία κολοσσιαίων διαστάσεων αρμάδα αποτελούμενη από δύο χιλιάδες πυροφόρα χελάνδια, χίλιοι δρόμωνες και 307 καματηρά (πλοία εφοδιοπομπής)! Ένας άνευ προηγουμένου τεράστιος στόλος αποτελούμενος από εκατοντάδες χιλιάδες πολεμιστές. Οι αραβικές πηγές αναφέρουν στόλο επτακοσίων καραβιών με 72 χιλιάδες πεζούς και 5 χιλιάδες ιππείς. Ακόμα και αν ισχύουν οι μετριοπαθείς εκτιμήσεις των Αράβων ιστορικών, το μέγεθος του στόλου και του στρατού ήταν ικανό να προκαλέσει πανικό σε οποιοδήποτε βασίλειο της εποχής.

Ο Δρόμων ήταν γρήγορο και ευκίνητο πλοίο. του Βυζαντινού πολεμικού ναυτικού. Έφερε δύο σειρές των 50 κουπιών ανά πλευρά, με δυο κωπηλάτες ανά κουπί (αντίστοιχο της αρχαίας δίκροτης τετριήρους). Είχε πλήρωμα περίπου 200 ερέτες (κωπηλάτες) και έφερε πανί στον κύριο ιστό του. Κατά τον 6ο αι. μ.Χ. Οι δρόμωνες αποτελούσαν τον κορμό του βυζαντινού στόλου. Περί το τέλος του 7ου αιώνα τα πλοία αυτά έφεραν στη πλώρη τους ειδική συσκευή (σίφωνες) με την οποία εξακοντίζονταν το υγρό πυρ. (Πηγή)

 Ο στόλος πέρασε από αρκετά νησιά του Αιγαίου αλλά στη Σαντορίνη σταμάτησε επειδή οι Βυζαντινοί ναυτικοί δεν ήξεραν τη διαδρομή νοτιότερα! τόσος ήταν ο φόβος που ενέπνεαν οι Σαρακηνοί πειρατές που οι κυβερνήτες των αυτοκρατορικών πλοίων δεν τολμούσαν εδώ και πολλά χρόνια να προσεγγίσουν την Κρήτη. Τελικά τη λύση την έδωσαν Καρπάθιοι ναυτικοί που οδήγησαν τη πανστρατιά του Φωκά στη νησίδα Δία στις ακτές του νησιού.

Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ

Κάτοψη Χάνδακα (Πηγή)

Από τη νησίδα ο Φωκάς έστειλε κατασκοπευτικά σκάφη ενώ περίμενε ολόκληρο τον στόλο να καταφθάσει. Οι Σαρακηνοί αιφνιδιάστηκαν από το μέγεθος του εκστρατευτικού σώματος αλλά γρήγορα αναθάρρησαν και έλαβαν θέσεις στις ακτές για να εμποδίσουν την απόβαση. Καθώς δεν υπήρχε κάποιο μεγάλο λιμάνι στη περιοχή για να υποστηρίξει τη δύσκολη επιχείρηση, ο Φωκάς αφού έφτασαν όλα τα πλοία, τα εξόπλισε με επικλινείς σανίδες ώστε να διευκολυνθεί η έξοδος των στρατιωτών από αυτά. 

Τα πληρώματα διετάχθησαν να κωπηλατήσουν προς τη στεριά και μόλις έφτασαν σε κοντινή απόσταση πλήθος τοξευμάτων κατευθύνθηκε προς τους αμυνόμενους Άραβες. Όλες οι κλίμακες των πλοίων κατέβηκαν στη στεριά σχεδόν ταυτόχρονα κάνοντας αδύνατη τη προσπάθεια των Σαρακηνών να εμποδίσουν την απόβαση.

Συντεταγμένες οι βαριά οπλισμένες φάλαγγες των Βυζαντινών χωρίστηκαν στα τρία και βάδισαν εναντίον των εχθρών. Τους έτρεψαν με σχετική ευκολία σε φυγή. Όσοι διασώθηκαν, κατέφυγαν στο οχυρό του Χάνδακα. Οι δυνάμεις του Νικηφόρου Φωκά στρατοπέδευσαν έξω από τη πόλη, τη περικύκλωσαν με πασσάλους και έφτιαξαν και δική τους τάφρο για να αποφύγουν τον αιφνιδιασμό από κάποια νυκτερινή επίθεση των Αράβων. Αυτός εξάλλου ήταν και ο τρόπος πολέμου των Αράβων απέναντι στους σιδερόφρακτους στρατούς τόσο του Βυζαντίου όσο και της Δύσης.

 Ένα πλέγμα ανταρτοπολέμου, ενεδρών και πολέμου φθοράς. Έτσι είχαν αντιμετωπίσει και τις προηγούμενες προσπάθειες των Βυζαντινών με μεγάλη επιτυχία. Ο νέος αυτός όμως στρατηγός της Αυτοκρατορίας ήταν διαφορετικός από τους προηγούμενους. Εμπειροπόλεμος και αποφασισμένος για την επικράτηση, αλλά και υπομονετικός, συνετός και καρτερικός. Είδε πως το τείχος της πόλης είναι μεγάλο και ισχυρό και πως μια κατά μέτωπο επίθεση τόσο νωρίς θα είχε ως μοναδικό αποτέλεσμα την απώλεια πολλών δικών του στρατιωτών. 

Έτσι απέκλεισε την πόλη αλλά και διέταξε ναυτικό αποκλεισμό ολόκληρου του νησιού καθώς ο μεγάλος αριθμός πλοίων του το επέτρεπε. Παράλληλα έστελνε ισχυρές δυνάμεις σε όλη τη Κρήτη για να αποκαταστήσουν τη Βυζαντινή κυριαρχία στο νησί. Έδινε πολλές συμβουλές για επαγρύπνηση καθώς ο κίνδυνος αιφνιδιαστικής επίθεσης ήταν μεγάλος. Οι στρατηγοί του άκουσαν τις συμβουλές του εκτός από τον Νικηφόρο Παστιλά που με ένα άγημα Βαράγγων γλεντούσαν μετά από κάποια νίκη και δέχθηκαν ξαφνική επίθεση και κατεκόπησαν όλοι από τους Αγαρηνούς.

Ο ηγέτης των Σαρακηνών της Κρήτης Abd al Aziz ibn Schu 'ab (Κουρουπής για τους Βυζαντινούς), έστειλε μηνύματα για βοήθεια στους ομόθρησκους του ηγέτες. Οι εμφύλιες έριδες μέσα στον αραβικό κόσμο έκαναν αδύνατη οποιαδήποτε σοβαρή προσπάθεια αντιμετώπισης του κινδύνου. Η Αίγυπτος έστειλε μικρές δυνάμεις που αντιμετωπίστηκαν εύκολα και ο εμίρης του Χαλεπίου έστειλε 30 χιλιάδες ιππείς στη Μικρά Ασία ως αντιπερασπισμό αλλά και αυτοί αναχαιτίστηκαν από τον Λέων Φωκά, αδερφό του Νικηφόρου.

Ο Βυζαντινός αρχιστράτηγος έδωσε πολύ σημασία στον ψυχολογικό πόλεμο. Βομβάρδιζε τα τείχη καθημερινά περισσότερο για κλονισμό του ηθικού των πολιορκημένων παρά για των οχυρώσεων. Παράλληλα οι κατάσκοποι του εντόπισαν ένα μέρος του τείχους που ενώ ήταν χτισμένο πάνω σε πέτρα, όπως και όλο το τείχος άλλωστε, κάτω από τη πέτρα υπήρχαν ψαμμολιθικά στρώματα. Εκεί έστειλε σκαπανείς για να υπονομεύσουν τους αμυντικούς πύργους της πόλης. Σιγά σιγά και υπομονετικά ετοίμαζε τον στρατό του για την τελική έφοδο.

Με αυτές τις ενέργειες αλλά και με στρατιωτικά γυμνάσια περνούσε ο χειμώνας του 960-961 ο οποίος ήταν πολύ βαρύς. Τα εφόδια της πανστρατιάς εξαντλήθηκαν σύντομα και το ηθικό κλονίστηκε. Η προσωπική παρέμβαση και το κύρος του Νικηφόρου Φωκά απέτρεψαν τη διάλυση του εκστρατευτικού σώματος. Ο παρακοιμώμενος (κάτι σαν πρωθυπουργός) του αυτοκράτορα αγόρασε τεράστιες ποσότητες σιταριού. Το μισό σιτάρι το πούλησε στη μισή τιμή ώστε να ρίξει τις ανεβασμένες τιμές των κερδοσκόπων και το άλλο μισό το έστειλε στη Κρήτη ώστε να ανεφοδιαστεί ο στρατός που βρισκόταν στα όρια της πείνας.

Οι Σαρακηνοί αποφάσισαν να κάνουν ηρωική έξοδο εκείνη την εποχή. Χίλιοι πεντακόσιοι ιππείς και τριάντα έξι χιλιάδες πεζοί πραγματοποίησαν επίθεση φανατισμένοι από τα λόγια του εμίρη τους. Ξύρισαν τα κεφάλια τους και βάδισαν εναντίον του αυτοκρατορικού στρατού με έκδηλο τον θρησκευτικό φανατισμό που χαρακτήριζε τις αραβικές στρατιές της εποχής. Ο Νικηφόρος είχε πληροφορηθεί μέσω κατασκόπων την επικείμενη επίθεση και σχεδίασε ένα λαμπρό σχέδιο. Έστησε τέσσερις ενέδρες και όταν οι Σαρακηνοί επιτέθηκαν, ο στρατός του προσποιήθηκε υποχώρηση οδηγώντας έτσι τους αντιπάλους στην ενέδρα. Όταν ο έκλεισε ο κλοιός των Βυζαντινών η μάχη είχε μετατραπεί σε σφαγή! 

Ο Κουρούπης έκλεισε τις πύλες του Χάνδακα ώστε να αναγκάσει τους πολεμιστές του να αγωνιστούν μέχρι τέλους. Ύστερα από επτά αποτυχημένες επιθέσεις αναγκάστηκε να ανοίξει δίοδο να μπουν οι στρατιώτες του μέσα ώστε να μη χαθεί ολόκληρος ο στρατός του και αναγκαστεί να παραδώσει το οχυρό του εκείνη τη μέρα.

Στις 7 Μαρτίου αποφάσισε να πραγματοποιήσει την τελική του έφοδο. Τα τείχη είχαν υπονομευτεί κατάλληλα και βομβαρδιστεί ανηλεώς από τους καταπέλτες. Ο αντίπαλος στρατός είχε αποδεκατιστεί κατά την ηρωική του έξοδο και πλέον δεν επαρκούσε για την αποτελεσματική άμυνα του Χάνδακα. Έφερε όλο τον στρατό του μπροστά από τα τείχη και παρέταξε τις φάλαγγες σε πυκνή τετραγωνική διάταξη. Τέλεσε τις απαραίτητες χριστιανικές λειτουργίες (ως βαθιά θρησκευόμενος και ο ίδιος) και ξεκίνησε την επίθεση. Τότε έγινε κάτι που ανέβασε περισσότερο το ηθικό του στρατού. Μια Σαρακηνή μάγισσα ανέβηκε πάνω στα τείχη και έριχνε κατάρες στους στρατιώτες του Βυζαντίου. Ένας επιδέξιος τοξότης βγήκε μπροστά από τους συμπολεμιστές του και με τη πρώτη βολή τη γκρέμισε από τις οχυρώσεις!

Το σύνθημα δόθηκε και οι μηχανικοί έβαλαν φωτιά στα τούνελ και το τείχος κατακρημνίστηκε, αφήνοντας μια μεγάλη δίοδο στους πολιορκητές να μπουν στην πόλη. Οι Σαρακηνοί μαζεύτηκαν στο άνοιγμα ώστε να εμποδίσουν την είσοδο των ανδρών του Νικηφόρου Φωκά αλλά δεν κατάφεραν να αντέξουν για πολύ ώρα. Ήταν απλώς λιγοστοί στον αριθμό πλέον. Όταν οι στρατιώτες μπήκαν εντός της πόλης ξεκίνησαν οι οδομαχίες που πολύ σύντομα μετατράπηκαν σε άγρια σφαγή του πληθυσμού. 

Μόνο η παρέμβαση του αρχιστράτηγου σταμάτησε το μακελειό. Χιλιάδες άραβες σκοτώθηκαν ενώ πάρα πολλοί αιχμαλωτίστηκαν είτε για να πουληθούν ως σκλάβοι, είτε για να ανταλλαχθούν με χριστιανούς αιχμαλώτους. Ο Κουρούπης και ο γιος του Ανεμάς αιχμαλωτίστηκαν και αυτοί και στόλισαν τον θρίαμβο του Φωκά στη Κωνσταντινούπολη. Αργότερα ο Ανεμάς θα γινόταν ένας πολυνίκης και πιστός στρατηγός της Αυτοκρατορίας!

Μετά από 137 χρόνια η Κρήτη επέστρεψε στην αγκαλιά του Βυζαντίου."

...................................................................................................................................................

Οι Έλληνες "Stratioti"

Έλληνας Stratioti του 15ου αιώνα.Πηγή

Οι Έλληνες όλα τα χρόνια της τουρκοκρατίας, προσπάθησαν επανειλημμένα να απαλλαγούν από τον τουρκικό ζυγό. Όλες οι προσπάθειες όμως ήταν τοπικά περιορισμένες και μεμονωμένες. 

Κατά καιρούς ανταρτικά σώματα ή ακόμη και χωριά σε απόμερες και απόκρημνες περιοχές που δεν είχαν εύκολη πρόσβαση για τους Τούρκους κατακτητές αντιστάθηκαν με μανία, προσπαθώντας ν’ αποκτήσουν την πολυπόθητη ελευθερία και αυτονομία. Άλλοτε παρακινούμενοι από ξένες δυνάμεις που είχαν κυρίως οικονομικά συμφέροντα, άλλοτε πάλι γιατί κάποια άδικη και βαριά πράξη των Τούρκων τους έκανε να ξεσηκώνονται από οργή και αγανάκτηση. 

Οι αποσπασματικές εξεγέρσεις δεν ευδοκίμησαν, έστω και αν ξεκινούσαν σαν μαζικό κίνημα αντίστασης αρχικά. Όταν άρχισε η αντίσταση να συντονίζεται μέσα από τη “Φιλική Εταιρεία” και να γίνεται η ενημέρωση των λαών της Δύσης με τη βοήθεια των Ελλήνων της διασποράς, που προκάλεσε ένα φιλελληνικό ρεύμα, τ’ αποτελέσματα δεν άργησαν να φανούν. Η συγκέντρωση ένοπλων ανταρτικών σωμάτων στην ξηρά, με την καθοδήγηση των οπλαρχηγών, είτε αυτοί προέρχονταν από τους αρματολούς, είτε από την κατηγορία των κλεφτών, αλλά και η συμμετοχή των νησιωτών με τη διάθεση των εμπορικών τους πλοίων που τα μετέτρεψαν εύκολα σε πολεμικά, έδωσε μια νέα δυναμική στο κίνημα αντίστασης που μετεξελίχθηκε σε συνολικό ένοπλο αγώνα.

Δεν θέλω όμως να επεκταθώ σε γενικά ιστορικά θέματα που άλλωστε λίγο- πολύ είναι γνωστά σε όλους μας. Θα σταθώ περισσότερο στο στρατιωτικό σκέλος εκείνης της εποχής, ίσως και λίγο πιο πριν. Τι στρατιωτική εκπαίδευση είχαν οι Έλληνες εκείνη την εποχή που οι Τούρκοι πασάδες και οι αγάδες αλώνιζαν από άκρη σε άκρη την υπόδουλη και ταπεινωμένη Ελλάδα; 

Πώς θα μπορούσαν να τα βάλουν με την κραταιά οθωμανική αυτοκρατορία που τον στρατό της τον έτρεμαν όλοι οι λαοί της Δύσης; Με τον τρόπο που ήξεραν! Με τη μέθοδο των κλεφτών “πλησιάζω μυστικά και αθόρυβα, χτυπάω και φεύγω”. Δηλαδή με την μέθοδο των ανταρτών. Ο ανταρτοπόλεμος των Ελλήνων και η φλογερή προσπάθεια για την ελευθερία τους, έκανε τόση εντύπωση στον δυτικό κόσμο εκείνης της εποχής, που ακόμη και σήμερα υπάρχουν συγγράμματα και εκδίδονται βιβλία που περιλαμβάνουν εκείνο τον ελληνικό ανταρτοπόλεμο σαν ένα πρώτο παράδειγμα διεξαγωγής ανορθόδοξου πολέμου. Αυτός ο ανταρτοπόλεμος δεν εξελίχθηκε τυχαία. Στηρίχθηκε στην εμπειρία Ελλήνων στρατιωτικών μισθοφόρων που υπηρετούσαν σε άλλους στρατούς εκείνης της εποχής. Ακόμη και ο οθωμανικός στρατός συμπεριλαμβάνεται μέσα σ΄αυτούς.

Οι Έλληνες στρατιώτες- μαχητές δεν εξέλειπαν ποτέ από τότε που έπεσε η Πόλη και μετά. Παντού τους συναντάμε από τον 15ο αιώνα μέχρι και την εποχή της Επανάστασης.

Είναι οι Έλληνες “στρατιώτες” ή όπως τους κατονόμασαν οι Λατίνοι “stratioti”. Η αντοχή τους, το θάρρος τους, το πείσμα τους και προπαντός η επιδεξιότητά τους στα όπλα και η τακτική τους, τους έκανε περιζήτητους μέσα στους στρατούς της Ευρώπης και όχι μόνο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του Θωμά του Αργείτη (Thomas of Argos) τον 15ο αιώνα που επικεφαλής ενός ελληνικού σώματος 550 ανδρών από την Πελοπόννησο, υπό τις διαταγές του βασιλιά Ερρίκου του Η’ της Αγγλίας, πολέμησε εναντίον των Σκώτων, αλλά συμμετείχε και στη μάχη της Βουλώνης,εναντίον των Γάλλων.

Μάλιστα στην δεύτερη περίπτωση, με την τεχνική της ενέδρας, κατόρθωσε να εξουδετερώσει 1000 και πλέον Γάλλους, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης που διεξήχθη με ακόντια και σπάθες, 360 νεκρούς. Οι Έλληνες είχαν 35 νεκρούς. 

Δυστυχώς ελάχιστα ιστορικά ντοκουμέντα βρέθηκαν ως τώρα για την απόλυτη κάλυψη των αιώνων που ακολούθησαν. Η προέλευση όμως των κλεφτών και των αρματολών της περιόδου της ελληνικής επανάστασης, κρατάει από αυτούς τους παλιούς Έλληνες στρατιώτες, που για να ζήσουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους, αναγκάστηκαν να γίνουν μισθοφόροι σε ξένους στρατούς. 

Εγώ θα προσθέσω μόνο μια μικρή πληροφορία στην πληθώρα όλων αυτών που μπορεί κάποιος να διαβάσει στους συνδέσμους αυτού του άρθρου. Πριν από πολλά χρόνια βρέθηκα στην Αμερική εκπαιδευόμενος στους Αμερικανούς Πεζοναύτες στο Quantico της Virginia. Εκεί μου έτυχαν 2 περιστατικά, που με έκαναν να καταλάβω το συναίσθημα και τις εντυπώσεις των Αμερικανών για την περίοδο της ελληνικής επανάστασης.

Η πρώτη μου έκπληξη ήταν όταν σε προγραμματισμένη επίσκεψη στο Καπιτώλειο, μέσα σε μια σειρά τοιχογραφιών, είδα και μια σκηνή με φουστανελοφόρους Έλληνες, που πολεμούσαν τους Τούρκους. Όταν ρώτησα μου απάντησε ο ξεναγός, ότι ανήκε σε σειρά τοιχογραφιών κάποιου φημιστού ζωγράφου τους που απεικόνιζε τους αγώνες των λαών για ελευθερία και ανεξαρτησία, όπως έκαναν και οι ίδιοι to 1775. 

Η δεύτερη έκπληξη ήταν όταν έμαθα από τους Πεζοναύτες για το “Ζήτημα της Τρίπολης” (The Tripoli Affair) δηλαδή για τον Βερβερικό πόλεμο, το 1805. Σε αυτή την επιχείρηση οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν μισθοφόρους στρατιώτες, μεταξύ των οποίων και γύρω στους 40 Έλληνες με τον οπλαρχηγό τους. Πώς βρέθηκαν Έλληνες πολεμιστές μισθοφόροι εκεί, μπορείτε να το διαβάσετε πιέζοντας τον προηγούμενο σύνδεσμο. Μια μάλλον άγνωστη ιστορία για πολλούς!

Την ημέρα της επετείου της μάχης θυμάμαι, είδα στην τηλεόραση και μια ταινία με τον τίτλο "ΤRIPOLI" που ο σκηνοθέτης έδειχνε τους Έλληνες φουστανελοφόρους, να συναγωνίζονται τους Αμερικανούς πεζοναύτες στη σκοποβολή.  (Δείτε την ΕΔΩ)

Τη φράση “The Tripoli Affair” την είδα για πρώτη φορά σαν ταμπέλα ενός εστιατορίου που το είχε ένας Ελληνοαμερικανός, παλιός πολεμιστής στην Ιταλία κατά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Δυστυχώς δεν μπόρεσε ποτέ να επιστρέψει στην πατρίδα που τόσο αγαπούσε. Έμεινε για πάντα εκεί. 

Η μάχη που έδωσαν τότε οι Αμερικανοί πεζοναύτες, έμεινε ανεξήτηλη στη μνήμη τους, πέρασε στις παραδόσεις τους με το πεζοναυτικό ύμνο “To the shores of Tripoli” και συνδέθηκε με το ξίφος που φέρουν οι αξιωματικοί τους, γυρτό σαν γιαταγάνι, όπως ήταν το ξίφος που έκανε δώρο ένας Μαμελούκος Τούρκος εκπρόσωπος της οθωμανικής αυτοκρατορίας στον επικεφαλής Αμερικανό αξιωματικό.

Οι Έλληνες πολεμιστές, ακόμη και σαν μισθοφόροι, υπήρχαν και ήταν έτοιμοι όταν ωρίμασε η σκέψη για την επανάσταση! Τίποτα δεν ήταν τυχαίο και τίποτα δεν έγινε μόνο από ενθουσιασμό! Οι "stratioti" μετεξελιγμένοι υπήρχαν πάντα και  περνούσαν από γενεά σε γενεά.


Ανιχνευτής

Επιχείρηση "Claymore"

Μία άποψη του χωριού Ράινε στα νησιά Λοφότεν. (Πηγή)

Ήταν ξημερώματα στις 4 Μαρτίου του 1941, όταν Βρετανοί και Νορβηγοί κομάντος προσγειαλώθηκαν μέσα στο κρύο, στα νησιά Λοφότεν, με αποστολή την καταστροφή ενός εργοστασίου παραγωγής ιχθυελαίου και γλυκερίνης, ουσίας πολύτιμης για την κατασκευή εκρηκτικών υλών, της πολεμικής μηχανής του 3ου Ράιχ. Η επιχείρηση "Claymore", η πρώτη μεγάλης κλίμακας καταδρομική επιχείρηση του 2ου παγκοσμίου πολέμου είχε αρχίσει...

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.  Μετά την μάχη και στη συνέχεια εκκένωση της Δουνκέρκης το 1940 από τους Βρετανούς, ο πρωθυπουργός τους Ουίνστον Τσόρτσιλ, έδωσε εντολή για την συγκρότηση μιας ειδικής δύναμης, που θα μπορούσε να πλήττει και να προκαλεί απώλειες στους Γερμανούς, ενώ παράλληλα θα ανύψωνε το βρετανικό ηθικό.

Ο Τσόρτσιλ, απευθυνόμενος προς τους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων ζήτησε να του προτείνουν ανάλογα μέτρα επιθετικών ενεργειών εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής κατά μήκος των ακτών της γερμανοκρατούμενης πλέον Ευρώπης. Συγκεκριμένα είπε: "Αποτελεί μεγάλη επιδίωξη να κρατήσουμε τον μεγαλύτερο δυνατόν αριθμό των γερμανικών δυνάμεων καθηλωμένο σε όλο το μήκος των ακτών των χωρών που οι Γερμανοί έχουν κατακτήσει, και θα πρέπει αμέσως να στρωθούμε στη δουλειά για να οργανώσουμε καταδρομικές επιχειρήσεις προς  αυτές τις ακτές, όπου ο πληθυσμός διάκειται φιλικά προς εμάς".

Ένας επιτελής-σχεδιαστής, είχε ήδη προωθήσει μια εισήγηση επί του θέματος προς τον τότε Αρχηγό του "Αυτοκρατορικού Γενικού Επιτελείου". Ο Αρχηγός Σερ Τζον Ντιλ, γνωρίζοντας την πρόθεση του Τσόρτσιλ ενέκρινε την εισήγηση και μετά από 3 εβδομάδες, έλαβε χώρα η πρώτη απόπειρα καταδρομής, η επιχείρηση "Collar", στις απέναντι γαλλικές ακτές. Οι καταδρομείς δεν μπόρεσαν να συγκεντρώσουν τις απαιτούμενες πληροφορίες ή να καταστρέψουν εχθρικό υλικό. Η μόνη τους επιτυχία ήταν η εξουδετέρωση 2 Γερμανών σκοπών.

Οι πρώτοι κομάντος υπήχθησαν στον επιχειρησιακό έλεγχο της νεοσυγκροτηθείσας Διοίκησης Συνδυασμένων Επιχειρήσεων με διοικητή ένα βετεράνο αξιωματικό του βρετανικού βασιλικού ναυτικού τον Σερ Ρότζερ Κέιες, που είχε συμμετάσχει στην εκστρατεία της Καλλίπολης και στην ναυτική καταδρομή στο Ζέεμπρουκε, κατά τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο.

Το 1940 οι Βρετανοί ανεζήτησαν εθελοντές μέσα από τους ήδη υπηρετούντες στις τάξεις του στρατού τους. Έτσι συγκροτήθηκαν 4 νέες μονάδες επιπέδου τάγματος, που οργανώθηκαν στα πλαίσια της Ταξιαρχίας Ειδικών Αποστολών, δυνάμεως 2000 ανδρών. Αν και εθελοντές υπήρξαν αρκετοί, η επιλογή αυτών που τελικά παρέμειναν στις μονάδες, έγινε κατόπιν  αξιολόγησης, κατά τη διάρκεια της σκληρής τους εκπαίδευσης.

Παρά το ανεπιτυχές αποτέλεσμα της επιχείρησης "Collar", η πρώτη μεγάλης κλίμακας καταδρομική επιχείρηση σχεδιάστηκε να γίνει στα νορβηγικά νησιά Λοφότεν, τα οποία βρίσκονται εντός του αρκτικού κύκλου και περίπου 1400 χλμ μακριά από τις βρετανικές ακτές.

Τα νησιά Λοφότεν φαίνονται σε μεγέθυνση, μέσα στο τετράγωνο της εικόνας. (Πηγή)

Η επιχείρηση "Claymore" ήταν μια διακλαδική αμφίβια καταδρομική ενέργεια,  στην οποία συμμετείχαν μονάδες του βρετανικού βασιλικού ναυτικού και κομάντος της Ταξιαρχίας Ειδικών Αποστολών. Διοικητής της Δύναμης Επιχειρήσεων ορίσθηκε ο Υποναύαρχος Χάμιλτον.

Το βασιλικό ναυτικό ήταν επιφορτισμένο με την ασφαλή μεταφορά της καταδρομικής δύναμης στην περιοχή επιχειρήσεων την υποστήριξη με ναυτικά πυρά  κατά τη διάρκεια της αποβατικής ενέργειας και την ασφαλή επιστροφή της πίσω. Παράλληλα θα κατέστρεφε ή/και θα συνελάμβανε οποιοδήποτε εχθρικό  υπήρχε εκεί, που ή νορβηγικό σκάφος, εργαζόταν επ' ωφελεία των Γερμανών.

Συμμετείχαν έξι πολεμικά πλοία από την 6η μοίρα αντιτορπιλικών στο ρόλο συνοδείας και υποστήριξης και 2 αποβατικά πλοία  το "Πριγκίπισσα Μπεατρίς" και το "Βασίλισσα Έμμα"  που μετέφεραν τους κομάντος. Από πλευράς αποβατικών στρατευμάτων συμμετείχαν τα Νο 3 και Νο 4 Κομάντο δυνάμεως 250 ανδρών το καθένα. Παράλληλα είχε διατεθεί διμοιρία μηχανικού και τμήμα δυνάμεως 50 ανδρών του νορβηγικού βασιλικού ναυτικού.

Το πλοίο αποβάσεων "Πριγκίπισσα Μπεατρίς" (Πηγή)

Ο αντικειμενικός σκοπός της καταδρομικής δύναμης ήταν να καταστρέψει ταυτόχρονα τα εργοστάσια παραγωγής ιχθυελαίου στα λιμάνια Stamsund, Henningsvær, Svolvæ και Brettesnes,  να προσβάλουν την γερμανική φρουρά και να επιδιώξουν τη σύλληψη αιχμαλώτων. Επιπλέον να συλλάβουν Νορβηγούς Quislings υποστηρικτές των Γερμανών και να προσπαθήσουν να πείσουν τον ντόπιο ανδρικό πληθυσμό να τους ακολουθήσουν στην Βρετανία και να ενταχθούν στις ελεύθερες νορβηγικές δυνάμεις.

Όλη η Δύναμη Επιχειρήσεων, συγκεντρώθηκε στον προστατευμένο φυσικό όρμο του Scapa Flow  στα νησιά Όρκνεϊ  βορείως της Σκωτίας, στις 21 Φεβρουαρίου του 1941, όπου παρέμεινε μέχρι την 1η Μαρτίου. Εκεί ακολουθήθηκε ένα εντατικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και  δοκιμών, σε περιοχή που προσομοίαζε την πραγματική περιοχή επιχειρήσεων. Η αποβατική δύναμη κατανεμήθηκε στ' αποβατικά πλοία σύμφωνα με τις αποστολές που είχε αναλάβει η κάθε μονάδα κομάντος. Το Νο 4 Κομάντο επιβιβάσθηκε στο "Βασίλισσα Έμμα" και θα προσγειαλωνόταν στα Svolvær και Brettesnes. Το Νο 3 Κομάντο ήταν στο "Πριγκίπισσα Μπεατρίς" με προορισμό τα Stamsund και Henningsvær. Η διμοιρία Μηχανικού κατανεμήθηκε ανάλογα και στις δύο καταδρομικές μονάδες και το ίδιο έγινε και με τους Νορβηγούς, οι οποίοι θα έπαιζαν παράλληλα και τον ρόλο των οδηγών και διερμηνέων στους Νορβηγούς.

Η διοίκηση και το επιτελείο της καταδρομικής δύναμης εγκαταστάθηκε στο πλοίο-ναυαρχίδα, το HMS Somali. Εκεί συγκροτήθηκε το μικτό επιτελείο της Δύναμης Επιχειρήσεων. Το πρόβλημα υποστήριξης με ναυτικά πυρά εξετάσθηκε ενδελεχώς, καθόσον τα πολεμικά πλοία δεν θα μπορούσαν να προσεγγίσουν εγγύτερα από 1 ναυτικό μίλι τις ακτές στα νορβηγικά νησιά, λόγω της διαμόρφωσης του βυθού με πολλούς ύφαλους και των ρηχών υδάτων.

Οι κομάντος θα έπρεπε να καλύπτονται από μόνοι τους με πυρά κατά την προσέγγιση των ακτών, όπως και σε περίπτωση που τα πλοία υποστήριξης θα απομακρύνονταν για αντιμετώπιση άλλης ναυτικής απειλής. Ο κάθε άνδρας θα έπρεπε να φέρει μαζί του τροφή για 48 ώρες στην ακτή.

Η Δύναμη Επιχειρήσεων αναχώρησε τις πρώτες πρωινές ώρες της  1 Μαρτίου από το  Scapa Flow και κατέπλευσε το απόγευμα της ίδιας ημέρας στα νησιά Φερόες, όπου έγινε ανεφοδιασμός σε καύσιμα και οι τελικές προπαρασκευές για την επιχείρηση. Τα μεσάνυχτα της ίδιας ημέρας μετά τον  ανεφοδιασμό, συνεχίσθηκε ο πλους προς τα νησιά Λοφότεν, για τις 3 επόμενες ημέρες.

Ο καιρός ήταν πολύ άσχημος και το τριήμερο ταξίδι προκάλεσε σχεδόν σε όλους προβλήματα με τη ναυτία. Στις 3 Μαρτίου κατά τη διάρκεια του πλου, ένα γερμανικό αναγνωριστικό αεροσκάφος, εντόπισε τη νηοπομπή και ενημέρωσε τις γερμανικές αρχές, αλλά δεν υπήρξε περισσότερο ενδιαφέρον, όπως φάνηκε στη συνέχεια.

Στις 4 Μαρτίου τα ξημερώματα, γύρω στις 4 το πρωί, φάνηκαν από μακριά τα φώτα των σπιτιών  στα νησιά Λοφότεν. Ήταν πολύ ευχάριστη στιγμή για τους κομάντος κατά την είσοδό τους μέσα στο φιόρδ Βεστ, που κατάλαβαν ότι η άφιξή τους δεν ήταν αντιληπτή ούτε αναμενόμενη. Ο αιφνιδιασμός είχε επιτευχθεί.

Ακτές αποβάσεως της καταδρομικής δύναμης (Πηγή)

Οι καταδρομείς επιβιβάσθηκαν στις αποβατικές ακάτους, και ξεκίνησε η κίνηση ταυτόχρονα προς  τις τέσσερεις ακτές αποβάσεως στις 06.45, ακριβώς 15 λεπτά αργότερα από την καθορισμένη ώρα, ώστε να μην κινηθούν σε απόλυτο σκοτάδι. Στις 06.50 όλοι είχαν προσγειαλωθεί στις ακτές.

Βρετανοί κομάντος κατά τη διάρκεια της επιχείρησης "Claymore" (Πηγή)

 Οι κάτοικοι στην αρχή πίστεψαν ότι πρόκειται για άσκηση των Γερμανών. Τόσο πολύ πέτυχε ο αιφνιδιασμός, ώστε δεν υπήρξε καμιά αντίδραση από την πλευρά των Γερμανών. Όλοι συνελήφθησαν χωρίς να έχουν καταλάβει ακόμη τι συνέβη και άρχισε η συστηματική τοποθέτηση εκρηκτικών για την καταστροφή των εργοστασίων και των δεξαμενών του ιχθυελαίου. Η μόνη αντίδραση με πυρά προήλθε από μια  εξοπλισμένη μηχανότρατα, η οποία πρόλαβε να κάνει πέντε βολές με το πυροβόλο της προς το HMS Somali, πριν βυθιστεί. Επίσης βυθίστηκαν άλλα 9 εμπορικά πλοία συνολικού φορτίου 18.000 τόνων.

Αποβατική άκατος κατά την διάρκεια της επιχείρησης στα νησιά Λοφότεν (Πηγή)

Κατά τις 2 το μεσημέρι η τοποθέτηση των γεμισμάτων είχε ολοκληρωθεί και άρχισε η επανεπιβίβαση της καταδρομικής δύναμης.  μαζί τους πήραν 225 Γερμανούς αιχμαλώτους, 60 Quislings και 314 εθελοντές Νορβηγούς (μεταξύ των οποίων και 8 γυναίκες) που δήλωσαν να καταταγούν στις Ελεύθερες Νορβηγικές Δυνάμεις.

Δύο εργοστάσια καταστράφηκαν στο Henningsvær,  και 13 στο Svolvær. Στο Stamsund, καταστράφηκε μια μονάδα παρασκευής  μουρουνελαίου. Συνολικά καταστράφηκαν 3.600 κυβικά μέτρα ιχθυελαίου και παραφίνης.

Βρετανοί κομάντος παρακολουθούν μια δεξαμενή ιχθυελαίου να καίγεται στα νησιά Λοφότεν. (Πηγή)

Το πιο σημαντικό ίσως κέρδος της καταδρομικής επιχείρισης ήταν η ανεύρεση και η παραλαβή μιας κρυπτογραφικής γερμανικής συσκευής τύπου "Enigma" από τη μηχανότρατα που βυθίστηκε. Οι Βρετανοί μπόρεσαν για αρκετό χρονικό διάστημα να υποκλέπτουν και ν' αποκρυπτογραφούν τα γερμανικά σήματα, με αποτέλεσμα ν' αποφεύγουν περιοχές όπου δρούσαν τα γερμανικά υποβρύχια, κατά τις θαλάσσιες μεταφορές τους.

Η επιχείρηση είχε στεφθεί από απόλυτη επιτυχία, αν και δυσαρέστησε κάποιους ενθουσιώδεις κομάντος, που περίμεναν μεγαλύτερη δράση. Τη βρήκαν σε μεταγενέστερες επιχειρήσεις. Ήταν η 1η καταδρομή από τις συνολικά 12 που έγιναν στη Νορβηγία. Οι Γερμανοί δεν είχαν πλέον ησυχία όχι μόνο στη Νορβηγία, αλλά παντού.

Οι Κομάντος έγιναν ο φόβος τους σε τέτοιο βαθμό που ο Χίτλερ έβγαλε ειδική διαταγή γι' αυτούς, χρωματίζοντάς τους σαν τρομοκράτες, για την επί τόπου εκτέλεσή τους σε περίπτωση σύλληψής τους!


Ανιχνευτής























 

Αφιέρωμα στο Λοχαγό!

Ο Λοχαγός του ΕΤΑ, ο Πέτρος Αρταβάνης με προσωπικό της μονάδας, το 1982.  Αναμνηστική φωτογραφία, αμέσως μετά την απονομή πτυχίων αλεξιπτωτιστού ελευθέρας πτώσεως και ανιχνευτού, στο προσωπικό. Τότε και οι επιλεγμένοι έφεδροι που υπηρετούσαν στο ΕΤΑ εκπαιδεύονταν στην ελεύθερη πτώση.

Έφυγε ξαφνικά ο Αρταβάνης! Από αυτόν το φθαρτό κόσμο! Όχι όμως από τη μνήμη μας! Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς από την έντονη και αξέχαστη εκείνη εποχή! Κάποιες αναμνήσεις έχω διηγηθεί σε ένα από τα πρώτα άρθρα της ιστοσελίδας, για το ΕΤΑ.

Ακούραστος, ενθουσιώδης, σκληρός εκεί που έπρεπε, δάσκαλος για όποιον προσπαθούσε να βελτιωθεί, φίλος σε αυτούς που του ενέπνεαν εμπιστοσύνη, δηκτικός για όσους δεν κατέβαλαν προσπάθεια!

Για την μονάδα, και για τα "παιδιά" του, μπορούσε να τα βάζει με όλους, αν το δίκιο ήταν με το μέρος του. Μαζί ταξιδέψαμε σε όλα τα βόρεια σύνορα  της πατρίδας μας. Άλματα πολλά, πορείες εξαντλητικές, αναγνωρίσεις παντού! Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη! Με άλμα φεύγαμε, με άλμα γυρνούσαμε!

Κάποια στιγμή βρεθήκαμε στην Εξοχή. Ήταν βράδυ, είχαμε στρατοπεδεύσει στην ύπαιθρο σε κάποιον κατάλληλο χώρο, και έχοντας λίγο ελεύθερο χρόνο πήγαμε μαζί σ' ένα μικρό ταβερνάκι για να τσιμπήσουμε κάτι. Εκεί βρεθήκαμε σε μια ...αστεία κατάσταση!

Ένας θαμώνας είχε μεθύσει και είχε πάρει "αγκαζέ" το τζιούκ μποξ και έπαιζε διάφορα λαϊκά της εποχής. "Βάλε εκείνο, βάλε το άλλο .." έλεγε στο μαγαζάτορα συνεχώς. Ο Αρταβάνης, κάποια στιγμή τσαντίστηκε και του είπε να  χαμηλώσει τη φωνή. Τότε σηκώθηκε ο μεθυσμένος και άρχισε να του ζητάει το λόγο. "Ξέρεις ρε ποιός είμαι εγώ;" ρώταγε τον Αρταβάνη. " Όχι ρε! Για πες μου να μάθω!" του απαντούσε ο Αρταβάνης, έτοιμος να τον αρπάξει. "Εγώ είμαι Σιναπλούς  ρε!" (δηλαδή από την Σινώπη του Πόντου)  "Σιναπλούς; Και εγώ Σιναπλούς είμαι!" του απαντάει ο Αρταβάνης! "Σιναπλούς; Τ'εμέτερον; Ποιανού είσαι;" ρώτησε ο παρ' ολίγον "αντίπαλος"! Του είπε το όνομα ο Αρταβάνης!    Και προς μεγάλη μας έκπληξη, ο μεθυσμένος άλλαξε την αγριοφωνάρα του και με συγκίνηση απάντησε: "Ξάδελφε να σε φιλήσω!" Αγκαλιάστηκαν και αντί για σκυλοκαυγά αρχίσανε τα κεράσματα , τα αστεία και τα τραγούδια! 

Κάποια άλλη στιγμή βρεθήκαμε στα Διπόταμα, στο δάσος Χαϊντούς! Εκεί συναντήσαμε σ' ένα εξοχικό σπιτάκι, χωμένο στο δάσος, ένα ζευγάρι ηλικιωμένων. Μόλις μας είδαν, ξεθεωμένους από πολύωρη πορεία, προσφέρθηκαν να μας φιλέψουν. Αρχίσαμε την κουβέντα  και ο Αρταβάνης τους έλεγε ..καταδρομικές ιστορίες που τους έκαναν να ενθουσιάζονται!  Κάποια στιγμή η γυναίκα έφερε αντίρρηση σε μια επιθυμία του παππού! Και αυτός επηρεασμένος από τις ιστορίες του Αρταβάνη, της απάντησε: "Ακου να σου πω, αν δεν σ' αρέσει, πάρε τα ...δημόσιά σου είδη και φύγε!"  Ξεκαρδιστήκαμε όλοι στα γέλια!

Κάποτε, κάνοντας άλματα ελευθέρας από Ντακότα, θυμάμαι πώς μου έλεγε να φεύγω, για να αποφεύγω τα στροβιλίσματα (όντας νέος αλεξιπτωτιστής ελευθέρας) Παίρναμε φόρα από την μια άκρη της ατράκτου και κάναμε βουτιά από την πόρτα, όπως όταν πέφτεις στη θάλασσα από ένα βράχο! Είχε πολλή πλάκα!

Δεν θα ξεχάσω ποτέ, μια αμφίβια άσκηση, που κάναμε θαλάσσιο άλμα με βάρκα και κουπιά! Πέσαμε σαν ομάδα, εγώ με τα κουπιά! Όπως έπεσα στο νερό, φύσηξε μια δυνατή ριπή αέρα, και τυλίχτικα με αρτάνες, που με εμπόδιζαν να σηκώσω κεφάλι έξω από το νερό, ενώ ο θόλος του αλεξιπτώτου είχε φουσκώσει και με έσερνε με ταχύτητα! Προσπάθησα με όλη μου τη δύναμη να απελευθερωθώ, σπάζοντας όπως κατάλαβα εκ των υστέρων και δύο δάκτυλα. Τίποτα! Δεν μπορούσα να ανασάνω και σκεφτόμουν ότι είχα μπλέξει άσχημα, όταν ξαφνικά, άκουσα δύο .."χράτς" και αισθάνθηκα ότι ελευθερώθηκα! Σήκωσα το κεφάλι από το νερό και πήρα δυο βαθιές "τζούρες" αέρα! "Μη φοβάσαι ρε! Σε ξεμπέρδεψα!" Άκουσα τη φωνή του Λοχαγού που βρισκόταν δίπλα μου με το μαχαίρι στο χέρι! Για καλή μου τύχη είχε βρεθεί κοντά μου και πρόλαβε να πιάσει το αλεξίπτωτο και με το μαχαίρι του έκοψε τις αρτάνες που με εμπόδιζαν να κινηθώ. Με είχε σώσει από πνιγμό!

Διατηρήσαμε μέχρι τέλους τις σχέσεις μας και είχαμε συναντηθεί στη Λέσχη Καταδρομέων και Ιερολοχιτών που είμασταν μέλη. Αντιμετώπισε με καρτερία και αξιοπρέπεια όλες τις δύσκολες στιγμές που πέρασε στην οικογένειά του.

Ναι έτσι θυμάμαι το Λοχαγό! Έτσι θέλω να τον θυμάμαι! Πραγματικό παληκάρι! Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει! Εκφράζω τα θερμά μου συλληπητήρια στους συγγενείς και στον γιό του, που πρέπει να είναι πάντα υπερήφανος για τον λεβέντη πατέρα του!

Όσοι κομάντος είναι στη φωτογραφία, πιστεύω να τον θυμούνται και αν θέλουν, ας γράψουν κάτι σε ανάμνησή του. "Άντε και στο ...λάκκο μας" όπως έλεγε περιπαικτικά, όταν είχε τα κέφια του!

Ανιχνευτής                                                                                      

Στις αμμουδιές της Ιβοζίμα

Η ύψωση της αμερικανικής σημαίας στην Ιβοζίμα στις 23 Φεβρουαρίου 1945, στην κορυφή του υψώματος Σουριμπάσι.
Πηγή φωτογραφίας

Η μάχη της Ιβοζίμα κράτησε από τις 19 Φεβρουαρίου μέχρι τις 26 Μαρτίου του 1945. Η επιχείρηση "Detachment", αυτή ήταν η κωδική ονομασία της, ήταν μια κλασσική αποβατική επιχείρηση των Αμερικανών Πεζοναυτών, που έγινε στο ομώνυμο νησί, με σκοπό την κατάληψη των τριών στρατιωτικών, ιαπωνικών αεροδρομίων, επάνω σ' αυτό.

Πηγή Wikipedia

Η στρατηγική(;) θέση του νησιού, σε σχέση με την απόστασή του από τις ιαπωνικές ακτές, βάρυνε σημαντικά στην απόφαση  για την κατάληψή του από τους Αμερικανούς. Κατ' αρχή αποστερούσε τους Ιάπωνες από μία ακόμη προωθημένη αεροπορική βάση εξορμήσεων. Το σημαντικότερο βέβαια ήταν ότι έδινε στους Αμερικανούς το πλεονέκτημα να έχουν αυτοί πλέον αντίστοιχη προωθημένη βάση κοντά στις εχθρικές γι' αυτούς ακτές και να επηρεάζουν την περιοχή ΔΜ του αντιπάλου. 

Αυτή ήταν η επίσημη εκδοχή. Δεν θα μπορούσε να γίνει από αλλού η προσβολή της ιαπωνικής ενδοχώρας με λιγότερο κόστος σε ζωές; Αυτό το ερώτημα άρχισε να εμφανίζεται μετά την κατάληψη που είχε σαν συνέπεια τον θάνατο 7.000 Αμερικανών Πεζοναυτών και τον τραυματισμό άλλων 19.000 ανδρών. Από τους 22.000 Ιάπωνες, μόνο 216 πιάστηκαν αιχμάλωτοι, ενώ όλοι οι άλλοι σκοτώθηκαν.

Την απόβαση την εκτέλεσε το V Σώμα Πεζοναυτών  αποτελούμενο από τις 3η, 4η και 5η Μεραρχίες με συνολική δύναμη 70.000 ανδρών περίπου. Ο Διοικητής της Αμφίβιας Δύναμης Επιχειρήσεων (ΔΑΔΕ) ήταν ο Ναύαρχος Νίμιτς και ο Διοικητής Αποβατικών Στρατευμάτων (ΔΑΣ) ο Στρατηγός Χόλαντ  Σμιθ.

Το νησί κυριολεκτικά κάηκε! Ήταν η πιο αιματηρή μάχη που αντιμετώπισαν οι Πεζοναύτες στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ας δούμε συνοπτικά μερικά πράγματα που πρέπει να ειπωθούν.

 Οι Ιάπωνες ήθελαν οπωσδήποτε να κρατήσουν αυτό το νησί, γιατί είχαν χάσει μέχρι τότε τα νησιά Μάρσαλ και τις Καρολίνες. Γι' αυτούς ήταν "ζωτικό έδαφος", αφού απαγόρευε στους Αμερικάνους να έχουν πρόσβαση στις ακτές της πατρίδας τους με τα βομβαρδιστικά τους.  Άρχισαν την αμυντική του οργάνωση από το Μάρτιο του 1944, αφού έκαναν επανεκτίμηση της κατάστασης για την έκβαση του πολέμου.

Νήσος Ιβοζίμα (Πηγή: Google maps)

Το νησί βρίσκεται  650 ναυτικά μίλια (1200 χλμ) νότια από το Τόκιο. Έχει έκταση 21 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το πλέον δεσπόζον ύψωμα είναι το Σουριμπάτσι με ύψος 161 μέτρων, στα νότια του νησιού. Είναι καθαρά ηφαιστειογενές με σχετικά πυκνή βλάστηση στο εσωτερικό και με δύσκολο και σκληρό έδαφος, ασυνήθιστα επίπεδο στο κέντρο του. Γι αυτό και επιλέχθηκε για προκεχωρημένη αεροπορική βάση της ιαπωνικής αυτοκρατορικής αεροπορίας.

Tο ύψωμα Σουριμπάσι στην Ιβοζίμα (Πηγή Google maps)

Οι Αμερικανοί από την άλλη πλευρά το θεώρησαν σαν στρατηγικό αντικειμενικό σκοπό. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι το ήθελαν για βάση ανεφοδιασμού των βομβαρδιστικών Β-29, κάποια από τα οποία,  θα μετέφεραν αργότερα και τις ατομικές βόμβες για ρίψη στο Ναγκασάκι και στη Χιροσίμα! Αυτή ίσως να είναι  μια αδικαιολόγητη "δικαιολογία", για τις τόσο μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Δεν πήγαν τάχα χαμένες, γιατί η κατάληψη του νησιού συνέβαλε στο γρήγορο τέλος του πολέμου! Με εκατόμβες νεκρών αμάχων, δυστυχώς!

Ο Ιάπωνας στρατηγός Τανταμίσι Κουριμπαγιάσι, που είχε αναλάβει την αμυντική οργάνωση του νησιού, έκανε καλή δουλειά! Εφάρμοσε την αρχή της περιμετρικής άμυνας, εκμεταλλευόμενος στο έπακρο τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους. Έγιναν οχυρώσεις και υπόγεια καταλύματα, οργανώθηκε πλέγμα υπόγειων διαδρόμων επικοινωνίας συνολικού μήκους 12 χιλιομέτρων, μεταξύ θέσεων ομαδικών όπλων, όλμων και πολυβόλων, εξετάσθηκαν όλες οι απυρόβλητες περιοχές και καλύφθηκαν με παγιδεύσεις, δοκιμάσθηκαν αντεπιθέσεις, οργανώθηκαν κωλύματα και τοποθετήθηκαν ναρκοπέδια σε όλες τις πιθανές ακτές απόβασης αλλά και στο εσωτερικό του νησιού, δημιουργώντας χώρους καταστροφής εχθρικού προσωπικού και μέσων.

Το πυροβολικό του έκανε επισημάνσεις χαρακτηριστικών σημείων και τοπογραφική οργάνωση για προσβολή στόχων, οπουδήποτε στο νησί, επιλέγοντας πολλές υπόγειες και καλά καλυμμένες θέσεις βολής. Παράλληλα χρησιμοποίησε πάρα πολύ τους Ελεύθερους Σκοπευτές για την προσβολή Αμερικανών στρατιωτών, κυρίως ηγητόρων και χειριστών ομαδικών όπλων. Έγιναν εξονυχιστικές αναγνωρίσεις, και επελέγησαν κατάλληλες θέσεις βολής κατά μήκος προσβάσεων από τις ακτές προς το εσωτερικό του νησιού.

Η άμυνα του νησιού χωρίσθηκε σε δυο τομείς το βόρειο και το νότιο στον οποίο δέσποζε το περίφημο ύψωμα Σουριμπάτσι, εκεί που υψώθηκε η αμερικανική σημαία και αποθανατίστηκε με φωτογραφία η οποία έγινε έμβλημα των Αμερικανών Πεζοναυτών. Με διαταγή του,  ο Στρατηγός, απαγόρευσε τις αντεπιθέσεις αυτοκτονίας των στρατιωτών του, τις γνωστές σαν "έφοδος banzai" από την αντίστοιχη πολεμική ιαχή των Ιαπώνων. Ήταν έφοδος απελπισίας ή αυτοκτονίας καλύτερα, όταν η μάχη ήταν χαμένη και ο αξιοπρεπής θάνατος ήταν προτιμότερος του εξευτελισμού της αιχμαλωσίας. Γιατί το έκανε αυτό;

Οι Ιάπωνες είχαν χάσει την ναυτική κυριαρχία στη θάλασσα και αεροπορική υπεροχή ήταν πλέον αμφισβητούμενη. Όταν άρχισαν να οργανώνουν αμυντικά το νησί, ήξεραν ότι δεν μπορούν να το υποστηρίξουν ούτε με ναυτικές δυνάμεις, αλλά ούτε και με αεροπορικές. Διέθεσαν ένα περιορισμένο αριθμό πιλότων καμικάζι στον Στρατηγό Κουριμπαγιάσι, για να τους χρησιμοποιήσει όπως αυτός θα εκτιμούσε. Η κύρια επιδίωξη ήταν η άμυνα μέχρις εσχάτων και η πρόκληση μεγάλων απωλειών στον αντίπαλο έτσι ώστε να διστάζει πλέον να σκέφτεται απόβαση στην Ιαπωνία. Επομένως οι Ιάπωνες επιτελείς ήξεραν εκ των προτέρων την έκβαση του αγώνα, όπως την ήξερε και ο Στρατηγός. Οι έφοδοι

αυτοκτονίας, θα επιτάχυναν την νίκη των Αμερικανών και ο Στρατηγός δεν το ήθελε αυτό.

Οι Αμερικανοί δεν ήξεραν όλα αυτά, αλλά γνώριζαν πολύ καλά την τακτική των Ιαπώνων από τις προηγούμενες μάχες που είχαν δώσει. Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με το δόγμα αμφιβίων επιχειρήσεων, αφού εξασφάλισαν την αεροπορική και τη ναυτική υπεροχή, απομόνωσαν το νησί και άρχισαν από τις 15 Φεβρουαρίου του 1945, να το "μαλακώνουν", εκπέμποντας ισχυρό πυρ, από ναυτικό πυροβολικό και την αεροπορία! Το νησί κυριολεκτικά κατέβηκε, από τον τόσο έντονο βομβαρδισμό, που κράτησε μέχρι το πρωί της 19 Φεβρουαρίου.Τα καταδρομικά τους μπορούσαν να εκπέμπουν πυρά για σχεδόν έξι ώρες χωρίς σταματημό και μετά τον ανεφοδιασμό άλλο τόσο και άλλο τόσο...Η αρμάδα χτύπαγε από όλες τις πλευρές, προσπαθώντας να εξουδετερώσει κάθε αντίσταση στις προεπιλεγμένες ακτές αποβάσεως.

Στις 17 Φεβρουαρίου, ένα ειδικό τμήμα βατραχανθρώπων, διείσδυσε σε προκαθορισμένη ακτή για αναγνώριση. Οι Ιάπωνες όμως τους αντιλήφθηκαν και τους πυροβόλησαν. Ένας σκοτώθηκε και η ομάδα αποχώρησε εσπευσμένα. Δεν ξανάγινε άλλη απόπειρα εκτέλεσης ειδικών επιχειρήσεων, όπως τουλάχιστον φαίνεται από τα ιστορικά αρχεία.

Οι Ιάπωνες που ήξεραν τι τους περιμένει, είχαν οργανωθεί καλά, κρυμμένοι στα βάθη της γης. Μόλις τελείωσε ο βομβαρδισμός ξανανέβηκαν στην επιφάνεια και πήραν θέσεις. Η απόβαση ξεκίνησε στις 08.59 το πρωί της 19 Φεβρουαρίου 1945. Οι Πεζοναύτες του πρώτου κύματος, όρμησαν από τις  ΑΒΑΚ στην ακτή! Καμία αντίσταση. Παντού επικρατούσε νεκρική σιγή. Βγήκε το πρώτο τάγμα, για ν' ακολουθήσει το επόμενο κύμα. Άρχισαν να συσσωρεύονται στην ακτή, ξεθαρρεμένοι, έχοντας την εντύπωση ότι τελικά ο βομβαρδισμός είχε κάνει τη δουλειά γι' αυτούς. Άρχισαν δειλά-δειλά και στη συνέχεια πιο γρήγορα να προχωρούν στο εσωτερικό. Εκεί τους περίμενε η θανάσιμη έκπληξη!

Ο Ιάπωνας Στρατηγός, είχε δώσει την εντολή, να αφήσουν τον εχθρό να συγκεντρωθεί πρώτα στην ακτή, και στη συνέχεια με διαταγή του να τον κτυπήσουν αφανίζοντάς τον. Έτσι και έγινε! Άρχισε το μακελειό. Από παντού ξεφύτρωναν οι Γιαπωνέζοι και κτυπούσαν αλύπητα. Το πεδίο της μάχης εκτυλίχτηκε σε κόλαση για τους Αμερικανούς Πεζοναύτες. Το ιαπωνικό πυροβολικό, έπληττε στόχους παντού κατά μήκος των ακτών και όχι μόνο. Άρχισε ένας αγώνας που έφτασε μέχρι  και πάλη σώμα με σώμα. Όπου δεν μπορούσαν οι σφαίρες, δούλευαν οι ξιφολόγχες.

Αμερικανός πεζοναύτης με φλογοβόλο όπλο. Μέχρι και την 10ετία του 70 το φλογοβόλο υπήρχε και στον ελληνικό στρατό. (Πηγή φωτογραφίας)

Οι Αμερικανοί Πεζοναύτες, μετά τον πρώτο αιφνιδιασμό, άρχισαν πιο μεθοδικά τον αγώνα. Ισχυρά πυρά πυροβολικού, "σκούπιζαν" μπροστά από τα τμήματα το έδαφος. Ακολουθούσαν οι Πεζοναύτες, οι οποίοι, πλησίαζαν τις εχθρικές θέσεις και έκαιγαν με το τότε νέο όπλο το φλογοβόλο, τους Γιαπωνέζους που βρίσκονταν χωμένοι μέσα στις τρύπες του εδάφους. Δεν παραδινόντουσαν! Προτιμούσαν τον θάνατο.

Οι προωθημένοι Αμερικανοί Πεζοναύτες παρατηρητές, κατεύθυναν τα πυρά πυροβολικού, ναυτικού και επίγειου, σε στόχους που εντόπιζαν. Το προγεφύρωμα είχε διευρυνθεί, πολλά μέσα, πυροβολικό και άρματα είχαν βγει στην ξηρά. Μπόρεσαν και εξασφάλισαν τα σημεία αποβίβασης, Από τα άρματα, το πιο εντυπωσιακό ήταν ο τύπος άρματος φλογοβόλου που έκανε γρήγορη και αποτελεσματική εκκαθάριση οχυρωματικών θέσεων των Ιαπώνων.

Οι ημέρες περνούσαν και οι μάχες συνέχιζαν να είναι σφοδρές. Σκηνές ηρωισμού εκτυλίχθηκαν και από τις δύο πλευρές. Ο αγώνας μικρών κλιμακίων είχε το προβάδισμα. Οι ομάδες των Πεζοναυτών κινούνταν, προσπαθώντας να αποφύγουν τα πολυβολεία, με πυρ και κίνηση πλησίαζαν τις τρύπες, έριχναν χειροβομβίδες, ο φλογοβολητής πλησίαζε, καρβούνιαζε τα πάντα και συνέχιζαν όλοι για την επόμενη τρύπα. Δεν προλάβαιναν να απομακρυνθούν, και τους έρχονταν οι ριπές από πίσω. Η καμμένη τρύπα ξαναζωντάνευε ή από κάποιο άλλο πολυβολείο δέχονταν καταιγιστικά πυρά.

Αμερικανοί εισβάλλουν μέσα σε Σημείο Αντίστασης της ιαπωνικής αμυντικής περιμέτρου, μετά από ισχυρό βομβαρδισμό. (Πηγή)

Σε γυμνό έδαφος δίσταζαν πολύ να προχωρήσουν οι Αμερικανοί γιατί ήξεραν ότι δεν υπήρχε περίπτωση να μη τους θερίσουν τα εχθρικά πολυβόλα. Δεν μπορούσαν να καλυφθούν και το χειρότερο δεν μπορούσαν να σκάψουν ταχύσκαπτα ορύγματα με το ατομικό τους πτυοσκάπανο και να προστατευθούν, γιατί το έδαφος ήταν πολύ σκληρό. Από τη άλλη πλευρά οι Ελεύθεροι σκοπευτές, συνέχιζαν το εξοντωτικό τους έργο.

Όσο όμως περνούσαν οι ημέρες άρχισαν οι Ιάπωνες να κάμπτονται από τη δίψα και την πείνα. Έτσι ξεκίνησαν οι επιθέσεις αυτοκτονίας, ειδικά την νύκτα. Φοβερές οι απώλειες και από τις δύο πλευρές Τάγματα ξεκληρίζονταν σε διάστημα μερικών ωρών. Πριν από κάθε αμερικανική επίθεση, προηγείτο εκτέλεση πυρών.Το έμαθαν οι Γιαπωνέζοι και κρύβονταν. Μόλις τελείωνε το εχθρικό πυροβολικό, έβγαιναν και χτύπαγαν τους Πεζοναύτες. Αυτό έγινε σύντομα αντιληπτό και ξεκίνησαν οι Αμερικανοί τις "αθόρυβες" μη υποστηριζόμενες νυκτερινές επιθέσεις με θεαματική επιτυχία. Πάλι τα θύματα πολλά.

 Η μάχη της Ιβοζίμα  μέχρι σήμερα ακούγεται στο εμβατήριο των Αμερικανών Πεζοναυτών.

Στο τέλος έπεσε το Σουριμπάτσι και οι Ιάπωνες περιορίστηκαν στον βόρειο τομέα, με αρκετές δυνάμεις ακόμη. Άρχισε με σφοδρό βομβαρδισμό ο αποδεκατισμός! Το είχαν πάρει απόφαση οι Αμερικανοί, ότι Γιαπωνέζος ζωντανός δεν θα πιαστεί. Οι Γιαπωνέζοι είχαν ενημερωθεί από τους διοικητές τους ότι αν έπεφταν αιχμάλωτοι, οι Αμερικανοί θα τους βασάνιζαν οικτρά. Προτιμούσαν λοιπόν την αυτοκτονία.

Οι Αμερικανοί κατέλαβαν τα αεροδρόμια και τα πρώτα μαχητικά τους άρχισαν να προσγειώνονται και να τους υποστηρίζουν. Στις 21 Μαρτίου δόθηκε η τελευταία μάχη στο βόρειο τομέα με μια ακόμη επίθεση αυτοκτονίας των Ιαπώνων. Λέγεται ότι σ' αυτή συμμετείχε και ο Στρατηγός τους. Από τους 22.060 Ιάπωνες, σκοτώθηκαν 21.844. Μόνο 216 πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Και αυτοί έκπληκτοι διαπίστωσαν ότι οι Αμερικανοί δεν ήταν τα τέρατα που τους περίγραφαν. Τους έδιναν νερό, φαΐ και τσιγάρα! Τις 26.000 έφθασαν οι απώλειες των Αμερικανών εκ των οποίων 6.800 νεκροί. Ήταν μια ματωμένη νίκη.

Σ' αυτή τη μάχη οι απώλειες των Αμερικανών ξεπέρασαν αυτές των Γιαπωνέζων. Το νησί τελικά χρησιμοποιήθηκε από τα βομβαρδιστικά Β-29. Από τους Ιάπωνες υπερασπιστές οι δύο τελευταίοι εμφανίσθηκαν το ...1951! Μέχρι τότε κρυβόντουσαν και μπόρεσαν να αντέξουν. Έχει βγει έργο γι' αυτό.

Από τότε μέχρι σήμερα η τεχνική των αμφιβίων επιχειρήσεων έχει βελτιωθεί. Το βασικό δίδαγμα που ενδιαφέρει είναι ότι κατά την εκτέλεση αποβατικών επιχειρήσεων, οι επιχειρήσεις προκεχωρημένης δύναμης είναι απαραίτητες. Η ειδική αναγνώριση και οι καταδρομικές ενέργειες πρέπει να προηγούνται. Τα πολλά θύματα από έλλειψη πληροφοριών το αποδεικνύουν.

Από τη άλλη πλευρά, η σωστή και σε βάθος αμυντική οργάνωση του νησιού πετυχαίνει πολλά πλήγματα στον αντίπαλο. Οι ελεύθεροι σκοπευτές, προκαλούν πολλές ζημιές στο εχθρικό προσωπικό, αν χρησιμοποιηθούν σωστά. Το κυριότερο όμως είναι ότι αν δεν υπάρχει ναυτική και αεροπορική υποστήριξη, το νησί όση  στρατιωτική δύναμη και αν έχει επάνω του, θα "πέσει".

Αυτά έγιναν κάποτε στις αμμουδιές της Ιβοζίμα, που αποτέλεσαν και θέμα κινηματογραφικών ταινιών. Αν έχετε όρεξη, δείτε μία ΕΔΩ.

Ανιχνευτής

Πηγή