Διδάγματα από τον αντίπαλο

Βρήκα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο, γραμμένο από ένα αξιωματικό βατραχάνθρωπο SEAL που υπηρέτησε στο Αφγανιστάν για 10 μήνες. Γράφει για τις εμπειρίες του και γι' "αυτά που έμαθε από τους ανθρώπους που προσπάθησαν να τον σκοτώσουν" όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στον τίτλο του άρθρου του.

 Ο ανταρτοπόλεμος στο Αφγανιστάν ή καλύτερα ο ανορθόδοξος πόλεμος που διεξάγεται εδώ και χρόνια,  έχει διευρύνει την χρήση των μονάδων ειδικών δυνάμεων  όχι μόνο σε όλο το φάσμα των ειδικών επιχειρήσεων, αλλά και στις επιχειρήσεις σταθεροποίησης στα πλαίσια  του "άτακτου πολέμου".

Μία από τις αποστολές που αναλαμβάνουν ομάδες των ειδικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, είναι οι επιχειρήσεις σταθεροποίησης χωριών (Village Stability Operations, VSO). Είναι αποστολές που δεν περιορίζονται μόνο στην παροχή ασφάλειας στους ντόπιους, αλλά συνδέονται με τον κοινωνικό ιστό σε όλους τους τομείς και προσπαθούν να παρέχουν υποστήριξη παντού, γενόμενοι έτσι ενδιάμεσοι μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και τοπικής κοινωνίας.

Επιδιώκουν το "κόψιμο" δεσμών με τους Τάλιμπαν αντάρτες που αγωνίζονται να επηρεάσουν τους Αφγανούς, ειδικά στο νότο που είναι και της ίδιας φυλής Παστούν.

Αυτά που διάβασα με πήγαν κάποια χρόνια πίσω στα ίδια μέρη και διαπιστώνω για μια ακόμη φορά ότι δεν έχουν αλλάξει και πολλά. Λάθος πολιτική και τακτική έχει ακολουθηθεί! Αυτά που συζητούσαμε τότε, το 2005-2006, έρχεται  ξανά να τα αναφέρει ο "βάτραχος" αξιωματικός το 2012. Αρκετά είχα περιγράψει σε προηγούμενα άρθρα μου. 

Αλλά θα αφήσω την δική του περιγραφή παρακάτω, στην οποία με μυθιστορηματικό τρόπο περιγράφει τον τρόπο δράσης των ανταρτών, αναφέρεται σε ουσιώδεις προβληματισμούς και προτείνει τρόπους επίλυσης. Πιστεύω να υπάρξει κάποιος να τον ακούσει, αν και αφού αποφάσισε να γράψει άρθρο και να το βγάλει στον αέρα, μάλλον θεωρεί ότι δεν έλαβαν, αυτοί που έπρεπε, υπόψη τους, τις υπηρεσιακές αναφορές του. 

"Κράτησε το κομποσκοίνι μου στο ένα χέρι, ενώ με το άλλο έψαχνε στην τσέπη του στρατιωτικού λαδί τζάκετ του. Όπως είμαστε μαζεμένοι γύρω από μια μικρή σόμπα πετρελαίου για να ζεσταθούμε, μου έδωσε με προθυμία μια και μοναδική φωτογραφία που του είχαν ποτέ τραβήξει, ανάμνηση του καιρού που ήταν Μουζαχεντίν-μαχητής. Στη φθαρμένη εικόνα κρατούσε το καλογυαλισμένο Καλάσνικοφ του περισσότερο σαν αγρότης, παρά σαν στρατιώτης και φορούσε το ίδιο τζάκετ, μόνο που ήταν πιο καινούργιο. Γελάσαμε με τα μακριά του μαλλιά στη φωτογραφία και για τα δόντια του, που τα είχε όλα τότε, και μιλήσαμε για ιστορίες γύρω από μάχες, που μόνο πολεμιστές μπορούν να καταλάβουν και να εκτιμήσουν. Σε μια απρόσμενη στιγμή φιλίας, άρχισα να καταλαβαίνω.



Την άνοιξη του 2011, μετατέθηκα στο ανατολικό Αφγανιστάν για 10 μήνες, σαν διοικητής αποσπάσματος επιχειρήσεων σταθεροποίησης χωριών, όπου το τμήμα μου αντιμετώπιζε ένα αποφασισμένο αντίπαλο, τον οποίο η χώρα μου τον πολεμούσε πάνω από μια δεκαετία. Η αποστολή μας ήταν να συνδέουμε τους χωρικούς μιας περιοχής - όπου οι Τάλιμπαν είχαν μεγάλη επιρροή - με την περιφερειακή κυβέρνηση, ζώντας μαζί τους σ' ένα χωριό και ενισχύοντας τις τοπικές δυνάμεις ασφαλείας και την τοπική αυτοδιοίκηση στο κυβερνητικό τους έργο. Μελετώντας από κοντά τον αντίπαλο, διαπίστωσα τον τρόπο δράσης του αντάρτικου, που ούτε σε όνειρα δεν θα μπορούσα να το δω. Σχεδόν ζήλευα τους αντάρτες για τη μοναδικότητα του σκοπού τους και την ικανότητά τους ν' αναπτύσσονται σε μέρη που εμείς δεν μπορούσαμε. Αυτά που γράφω εδώ, είναι μια περίληψη των παρατηρήσεών μου.

Η διεξαγωγή επιχειρήσεων σταθεροποίησης, είναι μια μοναδική εμπειρία. Το απόσπασμά μου, είχε μια απαράμιλλη πρόσβαση στον πληθυσμό γύρω από το χωριό, όπου είχαμε εγκατασταθεί με την οργάνωση "Βάσης Σταθεροποίησης Χωριού" που δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα ημικατεστραμμένο αφγανικό καλάτ (τοπικός οικογενειακός πύργος) περιτριγυρισμένος από χωράφια και μακρινά βουνά. Ζώντας μέσα στο χωριό, μπορούσαμε  να έχουμε σταθερή και άμεση πρόσβαση του "σφυγμού" του πληθυσμού, όπως και έγκαιρη πληροφόρηση για τους μαχητές Τάλιμπαν, που ζούσαν στην περιοχή και εκτόξευαν τακτικές επιθέσεις εναντίον μας αλλά και σε άλλες συμμαχικές δυνάμεις. Ότι είδαμε ήταν εκπληκτικό.

Οι αντάρτες ενεργούσαν κατά μικρές ομάδες στην ύπαιθρο, με σχετική άνεση και χωρίς φόβο για τις αρχές. Οι Τάλιμπαν, διανυκτερεύοντας σε βουνά ή σε σπίτια σαν φιλοξενούμενοι, πέρναγαν τις ημέρες τους μέσα σε χωριά χωρίς να έχουν την ανάγκη να συντηρούνται  και να αμύνονται σε φυλάκια. Ήταν ανεπηρέαστοι από δυσκίνητα και βαριά υλικά και διατηρούσαν μια σχετικά σπάνια  επαφή με τους διοικητές τους, τουλάχιστον συγκρινόμενη με τις ημερήσιες αναφορές μας και τις αιτήσεις μας για έγκριση ενεργειών. Η ηγεσία των Τάλιμπαν διέθετε μια εγγενώς αποκεντρωτική διοικητική δομή, συντονίζοντας μαχητές και σκιώδεις κυβερνητικούς αξιωματούχους, διεσπαρμένους μέσα σε εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα και αναρίθμητα χωριά.

Εν τούτοις ο κάθε περιφερειακός διοικητής τους και οι σκιώδεις κυβερνήτες τους ήταν πάντα σε αρμονία με τον πληθυσμό της περιοχής και κατέβαλαν σοβαρότατες προσπάθειες για να κερδίσουν την υποστήριξή τους μέσα από τακτική ανταλλαγή απόψεων, χωρίς να καθοδηγούνται από κάποια Σούρα (συμβούλιο δημογερόντων)  μετά από επαφές στην Καμπούλ ή σε κάποια επαρχιακή πρωτεύουσα, όπως κάνουν οι κανονικοί κυβερνήτες. 

Έτσι, οι Τάλιμπαν είναι παντού  και η παρουσία τους είναι αισθητή τόσο από τα συμμαχικά στρατεύματα όσο και από τους ντόπιους κατοίκους και τους χωρικούς. Διαθέτουν μια μυστηριώδη ικανότητα να ενεργούν σαν άρχοντες επί του πληθυσμού, εκδίδοντας διατάγματα και απονέμοντας δικαιοσύνη, βασιζόμενη σε επίμονη διερεύνηση και όχι σε περιστασιακή έρευνα όπως κάνουν οι απόντες κυβερνητικοί αξιωματούχοι ή οι " εκδρομείς μιας ημέρας" σύμμαχοι που ούτε την γλώσσα δεν μιλάνε, ούτε διαθέτουν αρκετό χρόνο στα χωριά, για να καταλάβουν την πολύπλοκη κοινωνική δυναμική τους.

Πράγματι, μερικοί  χωρικοί προτιμούν τους Τάλιμπαν και την προβλεψιμότητά τους, παρά ένα στρατιώτη με όσο καλές προθέσεις και αν έχει, που βρίσκεται πίσω από τ' αλεξίσφαιρα τζάμια του αυτοκινήτου του. Μας κοροϊδεύουν για τον βαρύ προστατευτικό εξοπλισμό μας, λέγοντας ότι κρυβόμαστε πίσω από κεραμικές πλάκες και παραλλαγή, ενώ θαυμάζουν τους Τάλιμπαν σαν ανταγωνιστές, που διατηρούν την κλασσική εικόνα του Μουτζαχεντίν με το Καλάσνικοφ περασμένο στην πλάτη. Η ηγεσία των Τάλιμπαν ξεκάθαρα έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της για τον έλεγχο του Αφγανιστάν μέσα από μια ισλαμική διακυβέρνηση, μήνυμα που έχει κατανοηθεί απόλυτα μέχρι και τον τελευταίο μαχητή, μέχρι και τον τελευταίο χωρικό. Δεν υπάρχει ούτε ένας Τάλιμπαν που να μην ξέρει γιατί πολεμάει, ενώ αντίθετα υπάρχουν αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν οι οποίες δεν μπορούν αντιληφθούν το τελικό σκοπό της εμπλοκής μας. Τέλος, οι Τάλιμπαν τηρούν  ένα κώδικα συμπεριφοράς που επιβάλλεται αυστηρά σε όλα τα επίπεδα. Υπήρξαν διοικητές τους, που αντικαταστάθηκαν άμεσα, επειδή παρατηρήθηκε στην περιοχή ευθύνης τους, μείωση της υποστήριξης του πληθυσμού στο κίνημά τους. Ακόμη, παρ' όλη τη σύγχρονη τεχνολογία μας και την προσπάθειά μας, παλεύουμε να συναγωνισθούμε  με την ταχεία προσαρμοστικότητά τους και την ελευθερία  ελιγμού τους.

Για να αντιμετωπίσουμε όλα τα παραπάνω, η στρατηγική μας θα πρέπει ν' αντανακλά ό,τι έχουμε μάθει από τον εχθρό μας. Πρέπει να επαναδιατυπώσουμε την πρόθεσή μας σε μια απλή πρόταση, όπως μαθαίνουμε στη βασική εκπαίδευση. Αυτή η πρόταση τυπωμένη στην πρώτη σελίδα ενός συνοπτικού εγχειριδίου επιχειρησιακών οδηγιών να διανεμηθεί σε όλους τους στρατιώτες μας στο Αφγανιστάν. 

Ας  κάνουμε περισσότερα με λιγότερα, αναθέτοντας τον επιχειρησιακό έλεγχο σημαντικών αγροτικών περιοχών σε μικρές ελαφριές και ευέλικτες ομάδες συμβούλων των δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων, που θα είναι αποδεσμευμένες από παράλληλες ιεραρχίες διοικήσεως και από απίθανα πολύπλοκο συντονισμό μεταξύ αναρίθμητων στρατιωτικών και πολιτικών αρχών. Αυτές οι μικρές και ευέλικτες ομάδες θα μπορούσαν να υλοποιήσουν ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης τοπικών αρχών ασφαλείας αλλά και να υποστηρίζουν τις κυβερνητικές και διοικητικές διαδικασίες. 

Ας ανταλλάξουμε τις εγκρίσεις επιτελείων  με την επίδειξη εμπιστοσύνης στους διοικητές των αποσπασμάτων και τις διοικητικές τους αναφορές.

Ας αναθεωρήσουμε τα μετρικά μεγέθη επιτυχίας της επιχείρησης ώστε ν' ανταποκρίνονται στην επίδραση των ενεργειών μας επί του πληθυσμού, με ενδείκτες όπως: οικονομική δραστηριότητα στην αγορά, οικειοθελείς αναφορές κατοίκων για τη δράση ανταρτών και διάρκεια παραμονής των τοπικών αξιωματούχων στα καθήκοντά τους, αντί αυτών που ισχύουν τώρα και είναι: αριθμός φονευθέντων αντιπάλων, διατεθέντα κονδύλια και αριθμός εκπαιδευθέντων Αφγανών.

Ας διαθέσουμε περισσότερα αεροπορικά μέσα μεταφοράς και μη επανδρωμένα οπλισμένα αεροσκάφη  για τη μεταφορά και την κάλυψη αντίστοιχα αυτών των μικρών συμβουλευτικών ομάδων ειδικών δυνάμεων καθώς και για τον ανεφοδιασμό τους σε υλικά που απαιτούνται κατά περίπτωση.

Τέλος, ας ενθαρρύνουμε με επιμονή τη συνεργασία μας με τους Αφγανούς αξιωματούχους και τις δυνάμεις ασφαλείας και τη σχέση μας με τον πληθυσμό, υιοθετώντας τακτικές επιχειρησιακές διαδικασίες που θα επιτρέπουν την παραμονή των ομάδων ειδικών δυνάμεων περισσότερο εκτός βάσεως ή φυλακίου.

Τελικά, η τρέχουσα στρατηγική μας στο Αφγανιστάν, θα αποδειχτεί δαπανηρή και μη βιώσιμη. Με την ταχεία μείωση του αριθμού των στρατευμάτων, μια οικονομία που αγωνίζεται α επιβιώσει και με ένα αμερικανικό κοινό που αρχίζει να αποδοκιμάζει την αιμορραγία του έθνους μας σε ξένη γη, απαιτείται μια νέα στρατηγική προσέγγιση διαμορφωμένη, μετά από προσεκτική μελέτη του αντίπαλου.

Καθώς ο παλιός Μουζαχεντίν και εγώ μιλούσαμε ήσυχα πάνω από την φλόγα που τρεμόπαιζε, θυμήθηκα το αποδοκιμαστικό ύφος των χωρικών, όταν κάναμε την πρώτη μας περιπολία στα χωράφια, όπως έκαναν και οι παλιότεροι από μας. Τώρα όμως, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Είχαμε κερδίσει την εμπιστοσύνη των γερόντων μετά από μήνες δουλειάς και δέσμευσης στο καθήκον, σ' αυτή την πολύ δύσκολη περιοχή. Κατόπιν, θάβοντας το κομποσκοίνι μου μέσα στη τσέπη του τζάκετ του, είπε: "Τώρα είσαι ένας από εμάς" και απομακρύνθηκε μέσα στην κρύα αφγανική νύκτα. "


Ανιχνευτής

Πηγή