Βρισκόμασταν αρχές καλοκαιριού, κάπου γύρω από το χωριό Σκρα στο βουνό Πάικο. Πέρασαν σχεδόν 2 βδομάδες και είχαμε "αλωνίσει" το βουνό οριζοντίως και καθέτως. Είχαμε ξεκινήσει από την Καστανερή και κάθε μέρα περπατούσαμε σε συγκεκριμένα δρομολόγια. Ακολουθούσαμε μονοπάτια, δασικούς δρόμους, ανεβαίναμε σε κορυφές βουνών, βλέπαμε, σημειώναμε, μαθαίναμε την ιστορία και την περιοχή. Σχεδόν μήνα κρατούσαν αυτές οι αναγνωρίσεις τότε, πριν 33 χρόνια.
Το Συγκρότημα μας μικρό, ο Λοχαγός μας γρήγορος στο περπάτημα, το ίδιο και οι διμοιρίτες. Ο φόρτος μας με όλα τ' απαραίτητα πάντα μαζί. Είχαμε γίνει ένα με τ' όπλο μας στο χέρι. Τ' άρβυλα είχαν μαλακώσει απ' το περπάτημα και το πόδι τα είχε συνηθίσει τόσο πολύ, που τα αισθανόμασταν σαν δεύτερο δέρμα μας. Μόνοι μας ζούσαμε και διαβιώναμε στο βουνό και είχαμε δεθεί σαν μια μεγάλη οικογένεια. Οι άλλοι Λόχοι βρίσκονταν σε άλλα βουνά και ο διοικητής της Μοίρας κάπου κεντρικά με τη Βάση, για να τους παρακολουθεί όλους. Η μόνη μας επαφή ήταν με τον ασύρματο. Οι διαβιβαστές μας, τα "ντιρι-ντάρια" όπως τους αποκαλούσαμε στη στρατιωτική "διάλεκτο", έστελναν και λάμβαναν μέρα-νύχτα σήματα.
 |
| Καταδρομείς σε αναγνωρίσεις εδάφους την 10ετία του '50. (Πηγή φωτογραφίας ΓΕΣ/ΔΕΔ) |
Τα μεσημέρια, μόλις φτάναμε στο σημείο του νέου καταυλισμού, στήναμε τα καταλύματα μας, τρώγαμε, λίγη ξεκούραση και αμέσως μετά ενημέρωση για την επόμενη μέρα. Το βράδυ όσοι δεν φύλαγαν σκοπιά, μαζεύονταν γύρω απ' τη φωτιά και συζητούσαν όσα είχαν γίνει την ημέρα, μαζί με διάφορα αστεία. Και αυτό όταν δεν είχαμε κάποια νυκτερινή άσκηση να κάνουμε. Ο ύπνος απαραίτητος και τα ροχαλητά ..ανεπιθύμητα!
Πριν ακόμα ξημερώσει μαζεύαμε τα συμπράγκαλά μας, τσάι με γαλέτα και μαρμελάδα και με το πρώτο φως ξεκινάγαμε για το νέο δρομολόγιο. Ποτέ γάλα στο βουνό, για τον κίνδυνο των φιδιών! "Γράφαμε" αρκετά χιλιόμετρα καθημερινά. Γύρω στα 25 με 30. Ένα 8ωρο το "τρώγαμε" μαζί με στάσεις και ενημερώσεις στις βουνοκορφές. Θαυμάζαμε την ελληνική φύση και θεωρούσαμε τον εαυτό μας τυχερό που αξιωθήκαμε να δούμε αυτά τα ευλογημένα μέρη. Το "στήσε-ξέστησε", το περπάτημα, η οργάνωση του καταυλισμού, τα μέτρα ασφαλείας, η έκθεση στις κακουχίες, η ανάβαση σε δύσκολα δρομολόγια, ήταν αυτά που σιγά-σιγά μας δυνάμωναν και μας συνήθιζαν σε αυτού του είδους τη ζωή εκστρατείας. Ζωή του ξωμάχου, του ανθρώπου της φύσης, του λοκατζή και άμα χρειαζόταν, ακόμα και του αντάρτη.
Πριν ακόμα ξημερώσει μαζεύαμε τα συμπράγκαλά μας, τσάι με γαλέτα και μαρμελάδα και με το πρώτο φως ξεκινάγαμε για το νέο δρομολόγιο. Ποτέ γάλα στο βουνό, για τον κίνδυνο των φιδιών! "Γράφαμε" αρκετά χιλιόμετρα καθημερινά. Γύρω στα 25 με 30. Ένα 8ωρο το "τρώγαμε" μαζί με στάσεις και ενημερώσεις στις βουνοκορφές. Θαυμάζαμε την ελληνική φύση και θεωρούσαμε τον εαυτό μας τυχερό που αξιωθήκαμε να δούμε αυτά τα ευλογημένα μέρη. Το "στήσε-ξέστησε", το περπάτημα, η οργάνωση του καταυλισμού, τα μέτρα ασφαλείας, η έκθεση στις κακουχίες, η ανάβαση σε δύσκολα δρομολόγια, ήταν αυτά που σιγά-σιγά μας δυνάμωναν και μας συνήθιζαν σε αυτού του είδους τη ζωή εκστρατείας. Ζωή του ξωμάχου, του ανθρώπου της φύσης, του λοκατζή και άμα χρειαζόταν, ακόμα και του αντάρτη.
Ήλθε όμως η στιγμή ν' αλλάξουμε βουνό. Φεύγαμε από το δροσερό Πάικο και θα περνάγαμε στο Καϊμακτσαλάν! Τον επιβλητικό Βόρα. Περπάτημα 2 ημέρες από το ένα βουνό στ' άλλο. Κούπα, Λιβάδια, Θεοδωράκειο, Χρυσή την πρώτη μέρα. Πέρασμα απ' το ποτάμι, Ξιφιανή, Άψαλος, Μαργαρίτα, Κερασιές, Σέρβικο Νεκροταφείο, Μαύρο Δάσος δεύτερη ημέρα!
Όπως ανεβαίναμε την δεύτερη μέρα θυμάμαι, από ένα μονοπάτι προς το χωριό Μαργαρίτα, μετά απ' το βρέξιμο στον Ασπροπόταμο, μας χτύπαγε ο ήλιος αλύπητα στη πλάτη και καθώς η πεζοπόρα φάλαγγα ανέβαινε το φιδωτό μονοπάτι, άφηνε πίσω της ένα βρεγμένο ίχνος ιδρώτα που γυάλιζε πάνω στις πέτρες μέχρι να εξατμιστεί. "Αχ Μαργαρίτα-Μαργαρώ" άκουγες που και που να λέει κάποιος κομάντος περπατώντας. Η πορεία συνεχίστηκε για κάμποσες ώρες, με σύντομες στάσεις κοντά σε βρύσες με νερό
Μπήκαμε στο Μαύρο Δάσος και πραγματικά, κρύφτηκε όχι μόνο ο ήλιος, αλλά και το φως της ημέρας. Το πυκνό φύλλωμα των οξιών, ανακατωμένο με βελανιδιές και καστανιές, δημιουργούσε την αίσθηση του σούρουπου. Πυκνό και απροσπέλαστο, σκοτεινό και μυστηριώδες, με απρόσιτους γκρεμούς και απόκρημνες πλαγιές, με μονοπάτια που θυμίζουν λαβύρινθο και οδηγούν σε αδιέξοδο. Κάπως έτσι θα περιέγραφε κάποιος το θρυλικό Μαύρο Δάσος.
Μείναμε πάνω από εβδομάδα και όπως συνηθίζαμε, "οργώσαμε" όλα τα μονοπάτια και τις ρεματιές. Δεν υπήρχαν οργανωμένες εγκαταστάσεις και πίστα σκι όπως είναι σήμερα, ούτε υπήρχαν οι πολλοί δρόμοι που έχουν ανοιχτεί πλέον. Φανταστικές διαδρομές μέχρι τις πηγές του Ασπροποτάμου, στο Σοκόλ, στο Δόντι, στο Ντόμπρο Πόλε, αλλά και στο Μπέλα Γκρότα, στο Κουτσούμπεη στον Προφήτη Ηλία και δυτικότερα μέχρι τ' Ανθοτύρια, κατά μήκος της γυμνής μεθορίου με την πρώην Γιουγκοσλαβία.
Θα σταθώ λίγο στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία. Μια γυμνή κορυφή με υψόμετρο 2.519 μ. όπως έγραφε ο χάρτης μας,(2.524 μ. έχει υπολογισθεί σήμερα) που φτάσαμε αφού περάσαμε ένα οροπέδιο με παχύ χορτάρι απ' όπου ανάβλυζε σε πολλά σημεία νερό. Υπήρχαν πολλές πηγές τότε και ήταν η χαρά των αγελάδων που έβοσκαν ελεύθερες και τρισευτυχισμένες εκεί.
Στην κορυφή, εκτός από το άδειο στρατιωτικό φυλάκιο, υπάρχει ένα Σέρβικο εξωκλήσι αφιερωμένο στους Αγίους Πέτρο και Παύλο, που κτίσθηκε το 1920 στη μνήμη των χιλιάδων νεκρών Σέρβων, που χάθηκαν πολεμώντας τους Βούλγαρους, τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Έγινε μεγάλη μάχη εκεί τότε. Παντού βρίσκαμε απομεινάρια από όπλα σπασμένα, κάλυκες, σύρματα, θραύσματα οβίδων, και χαλασμένα ορύγματα.
Κατά την διάρκεια του εμφυλίου, τον Ιούλιο του '49, έγινε ακόμα μια μάχη. Ήταν η επιχείρηση "ΑΙΑΣ" που συμμετείχε η Ε' Μοίρα Καταδρομών για την κατάληψη της κορυφογραμμής του Καϊμακτσαλάν. Τον Ιούλιο του 1949 η ορεινή περιοχή ήταν καλά οργανωμένη από τον ΔΣΕ με την 24η Ταξιαρχία, του Αμύντα. Την επιχείρηση από πλευράς εθνικού Στρατού την ανέλαβε η τότε 31η Ταξιαρχία Πεζικού (μετέπειτα ΧΙ Μεραρχία ΠΖ).
Το βάρος της κατάληψης, το ανέλαβαν οι Καταδρομείς, γιατί ήταν μαθημένοι και εκπαιδευμένοι καλά στα νυκτερινά και όχι μόνο, εγχειρήματα. Ήταν ανθεκτικοί, ευκίνητοι πείσμωνες και τολμηροί! Οι κατάλληλοι άνθρωποι για τον ιδιότυπο αγώνα εναντίον των ανταρτών, που μετεξελίχθηκαν σε τακτικό στρατό, αλλά με ανταρτικές αρχές ακόμα σε ενέργεια.
Στις 2 Ιουλίου το βράδυ ξεκίνησε η Μοίρα από την Έδεσσα με νυκτερινή πορεία από μονοπάτια για να φτάσει στο χωριό Ζέρβη. Εκεί παρέμειναν οι Καταδρομείς κρυμμένοι ενώ έκαναν αναγνωρίσεις και προετοιμασία για την επιχείρηση. Το βράδυ 3/4 Ιουλίου 1949, η Μοίρα κινήθηκε προς τη "Βρύση Φλώρου" και κατέλαβε την τοποθεσία "Καμινοκαλύβια Φλώρου". Στη συνέχεια με κατεύθυνση βόρεια, έπιασαν διαδοχικά τις περιοχές "Καλύβια Φαρμάκη","Ανθοτύρια" και έφτασαν ανενόχλητοι στην οριοθετική γραμμή στο ύψωμα 2.227, τέσσερα χιλιόμετρα περίπου, δυτικά από τον Προφήτη Ηλία.
Καλή η κίνηση της Μοίρας! Εκμεταλλεύθηκαν το κενό στην εχθρική διάταξη και αθέατοι έφτασαν περίπου στο ίδιο υψόμετρο με τον αντίπαλο. Την επόμενη νύκτα, 4/5 Ιουλίου, οι Καταδρομείς έκαναν νυκτερινή επίθεση κατά της οργανωμένης τοποθεσίας του Προφήτη Ηλία με υποστήριξη ορειβατικού πυροβολικού και όλμων. Έρποντας έφθασαν στις εχθρικές θέσεις και ακολούθησε σκληρή μάχη σώμα με σώμα μέσα στα εχθρικά ορύγματα και τα πολυβολεία. Στις 2330 το βράδυ ο Προφήτης Ηλίας είχε καταληφθεί! Αμέσως και χωρίς καθυστέρηση οι αντάρτες εξαπέλυσαν αντεπίθεση. Δεν τα κατάφεραν! Οι καταδρομείς αντιστάθηκαν γερά και όχι μόνο. Αντεπιτέθηκαν εκείνοι τώρα και κατέλαβαν και τον Στάλο!
Το πρωί της 6 Ιουλίου καταλήφθηκε το Κουτσούμπεη και το Μπέλα Γκρότα με τη βοήθεια της Πολεμικής Αεροπορίας. Τέλος στις 7 Ιουλίου έπεσε και το Κόζιακ. Ο ΔΣΕ υποχώρησε! Άφησε αρκετό πολεμικό υλικό πίσω. Το αποτέλεσμα της 4ήμερης μάχης ήταν:
Καταδρομείς: Νεκροί 8, τραυματίες 14 και ..κρυοπαγημένοι 18.
Αντάρτες: Νεκροί 49 συλληφθέντες 21
Ναι, κρυοπαγημένοι τον Ιούλιο, γιατί έκανε πολύ κρύο εκεί πάνω το βράδυ! Θυμάμαι ότι και τότε που πήγαμε εμείς είχαμε συναντήσει άλιωτο χιόνι στις κορυφές.
Στοιχειωμένος ο Προφήτης Ηλίας με τόσους σκοτωμένους στις πλαγιές του. Κάπου είχαμε δει και 3 σταυρούς Καταδρομέων κοντά στο ελληνικό φυλάκιο, αν θυμάμαι καλά! Ποιός ξέρει αν υπάρχουν ακόμα! Έχω χρόνια ν' ανέβω προς τα εκεί!
Αυτά και άλλα πολλά ακούγαμε και μαθαίναμε από το Λοχαγό μας τότε! Περιτριγυρίζοντας τα μονοπάτια, αισθανόμασταν θαυμασμό για τους παλιούς λοκατζήδες που μπορούσαν και άντεχαν όλα αυτά! Μάλιστα συζητάγαμε σε αρκετές περιπτώσεις πώς θα κινούμασταν εμείς στη θέση τους, βλέποντας μπροστά μας το έδαφος.
Ικανοποιήθηκε όμως το "πολεμικό μας μένος", γιατί μετά από δυο ημέρες ξεκίναγε μεγάλη καταδρομική άσκηση σε συνεργασία με το συγκρότημα του Βερμίου. Θα κατεβαίναμε στον κάμπο για να κτυπήσουμε στόχους. Έτσι και κάναμε! Μετά από πολλές δοκιμές σε αυτοσχέδιες αμμοδόχους, και στο έδαφος ξέραμε απ' έξω και ανακατωτά το ρόλο μας. Κατεβήκαμε το βουνό λες και είχαν φτερά τα πόδια μας. Αυτή όμως είναι διαφορετική ιστορία. Θα την αφήσω για άλλη φορά.
Ανιχνευτής
(Βοήθημα Για την μάχη της Ε' ΜΚ: Ιστορία Δυνάμεων Καταδρομών/ΓΕΣ)
Όπως ανεβαίναμε την δεύτερη μέρα θυμάμαι, από ένα μονοπάτι προς το χωριό Μαργαρίτα, μετά απ' το βρέξιμο στον Ασπροπόταμο, μας χτύπαγε ο ήλιος αλύπητα στη πλάτη και καθώς η πεζοπόρα φάλαγγα ανέβαινε το φιδωτό μονοπάτι, άφηνε πίσω της ένα βρεγμένο ίχνος ιδρώτα που γυάλιζε πάνω στις πέτρες μέχρι να εξατμιστεί. "Αχ Μαργαρίτα-Μαργαρώ" άκουγες που και που να λέει κάποιος κομάντος περπατώντας. Η πορεία συνεχίστηκε για κάμποσες ώρες, με σύντομες στάσεις κοντά σε βρύσες με νερό
Μπήκαμε στο Μαύρο Δάσος και πραγματικά, κρύφτηκε όχι μόνο ο ήλιος, αλλά και το φως της ημέρας. Το πυκνό φύλλωμα των οξιών, ανακατωμένο με βελανιδιές και καστανιές, δημιουργούσε την αίσθηση του σούρουπου. Πυκνό και απροσπέλαστο, σκοτεινό και μυστηριώδες, με απρόσιτους γκρεμούς και απόκρημνες πλαγιές, με μονοπάτια που θυμίζουν λαβύρινθο και οδηγούν σε αδιέξοδο. Κάπως έτσι θα περιέγραφε κάποιος το θρυλικό Μαύρο Δάσος.
Μείναμε πάνω από εβδομάδα και όπως συνηθίζαμε, "οργώσαμε" όλα τα μονοπάτια και τις ρεματιές. Δεν υπήρχαν οργανωμένες εγκαταστάσεις και πίστα σκι όπως είναι σήμερα, ούτε υπήρχαν οι πολλοί δρόμοι που έχουν ανοιχτεί πλέον. Φανταστικές διαδρομές μέχρι τις πηγές του Ασπροποτάμου, στο Σοκόλ, στο Δόντι, στο Ντόμπρο Πόλε, αλλά και στο Μπέλα Γκρότα, στο Κουτσούμπεη στον Προφήτη Ηλία και δυτικότερα μέχρι τ' Ανθοτύρια, κατά μήκος της γυμνής μεθορίου με την πρώην Γιουγκοσλαβία.
 |
| Κορυφή Προφήτη Ηλία του Καϊμακτσαλάν. Υψόμετρο 2.524 μ. |
Θα σταθώ λίγο στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία. Μια γυμνή κορυφή με υψόμετρο 2.519 μ. όπως έγραφε ο χάρτης μας,(2.524 μ. έχει υπολογισθεί σήμερα) που φτάσαμε αφού περάσαμε ένα οροπέδιο με παχύ χορτάρι απ' όπου ανάβλυζε σε πολλά σημεία νερό. Υπήρχαν πολλές πηγές τότε και ήταν η χαρά των αγελάδων που έβοσκαν ελεύθερες και τρισευτυχισμένες εκεί.
Κατά την διάρκεια του εμφυλίου, τον Ιούλιο του '49, έγινε ακόμα μια μάχη. Ήταν η επιχείρηση "ΑΙΑΣ" που συμμετείχε η Ε' Μοίρα Καταδρομών για την κατάληψη της κορυφογραμμής του Καϊμακτσαλάν. Τον Ιούλιο του 1949 η ορεινή περιοχή ήταν καλά οργανωμένη από τον ΔΣΕ με την 24η Ταξιαρχία, του Αμύντα. Την επιχείρηση από πλευράς εθνικού Στρατού την ανέλαβε η τότε 31η Ταξιαρχία Πεζικού (μετέπειτα ΧΙ Μεραρχία ΠΖ).
+%CE%95%CE%B9%CE%BA.3.jpg) |
| Καταδρομείς σε αναμνηστική φωτογραφία με λάφυρα πολέμου μετά από μάχη, στις επιχειρήσεις Δ. Μακεδονίας. (Πηγή φωτογραφίας: ΓΕΣ/ΔΕΔ) |
Στις 2 Ιουλίου το βράδυ ξεκίνησε η Μοίρα από την Έδεσσα με νυκτερινή πορεία από μονοπάτια για να φτάσει στο χωριό Ζέρβη. Εκεί παρέμειναν οι Καταδρομείς κρυμμένοι ενώ έκαναν αναγνωρίσεις και προετοιμασία για την επιχείρηση. Το βράδυ 3/4 Ιουλίου 1949, η Μοίρα κινήθηκε προς τη "Βρύση Φλώρου" και κατέλαβε την τοποθεσία "Καμινοκαλύβια Φλώρου". Στη συνέχεια με κατεύθυνση βόρεια, έπιασαν διαδοχικά τις περιοχές "Καλύβια Φαρμάκη","Ανθοτύρια" και έφτασαν ανενόχλητοι στην οριοθετική γραμμή στο ύψωμα 2.227, τέσσερα χιλιόμετρα περίπου, δυτικά από τον Προφήτη Ηλία.
Καλή η κίνηση της Μοίρας! Εκμεταλλεύθηκαν το κενό στην εχθρική διάταξη και αθέατοι έφτασαν περίπου στο ίδιο υψόμετρο με τον αντίπαλο. Την επόμενη νύκτα, 4/5 Ιουλίου, οι Καταδρομείς έκαναν νυκτερινή επίθεση κατά της οργανωμένης τοποθεσίας του Προφήτη Ηλία με υποστήριξη ορειβατικού πυροβολικού και όλμων. Έρποντας έφθασαν στις εχθρικές θέσεις και ακολούθησε σκληρή μάχη σώμα με σώμα μέσα στα εχθρικά ορύγματα και τα πολυβολεία. Στις 2330 το βράδυ ο Προφήτης Ηλίας είχε καταληφθεί! Αμέσως και χωρίς καθυστέρηση οι αντάρτες εξαπέλυσαν αντεπίθεση. Δεν τα κατάφεραν! Οι καταδρομείς αντιστάθηκαν γερά και όχι μόνο. Αντεπιτέθηκαν εκείνοι τώρα και κατέλαβαν και τον Στάλο!
Το πρωί της 6 Ιουλίου καταλήφθηκε το Κουτσούμπεη και το Μπέλα Γκρότα με τη βοήθεια της Πολεμικής Αεροπορίας. Τέλος στις 7 Ιουλίου έπεσε και το Κόζιακ. Ο ΔΣΕ υποχώρησε! Άφησε αρκετό πολεμικό υλικό πίσω. Το αποτέλεσμα της 4ήμερης μάχης ήταν:
Καταδρομείς: Νεκροί 8, τραυματίες 14 και ..κρυοπαγημένοι 18.
Αντάρτες: Νεκροί 49 συλληφθέντες 21
Ναι, κρυοπαγημένοι τον Ιούλιο, γιατί έκανε πολύ κρύο εκεί πάνω το βράδυ! Θυμάμαι ότι και τότε που πήγαμε εμείς είχαμε συναντήσει άλιωτο χιόνι στις κορυφές.
Στοιχειωμένος ο Προφήτης Ηλίας με τόσους σκοτωμένους στις πλαγιές του. Κάπου είχαμε δει και 3 σταυρούς Καταδρομέων κοντά στο ελληνικό φυλάκιο, αν θυμάμαι καλά! Ποιός ξέρει αν υπάρχουν ακόμα! Έχω χρόνια ν' ανέβω προς τα εκεί!
Αυτά και άλλα πολλά ακούγαμε και μαθαίναμε από το Λοχαγό μας τότε! Περιτριγυρίζοντας τα μονοπάτια, αισθανόμασταν θαυμασμό για τους παλιούς λοκατζήδες που μπορούσαν και άντεχαν όλα αυτά! Μάλιστα συζητάγαμε σε αρκετές περιπτώσεις πώς θα κινούμασταν εμείς στη θέση τους, βλέποντας μπροστά μας το έδαφος.
 |
| Καταδρομείς της Β' Μοίρας σε πορεία |
Ικανοποιήθηκε όμως το "πολεμικό μας μένος", γιατί μετά από δυο ημέρες ξεκίναγε μεγάλη καταδρομική άσκηση σε συνεργασία με το συγκρότημα του Βερμίου. Θα κατεβαίναμε στον κάμπο για να κτυπήσουμε στόχους. Έτσι και κάναμε! Μετά από πολλές δοκιμές σε αυτοσχέδιες αμμοδόχους, και στο έδαφος ξέραμε απ' έξω και ανακατωτά το ρόλο μας. Κατεβήκαμε το βουνό λες και είχαν φτερά τα πόδια μας. Αυτή όμως είναι διαφορετική ιστορία. Θα την αφήσω για άλλη φορά.
(Βοήθημα Για την μάχη της Ε' ΜΚ: Ιστορία Δυνάμεων Καταδρομών/ΓΕΣ)
Συγχαρητήρια για το άρθρο! Μακάρι οι Ειδικές Δυνάμεις να ξαναβρούν κάποια στιγμή την παλιά τους φόρμα... έστω και με 12μηνο....
ΑπάντησηΔιαγραφή