Τετάρτη 24 Ιουλίου 2013

«Μία τρύπα στο νερό»


Η στρατηγική ήττα των ΗΠΑ και η ανορθόδοξη συνδιαλλαγή με τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν


“Είναι εύκολο να κατακτάς μια χώρα από τη σέλα του αλόγου, αλλά δεν μπορείς να την κυβερνήσεις από την σέλα.” Αυτή ήταν η απάντηση ενός Ιρανού αριστοκράτη στον Μογγόλο κατακτητή Τζέγκις Χαν (13ος αι.), παραφράζοντας ένα μογγολικό ρητό που αναπαράγεται στην περσιστί παγκόσμια ιστορία του Ιρανοεβραίου ιστορικού Ρασίντ Αλ-Ντιν Χαμεντανί (1247-1318). Πράγματι η κατάκτηση είναι ευκολότερη και συντομότερη από την διοίκηση. Αυτό ισχύει για κάθε ιστορικό παράδειγμα, συμπεριλαμβανομένου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος δυσκολεύτηκε αφάνταστα στο Αφγανιστάν. Σήμερα, παρά τα τεράστια άλματα της στρατιωτικής τεχνολογίας, οι ΗΠΑ δεν αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα της ιστορίας.

Η εκστρατεία στο Αφγανιστάν έχει αποδείξει ότι η στρατιωτική τεχνολογική υπεροχή δεν είναι αρκετή για ένα στρατό να αντιπαρέλθει τις αντιξοότητες και ιδιαιτερότητες του ορεινού περιβάλλοντος του Αφγανιστάν. Αφενός το ΝΑΤΟ ελέγχει τις πόλεις και μερικώς τον κάμπο και ο Μπιν Λάντεν αποτελεί παρελθόν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ελέγχει τα δυσπρόσιτα βουνά της χώρας. Καταδρομικές επιχειρήσεις σε ορεινές βάσεις των Ταλιμπάν δεν αλλάζουν κάτι, διότι είναι πρόσκαιρες και ανεπαρκείς. Παράλληλα το ανθεκτικό ηθικό και φρόνημα των Ταλιμπάν ενισχύεται, όσο οι ΗΠΑ παραμένουν καθηλωμένες στον κάμπο. Ο Ντέιβιντ Πετρέους δεν κατάφερε κάτι ουσιώδες στο Αφγανιστάν, διότι είναι στρατηγικό και επιχειρησιακό περιβάλλον διαφορετικό από εκείνο του Ιράκ, όπου είχε διαπρέψει.

Παρά τα μερικής εμβέλειας επιτεύγματα στον τομέα της εκπαίδευσης, εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο μικρής έκτασης επίπλαστο αστικό περιβάλλον και τον κατά συνθήκη εκσυγχρονισμό του αφγανικού στρατού, οι ΗΠΑ δεν κατόρθωσαν να βελτιώσουν την θλιβερή κατάσταση στην δημόσια διοίκηση, την διαφθορά σε όλους τους τομείς, την παραγωγή και εμπόριο ναρκωτικών κλπ. Παράλληλα με τον πόλεμο του 2001 επέτειναν την αποσταθεροποίηση της χώρας και εν μέρει του γειτονικού Πακιστάν με συνέπεια την όξυνση της λαθρομετανάστευσης Αφγανών σε γειτονικά κράτη και την ΕΕ. 

Οι προσπάθειες αυτές δεν πέτυχαν, διότι οι ΗΠΑ και δυτικές δυνάμεις είναι πολιτιστικά ξένο σώμα στον τόπο και δεν κατόρθωσαν να δημιουργήσουν επαρκείς δομές για να διεισδύσουν πολιτιστικά στην αφγανική φυλαρχική κοινωνία. Δεν αναμενόταν κάτι τέτοιο άλλωστε από τους πραγματιστές αναλυτές των ΗΠΑ. Η γνώμη τους όμως δεν εισακουόταν, καθώς ο θόρυβος της πτώσης των δίδυμων πύργων το 2011 ήταν εκκωφαντικός με το γόητρο των ΗΠΑ πληγέν και την μνήμη των θυμάτων να απαιτεί άμεση δράση κατά της τρομοκρατίας.

Παράλληλα το κόστος πολέμου για την Ουάσινγκτον καθιστά πλέον απαγορευτική ακόμη και την μεσοπρόθεσμη παραμονή των αμερικανικών στρατευμάτων στην χώρα. Με δεδομένο ότι κάθε Αμερικανός στρατιώτης κοστίζει στην Ουάσινγκτον ένα εκατομμύριο δολάρια ετησίως και ότι κάθε μήνα το Πεντάγωνο δαπανά 6.7 δισ. στο Αφγανιστάν σε περίοδο διεθνούς οικονομικής ύφεσης, είναι κατανοητό ότι η δήλωση του μακαρίτη Μπιν Λάντεν ότι η Αλ-Κάιντα θα γονάτιζε οικονομικά τις ΗΠΑ προφανώς τείνει να αποδειχθεί διορατική. Η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν είναι πλέον πανάκριβη και μη διαχειρίσιμη.

Εν όψει της επικείμενης αποχώρησης των ΗΠΑ και Νατοϊκών δυνάμεων από το Αφγανιστάν ως το τέλος του 2014, η Ουάσινγκτον προσπαθεί να επιτύχει την μέγιστη δυνατή σύγκλιση των αντιπαρατιθέμενων αφγανικών δυνάμεων για να αποτρέψει το ενδεχόμενο κατάρρευσης της χώρας μετά το 2014. 

Σε αυτό το πλαίσιο έχει προσεγγίσει τους Ταλιμπάν και προσπαθεί να τους φέρει στο τραπέζι των συνομιλιών. Εξ’ου και το άνοιγμα των γραφείων των Ταλιμπάν στην Ντόχα. Ποιος θα φανταζόταν, ιδιαίτερα οι συγγενείς των θυμάτων των Πύργων, ότι μία δεκαετία μετά από το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου το ίδιο κράτος που επλήγη και εκστράτευσε κατά των Ταλιμπάν, θα αναγνώριζε την αποτυχία της και θα τους νομιμοποιούσε τους θύτες καθιστώντας τους ισότιμους συνομιλητές; 

Με δεδομένη την κοσμοαντίληψη των Ταλιμπάν, οι τελευταίοι γνωρίζουν ότι είναι αδύνατον να επιτευχθεί ουσιαστική πρόοδος και η εν λόγω απέλπιδα αμερικανική προσπάθεια συνδιαλλαγής είναι απονενοημένη. Προφανώς “ο αναβάτης δεν κατέβηκε από την σέλα.” Παρά τις εναγώνιες προσπάθειες του προέδρου Ομπάμα, ο οποίος επιφορτίσθηκε να “βγάλει το φίδι από την τρύπα,” η ιστορία επαναλαμβάνεται και η αμερικανική αποχώρηση το 2014 αναμένεται να είναι επανάληψη της αποχώρησης των Σοβιετικών το 1988-9 από το Αφγανιστάν. Και η αποχώρηση στρατηγικά είναι υποχώρηση...







Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Γράψτε το σχόλιό σας, στα πλαίσια της ευγένειας και της ευπρέπειας.