Οι πολεμιστές των βουνών

Οι επιχειρήσεις σε ορεινά εδάφη και σε μεγάλα υψόμετρα, έχουν ιδιαιτερότητες και απαιτούν ειδική εκπαίδευση και ειδικό υλικό. Οι μονάδες που θα χρειασθεί να εκτελέσουν επιχειρήσεις σε μεγάλα υψόμετρα και με αντίξοες καιρικές συνθήκες, πρέπει να εκπαιδευτούν και να προετοιμασθούν πολύ καλά πριν αναπτυχθούν σε ανάλογο θέατρο επιχειρήσεων. Η  διεθνής στρατιωτική ιστορία είναι γεμάτη από γεγονότα που στρατοί  καταστράφηκαν από το κρύο σε βουνά ή το αντίθετο, αιφνιδίασαν τον αντίπαλό τους, περνώντας, κατάλληλα προετοιμασμένοι, από δυσπρόσιτα βουνά με αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Γάλλοι αλπινιστές (Chasseurs Alpine),στο Αφγανιστάν (Πηγή)

Όλοι οι σύγχρονοι στρατοί, διαθέτουν κατ' ελάχιστο  επίλεκτες στρατιωτικές μονάδες που είναι εκπαιδευμένες για ορεινό αγώνα. Ιδιαίτερα χώρες που έχουν πολλά βουνά ή πολύ ψυχρό κλίμα, εκπαιδεύουν το σύνολο του στρατού τους σε αγώνα με χιόνι ή πάγο. Ανάμεσα στις πιο γνωστές ειδικά συγκροτημένες γι' αυτό το σκοπό μονάδες, συγκαταλέγονται οι Αυστριακοί ορεινοί "κυνηγοί",(Gebirgsjaegers), οι Γάλλοι αλπινιστές (Chasseurs Alpine), οι Γερμανοί ορεινοί ¨κυνηγοί" (Gebirgsjaegers,) οι Ιταλοί αλπινιστές,(Alpini), οι Πολωνοί "κυνηγοί" (Podhale), οι Ρουμάνοι ορεινοί μαχητές(Vanatori de Munte), οι Ισπανοί ορεινοί μαχητές(Cazadores de Montana Aragon), οι Ελβετοί με το 3ο Ορεινό Σώμα Στρατού, οι Αμερικανοί με την 10η Ορεινή Μεραρχία και τους Πεζοναύτες τους(US 10th Mountain Division ,US Marines), οι Βρετανοί με την 3η Ταξιαρχία Πεζοναυτών (British 3rd Commando Brigade), ακόμη και οι ...Ολλανδοί  Πεζοναύτες (Dutch Marine Corps) εκπαιδεύονται μαζί με τους Βρετανούς. Γιατί; Παλιά συμφωνία και σχέδια!

Γάλλοι αλπινιστές σε εκπαίδευση στα Πυρηναία

Δεν συζητάμε για τους Σκανδιναβούς που είναι οι ειδικοί σε αγώνα χιονοσκεπών περιοχών, ούτε μπορούμε να εξαιρέσουμε τους Ρώσους αλλά και τους Νοτιοαμερικάνους που έχουν τα τεράστια βουνά των Άνδεων. Μήπως παραλείπουμε τους Κινέζους τους Ινδούς και τους Πακιστανούς; Τους Τούρκους;

Εκπαίδευση στο ΚΕΟΑΧ στην διάσωση και ανάβαση τραυματία με φορείο. (Φωτο από αρχείο ΓΕΣ/ΔΕΔ)

Εκτός από όλους αυτούς, οι ειδικές δυνάμεις όλων των χωρών, πολλές φορές και αυτών που βρίσκονται σε θερμές περιοχές, έχουν κατά κανόνα μέσα στο πρόγραμμά τους εκπαίδευση στον ορεινό αγώνα με αντίξοες καιρικές συνθήκες. Εμείς έχουμε το πολύ καλό Κέντρο Εκπαίδευσης Ορεινού Αγώνα Χιονοδρόμων στον Όλυμπο, γνωστό και σαν ΚΕΟΑΧ . Μπορώ να πω, ότι παρά τις όποιες δυσκολίες γίνεται καταπληκτική δουλειά εκεί! Και δεν το λέω στην τύχη, γιατί έχω γυρίσει πολλά άλλα αντίστοιχα κέντρα, άλλων χωρών. Στην παραπάνω φωτογραφία βλέπετε μία από τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες του ΚΕΟΑΧ.

Σήμερα έχουμε σε διαφορετικά μέρη του κόσμου, επιχειρήσεις ορεινού αγώνα σε εξέλιξη. Πρώτα στο Αφγανιστάν και στα σύνορα με το Πακιστάν με τους αντάρτες Ταλιμπάν, στον Καύκασο με τους Τσετσένους, αλλά και στις Άνδεις, στη Νότιο Αμερική με τους αντάρτες και στην Τουρκία με το ΡΚΚ.

Εκπαιδευόμενοι Αμερικανοί πεζοναύτες τρώνε το συσσίτιό τους στα όρθια, σε Σταθμό Ελέγχου Κίνησης (ΣΤΕΚ) κατά τη διάρκεια κίνησης σε χιονοσκεπή περιοχή στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ορεινού Αγώνα που βρίσκεται στα Λευκά Όρη της Καλιφόρνιας

Η ζωή στο βουνό με μεγάλο υψόμετρο είναι πολύ δύσκολη και πρέπει κάποιος να έχει υποστεί εντατική εκπαίδευση και εγκλιματισμό για να μπορέσει να ανταπεξέλθει. Πάντοτε η εκπαίδευση γίνεται σε μεγάλα υψόμετρα. Τα περισσότερα κέντρα εκπαίδευσης ορεινού αγώνα βρίσκονται σε υψόμετρο από 2000 έως 3000 μέτρα. Για παράδειγμα οι Ινδοί το έχουν στο Γκουλμάργκ(Gulmarg) 2500 μέτρα, ενώ οι Αμερικανοί Πεζοναύτες έχουν το κέντρο εκπαίδευσης( Mountain Warfare School) στα Λευκά όρη, μεταξύ Νεβάδα και Καλιφόρνιας στα 3000 μέτρα. Το τελευταίο το ξέρω πολύ καλά, γιατί είχα "στιγμές απείρου κάλλους" για 25 ημέρες κάποτε το '85, μαζί με τους Marines. Φτάνει να σας πω ότι κατέβηκα 7 κιλά λιγότερο και με ..κομμένα αυτιά από το κρύο! Γερή εκπαίδευση!

Αφγανός στρατιώτης στην αριστερή φωτογραφία (Photo“From the Front”, JPG Magazine, Issue 13)

Πριν ένας μαχητής μπορέσει να σταθεί στα πόδια του σε τέτοιες συνθήκες, πρέπει να μάθει πρώτα απ' όλα πώς να επιβιώνει. Χρειάζεται να ξέρει πως να διατηρείται στεγνός, πως να αποφεύγει την υποθερμία και τα κρυοπαγήματα, πως να αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας ιδιαίτερα από μεγάλα ύψη με μειωμένο οξυγόνο,  πως να κατασκευάζει καταλύματα, να ανάβει φωτιά, να παρασκευάζει το φαγητό του, να προσανατολίζεται, να ξεπερνά απότομα και απόκρημνα εμπόδια, να κινείται και να εργάζεται στο χιόνι και στον πάγο, χρησιμοποιώντας χιονοπέδιλα και χιονοβατίδες.

Διότι το ζητούμενο δεν είναι απλά να επιβιώνεις! Είναι να μάχεσαι με τέτοιες συνθήκες! Δηλαδή ένας μαχητής πρέπει να έχει ξεπεράσει το στάδιο επιβίωσης, που συνήθως αντιμετωπίζουν οι ορειβάτες. Για να καταλάβετε, έχει υπολογισθεί ότι ένας μαχητής πρέπει να διατρέφεται με τροφή που να φθάνει τις 6000 θερμίδες την ημέρα. Να πίνει και νερό, για να μην πάθει αφυδάτωση, κάτι πολύ εύκολο σε τέτοια υψόμετρα.

Περίπολος σε ορεινές περιοχές του Αφγανιστάν

Οι επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν ανέδειξαν μία ακόμη φορά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στρατιώτες και γενικότερα τμήματα σε ορεινά εδάφη με κρύο και μεγάλο υψόμετρο. Εδώ θα σας μιλήσω και με προσωπικές εμπειρίες. Παρατηρήθηκε λοιπόν, μετά από 20ήμερες επιχειρήσεις σε υψόμετρο άνω των 3000 μέτρων, ότι παρά την κανονική διατροφή, στρατιώτες έχασαν πάνω από 12 κιλά και έπρεπε να αντικατασταθούν. Υπήρξαν αρκετά περιστατικά υποθερμίας, γιατί το βράδυ, με την πίεση, την ένταση και το άγχος του κινδύνου, στρατιώτες έπεφταν για ύπνο νηστικοί. Εκεί βρίσκεται το λάθος. Όλα τα βιβλία το λένε. Πρέπει να τρως λίγο πριν κοιμηθείς, ώστε οι θερμίδες που λαμβάνεις να παράγουν θερμότητα η οποία παραμένει μέσα στον υπνόσακο και σε διατηρεί ζεστό.

Πορεία!! Με χρήση χιονοβατίδων

Η κόπωση σε παρατεταμένες επιχειρήσεις και μάλιστα με τη μεταφορά μεγάλου ατομικού φόρτου, δημιουργούσε υπνηλία και επιδρούσε ψυχολογικά. Παρουσιάστηκαν καταστάσεις αποφυγής δραστηριότητας. Στρατιώτες προτιμούσαν να παραμένουν στα καταλύματά τους, ενώ έπρεπε να κινηθούν και μάλιστα γρήγορα για να αποφύγουν εντοπισμό ή για να προλάβουν να προσεγγίσουν ανταρτικά κρησφύγετα. Ο αντίπαλος ήταν συνηθισμένος να ζει και να μάχεται σε μεγάλα υψόμετρα και μπορούσε άνετα να κινείται με γρήγορο ρυθμό.

Εκπαίδευση αμερικανικού προσωπικού στη διάσωση και μεταφορά τραυματία σε ορεινές περιοχές

Ο τρόπος του να ντύνεσαι σωστά παίζει επίσης μεγάλο ρόλο και βοηθά. Βασική αρχή είναι να παραμένει το σώμα στεγνό. Η αρχή των "τριών στρωμάτων" παραμένει διαχρονική και αναλλοίωτη. Πρώτο στρώμα ισοθερμικό, αφυγραντικό που να επιτρέπει τον αερισμό,, δεύτερο στρώμα μονωτικό, τρίτο στρώμα προστατευτικό. Όλα να επιτρέπουν την διαπνοή. Ειδικά υλικά. Τα καλύμματα κεφαλής, χεριών και άρβυλα, κατά παρόμοιο τρόπο.

Εκπαίδευση ημιονηγών στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ορεινού Αγώνα των Αμερικανών πεζοναυτών. Τα μουλάρια αξίζουν πολύ στο Αφγανιστάν! Επαναφορά παλιών τεχνικών!

Η διοίκηση κυρίως σε μικρά κλιμάκια ομάδας και διμοιρίας είναι καταλυτική. Οι μικροί ηγήτορες, πέρα από τις άριστες γνώσεις και ατομικές ικανότητες που πρέπει να έχουν, χρειάζονται να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την επιβίωση και την υγεία των ανδρών τους. Δεν υπάρχει δυνατότητα εύκολης διακομιδής. 

Τα μέσα επικοινωνιών σε τόσο μεγάλα υψόμετρα παρουσίαζαν προβλήματα. Μόνο δορυφορικές επικοινωνίες μπορούσαν ν΄ανταποκριθούν καλύτερα. Διαπιστώθηκε ότι με υπερπτήσεις αεροσκαφών που έκαναν τον ενδιάμεσο οι συμβατικοί ασύρματοι δούλευαν καλά. 

Ένα άλλο σημείο προσοχής είναι ο προσανατολισμός και η τήρηση κατεύθυνσης. Ποτέ δεν πρέπει κάποιος να εμπιστεύεται μόνο το GPS. Χάρτης και πυξίδα είναι η βάση!  Όλοι μέχρι και τον τελευταίο πρέπει να γνωρίζουν άριστα πως να προσανατολίζονται. Πολύ χρήσιμο όταν τμήματα ή μεμονωμένα άτομα ξεμείνουν και χάσουν επαφή.

Η διοικητική μέριμνα είναι πολύ δύσκολη. Ό,τι κουβαλάς αυτά έχεις. Το υπερβολικό βάρος που έφτανε και 40  κιλά μερικές φορές, ήταν το μεγάλο μαρτύριο. Μπορεί να υπήρχαν κάποιοι υποτυπώδεις  δρόμοι, αλλά για αποστάσεις 20 χιλιομέτρων, με οχήματα  "παντός εδάφους", μπορούσες να σπαταλήσεις και 4 ώρες χωρίς υπερβολή! Τα μουλάρια  βρίσκονταν στην ημερησία διάταξη. Ακόμη και ..καμήλες! Παρά τον 21ο αιώνα, διαπιστώθηκε περίτρανα ότι σε τόσο ψηλά και δύσβατα εδάφη τα ζωντανά προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες, αρκεί να ξέρεις να τα φροντίζεις και να τα χειρίζεσαι.

Εποχούμενη περίπολος στο Αφγανιστάν

Τα ελικόπτερα μπορούσαν να ανεφοδιάζουν στις εγγύτερες αναγνωρισμένες ζώνες προσγείωσης, αλλά με με την βασική προϋπόθεση της εξασφάλισής της από επίγεια τμήματα και εφ' όσον ο καιρός θα το επέτρεπε.Οι αεροδιακομιδές με ελικόπτερο, ήταν το μεγάλο πρόβλημα στο Αφγανιστάν, ειδικά σε σημεία όπου υπήρχε έντονη εμπλοκή με ανταρτικά τμήματα. Πολλά ελικόπτερα καταρρίφθηκαν στη φάση προσγείωσης. Τα γαλλικά Alouette μπορούσαν  να πετάξουν μέχρι 20000 πόδια αλλά να μεταφέρουν βάρος μέχρι ..90 κιλά! Τα αμερικανικά Black Hawk δεν ανέβαιναν πάνω από τα 18700 πόδια. Η κατανάλωση σε καύσιμα, αναλώσιμα, τροφή και ρουχισμό ήταν μεγαλύτερη απ' ότι σε φυσιολογικές θερμοκρασίες.

Μεταφορά προσωπικού από Ε/Π CHINOOK σε δυσπρόσιτες κορυφές στο Αφγανιστάν

Ο αγώνας σε ορεινά εδάφη αποδείχτηκε πολύ σκληρός ειδικά όταν αντιμετωπίζεται ένας αποφασισμένος αντίπαλος. Είναι πολύ δύσκολη επιχείρηση η επίθεση ακόμη και σε πρόχειρα οργανωμένη τοποθεσία. Η εκλογή πλευρικών και απίθανων δρομολογίων από αναρριχητές παρακάμπτει αντιστάσεις και αιφνιδιάζει τον αντίπαλο.

Μεταφορά πυροβόλων από Ε/Π CHINOOK στο Αφγανιστάν 

Οι όλμοι και τα οβιδοβόλο των 105χιλ. έκαναν πολύ καλή δουλειά σε μεγάλα υψόμετρα. Τα τελευταία μπορούσαν να μεταφερθούν όχι παντού, με τη βοήθεια ελικοπτέρων.Το βαρύτερο πυροβολικό μπορούσε να υποστηρίξει εφ' όσον υπήρχαν κατάλληλες και κοντινές θέσεις κοντά σε δρομολόγια που επέτρεπαν τον ανεφοδιασμό τους. Ποιός κουβάλαγε τα πυρομαχικά όλμων; Ο κάθε μαχητής είχε πάντα μαζί του στο μπέργκιν από 2 βλήματα. Όλμοι 60χιλ.! Ό,τι το καλύτερο! Τα μουλάρια, είχαν τα υπόλοιπα. Μόνο εγκαιροφλεγή πυρά είχαν αποτέλεσμα σε χιονισμένες περιοχές! Τα κρουσιφλεγή χώνονταν στο χιόνι και.. αυτό ήταν! Μια τρύπα!

Επιθετικά ελικόπτερα, απογειώνονται από το αεροδρόμιο της αμερικανικής αεροπορικής βάσης του Μπάγκραμ στο Αφγανιστάν

Επίσης τα επιθετικά ελικόπτερα, μέχρι εκεί που έφταναν, αλλά και τα μαχητικά αεροσκάφη παρείχαν καλή υποστήριξη. Ιδιαίτερα φοβερή υποστήριξη παρείχε ο "Άγγελος Θανάτου" Η κατάδειξη στόχων ήταν αποτελεσματική με καταδείκτες LASER, αλλά εξ' ίσου απαραίτητες ήταν και οι έγχρωμες χειροβομβίδες για κατάδειξη στο χιόνι.

Άγγελος Θανάτου

Μεγάλο αποτέλεσμα είχαν και οι ελεύθεροι σκοπευτές και από τις δύο πλευρές. Εδώ πρέπει να τονισθεί η μεγάλη πειθαρχία κίνησης φωτισμού και θορύβου. Χρειάζεται ευλαβική  προσήλωση στους κανόνες παραλλαγής! Όσοι έκαναν τον έξυπνο και το παλικάρι,  "έφαγαν" το κεφάλι τους. Ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα είχαν όπλα ελευθέρου σκοπευτού με μεγάλο βεληνεκές, με πυρομαχικά .338 Lapua και τα τυφέκια  Barret .50. 

Τυφέκιο Accuracy International AW (Arctic Warfare)

Ένα πολύ καλό τυφέκιο ελευθέρου σκοπευτού για αντίξοες καιρικές συνθήκες, αποδείχτηκε το  Αγγλικό Accuracy International AW (Arctic Warfare), που μπορεί να λειτουργεί χωρίς πρόβλημα σε θερμοκρασίες μέχρι -40 βαθμούς. Εδώ πρέπει να τονισθεί ότι είναι απαραίτητη η καλή συντήρηση του οπλισμού αν θέλεις να σε υποστηρίξει σε δύσκολες στιγμές. Χρειάζονται όμως ειδικά λιπαντικά που δεν παγώνουν σε χαμηλές θερμοκρασίες. Και κάτι άλλο! Ποτέ το όπλο κοντά σε πηγή θερμότητας, μέσα στο κατάλυμα! "Ιδρώνει" και όταν το βγάλεις σε θερμοκρασία περιβάλλοντος παγώνει και μετά εμπλοκή! Και ύστερα...!

Έχω και ένα ενδιαφέρον βίντεο με συλλογή φωτογραφιών, που αναφέρεται σε εκπαίδευση ορεινού αγώνα ελευθέρων σκοπευτών!


Ανιχνευτής


Πηγή: Tactical Life
          Mountain Warfare