«Φύλαξε την τελευταία σφαίρα για τον εαυτό σου »

Νομιμοποιείται ηθικά και πολιτικά η ανάθεση του πολέμου σε ιδιώτες; Ή οι ιδιωτικοί μισθοφορικοί στρατοί συνιστούν συνταγή βαρβαρότητας;

ΤΩΝ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΑΡΑ - ΕΙΡΗΝΗΣ ΨΥΧΑΡΗ

Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011

Μια είδηση πέρασε προ ημερών «στα ψιλά»: ο Αμερικανός Έρικ Πρινς, ο σκιώδης πρώην βατραχάνθρωπος που κατά δήλωσή του, «έβγαλε 1 δισ. δολάρια από το Ιράκ» νοικιάζοντας μισθοφόρους στο Πεντάγωνο, βρίσκεται στη Σομαλία για να εκπαιδεύσει ιδιωτικό στρατό 2.000 επίλεκτων πολεμιστών.

Θα χρησιμοποιηθούν κατά των ισλαμιστών και των Σομαλών πειρατών. Θα δώσουν δηλαδή τις «ασύμμετρες» μάχες τις οποίες οι πολιτικές ηγεσίες και οι τακτικοί στρατοί των «ενδιαφερόμενων» δυνάμεων, σε Αμερική και Ευρώπη, δεν είναι διατεθειμένοι να δώσουν.

Η νέα αποστολή του σκοτεινού πρίγκιπα της εταιρείας Βlackwater αποκαλύπτει την τάση για περαιτέρω ιδιωτικοποίηση του πολέμου. Οι «Στρατοί ΑΕ» ξεσηκώνουν θύελλες. Τα τεράστια ηθικά διλήμματα, αλλά και τα πολιτικά ερωτήματα που κρύβει η «παράδοση» αυτού του τομέα ανθρώπινης δραστηριότητας στις δυνάμεις της αγοράς διχάζουν. Είναι άραγε οι ιδιωτικοί στρατοί μία ακόμα μορφή αποκρατικοποίησης, όπως π.χ. αυτή των ταχυδρομείων στις ΗΠΑ; Ή μήπως οδηγούν την ανθρωπότητα σε ένα ακόμη πιο βίαιο μέλλον;

Η απάντηση ίσως καθορίσει την τύχη πολλών αδύναμων, «αποτυχημένων» ( κατά τη λογική των ισχυρών) κρατών στις δεκαετίες που έρχονται. Άλλωστε είναι ίδιον των αυτοκρατορικών δυνάμεων σε φάση παρακμής, από την αρχαία Περσία και τη Ρώμη ως τις ευρωπαϊκές αποικιακές δυνάμεις και, σήμερα, τις ΗΠΑ, να στηρίζονται σε μισθοφορικά στρατεύματα· όταν η φλόγα των εθνικών «ιδανικών» τους δεν αρκεί πια για να υπερασπιστεί αποτελεσματικά τα απλωμένα σε όλη τη Γη συμφέροντά τους.

«Τι είναι σωστό να κάνει κάποιος;», διερωτάται στο ομώνυμο περί Δικαιοσύνης βιβλίο του («JusticeWhat΄s the right thing to do?») ο διάσημος καθηγητής του Χάρβαρντ Μάικλ Σάντελ: τους στρατούς πολιτών κληρωτών- οπότε αντιμετωπίζει τη συμμετοχή στον κοινό πόλεμο σαν αναπόδραστο καθήκον κάθε πολίτη μιας δημοκρατίας, στα πρότυπα του «Κοινωνικού Συμβολαίου» του Ζαν Ζακ Ρουσό - ή μήπως τους στρατούς του «συστήματος της αγοράς», όπως τους αποκαλεί;

Μήπως δεν είναι μισθοφορικοί, αναρωτιέται ο Σάντελ, και οι σημερινοί επαγγελματικοί στρατοί; Στις ΗΠΑ η υποχρεωτική στρατολόγηση κληρωτών διεκόπη το 1972, αλλά οι αυξημένες ανάγκες των πρόσφατων υπεράκτιων πολέμων οδήγησαν στην πρόσληψη όχι μόνον εκατοντάδων χιλιάδων φτωχών, αλλά και κάπου 40.000 ξένων «στρατιωτών της πράσινης κάρτας»· άνθρωποι που στρατολογήθηκαν με υποσχέσεις για ταχύτερη απόκτηση της αμερικανικής υπηκοότητας- αν δεν σκοτωθούν.

Το ηθικό δίλημμα επεκτείνεται σε όλη την κοινωνία. Διότι, όπως έχει πει ο ιστορικός Ντέιβιντ Κένεντι, οι σύγχρονες ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ «έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά μισθοφορικού στρατού», γεγονός που «επιτρέπει στις πολιτικές ηγεσίες να εμπλέκουν τη χώρα σχετικά εύκολα σε πολέμους, χωρίς να επιδιώξουν τη σύμφωνη γνώμη της κοινωνίας. Κατά κάποιον τρόποη δημοκρατική πλειοψηφία πληρώνει τους λιγότερο προνομιούχους συμπολίτες για να πολεμήσουν στη θέση των δικών της παιδιών».

Και αυτοί όμως ακόμη οι τακτικοί στρατοί «εθελοντών» δεν φτάνουν για να καλύψουν τις σημερινές ανάγκες. Τον Ιούλιο του 2007, για πρώτη φορά στην επίσημη πολεμική ιστορία, οι διαφόρων εθνικοτήτων «στρατιωτικοί εργολάβοι» που υπηρετούσαν επί πληρωμή (των ΗΠΑ) στο Ιράκ ξεπέρασαν τους Αμερικανούς στρατιωτικούς- 180.000 «contractors» έναντι 160.000 ένστολων. Ανάμεσά τους χιλιάδες βαριά οπλισμένοι «ενοικιαζόμενοι» υπάλληλοι του Πρινς.

«Φύλαξε την τελευταία σφαίρα για τον εαυτό σου» συμβουλεύει ένας «παλιός» τους «νέους».

Οι μισθοφόροι είναι φτηνοί και βολικοί: δεν χρειάζονται εκπαίδευση, αφού πολλοί εξ αυτών έχουν πάρει το βάπτισμα του αίματος υπηρετώντας σε εθνικούς στρατούς. Για μερικές χιλιάδες δολάρια τον μήνα πηγαίνουν εκεί που δεν (θέλουν να) πάνε οι κανονικοί στρατιώτες. Και, όταν σκοτώνονται- και έχουν σκοτωθεί ως τώρα περισσότεροι από 2.000 μόνο στο Ιράκ και το Αφγανιστάν- δεν χρειάζεται να τους τυλίξεις με την αμερικανική σημαία, ούτε να αντιμετωπίσεις τις κατάρες των συγγενών τους. Οι συχνά φρικτοί τους θάνατοι περνούν απαρατήρητοι, χωρίς πολιτικό ή άλλο κόστος.

Η ΚΒR, η Vinnell, η DynCorp και η Βlackwater κάνουν τις «ζόρικες δουλειές»

Στιγματισμένος ως εγκληματίας πολέμου, αλλά περιζήτητος: ο αρχιμισθοφόρος Ερικ Πρινς

Η πραγματική αξία των μισθοφόρων για τους εργοδότες τους συνίσταται στο ότι είναι διατεθειμένοι να κάνουν όλες τις «ζόρικες» ή ακόμα και «βρώμικες δουλειές»

Όπως επιβεβαίωσαν και οι διαρροές εκθέσεων του Πενταγώνου στη WikiLeaks, «εργολάβοι» της Βlackwater, της πρώην εταιρείας του Πρινς, αλλά και άλλων επιχειρήσεων του χρυσοφόρου κλάδου, δολοφόνησαν ή βασάνισαν εκατοντάδες άμαχους πολίτες σε Ιράκ και Αφγανιστάν.

Και αλλού όμως στελέχη της ΚΒR,της Vinnell,της Saracen και άλλων ανταγωνιστών της Βlackwater πρωταγωνίστησαν σε αμφιλεγόμενες επιχειρήσεις ιδίως στα Βαλκάνια και στην Αφρική.

Μακελειά όπως αυτό στην πλατεία Νισούρ στη Βαγδάτη το 2007, όπου σωματοφύλακες της Βlackwater που προστάτευαν Αμερικανούς διπλωμάτες άνοιξαν πυρ στο ψαχνό σκοτώνοντας 17 διερχόμενους Ιρακινούς, έμειναν σαν μελανές σελίδες στην Ιστορία. Ίσως δεν είναι τυχαίο που ο καθηγητής Σάντελ, ενώ στο βιβλίο του αποφεύγει να απαντήσει ευθέως στο ερώτημα «κληρωτοί ή μισθοφόροι;», υπογραμμίζει τα παραπάνω γεγονότα της Βαγδάτης, αφήνοντάς τα, τρόπον τινά, να απαντήσουν αντ΄ αυτού.

Διαβάστε περισσότερα στο Βήμα