Παγίδες

Αυτοσχέδιες παγίδες, όπως βρέθηκαν στο Αφγανιστάν από προσωπικό της ISAF (Πηγή)

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν, είναι οι αυτοσχέδιες παγιδεύσεις. Το πιο αποτελεσματικό όπλο που έχουν στα χέρια τους οι Τάλιμπαν μέχρι σήμερα, είναι οι εκρηκτικές παγιδεύσεις, παθητικές ή "ενεργητικές"! Το δεύτερο αφορά στις επιθέσεις αυτοκτονίας.

Η πιο αποτελεσματική μέθοδος δημιουργίας σύγχυσης, αβεβαιότητας και φόβου στο προσωπικό του αντίπαλου που ελέγχει ή κατέχει μια περιοχή,  είναι αναμφισβήτητα οι παγιδεύσεις, εκρηκτικές και μη.

Τμήματα ειδικών δυνάμεων που διεισδύουν εντός εχθρικής ή εχθροκρατούμενης περιοχής, αυτασφαλίζονται σε χώρους απόκρυψης με παγιδεύσεις ή οργανώνουν τέτοιας μορφής ενέδρες με εκρηκτικές κυρίως ύλες και μηχανισμούς τυποποιημένους ή αυτοσχέδιους.

Από το 2ο παγκόσμιο πόλεμο και μετά, άρχισε η μέθοδος των παγιδεύσεων να βελτιώνεται και να εκσυγχρονίζεται για να χρησιμοποιείται από ανταρτικά τμήματα, πράκτορες και τμήματα ειδικών δυνάμεων εναντίον των Γερμανών. Η εκπαίδευση έκτοτε σ' αυτό το αντικείμενο εντατικοποιείται.

Εκπαίδευση Βρετανών στον ναρκοπόλεμο και στις παγιδεύσεις κατά τον 2ο ΠΠ (Πηγή)

Να θυμηθούμε και τον αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον των Βρετανών. Οι "τρομοκράτες" της εποχής τους κατά την τότε βρετανική αντίληψη, είχαν κάνει θραύση με τις παγιδεύσεις τους. Υπάρχει  ελαστική και υποκειμενική αντίληψη περί τρομοκρατών και εξαρτάται από ποιά οπτική γωνία το βλέπει κάποιος. Όπως έγινε  με την PLO του Γιασέρ Αραφάτ. Πρώτα ήταν χαρακτηρισμένοι τρομοκράτες και μετά ο ηγέτης τους αναγνωρίσθηκε σαν o επίσημος αρχηγός των Παλαιστινίων για να απαξιωθεί και αυτός  στο τέλος, από άλλους φιλόδοξους επαναστάτες .

Τυπώνεται από τους Αμερικανούς ένας ολοκληρωμένος κανονισμός, με τις εμπειρίες των παγιδεύσεων κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αλλά η μεγάλη έκπληξη για τους Αμερικανούς υπήρξε το Βιετνάμ με την εφευρετικότητα των Βιετκόνγκ στο θέμα των παγιδεύσεων. Ήταν μεγάλο σχολείο το Βιετνάμ με πολλά θύματα. Οι εμπειρίες καταγράφηκαν και συσσωρεύθηκαν με τις παλιότερες, σε κανονισμό παγιδεύσεων Βιετκόνγκ.

Πέρασαν τα χρόνια και  στον πόλεμο του Ιράκ, επιβεβαιώθηκε ξανά ότι οι παγιδεύσεις παίζουν μεγάλο ρόλο. Όσο και αν ένας στρατός χρησιμοποιεί υπερσύγχρονα μέσα, δεν μπορεί ν' αντιμετωπίσει επαρκώς τις παγίδες των ανταρτών, που με πολύ απλά υλικά προκαλούν απώλειες στις τάξεις του αντιπάλου στρατού.

Στο Αφγανιστάν, από τότε που ξεκίνησε η ιστορία, Οκτώβριο του 2001 μέχρι σήμερα, οι εκρηκτικές παγίδες ή βόμβες ή IEDs (Improvised Explosive Devices) αποτελούν την κύρια απειλή και το μεγαλύτερο κίνδυνο κατά της ζωής των συμμαχικών στρατευμάτων και του αφγανικού εθνικού στρατού. Το ίδιο έγινε και κατά τη διάρκεια της σοβιετικής κατοχής. Τότε ήταν που οι σύμμαχοι Βρετανοί και Αμερικανοί των ειδικών δυνάμεων, εκπαίδευαν τους Αφγανούς Μουζαχεντίν στην τέχνη του ανταρτοπόλεμου. Μεταξύ των άλλων και στις εκρηκτικές ενέδρες. Οι μαθητές προόδευσαν.

Το πότε και που θα συμβεί, είναι πάντα ο πονοκέφαλος των υπηρεσιών πληροφοριών και των ειδικών αναλυτών! Οργανώθηκε ειδικό σύστημα επιτήρησης, έλεγχος δρομολογίων, εκδίδονταν ειδικές οδηγίες προς όλους, υπήρχε περιορισμός κινήσεων, και κατασκευάζονταν ειδικά οχήματα όχι απλά τεθωρακισμένα ή αλεξίσφαιρα, αλλά "αντι..βομβιστικά" με ενίσχυση κέβλαρ από κάτω και στις πόρτες!

Μετά βγήκαν στη αγορά οι λεγόμενοι απενεργοποιητές των ηλεκτρικών ή καλύτερα ηλεκτρονικών πυροδοτήσεων βομβών! Τίποτα δεν έπιασε απόλυτα και δραστικά! Τα μέτρα, όπως πάντα οδηγούν σε αντίμετρα. Μάλιστα αρχικά αυτοί οι  απενεργοποιητές όταν λειτουργούσαν, "μπούκωναν" και τις ραδιοσυχνότητες με αποτέλεσμα να μην υπάρχει επικοινωνία μεταξύ τμημάτων. Πιστεύω τώρα να το έχουν διορθώσει.

Ύστερα είναι και ο ανθρώπινος ..παράγοντας που δεν είναι πάντα προβλέψιμος! Οι οδηγίες ένα σωρό για το θέμα! "Μην πηγαίνετε σε περιοχές που δεν σας έχει επιτραπεί! Μην αγοράζετε από μαγαζιά σε δρόμους που δεν ελέγχονται! Μη συναλλάσσεστε με ντόπιους χωρίς να υπάρχει έγκριση της υπηρεσίας!" και άλλα πολλά.

Καλοκαίρι του 2005, μια γερμανική περίπολος κάπου στα νότια της επαρχίας Καμπούλ, πλησιάζει ένα μαγαζί που πούλαγε χαλιά! Εποχούμενη περίπολος! Ήταν στη διαδρομή τους να περνούν από αυτό το σημείο για να ελέγχουν το δρομολόγιο. Δεν ήταν η πρώτη φορά που πήγαιναν στο μαγαζί, αφού οι τιμές χαλιών ήταν δελεαστικές και σκόπευαν να αγοράσουν και να τα στείλουν ταχυδρομικά στο σπίτι τους.

Ο δρόμος της αγοράς ήσυχος, με τη συνηθισμένη ρουτίνα του. Μπροστά στο μαγαζί υπήρχε ..παρκαρισμένος ένας γάιδαρος φορτωμένος με 2 τσουβάλια αλεύρι. Δεν  κίνησε την περιέργεια, αφού συνηθίζεται η χρήση τους εκεί. Αυτή όμως η φορά ήταν διαφορετική. Μόλις οι Γερμανοί πλησίασαν το μαγαζί, με τον μαγαζάτορα να τους υποδέχεται με ευχαρίστηση, γιατί σκεπτόταν ότι ίσως να πουλούσε τα χαλιά του, ο γάιδαρος ... εξαϋλώθηκε μέσα από μια φοβερή έκρηξη που διαμέλισε τον ίδιο, τους Γερμανούς και κάποιους ακόμη άτυχους μαζί με τον μαγαζάτορα.

Οι αντάρτες είχαν εντοπίσει την συνήθεια, είχαν συνηθίσει τον αντίπαλο να βλέπει ..αλλά να μη παρατηρεί και βρήκαν την κατάλληλη στιγμή να τηλεπυροδοτήσουν την αυτοσχέδια βόμβα, που βρισκόταν χωμένη μέσα σ' ένα από τα σακιά με το αλεύρι! Ενεργοποιήθηκε με κινητό τηλέφωνο!

Μάρτιος του 2006, μια ιταλική εποχούμενη περίπολος κάπου στη Χεράτ, αν δεν με απατά η μνήμη μου, αλλά δεν έχει σημασία το μέρος, συναντά στο δρόμο μπροστά, μια πεσμένη γυναίκα. Παρά τα κορναρίσματα και τις φωνές, δεν κουνιόταν. Το αμάξι δεν μπορούσε να προσπεράσει! Έπρεπε να κάνει όπισθεν και δεν είναι καλές κινήσεις αυτές σ' ένα όχι και τόσο φιλικό περιβάλλον.

Ο Ιταλός αξιωματικός, που του "μπήκαν ψύλλοι στ' αυτιά",  αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να πάει να δει τι συμβαίνει. Τον καλύπτουν οι άνδρες του με τα όπλα τους τεταμένα προς όλες τις κατευθύνσεις, έτοιμοι να πυροβολήσουν. Ο υπολοχαγός πλησιάζει προσεκτικά, διστακτικά και με το ένα χέρι του προσπαθεί να κινήσει τη γυναίκα που κειτόταν μπρούμυτα σαν άψυχη . Δεν ήθελε πολύ! Μια μικρή μετακίνηση, ενεργοποίησε την παγιδευμένη αυτοσχέδια χειροβομβίδα και με δυνατή έκρηξη τα θραύσματα έκοψαν τον αξιωματικό σε πολλά σημεία, που έπεσε κάτω μέσα στο αίμα σφαδάζοντας.

Δύο άντρες του, έτρεξαν να τον βοηθήσουν, ενώ οι άλλοι δύο έμειναν πίσω για να τους καλύψουν, αλλά από ποιόν; Οι οδηγίες έλεγαν να μη πυροβολούν αν δεν δέχονται πυρά! Είχε γίνει έκρηξη, ναι, αλλά πυρά; Πού είναι ο εχθρός; Μόλις οι δύο στρατιώτες έφτασαν στον σοβαρά τραυματισμένο αξιωματικό τους, δέχτηκαν καταιγισμό πυρών, χωρίς καν να το έχουν καταλάβει, αφού ίσως να μη πρόλαβαν ν΄ακούσουν το σφύριγμα των σφαιρών που ερχόντουσαν από μακριά. Έπεσαν τραυματισμένοι με την έκπληξη στο πρόσωπό τους. Πέρασε κάμποση ώρα μέχρι να έλθουν ενισχύσεις να τους απεγκλωβίσουν.

Οι αντάρτες είχαν αντιληφθεί την "ανθρώπινη ευαισθησία" του αντίπαλου και το εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο.

Αυτά και πόσα άλλα περιστατικά παγιδεύσεων συνέβησαν και δυστυχώς ακόμη συμβαίνουν! Τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπισή τους; Έχουν γίνει πολλά, αλλά χρειάζεται βασικά κάτι απλό: Σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση. Πρέπει να σκέφτεσαι σαν αντάρτης για να μπορείς να τον αντιμετωπίσεις με μεγάλη πιθανότητα επιτυχίας.

Ο αντάρτης παρατηρεί και καταγράφει! Πρέπει και συ να παρατηρείς και να καταγράφεις. Ο αντάρτης παρατηρεί συνήθειες. Πρέπει εσύ ν' αποβάλεις συνήθειες. Ποτέ δεν επαναλαμβάνεις την ίδια κίνηση, το ίδιο δρομολόγιο για δεύτερη φορά. Ο αντάρτης μελετάει το έδαφος και εντοπίζει τα σημεία που προσφέρονται για ενέδρα. Το ίδιο πρέπει να κάνεις και συ για να τ' αποφεύγεις. Ο αντάρτης εκμεταλλεύεται τις δυτικές "ανθρωπιστικές ευαισθησίες" Πρέπει να αποφεύγεις να τις εκδηλώνεις αυθόρμητα. Βασικά πρέπει να κρατάς το στόμα σου κλειστό και να μη λες πολλά σε οποιονδήποτε!

Τηρώντας αυτούς και κάποιους ακόμα κανόνες, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να γλυτώσεις από τις βόμβες. Έτσι έγινε τον Απρίλιο του 2006 όταν ένα όχημα κινήθηκε για την εκτέλεση αποστολής προς την περιοχή του  Τζαλαλαμπάντ. Δρομολόγιο δύσκολο, επικίνδυνο για ενέδρες , αν και ανά 2 με 3 χιλιόμετρα υπήρχε φυλάκιο αφγανικής χωροφυλακής. Είχε προηγηθεί μια ακόμη περιπολία με αυτό το όχημα στο κανονικό δρομολόγιο.

Ο επικεφαλής της περιπόλου, αποφάσισε ότι δεν θα έπρεπε να κινηθεί ξανά επί του δρομολογίου και μάλιστα τόσο σύντομα από το προηγούμενο ταξίδι. Το κέντρο συντονισμού κινήσεων είχε δώσει το δρομολόγιο "ανοικτό" από πλευράς ασφαλείας. Παρόλα αυτά επιλέχθηκε εναλλακτικό δρομολόγιο που σε κάποιο σημείο πήγαινε παράλληλα με το πρώτο, αλλά πίσω από ένα μακρόστενο βουνό που δέσποζε στην περιοχή.

Ξαφνικά ακούστηκαν στο αμάξι χτυπήματα σαν να πέφτουν πετραδάκια! Μόνο που ήταν σφαίρες που ερχόντουσαν από μεγάλη απόσταση από το βουνό! Το αμάξι ανέπτυξε ταχύτητα και καλύφθηκε πίσω από ένα φάγωμα του βράχου. Ειδοποιήθηκε άμεσα το κέντρο. Τι είχε συμβεί μαθεύτηκε αργότερα. Η εκρηκτική ενέδρα είχε στηθεί στο κανονικό δρομολόγιο και περίμεναν οι αντάρτες το στόχο τους που είχαν μαρκάρει από μέρες πριν. Δεν "έκατσε"  και την πλήρωσαν κάτι Αφγανοί χωροφύλακες που περνούσαν κατά σύμπτωση  από εκεί.

Οι παρατηρητές όμως που έβλεπαν και από την άλλη πλευρά του βουνού, είδαν το αμάξι και μην έχοντας άλλο τρόπο ν' αντιδράσουν, έριξαν και ότι πετύχαιναν από μακριά. Βέβαια πλήρωσαν αμέσως μετά την ειδοποίηση του τμήματος άμεσης αντίδρασης και του επιθετικού ελικοπτέρου. Το βουνό δυσκόλεψε την γρήγορη απομάκρυνσή τους και πιάστηκαν εκεί πάνω.

Οι βομβιστικές ενέργειες στο Αφγανιστάν έφτασαν τις 16.000 περιστατικά το 2011, ενώ το 2012 ξεπέρασαν αυτό τον αριθμό.Oι επίσημα καταγεγραμμένοι θάνατοι από αυτά τα περιστατικά,  ανά έτος, φαίνονται εδώ.

Καλά είναι τα υλικά και μέσα προστασίας, αλλά χωρίς την επαρκή και συνεχή εκπαίδευση και επαγρύπνηση δεν μπορούν να σε προστατέψουν μόνα τους από τις παγίδες των ανταρτών.

Ανιχνευτής