Το "μαύρο κουτί" των αλεξιπτωτιστών

Εκπαιδευτικό Άλμα στατικού ιμάντα χωρίς φόρτο, Αμερικανών αλεξιπτωτιστών. Φαίνεται χαρακτηριστικά η ανάπτυξη του αλεξιπτώτου πριν το άνοιγμα του θόλου. (Πηγή)

Από το 2002, το αμερικανικό Κέντρο Ερευνών για τα υλικά του στρατιώτη, γνωστό σαν "Natick Center" (επειδή εδρεύει στην ομώνυμη πόλη της Μασαχουσέτης),  μελετά την κατασκευή ενός συστήματος αυτόματης ενεργοποίησης του εφεδρικού αλεξιπτώτου, στην περίπτωση αλμάτων με στατικό ιμάντα.

Το πρόβλημα που απασχολούσε τότε και ίσως συνεχίζει ν' απασχολεί σήμερα, είναι πώς μπορεί να σωθεί ένας αλεξιπτωτιστής, σε περίπτωση κοπής του στατικού του ιμάντα, ή εμπλοκής ανάπτυξης του θόλου του κυρίου αλεξιπτώτου, ενώ πέφτει από χαμηλό ύψος.

Το Natick κατασκεύασε ένα τέτοιο πρότυπο μηχανισμό, που βασιζόταν σε τρία επιταχυνσιόμετρα και ένα μικρό πυροδοτικό μηχανισμό, τοποθετημένα μέσα σε κουτί συσκευασίας διαστάσεων μικρής φωτογραφικής μηχανής ( με τα τεχνικά δεδομένα του 2002)

Το αρχικό πρότυπο κουτί αυτόματης ενεργοποίησης του εφεδρικού αλεξιπτώτου, 4 δευτερόλεπτα  μετά από την έξοδο του αλεξιπτωτιστή από το αεροσκάφος, αν δεν αναπτυχθεί ο θόλος του κύριου αλεξιπτώτου και δεν επιβραδυνθεί η πτώση του. (Πηγή)

Μάλιστα τα επιταχυνσιόμετρα ήταν 3 για να μετρούν τις επιταχύνσεις του σώματος στους 3 άξονες Χ, Υ και Ζ. Μια μικρή οπή στο κέντρο του κουτιού, είχε αισθητήρα για να αντιλαμβάνεται το φύσημα του αέρα, καθώς ο αλεξιπτωτιστής φεύγει από την πόρτα, ώστε να ενεργοποιηθούν τα επιταχυνσιόμετρα! 

Οι τρεις ταυτόχρονες μετρήσεις, μέσω του ενσωματωμένου λογισμικού, υπολογίζουν την ταχύτητα καθόδου. Όταν αυτή η ταχύτητα αυξάνεται, μετά την παρέλευση των  τεσσάρων δευτερολέπτων που θα πρέπει να αναπτυχθεί ο θόλος του κυρίου αλεξιπτώτου στατικού ιμάντα, ενεργοποιείται ο εκρηκτικός μηχανισμός που εκτινάσσει την χειρολαβή του εφεδρικού και το ενεργοποιεί.

Σε περίπτωση όμως άλματος από ελικόπτερο, όπου η ταχύτητα του αέρα είναι μικρότερη και απαιτούνται περίπου 7 δευτερόλεπτα μέχρι την ανάπτυξη του θόλου του κύριου αλεξιπτώτου, ο μηχανισμός πρέπει να ρυθμίζεται ανάλογα!  

Εννοείται ότι εφ' όσον αρχίσει η επιβράδυνση της πτώσης του σώματος από το άνοιγμα του θόλου του κύριου αλεξιπτώτου, ο μηχανισμός παραμένει αδρανής και το εφεδρικό αλεξίπτωτο είναι στη διάθεση του αλεξιπτωτιστή για να το χρησιμοποιήσει ανάλογα με την κατάσταση που αντιμετωπίζει.

Ο πυροδοτικός μηχανισμός απελευθέρωσης λαβής  εφεδρικού αλεξιπτώτου, στον πρότυπο μηχανισμό αυτόματης ενεργοποίησης (2002)  (Πηγή)

Τι γίνεται όμως αν έχουμε εμπλοκή κατά την έξοδο και αντιμετωπίζουμε την περίπτωση κρεμάμενου ή συρόμενου αλεξιπτωτιστή; Το βέβαιο είναι ότι δεν θέλουμε με τίποτα την ανάπτυξη οποιουδήποτε θόλου εκείνη τη στιγμή, γιατί αυτό σημαίνει ...μεγάλο πρόβλημα για το αεροσκάφος και για όσους είναι μέσα! Οι ερευνητές μελέτησαν την ενσωμάτωση και χρήση γυροσκοπίου για αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων, ώστε να γίνεται αντιληπτή και η αιώρηση και να μην ενεργοποιείται ο μηχανισμός. 

Δεν συζητάμε για τις ακραίες περιπτώσεις απόλυτης ατυχίας όπως κάποτε, στην 10ετία του '80 ενός μακαρίτη βοηθού εκπαιδευτή της ΣΧΑΛ που τον παρέσυραν οι σάκοι των αλεξιπτώτων του στικ που είχε φύγει και έπεσε τυλιγμένος με όλους τους ιμάντες, χωρίς να μπορεί ν' αντιδράσει! Μιλάμε όμως για τα ελάχιστα ατυχήματα που συνέβησαν στο παρελθόν που θα μπορούσαν ν' αποφευχθούν, αν υπήρχε αυτός ο αυτόματος μηχανισμός.

Εκπαιδευτικό άλμα Ελλήνων αλεξιπτωτιστών από ελικόπτερο CHINOOK (Πηγή ΓΕΣ/ΔΕΔ)

Όλο αυτό το σύστημα μπορεί να λειτουργήσει και σαν ένα είδος καταγραφής του άλματος ενός αλεξιπτωτιστή, εντοπίζοντας σφάλματα και ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούσαν κατά την εκτέλεσή του. Έγιναν αρκετές δοκιμές με ομοιώματα αλλά και από πεπειραμένους αλεξιπτωτιστές που έπεφταν από ράμπα αεροσκάφους C-130 ή από ελικόπτερο CH-47. Έτσι μπήκε η ιδέα του "μαύρου κουτιού" για την συλλογή πληροφοριών σε περίπτωση ερευνών για θανατηφόρα ατυχήματα!

Άλμα από  C-130.  Η σωστή έξοδος λύνει πολλά προβλήματα (Πηγή ΓΕΣ/ΔΕΔ)

Το 2011, ο αμερικανικός στρατός έβγαλε στον αέρα την προδιαγραφή τέτοιου μηχανισμού για την προσέλκυση ενδιαφερομένων κατασκευαστών, μιλώντας για περίπου 70.000 τεμάχια! Όριο ζωής τέθηκαν τα 14 χρόνια, (όσο περίπου και των αλεξιπτώτων τους) με κόστος κατασκευής ανά τεμάχιο από 500 έως 800 δολάρια ΗΠΑ. Παράδοση της παραγγελίας από το 2012 έως και το 2015.

Δεν είναι γνωστό τι έγινε από τότε. Το τεχνικό εγχειρίδιο TC 3-21.220 "Τεχνική εκπαίδευση αλεξιπτώτων στατικού ιμάντα" έκδοσης 2013, δεν αναφέρει κάτι επ' αυτού.

Πρόσφατα όμως, το θέμα του "Μαύρου Κουτιού"επανήλθε στην επιφάνεια, με συνέντευξη του υπευθύνου Ασφάλειας  του αμερικανικού στρατού, όπου γινόταν περιγραφή πλέον συστήματος αισθητήρων για την παρακολούθηση του άλματος ενός αλεξιπτωτιστή, καθαρά για ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Για την έρευνα διατίθενται περί τις 130.000 δολάρια ΗΠΑ.

Μαύρο κουτί για τους αλεξιπτωτιστές λοιπόν! Εκτός από το βιβλιαράκι του συσκευαστή! Όλα θα φακελώνονται!

Πως μετράμε με απλό και εύκολο τρόπο την ταχύτητα πτώσεως; Μα φυσικά με το ...κινητό μας! Αν θέλετε λεπτομέρειες, διαβάστε ΕΔΩ!

Για αισθητήρες επιτάχυνσης, γυροσκόπια βαρόμετρα κλπ, περάστε στο κινητό σας την εφαρμογή "Physics Toolbox" και ..πειραματιστείτε!!

Ανιχνευτής