Αν δεις αρκούδα...

Πηγή φωτογραφίας

Λένε ότι το να δεις αρκούδα στο βουνό, φέρνει τύχη! Εγώ θα έλεγα ότι εξαρτάται από την ..απόσταση! Στη χώρα μας ζει σε ορεινά συγκροτήματα της Πίνδου και της Ροδόπης, αλλά έχει διαπιστωθεί και επαναποίκηση στον  Βόρα, στο Πάικο, στο Βέρμιο, και ακόμη στην ορεινή Ναυπακτία, την τελευταία 20ετία.

Το είδος που κυκλοφορεί στην Ελλάδα είναι η καφέ αρκούδα, η οποία βρίσκεται και στις ορεινές περιοχές των γειτονικών  όμορων βόρειων χωρών, όπως και στους ορεινούς όγκους της Τουρκίας, όπου υπάρχει ποικιλία σε άγρια πανίδα .  Γενικότερα, απαντάται στην Ασία, την Ευρώπη, την Βόρεια Αμερική και τα όρη της βόρειας Αφρικής. 

Ο πληθυσμός της καφέ αρκούδας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 350 - 400 περίπου. Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς, οι οποίοι δεν επικοινωνούν γεωγραφικά μεταξύ τους. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη περιοχή της οροσειράς της Πίνδου και ο δεύτερος ζει στην ευρύτερη περιοχή της οροσειράς της Ροδόπης. 

Κάποια στοιχεία από τους ειδικούς σχετικά με την αρκούδα είναι:

• Η καφέ αρκούδα είναι το μοναδικό είδος αρκούδας που ζει στην ηπειρωτική Ευρώπη και, μετά την πολική, είναι το μεγαλύτερο είδος αρκούδας στον κόσμο.
• Οι ενήλικες αρσενικές αρκούδες στην Ελλάδα ζυγίζουν συνήθως 150-200 κιλά και έχουν μέσο μήκος περίπου 2 μέτρα και ύψος στον τράχηλο 1.10 μ.
• Οι θηλυκές αρκούδες στη χώρα μας είναι πιο μικρές και ζυγίζουν συνήθως γύρω στα 100 κιλά.
• Τα αρκουδάκια όταν γεννιούνται ζυγίζουν μόλις 200-300 γραμμάρια! 
• Το φθινόπωρο, μία αρκούδα στην Ελλάδα μπορεί να διανύσει περισσότερα από 180 χιλιόμετρα σε αναζήτηση τροφής.
• Η καφέ αρκούδα είναι ζώο παμφάγο. Το ποσοστό των φυτικών τροφών στη δίαιτα της αρκούδας στη χώρα μας ξεπερνάει το 85%!
• Η αρκούδα δεν επιτίθεται στον άνθρωπο εκτός αν αισθανθεί ότι κινδυνεύει η ίδια ή τα μικρά της.
• Η αρκούδα έχει εξαιρετικά ανεπτυγμένη ακοή και όσφρηση και λιγότερο καλή όραση. Βλέπει αρκετά καλά σε απόσταση 80 μέτρων αλλά δεν είναι ικανή να διακρίνει άνθρωπο στα 300 μέτρα
• Είναι πολύ ευέλικτη ενώ σε γρήγορες και ξαφνικές επιταχύνσεις μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα μέχρι και 60 χλμ την ώρα! Έχει επίσης ιδιαίτερες δεξιότητες αναρρίχησης. Σε αυτό βοηθούν η μεγάλη μυϊκή της δύναμη και τα πολύ ανεπτυγμένα και δυνατά νύχια της 
• Έχει εξαιρετική μνήμη και νοημοσύνη
• Ο ζωτικός της χώρος είναι 100-150 τετρ. χλμ.  για ένα θηλυκό και έως και παραπάνω από 400 τετρ. χλμ. για ένα αρσενικό άτομο.
• Αν δεν ενοχληθεί, ακολουθεί συγκεκριμένη ρουτίνα στις καθημερινές της μετακινήσεις: χρησιμοποιεί την ίδια όχθη ρεματιάς και τον δασικό δρόμο για τις μετακινήσεις της, το ίδιο μονοπάτι για να πάει στη φωλιά της, τους ίδιους οπωρώνες για να βρει φρούτα.
• Η όρθια στάση της είναι συμπεριφορά ανίχνευσης ή και φόβου και όχι εκδήλωση επίθεσης
• Η αρκούδα είναι κυρίως δασόβιος οργανισμός.
• Είναι ζώο μονήρες και κινείται κυρίως το ξημέρωμα, το σούρουπο και το βράδυ.
• Στη διάρκεια του ετήσιου κύκλου η δραστηριότητα της αρκούδας στην Ελλάδα κορυφώνεται στις αρχές του καλοκαιριού και το φθινόπωρο.
• Οι δύο παραπάνω φάσεις φαίνεται να αντιστοιχούν στην αναπαραγωγική περίοδο (Ιούνιος-Ιούλιος) αφενός και στην έντονη δραστηριότητα για αναζήτηση τροφής, αφ' ετέρου.
• Τον χειμώνα πέφτει σε χειμέριο λήθαργο. Προσοχή δεν είναι χειμέρια νάρκη!

Περισσότερα στοιχεία μπορεί ν' αντλήσει κανείς από την Καλλιστώ ,τον Αρκτούρο και την ιστοσελίδα του "Life ΕΧ-TRA".

Αν βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα τέτοιο ζώο στο βουνό, πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε; Υπάρχουν πάλι κάποιες οδηγίες  από ειδικούς:

Κατ' αρχή πρέπει να ξέρουμε ότι η αρκούδα, αντιλαμβάνεται εύκολα τον γύρω της χώρο και συνήθως καταλαβαίνει πολύ νωρίτερα την παρουσία του ανθρώπου από ό,τι ο άνθρωπος τη δική της παρουσία και συνήθως απομακρύνεται.

Στην περίπτωση όμως συνάντησης ανθρώπου-αρκούδας, υπάρχει ένας βασικός κανόνας: Δεν πρέπει να νοιώσει το ζώο ότι απειλείται. Αυτό σημαίνει:

1. Κρατάμε την ψυχραιμία μας
2. Μένουμε ακίνητοι
3. Δεν την κοιτάμε στα μάτια, που μπορεί να σημαίνει πρόκληση για την αρκούδα
4. Δεν παίρνουμε «απειλητικά» αντικείμενα όπως πέτρες, κλαδιά κτλ. (Τουλάχιστον όχι αρχικά)
5. Προσπαθούμε να οπισθοχωρήσουμε σταδιακά αναγνωρίζοντας την «κυριαρχία» της αρκούδας στο χώρο
6. Σε άμεση θέα προς την αρκούδα, προσπαθούμε να φανούμε μεγαλύτεροι, σηκώνοντας ψηλά τα χέρια
7. Δεν τρέχουμε
8. Σε περίπτωση στενών χώρων δημιουργούμε χώρο διαφυγής για την αρκούδα και δεν της «κόβουμε» το δρόμο

Το πιο πιθανό είναι ότι μέχρι να τα σκεφθούμε όλα τα παραπάνω η αρκούδα θα έχει φύγει. Αν δεν φύγει αλλά αντίθετα αρχίζει να έχει επιθετική διάθεση; Τα πράγματα δυσκολεύουν. 

Καταλαβαίνουμε την "αρπακτική" διάθεση του ζώου, από κάποιες κινήσεις του. Παρατηρούμε ότι μας ακολουθεί και ξαφνικά εξαφανίζεται, για να εμφανιστεί πάλι ξαφνικά, ειδικά όταν έχουμε κάνει κατάλυμα σε εύκολα προσβάσιμο σημείο.

Αν δεν υποχωρεί ούτε απομακρύνεται σε φωνές και ίσως σε κινήσεις μας, πρέπει να είμαστε έτοιμοι για "μάχη", οπότε ένα χρήσιμο και απαραίτητο μη θανατηφόρο "εργαλείο" που πρέπει να έχουμε  μαζί μας όταν κυκλοφορούμε στο βουνό, είναι το σπρέι πιπεριού ! Αρκεί να ξέρουμε να το χρησιμοποιούμε!

Για τους πιο "οργανωμένους", υπάρχουν και οι συσκευές TASER, που κατασκευάζονται ειδικά για για επιθέσεις άγριων ζώων, προστατεύοντας έτσι όχι μόνο τους ανθρώπους, αλλά και τα ίδια τα ζώα από βίαιο θάνατο από πυροβόλο όπλο.

Εικονογραφημένος οδηγός για την αντιμετώπιση αρκούδας στις ΗΠΑ, όπου κάθε χρόνο υπάρχουν θύματα από επιθέσεις. Πιέστε ΕΔΩ για μεγαλύτερη εικόνα. 

Κάποιοι συνιστούν τη "μέθοδο του νεκρού" για να σταματήσουν την επίθεση του ζώου (ειδικά για καφέ αρκούδες), εφόσον είναι άοπλοι, σε κατάσταση επιβίωσης!

 Δηλαδή, βλέποντας τις απειλητικές διαθέσεις, πρέπει να πέσεις κάτω με το στομάχι σε επαφή με το έδαφος, τα χέρια στην ανάκαμψη πίσω από το λαιμό, για να τον προστατεύεις και τα πόδια σε διάσταση. Αν προσπαθήσει η αρκούδα να σε αναποδογυρίσει, μετακινείσαι μεν, αλλά πάλι έχοντας αυτή τη στάση πρηνηδόν, ή την εμβρυακή στάση, όπως φαίνεται στην παραπάνω εικόνα. 

Η αλήθεια είναι ότι αποτελεί κίνηση απελπισίας και για ν' αναφέρεται, πρέπει κάποιοι να τα έχουν καταφέρει με αυτόν τον τρόπο. Ακόμη και σ' αυτή την περίπτωση πρέπει (λένε) να μείνεις ακίνητος μέχρι να φύγει το ζώο και  για λίγο ακόμη χρόνο, μετά από την απομάκρυνσή του.

Αν όμως έχεις να αγωνιστείς για τη ζωή σου, βλέποντας βέβαιη την επίθεση του άγριου ζώου, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιήσεις κάθε  μέσο. Οι οδηγίες των ειδικών περιγράφουν:

"Αν μπορείς, κινήσου προς την ανηφόρα, ώστε να είναι σε πιο μειονεκτική θέση το ζώο, καταφέρνοντας κτυπήματα με αυτοσχέδια μέσα όπως ξύλα ή πέτρες, μέχρι να μπορέσεις να ξεφύγεις. Αν είστε ομάδα μείνετε όλοι μαζί προστατεύοντας ο ένας τον άλλο. 

Τα κτυπήματα με ράβδους ή με κλωτσιές, πρέπει να καταφέρνονται κατ' ευθείαν για να έχουν καλύτερο αποτέλεσμα και όχι κάθετα ή οριζόντια ! Ευαίσθητα σημεία είναι τα μάτια, το ρύγχος και το μαλακό υπογάστριο.

Πρέπει να να ξέρεις ότι το σώμα σου δεν θ' αντέξει κτύπημα από αρκούδα! Αν με κάποιο τρόπο της προκαλέσεις πόνο, υπάρχει η πιθανότητα να φύγει, όπως και να ..συνεχίσει να μάχεται μέχρι να εξαλείψει την "απειλή" της.

Αν διατίθεται σπρέι πιπεριού, εκτοξεύεται προς το ζώο, αφού υπολογιστεί η κατεύθυνση του ανέμου! Δημιουργείς ένα νέφος μεταξύ της θέσης σου και του ζώου, ώστε  να προκαλέσεις ερεθισμό στα μάτια και στην αναπνοή του και να το αποπροσανατολίσεις  για να σου δοθεί χρόνος  να ξεφύγεις. Υπόψη ότι το ζώο δεν θα πάψει να μάχεται και να κτυπάει στον αέρα, γι' αυτό πρέπει να φύγεις από κοντά του, όσο μπορείς πιο γρήγορα!

Αν βρέχει, το σπρέι δεν θα σου προσφέρει τίποτα, αφού το νερό θα το εξουδετερώσει".

Όπως προσέξατε, δεν αναφέρω  χρήση πυροβόλων όπλων, γιατί εδώ περιγράφεται η ακραία περίπτωση, σε κατάσταση επιβίωσης. 

Προληπτικά, δεν πρέπει ποτέ ν' αφήνουμε σκουπίδια και αποφάγια πουθενά στο δάσος, γιατί αυτά προκαλούν την συγκέντρωση των άγριων ζώων που ψάχνουν για τροφή. Πρέπει να έχουμε σχεδιάσει και οργανώσει προσεκτικά τις κινήσεις μας και να είμαστε ενημερωμένοι για την ύπαρξη άγριων ζώων, ώστε να εξοπλιστούμε κατάλληλα.

Και αφού μιλάμε για άγρια ζώα, μπορείτε να διαβάσετε  ένα ενδιαφέρον άρθρο για το ..αν δεις λύκο, που είναι και η πιο πιθανή  "ατυχής συνάντηση",  ΕΔΩ! Δώστε προσοχή και στα σχόλια.

Ανιχνευτής