"Εντείνατε τας προσπαθείας σας.."

Καταδρομείς κατά την μάχη με αμερικανικό εξοπλισμό. Φορητός Ασύρματος SRC-536  και οπλοπολυβόλο BAR

Στις 14 Μαρτίου του 1949, μέσα στην έξαρση ενός εμφυλίου πολέμου, ολοκληρώθηκε η επιχείρηση της ανακατάληψης του Καρπενησίου από τον εθνικό στρατό και η απώθηση των ανταρτών του ΔΣΕ. Στην επιχείρηση αυτή συμμετείχε η Διοίκηση Καταδρομών Βορρά (ΔΚΒ), σαν να λέμε η 1η Ταξιαρχία Καταδρομών-Αλεξιπτωτιστών σήμερα, με τις  Α' και Β' Μοίρες Καταδρομών.

Σε δύο ημέρες η ΔΚΒ υπέβαλε την έκθεση των επιχειρήσεων της στην τότε Διοίκηση Δυνάμεων Καταδρομών (ΔΔΚ) της οποίας διοικητής ήταν ο Συνταγματάρχης (τότε) Ανδρέας Καλλίνσκης που σήμερα θεωρείται ο ιδρυτής των σύγχρονων Δυνάμεων Καταδρομών.

Για την συμμετοχή των μονάδων Καταδρομών στην μάχη του Καρπενησίου, έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο. Η έκθεση των επιχειρήσεων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί μέσα στο κείμενο διαφαίνεται η προσπάθεια των αξιωματικών των επιτελείων των Δυνάμεων Καταδρομών, να πείσουν την ιεραρχία τους για την σωστή τακτική χρησιμοποίηση αυτών των ειδικών μονάδων.

 Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων Ρούμελης και Σ. Ελλάδας, η προϊστάμενη "Ανωτέρα  Στρατιωτική Διοίκηση Στερεάς Ελλάδος " ΑΣΔΣΕ κατένειμε τις μοίρες Καταδρομών σε άλλους σχηματισμούς και συγκροτήματα Πεζικού για την αναγνώριση και έρευνα υπόπτων χώρων της περιοχής ευθύνης των πρώτων.

Σχεδόν καθημερινά χωρίς ανάπαυση οι καταδρομείς εκινούντο με άσχημες καιρικές συνθήκες, προσπαθώντας ν' ανταποκριθούν  στις συνεχείς και διαδοχικές εντολές των εκάστοτε διοικήσεων στις οποίες εντάσσονταν.

Πέραν τούτου, οι καθυστερήσεις συντονισμού των προϊσταμένων διοικήσεων το τακτικού στρατού, αφαιρούσαν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και έτσι εγχειρήματα προσβολής εχθρικών τμημάτων και κατάληψης εδαφών τακτικής σημασίας, που θα μπορούσαν πολύ γρήγορα να επιτύχουν με όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες, έπαιρναν τη μορφή χρονοβόρου τακτικού αγώνα.  Παράλληλα οι πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες δημιουργούσαν μεγάλα προβλήματα κίνησης και προκαλούσαν απώλειες σε προσωπικό με κρυοπαγήματα, λόγω της στατικότητας του αγώνα. Πάνω από 130 καταδρομείς βγήκαν εκτός μάχης λόγω κρυοπαγημάτων στη μάχη του Καρπενησίου.

Διαβάστε παρακάτω αυτούσια αποσπάσματα της έκθεσης για να καταλάβετε το πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι καταδρομείς τότε, στη συνεργασία τους με τις συμβατικές μονάδες του εθνικού στρατού.

"..Επί πλέον οσάκις αι Μοίραι υπάγονται υπό ετέρας Μονάδας χρησιμοποιούνται ως μια πλέον Μονάς Πεζικού και υποβάλλονται εις πολυημέρους και επιπόνους κινήσεις χωρίς να συναντώσιν εχθρόν πράγμα το οποίον έχει ως αποτέλεσμα την δυσφορίαν και την πτώσιν του ηθικού των ανδρών Καταδρομών, οίτινες έχοντες μακράν πείραν του συμμοριτικού αγώνος γνωρίζουν να διακρίνουν καλώς πότε χρησιμοποιούνται ορθώς και πότε όχι.

Εκτός τούτου η διαδοχική υπαγωγή των δυνάμεων Καταδρομών υπό διαφόρους Μονάδας παρουσιάζει και το εξής μειονέκτημα: Έκαστος Διοικητής Μονάδος εις τον οποίον διατίθεται Δύναμις Καταδρομών νομίζει ότι του δίδεται εξαιρετική ευκαιρία να επιτύχη μίαν σοβαράν επιτυχίαν και χρησιμοποιεί ταύτην ανηλεώς. Ο αμέσως επόμενος αγνοεί τι συνέβη προηγουμένως και δίδει αμέσως εν συνεχεία επιπόνους και δυσχερείς αποστολάς εις τρόπον ώστε η φράσις "εντείνατε τας προσπαθείας σας διότι είναι κρίσιμος η στιγμή" επαναλαμβανομένη συνεχώς εις τας Δυνάμεις Καταδρομών έχει χάσει την σημασίαν της και χρησιμοποιείται υπό των Αξιωματικών και οπλιτών χάριν αστειότητος.

Συγκεκριμένως από της 25ης Ιανουαρίου 1949 μέχρι σήμερον ήτοι επί ημέρας πεντήκοντα εξεδίδοντο συνεχείς διαταγαί περί εντάσεως προσπαθειών λόγω κρισίμου καταστάσεως αίτινες αν εξετελούντο κατά γράμμα και κατά πνεύμα θα έπρεπε οι Αξιωματικοί και οπλίται των δύο αυτών Μοιρών ή να έχωσιν αποθάνει λόγω κοπώσεως ή τουλάχιστον να ευρίσκωνται άπαντες εις νοσοκομείον, διότι αι διαταγαί διελάμβανον να κινούνται συνεχώς ημέραν και νύκτα εις δύο δε περιπτώσεις όπου αι Μοίραι τελείως εξηντλημέναι εβράδυναν να κινηθώσιν εξεδόθησαν σήματα εκδηλώνοντα απορίαν, πως Δυνάμεις Καταδρομών εσημείωσαν βραδύτητα κινήσεως.

Δυστυχώς παρατηρείται και κάτι έτι χειρότερον. Διοικηταί Μεγάλων Μονάδων γνωρίζοντες ότι θα έχωσιν υπό τας Διαταγάς των Δυνάμεις Καταδρομών επί περιορισμένον χρονικόν διάστημα προσπαθούν εξαντλητικώς να επιτύχωσι από ταύτας ότι είναι ανθρωπίνως δυνατόν, μη υπολογίζοντες ότι εν συνεχεία τα τμήματα αυτά θα λάβωσι και ετέρας ειδικάς αποστολάς εις τρόπον ώστε οι Αξιωματικοί των Μοιρών όταν λαμβάνουν Διαταγήν περί υπαγωγής εις ετέρας Μονάδας να γνωρίζωσι ότι θα χρησιμοποιηθώσιν άνευ οίκτου.."

Η πρόταση που έγινε τότε στο ΓΕΣ και υιοθετήθηκε κατά πολύ  από τον Αρχιστράτηγο Παπάγο ήταν:

" ..αι Δυνάμεις Καταδρομών αποτελούσαι ισχυράν δύναμιν εις χείρας του Γενικού Επιτελείου, δέον να λαμβάνωσιν ιδίας αποστολάς με πλήρη πρωτοβουλία ενεργείας... "

Ομάδα καταδρομών σε αναμνηστική φωτογραφία. Διακρίνεται το είδος οπλισμού που έφεραν  με υποπολυβόλα Μ3, επαναληπτικά τυφέκια Νο 3 και οπλοπολυβόλο Μπρεν. Είναι λίγο πριν από την μετάβαση στον αμερικανικό οπλισμό. Η ομάδα καταδρομών ήταν η μικρή οικογένεια, όπου όλοι είχαν στενή εξάρτηση και επαφή μεταξύ τους, αφού η μακρόχρονη συμβίωση και οι μάχες τους έδεναν πολύ. Φιλίες που παρέμειναν μέχρι το θάνατο. Η εννεαμελής "οικογένεια" με το λοχία στη μέση. (Ευγενική παραχώρηση της φωτογραφίας από φίλο, του οποίου ο πατέρας ήταν ο λοχίας της ομάδας Καταδρομών)

Βέβαια όταν κάποιος ενεργεί σε περιοχή επιχειρήσεων όπου την ευθύνη των στρατιωτικών επιχειρήσεων την έχει κάποιος άλλος, απαιτείται πολύ καλός συντονισμός για την αποφυγή πρόωρης αποκάλυψης μιας ειδικής επιχείρησης από λάθος ή το χειρότερο την αποφυγή αδελφοκτόνων πυρών. Και για αυτό στις σύγχρονες ειδικές επιχειρήσεις ο ρόλος των ομάδων συνδέσμων είναι πολύ σημαντικός.

Η ουσία όμως παραμένει ίδια. Η τήρηση των αρχών χρησιμοποίησης ειδικών δυνάμεων είναι βασική προϋπόθεση για την επίτευξη επιτυχούς αποτελέσματος. Μέσα σ' αυτές τις αρχές συγκαταλέγεται και η κατάλληλη επιχειρησιακή υπαγωγή στο ανώτερο δυνατό επίπεδο διοίκησης γιατί εκεί υπάρχει ευχέρεια μέσων και πληθώρα πληροφοριών, αναλαμβάνεται δράση σε ευρεία περιοχή και ο συντονισμός με τις μονάδες που υπάγονται σ' αυτή τη διοίκηση,  γίνεται πιο εύκολα.

Μια ακόμη αρχή είναι η επιλογή των κατάλληλων για τις ειδικές δυνάμεις αποστολών. Αποστολών που δεν μπορούν άλλοι να επιτύχουν γιατί δεν έχουν ούτε την κατάλληλη εκπαίδευση ούτε και τα κατάλληλα μέσα. Για παράδειγμα είναι σπατάλη  δυσαναπλήρωτου και εξειδικευμένου προσωπικού να χρησιμοποιούνται  άνδρες των Ειδικών Δυνάμεων σε αποστολές φύλαξης και φρούρησης εγκαταστάσεων και εδαφικών εκτάσεων τη στιγμή που οποιαδήποτε άλλη μονάδα πεζικού μπορεί να το κάνει.

Καλό είναι να ξέρουμε την ιστορία για να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Την πλήρη έκθεση των Καταδρομών, μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ!

Κατά τ' άλλα,  κομάντος, "εντείνατε τας προσπαθείας σας"!


Ανιχνευτής

Πηγή: Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949)  ΓΕΣ/ΔΙΣ