Μετά την κατάληψη της Καμπούλ το Νοέμβριο του 2001 από τη Βόρεια συμμαχία με την υποστήριξη αμερικανικών ειδικών δυνάμεων, οι Ταλιμπάν διέφυγαν στ' ανατολικά και νότια σύνορα του Αφγανιστάν με το Πακιστάν, όπου δεσπόζουν άγριες, απόκρημνες και πολύ ψηλές οροσειρές. Η κυβέρνησή τους καταλύθηκε και ανέλαβαν οι νικητές, με πρώτο πρόεδρο τον Καρζάι.
Υπήρχε όμως μεγάλη ανησυχία για τον τρόπο αντίδρασης των ανταρτών. Δεν ήταν τυχαίο ότι βρήκαν καταφύγιο στις απάτητες κορυφογραμμές των συνόρων. Ήταν κάτι που το είχαν κάνει και στο παρελθόν οι Μουτζαχεντίν, πολεμώντας τους σοβιετικούς! Τους νίκησαν επάνω στα βουνά! Δεν υπήρχε καμιά πληροφορία για τους Ταλιμπάν και έπρεπε οπωσδήποτε να συγκεντρωθούν και ν' αναλυθούν πληροφοριακά στοιχεία που θα οδηγούσαν στην επιλογή του τρόπου ενεργείας των συμμάχων. Έπρεπε να γίνει η πληροφοριακή προπαρασκευή της περιοχής επιχειρήσεων (
Π3Ε).
Η ανώτατη συμμαχική διοίκηση σχεδίασε μια επιχείρηση προκεχωρημένης δύναμης (
Advanced Force Operation, AFO) προκειμένου να συγκεντρώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Συγκροτήθηκε δύναμη ειδικών επιχειρήσεων, με τμήματα ειδικών δυνάμεων της συμμαχίας, (
CIA/SOG,
Delta Force,
DEVGRU,
SFOD-A,
SAS,
Joint TF 2 ) τα οποία διείσδυσαν με αφάνεια και μυστικότητα, φορώντας πολιτικά ρούχα μέσα στις δύσβατες και απομονωμένες περιοχές των συνόρων για να εκτελέσουν ειδική αναγνώριση και να συλλέγουν πληροφορίες. Σ' αυτό βοήθησαν πολύ οι Αφγανοί σύμμαχοι. Η συνεργασία και ο συντονισμός ανάμεσα στις υπηρεσίες πληροφοριών και διοικήσεις ειδικών δυνάμεων απέδωσε καρπούς, μετά από παρακολούθηση περίπου 2 μηνών. Οι πληροφορίες κατέδειξαν σαν χώρο απόκρυψης και αναδιοργάνωσης των ανταρτών, την απομονωμένη κοιλάδα Σαχί Κοτ στην οροσειρά Άρμα.
Η κοιλάδα, που έχει προσανατολισμό από Βορρά προς Νότο, βρίσκεται νότια της
πόλης Γκαρντίζ, περίπου 160 χιλιόμετρα νότια της Καμπούλ, κοντά στα Πακιστανικά σύνορα. Το έδαφος, επέδρασε καταλυτικά στη διαμόρφωση τρόπου ενεργείας. Υπάρχουν δύο κύριες προσβάσεις προς την κοιλάδα, μία από βορειοδυτικά και μία από νοτιοδυτικά, γύρω από μια οροσειρά, που ονομάζεται
Τεργκούλ Γκαρ, γνωστότερη στους Αμερικανούς σαν "Φάλαινα" από το σχήμα που έχει. Στα βορειοδυτικά, υπάρχει μια μικρότερη οροσειρά, που ονομάζεται Μικρή Τεργκούλ Γκαρ ή "Μικρή Φάλαινα". Τα υψώματα αυτών των ορεινών συγκροτημάτων, ελέγχουν τις δύο προσβάσεις προς την κοιλάδα από τα δυτικά.
Ανατολικά της κοιλάδας, υπάρχει μια πιο ψηλή οροσειρά η Άρμα, με κορυφές που έχουν υψόμετρο γύρω στα 4000 μέτρα. Την οροσειρά την διασχίζουν δύο βασικοί χωματόδρομοι και 10 με 12 μονοπάτια που οδηγούν στα σύνορα του Πακιστάν (Σχεδιάγραμμα 1). Στο νότιο άκρο της οροσειράς, υπάρχει μια ψηλή κορυφή η
Τακούρ Γκαρ, με πολύ καλή παρατήρηση προς όλη την κοιλάδα και προς αρκετά από τα δρομολόγια εισόδου-εξόδου προς και από την κοιλάδα.
Σε υψόμετρο γύρω στα 3.000 μέτρα, μέσα στην κοιλάδα, σε περιοχή μήκους 9 και πλάτους 5 χιλιομέτρων, είχε οργανωθεί μια ισχυρή βάση ανταρτών Ταλιμπάν, στην οποία παρέμεναν και πολλοί μαχητές της Αλ Κάιντα. Οι ενδείξεις οδηγούσαν στην εκτίμηση ότι εκεί πιθανόν να κρυβόταν και ο Οσάμα Μπιν Λάντεν. Υπήρχαν 3 μικρά χωριά, το Σιρ-Καν-Κέιλ, το Μπαμπουλκέλ και το Μαρζάκ, όπου οι αντάρτες μπορούσαν να επιβιώσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και να αναδιοργανωθούν.
Οι αντάρτες είχαν στη διάθεσή τους πυροβόλα, όλμους, φορητά αντιαρματικά όπλα RPG-7 και βαριά πολυβόλα και είχαν κατασκευάσει οχυρωματικές θέσεις σε δεσπόζοντα εδάφη περιμετρικά της βάσης τους, η οποία περιλάμβανε αρκετές σπηλιές και βαθιές χαράδρες μέσα σ' ένα πολύ δύσβατο, απόκρημνο έδαφος σε μεγάλο υψόμετρο. Είχαν κτίσει μια μικρή πολιτεία με αποθήκες σε εφόδια και πυρομαχικά και πολλά από τα οχυρωματικά έργα τους, προϋπήρχαν από την εποχή της αντίστασης κατά των σοβιετικών. Η δύναμη τους εκτιμήθηκε ότι δεν ξεπερνούσε τους 500 μαχητές.
Η οδυνηρή σοβιετική εμπειρία υπήρξε πολύτιμη για την εκτίμηση της κατάστασης. Όλα έδειχναν ότι οι αντάρτες αναδιοργανώνονταν και διατηρούσαν ανοικτά τα δρομολόγια ανεφοδιασμού προς Πακιστάν. Η τακτική τους στον ορεινό αγώνα ήταν να διατηρούν δεσπόζουσες κορυφές και να έχουν πάντα τον αντίπαλο από κάτω, χαμηλότερα. Άλλαζαν από κορυφή σε κορυφή και απαγόρευαν με κάθε τρόπο στον εχθρό τους να καταλάβει κορυφογραμμές. Σε περίπτωση που αυτό γινόταν, διέφευγαν τον κλοιό και μεταφέρονταν σε εναλλακτικούς χώρους απόκρυψης. Η επιδίωξή τους ήταν να επανέλθουν και να προσελκύσουν τον ντόπιο πληθυσμό προς το μέρος τους, δημιουργώντας κλίμα δυσπιστίας προς τους ξένους που είχαν εισβάλει στη χώρα τους.
|
Σχεδιάγραμμα 1 (Πηγή) |
Το σχέδιο ενεργείας των Αμερικανών και των συμμάχων τους, προέβλεπε τον εγκλωβισμό των ανταρτών μέσα σε εκείνη την περιοχή και την εξουδετέρωσή τους, με επιδίωξη την σύλληψη των αρχηγών τους. Το σχέδιο όμως, βασίστηκε σε προϋποθέσεις που εκ των υστέρων βγήκαν λανθασμένες.
Η πρώτη προϋπόθεση ήταν ότι η δύναμη των ανταρτών ήταν μικρή και ότι δεν θα πρόβαλαν αντίσταση, αλλά θα επιχειρούσαν να διαφύγουν, όπως έκαναν μέχρι τότε. Επομένως θα έπρεπε να εμποδιστεί η διαφυγή τους, με την ανάλογη τακτική συγκρότηση και κατανομή δυνάμεων στην ευρεία περιοχή.
Η δεύτερη προϋπόθεση ήταν ότι οι αντάρτες θα είχαν την δυνατότητα να ειδοποιηθούν από τον ντόπιο πληθυσμό έγκαιρα και γι' αυτό το λόγο, δεν θα έπρεπε οι αφγανικές κυβερνητικές δυνάμεις να ενημερωθούν για το σχέδιο, παρά μόνο την τελευταία στιγμή.
Αν και η αρχική σκέψη ήταν να χρησιμοποιηθούν μόνο
αφγανικές δυνάμεις με την υποστήριξη και καθοδήγηση ομάδων αμερικανικών ειδικών δυνάμεων (ODAs) για την εξουδετέρωση των ανταρτών, το έδαφος και η οργάνωση των Ταλιμπάν, επέβαλαν τη χρήση και άλλων συμβατικών τακτικών δυνάμεων. Προτιμήθηκαν οι ταχυκίνητες και ελαφριές μονάδες αλεξιπτωτιστών της 101 αεραποβατικής μεραρχίας καθώς και της 10ης ορεινής μεραρχίας αντίστοιχα.
Το σχέδιο, ήταν ένας συνδυασμός επιθετικής ενέργειας και αποκοπών. Χερσαία αφγανικά τμήματα θα έμπαιναν στην ανταρτική περιοχή με αποστολή να εξαναγκάσουν τους αντάρτες να δώσουν μάχη ή να διαφύγουν για να γλυτώσουν την καταστροφή. Άλλα τμήματα θα μπλόκαραν τα πιθανά δρομολόγια διαφυγής σε δύο διαδοχικές γραμμές και θα κατέστρεφαν τις ανταρτικές δυνάμεις ενεδρευτικά, ενώ θα υπήρχαν ταχυκίνητες δυνάμεις που θα καταδίωκαν τα υπολείμματα, μέχρι την πλήρη καταστροφή τους. Ήταν η μέθοδος "σφύρας (hammer) και άκμονος (anvil)". Ο αντικειμενικός σκοπός (ΑΝΣΚ) της επιχείρησης ήταν η κοιλάδα Σαχί Κοτ και πήρε την κωδική ονομασία REMINGTON.
|
Σχεδιάγραμμα 2 (Πηγή) |
Προκεχωρημένη δύναμη επιχειρήσεων, αποτελούμενη από τμήματα ειδικών δυνάμεων, θα ενεργούσε δύο ημέρες πριν από την ημέρα D (ημέρα έναρξης της επιχείρησης) με αποστολή την παρακολούθηση των ανταρτών, την προώθηση πρόσφατων πληροφοριών για τις κινήσεις τους και την κατάδειξη εχθρικών στόχων για αεροπορική προσβολή τους..
Συγκροτήθηκε η δύναμη επιχειρήσεων "Mountain", τον επιχειρησιακό έλεγχο της οποίας ανέλαβε ό τότε διοικητής της 10ης ορεινής μεραρχίας, που περιλάμβανε:
Όλα τα συγκροτήματα υποστηρίζονταν από προσωπικό και μέσα επικοινωνιών των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων, που ήταν οι μέντορες και οι εκπαιδευτές τους. (
Δύναμη επιχειρήσεων Dagger). Το ένα συγκρότημα (TF Hammer) που αποτελούσε την
κυρία προσπάθεια, θα επιχειρούσε την επιθετική ενέργεια από δυτικά, επί 2 κατευθύνσεων, ενώ τ' άλλα δύο (TF Anvil) θα απέκοπταν από νότια και από ανατολικά, δρομολόγια διαφυγής προς Πακιστάν (Δείτε το σχεδιάγραμμα 2 ).
Τμήματα της, θα προσγειώνονταν σε ορεινές διαβάσεις κατά μήκος της οροσειράς προς τ' ανατολικά και θα έκλειναν τα ορεινά δρομολόγια διαφυγής. Ήταν η δευτερεύουσα προσπάθεια! Είχαν επιλεγεί 7 τοποθεσίες όπως φαίνονται στο σχεδιάγραμμα 3. Σε κάθε αποκοπή, όπως γίνεται αντιληπτό από τις ανοικτές πηγές, θα κατέβαινε δύναμη επιπέδου Λόχου (2 διμοιρίες) με ομάδα όλμων 81χιλ και 2 ομάδες πολυβόλων. Μία διμοιρία κάθε λόχου θα έμενε πίσω σαν εφεδρεία. Στην πρώτη βόρεια και στην τελευταία νότια αποκοπή, θα τάσσονταν από μια διμοιρία όλμων 120 χιλ. ώστε να καλύπτουν όλο το μήκος και πλάτος της κοιλάδας και των διαβάσεων.
Η μεταφορά της δύναμης θα γινόταν σε 2 κύματα, διότι λόγω του υψομέτρου και της απόστασης, (
απογείωση από Μπάγκραμ) η μεταφορική ικανότητα φορτίου των ελικοπτέρων CH-47, υπολογιζόταν για λόγους ασφαλείας περίπου στο μισό!
-
Δύναμη επιχειρήσεων "K-Bar" με συμμαχικά τμήματα ειδικών επιχειρήσεων (Αμερικανοί SEALs, Νορβηγοί, Γερμανοί, Καναδοί, Νεοζηλανδοί, Δανοί, Γάλλοι, Τούρκοι). (υπό τακτικό έλεγχο)
Περίπολοι θα οργάνωναν παρατηρητήρια (στα πλαίσια επιχειρήσεων προκεχωρημένης δύναμης) στο βόρειο τομέα του ορεινού όγκου, προς υποστήριξη των επιχειρήσεων με παροχή νωπών πληροφοριών και κατευθύνσεις πυρών.
-
Δύναμη επιχειρήσεων "64" με αυστραλιανά τμήματα ειδικών επιχειρήσεων SAS και με αποστολή όπως παραπάνω, αλλά στο νότιο τομέα. (υπό τακτικό έλεγχο)
Πυρά προ της έναρξης της επιθετικής ενέργειας, θα γίνονταν από βομβαρδιστικά αεροσκάφη λίγο πριν από την καθορισμένη ώρα έναρξης "Η", ώστε να αιφνιδιαστούν οι αντάρτες και να μη προλάβουν να διαφύγουν. Το πρόγραμμα πυρών υποστήριξης προέβλεπε την αρχική προσβολή μόνο 34 στόχων, αποφεύγοντας την ολοκληρωτική καταστροφή εγκαταστάσεων και σπηλιών, ώστε να είναι δυνατή η περισυλλογή υλικών και εγγράφων που θα οδηγούσαν στην εξάρθρωση δικτύου των ανταρτών. Επιπλέον τα τρία χωριά, χαρακτηρίστηκαν σαν χώροι απαγόρευσης πυρών, για την αποφυγή απωλειών αμάχων.
Μέτρα συντονισμού και ελέγχου πυρών ήταν πολύ δύσκολο να θεσπιστούν με τα πολλά μικρά φίλια τμήματα κατανεμημένα στην περιοχή. Παρόλα αυτά έγινε προσπάθεια και καθορίστηκε μια γραμμή απαγόρευσης πυρών (ΓΑΠ), (
Restricted Fire Line, RFL) όπως φαίνεται στο σχεδιάγραμμα 3, για την αποφυγή αδελφοκτόνων πυρών. Κάθε συγκρότημα επίθεσης, κάθε τμήμα αποκοπής και κάθε ειδική ομάδα ειδικών επιχειρήσεων, διέθετε προσωπικό για την αίτηση αεροπορικών πυρών με το ανάλογο μέσο επικοινωνιών. Συνολικά θα δούλευαν 37
ελεγκτές μάχης, για να υποστηρίζουν τ' αντίστοιχα τμήματά τους.
Στα αεροπορικά μέσα υποστήριξης υπήρξε αρχικά ασάφεια για το ποιός ελέγχει ποιά, αφού κάποια είχαν διατεθεί αποκλειστικά υπό τον επιχειρησιακό έλεγχο των διοικήσεων των μονάδων ειδικών επιχειρήσεων, ενώ παράλληλα θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν και από τη δύναμη επιχειρήσεων "Mountain".
Επιπλέον μέσα στην ίδια περιοχή επιχειρήσεων, ενεργούσαν και τρία άλλα ανεξάρτητα τμήματα ειδικών δυνάμεων, (
Black SOF) που υπάγονταν απ' ευθείας στην ανωτάτη διοίκηση (
CENTCOM) και τα οποία είχαν επικοινωνία με την δύναμη επιχειρήσεων Dagger, αλλά όχι με τις άλλες συμβατικές δυνάμεις. Η μη ενιαία διοίκηση και ο έλεγχος όλων των δυνάμεων και μέσων στην ίδια περιοχή επιχειρήσεων, δημιούργησε σοβαρό πρόβλημα επικοινωνίας και συντονισμού στη συνέχεια, όπως θα δούμε παρακάτω.
|
Σχεδιάγραμμα 3 (Πηγή) |
Η επιχείρηση ξεκίνησε πριν από το πρώτο φως της 2 Μαρτίου του 2002. Είχε προηγηθεί η επιτυχής διείσδυση των περιπόλων αναγνώρισης από τις 28 Φεβρουαρίου, οι οποίες δεν διαπίστωσαν κάποια σημαντική αλλαγή στην εχθρική κατάσταση, ενώ την 1η Μαρτίου το βράδυ, προωθήθηκαν τα δύο αφγανικά συγκροτήματα από νότια και ανατολικά για να εγκαταστήσουν τις αποκοπές τους. (δείτε το σχεδιάγραμμα 2)
Η δύναμη "Hammer" την ώρα "Η" κινήθηκε σε δύο κατευθύνσεις, βόρεια και νότια της "Φάλαινας" αντίστοιχα, με σκοπό στη βόρεια έξοδο της κοιλάδας να εγκαταστήσει αποκοπή, ενώ στα νότια η πιο ισχυρή δύναμη, θα ενεργούσε επιθετικά (Σχεδιάγραμμα 3). Κατά την έναρξη της κίνησης της εποχούμενης φάλαγγας των χερσαίων τμημάτων στη βόρεια κατεύθυνση, μερικά από τα φορτηγά που μετέφεραν τους Αφγανούς κόλλησαν σε λάσπη και ακινητοποιήθηκαν. Υποχρεωτικά έπρεπε να γίνει μετεπιβίβαση προσωπικού σε άλλα αυτοκίνητα, με αποτέλεσμα καθυστέρηση ωρών. Τα αυτοκίνητα της φάλαγγας προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν εναλλακτικά παράλληλα δρομολόγια προς αποφυγή της λάσπης και τότε δέχτηκαν πυρά που προκάλεσαν απώλειες σε προσωπικό.
Μετά από επικοινωνία με τη διοίκηση ειδικών επιχειρήσεων και την ομάδα συνδέσμων ειδικών επιχειρήσεων που είχε προσκολληθεί στο στρατηγείο της δύναμης Mountain, διαπιστώθηκε ότι τα πυρά προήλθαν από υπεριπτάμενο AC-130 το οποίο βρισκόταν υπό τον επιχειρησιακό έλεγχο των ειδικών δυνάμεων. Είχε γίνει λάθος αναγνώρισης ταυτότητας φιλίων δυνάμεων από το αεροσκάφος, γιατί δεν είχαν ενημερωθεί επί της αλλαγής δρομολογίου και τους πέρασαν γι' αντάρτες που μετακινούνται. Το περιστατικό προκάλεσε καθυστέρηση ωρών για επείγουσες διακομιδές και αναγκαστική μετάγγιση προσωπικού από τη μία κατεύθυνση στην άλλη προς αναπλήρωση προσωπικού. Η καθυστέρηση της κίνησης των αφγανικών δυνάμεων και στις δύο κατευθύνσεις έδωσε αρκετό χρόνο στους αντάρτες να να αντιδράσουν, που άρχισαν να σφυροκοπούν με ακριβή πυρά όλμων από τη "Φάλαινα"| και τη "Μικρή Φάλαινα". Προφανώς, είχαν κάνει καλή επισήμανση εδάφους.
Η κύρια προσπάθεια "κόλλησε"! Παρά τις συνεχείς και επίμονες αιτήσεις πυρών υποστήριξης όλη την ημέρα, μόνο μια έξοδο μαχητικών αεροσκαφών και ενός επιθετικού ελικοπτέρου έλαβε η κατ' όνομα πια "κύρια προσπάθεια", αφού όλα τα μέσα είχαν δεσμευθεί στην υποστήριξη των αεροκινήτων δυνάμεων. Το βράδυ οι Αφγανοί στρατιώτες είχαν εξαντληθεί τόσο από το κρύο, μετά από την αιφνίδια αλλαγή του καιρού όσο και από τα πυρά πυροβόλων και όλμων, που δέχονταν σχεδόν ασταμάτητα, από τη "Φάλαινα". Το ηθικό ήταν κομμάτια. Αποφασίσθηκε η υποχώρηση , η ανασυγκρότηση και η επάνοδος αργότερα. Η κυρία προσπάθεια άλλαξε! Μεταφέρθηκε στην δύναμη Rakassan!
Πριν από την αεροκίνητη ενέργεια, προηγήθηκε προληπτική προσβολή από αεροσκάφη και επιθετικά ελικόπτερα εντός και γύρω από τις ζώνες προσγείωσης για την εξουδετέρωση πιθανών εχθρικών στοιχείων. Τα μεταφορικά ελικόπτερα άρχισαν να πλησιάζουν τις ζώνες προσγειώσεως (ΖΠ) που είχαν επιλεγεί κοντά σε σημεία αποκοπών.
Παρόλα αυτά όμως, ενώ τμήματα μεταφέρονταν από αέρος σε ΖΠ, δέχονταν έντονα πυρά από τους αντάρτες. Έτσι, σε κάθε ΖΠ ελικοπτέρων εξελίχθηκε μια μάχη, που έθεσε τις αεροκίνητες δυνάμεις σε κατάσταση άμυνας. Το πρώτο κύμα προσγειώθηκε!
Η απότομη επιδείνωση του καιρού με πυκνές ομίχλες και χιόνι, δεν επέτρεψε την κίνηση του 2ου κύματος την ίδια ημέρα. Παντού γινόταν μάχη και όλοι ταυτόχρονα ζητούσαν πυρά υποστήριξης! Το σύστημα συντονισμού πυρών αεροπορικής υποστήριξης, σχεδόν κατέρρευσε αρχικά! Όλα μπλόκαραν και το κέντρο συντονισμού πυρών χρειάσθηκε κάποιο χρόνο και ενίσχυση σε προσωπικό, για ν' αρχίσει να προτεραιοποιεί αιτήσεις, που πολλές απ' αυτές αφορούσαν στον ίδιο στόχο από διαφορετικούς παρατηρητές.
Ο συντονισμός των αεροπορικών πυρών, δυσκολεύθηκε ακόμη περισσότερο με την ανάγκη διενέργειας επειγουσών αεροδιακομιδών. Υπήρξε σύγχυση στη διαχείριση του εναέριου χώρου της περιοχής επιχειρήσεων, με τα βομβαρδιστικά Β-52 να καταλαμβάνουν την οροφή, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη να ίπτανται για αναγνώριση και παρακολούθηση στόχων, το AC-130 να προσβάλει στόχους που καταδείκνυαν οι περίπολοι των ειδικών δυνάμεων και τα F-15 και τα F-16 να επεμβαίνουν για εγγύς αεροπορική υποστήριξη. Στη συνέχεια να εισέρχονται στον αγώνα τα επιθετικά ελικόπτερα της δύναμης Rakassan και παράλληλα να κινούνται τα μεταφορικά CH-47 είτε για μετακινήσεις στρατευμάτων, είτε για αεροδιακομιδές. Ταυτόχρονα έπρεπε να γίνεται διαχείριση και των πυρών όλμων για την αποφυγή προσβολής φιλίων αεροπορικών μέσων!
Μετά τις πρώτες ώρες της σύγχυσης και της καθυστέρησης, άρχισαν τα πράγματα να εξομαλύνονται αργά, αλλά σταθερά. Ένα άλλο σημείο που προξένησε σύγχυση, ήταν η διαδικασία που ακολουθούσαν σχετικά με τις αιτήσεις πυρών. Η εγγύς αεροπορική υποστήριξη που ζητούσαν μαχόμενα και κινδυνεύοντα τμήματα, απλά έπαιρνε προτεραιότητα από το στρατηγείο της δύναμης Mountain χωρίς δέσμευση. Αιτήσεις που προέρχονταν από περιπόλους αναγνώρισης των ειδικών δυνάμεων, που όμως δεν βρίσκονταν υπό εχθρική πίεση, περνούσαν από το μικτό κέντρο επιχειρήσεων (ΜΚΕ) του προωθημένου στρατηγείου της CENTCOM (με έδρα στη
Ντόχα του Κατάρ) για έλεγχο, πριν δοθεί η έγκριση εκτέλεσης! Η καθυστέρηση ήταν μεγάλη και δημιούργησε την εντύπωση του κακού συντονισμού, ενώ αύξησε τη δυσπιστία στις αιτούμενες ειδικές ομάδες για το αν λαμβάνονταν οι αιτήσεις τους υπόψη!
Η αντίσταση των ανταρτών ήταν ισχυρή και μη αναμενόμενη. Όχι μόνο δεν προσπαθούσαν να διαφύγουν, αλλά αντίθετα ενίσχυαν την άμυνά τους και προσπαθούσαν με νύχια και δόντια να αποκρούσουν τους αντιπάλους τους. Έγινε γρήγορα αντιληπτό, ότι ήταν καλά προετοιμασμένοι και φύλαγαν όλες τις διαβάσεις και τα δρομολόγια που οδηγούσαν στην περιοχή τους.
|
Αποβίβαση τμήματος κατά τη διάρκεια της επιχείρησης Anconda Πηγή
|
Ενώ αρχικά είχε δοθεί η εντύπωση ότι υπήρχε άμαχος πληθυσμός στα χωριά της κοιλάδας, Σαχί Κοτ, αναφέρθηκε από ειδικές ομάδες ότι δεν υπήρχε καμιά κίνηση αμάχων παρά μόνο αντάρτες κυκλοφορούσαν στα χωριά. Τα σπίτια ήταν ερμητικά κλεισμένα και δεν κυκλοφορούσαν γυναίκες και παιδιά πριν από την έναρξη της επίθεσης. Η πληροφορία αυτή καθυστέρησε να αναλυθεί, μέσα από την πληθώρα ταυτόχρονων αναφορών κατάστασης, αιτήσεων πυρών υποστήριξης και πληροφοριών που λαμβάνονταν πολλές φορές αντικρουόμενες. Η ερμηνεία που δόθηκε ήταν απλή. Οι αντάρτες περίμεναν την επίθεση και είχαν εκκενώσει τον άμαχο πληθυσμό. Όλες οι εκτιμήσεις στο σχέδιο επιχειρήσεων, είχαν βασιστεί σε λανθασμένα δεδομένα. Οι Αμερικανοί σχεδίασαν το πώς θα εμποδίσουν την διαφυγή των ανταρτών και όχι την αντιμετώπιση ισχυρής άμυνας. Δεν ενημέρωσαν σωστά τους Αφγανούς συμμάχους τους που δεν μπορούσαν να συντονιστούν με την όλη ενέργεια!
Οι επικοινωνίες "μπούκωσαν" και
η διοίκηση της δύναμης Rakassan δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με το στρατηγείο της Mountain, παρά μόνο με ένα δορυφορικό τηλέφωνο. Προσγειώθηκε με το πρώτο κύμα σε ΖΠ του βόρειου τομέα και αμέσως όλη η ομάδα διοίκησης Rakassan με επιτελείς του τακτικού στρατηγείου, δέχτηκαν σφοδρά πυρά και απομονώθηκαν, πολεμώντας για τις ζωές τους. Το τακτικό στρατηγείο είχε τεθεί εκτός λειτουργίας για αρκετές ώρες πριν απαγκιστρωθεί με τη βοήθεια πυρών εγγύς αεροπορικής υποστήριξης, ώστε να μπορέσει να διευθύνει και να ελέγχει τις επιχειρήσεις των υφισταμένων.
Η πιο αξιόπιστη και άμεση υποστήριξη που είχε, κάτω από αυτές τις συνθήκες, η δύναμη Rakassan, ήταν τα επιθετικά ελικόπτερα που σε κάθε περίπτωση ήταν εκεί για την προστασία των τμημάτων. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που την τελευταία στιγμή απέτρεψαν την ολοκληρωτική καταστροφή αποκοπών που είχαν εγκατασταθεί. Ο αποκεντρωτικός έλεγχος των επιθετικών ελικοπτέρων, με άμεση συνεργασία πιλότων και διμοιριτών που καταδείκνυαν στόχους επέφερε θετικά αποτελέσματα.
Με το τέλος όμως της ημέρας D, από τα 8 επιθετικά ελικόπτερα, μόνο το ένα ήταν σε κατάσταση να συνεχίσει τις επιχειρήσεις. Τα υπόλοιπα, είχαν υποστεί ζημιές από τα συνεχή πυρά των ανταρτών. Η αναπλήρωσή τους ήταν ένα μείζον πρόβλημα για το στρατηγείο της δύναμης Mountain, αφού δεν υπήρχε πρόβλεψη για τέτοια ακραία κατάσταση. Μετά από μια ημέρα, η λύση βρέθηκε! Δεν ήταν θέμα, εύρεσης μέσων αλλά έγκαιρης μεταφοράς τους! Άλλα 16 ελικόπτερα Apatche του στρατού και 5 Combra των πεζοναυτών, καθώς και αεροσκάφη Α-10, διατέθηκαν για τη συνέχιση των επιχειρήσεων.
Η μεγαλύτερη αντίδραση των ανταρτών εκδηλώθηκε στις νότιες αποκοπές με την κωδική ονομασία "HEATHER" και "GINGER" (Σχεδιάγραμμα 3). Εκεί, προσγειώθηκαν με το 1ο κύμα, τμήματα του 1/87 τάγματος της 10ης ορεινής μεραρχίας, με μια διμοιρία σε κάθε ΖΠ. Η αντίδραση των Ταλιμπάν ήταν άμεση και άρχισαν να εκτοξεύουν πυρά όλμων, αντιαρματικών και πολυβόλων κατά των αμερικανικών τμημάτων.
|
Προσωπικό της 10ης Ορεινής Μεραρχίας σε έρευνα οικισμού για ανεύρεση ανταρτών Ταλιμπάν, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης. (Πηγή) |
Στην αποκοπή "HEATHER", η μισή διμοιρία τέθηκε εκτός μάχης με τραυματίες, μαζί με το διμοιρίτη της. Στην άλλη αποκοπή, την "GINGER", μαζί με την διμοιρία είχαν μεταφερθεί στοιχεία όλμων 120 χιλ. του τάγματος και τάχθηκαν για ανταπόδοση πυρών προς το χωριό Μαρζάκ, από όπου προέρχονταν τα έντονα πυρά όλμων των ανταρτών. Η απόσταση μεταξύ των αντιπάλων δεν ξεπερνούσε τα 300 μέτρα. Σύντομα όμως τα βλήματα όλμων τελείωσαν και αναγκαστικά το τμήμα έπρεπε να εγκατασταθεί αμυντικά σε θέση που παρείχε καλύτερη κάλυψη. Δεν περίμεναν τέτοια αντίσταση και τα βλήματα που είχαν μεταφέρει στο 1ο κύμα, ήταν τα μισά από τα προβλεπόμενα.
Ο διοικητής του λόχου που συνόδευε τις διμοιρίες του 1ου κύματος, συγκέντρωσε τους άνδρες του προς τα πίσω, σε κεντρική θέση μεταξύ των δύο σχεδιασμένων αποκοπών και τους έταξε για περιμετρική άμυνα σε ένα βαθούλωμα του εδάφους. Ήδη είχε ειδοποιηθεί ότι το 2ο κύμα δεν θα ερχόταν στο χρόνο που είχε προγραμματισθεί και προσπαθούσε να ελέγξει τα δύο δρομολόγια που του είχαν ανατεθεί από ένα σημείο.
Για τις επόμενες 18 ώρες, η μάχη συνεχίστηκε με τους αμυνόμενους πλέον Αμερικανούς να προσπαθούν να αναχαιτίσουν τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις των ανταρτών εναντίον τους. Οι τραυματίες είχαν φτάσει τους 25 εκ των οποίων οι 4 πολύ σοβαρά. Στην προστασία και περίθαλψη τραυματιών βοήθησε και μια αυστραλιανή ειδική ομάδα αναγνώρισης, που βρισκόταν στην περιοχή καταδεικνύοντας στόχους. Μάλιστα
ένας άνδρας της ομάδας παρασημοφορήθηκε αργότερα, γιατί παρά τα πυρά των ανταρτών, περισυνέλεξε τραυματίες και τους μετέφερε σε ασφαλή περιοχή.
Μαζί με το 1ο κύμα κατέβηκε και ο διοικητής του τάγματος μαζί με τους βασικούς επιτελείς του και το απαραίτητο προσωπικό για την εγκατάσταση σταθμού διοίκησης. Εγκλωβίστηκε και αυτός, έχοντας λίγο μετά την αποβίβαση, 6 τραυματίες. Για αρκετή ώρα δεν μπορούσε να ελέγξει και να διευθύνει τις επιχειρήσεις της μονάδας του.
Η μεγαλύτερη απειλή τους, προερχόταν από το χωριό Μαρζάκ. Αποφασίστηκε ο βομβαρδισμός του, αφού επιβεβαιώθηκε με υπέρπτηση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ότι δεν υπήρχε άμαχος πληθυσμός εκεί. Το χωριό ισοπεδώθηκε! Αυτό το γεγονός,
σχολιάσθηκε αργότερα δυσμενώς από
Γερμανούς KSK, που έλαβαν μέρος στην επιχείρηση!
Μόνο μετά το τελευταίο φως υπό την κάλυψη του σκότους, ήταν δυνατή η εκτέλεση αεροδιακομιδής και σε 2ο χρόνο η εκκένωση του προσωπικού που είχε ταλαιπωρηθεί. Οι αντάρτες δεν είχαν δυνατότητα νυκτερινής όρασης και οι δραστηριότητές τους τη νύκτα μειώνονταν. Οι Αμερικανοί στρατιώτες το βράδυ υπερείχαν χαρακτηριστικά, έχοντας στην διάθεσή τους, τον νυκτερινό εξοπλισμό παρατήρησης και σκόπευσης. Άλλωστε το βράδυ παραμόνευε
ο "Άγγελος Θανάτου" για τους αντάρτες και τους "έπαιρνε" μαζί του!
Η αποχώρηση όμως των αεροκινήτων τμημάτων από τις νότιες διαβάσεις, επέτρεψε στους αντάρτες να σπάσουν τον κλοιό και να διαρρεύσουν από εκεί! ΄Το στρατηγείο της δύναμης "Mountain" προσπάθησε να ελέγξει τις παραπάνω διαβάσεις με τη χρήση ειδικών ομάδων για κατάδειξη στόχων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αλλά δεν υπήρχε πλέον η δυνατότητα αναχαίτισης!
Μέσα σ' αυτή την προσπάθεια, διατάχθηκε μια ακόμη ειδική ομάδα
SEALs με την κωδική ονομασία MAKO 30, να εγκατασταθεί για παρατήρηση και κατάδειξη στόχων στην κορυφή Τακούρ Γκαρ, από όπου θα μπορούσε να ελέγχει και τα νότια δρομολόγια. Αυτή όμως η ομάδα δεν ανήκε στη δύναμη "Mountain", αλλά στη
δύναμη επιχειρήσεων "11" ή αλλιώς στις
Black SOF και στη πραγματικότητα, αποτελούσε μια μονομερή απόφαση της CENTCOM, γι' αλλαγή των 3 ειδικών ομάδων της, που είχαν διεισδύσει από πολύ νωρίτερα στην περιοχή! Αυτή η απόφαση αλλαγής χωρίς συντονισμό με τον διοικητή της περιοχής επιχειρήσεων, θεωρήθηκε αργότερα άκαιρη και άσκοπη.
|
Η κορυφή του Τακούρ Γκαρ όπου διακρίνεται ένα κατεστραμμένο ελικόπτερο τύπου MH-47 (Πηγή)
|
Οι πληροφορίες για την εχθρική δραστηριότητα στην κορυφή ήταν συγκεχυμένες. Είχε αναφερθεί ότι υπήρχαν κινήσεις ανταρτών αλλά δεν είχε εξακριβωθεί η δύναμή τους. Η διείσδυση της ομάδας είχε αρχικά προγραμματιστεί για τη νύκτα της 2/3 Μαρτίου του 2002 με επιλογή σημείου προσγείωσης περίπου 300 μέτρα χαμηλότερα και στη συνέχεια αναρρίχηση με την κάλυψη του σκότους. Βλάβη στα μεταφορικά ελικόπτερα ήταν η αιτία αναβολής της διείσδυσης για την επόμενη νύκτα, αλλά η διαταγή που είχε δοθεί ήταν απόλυτη. Έναρξη παρατήρησης από το πρώτο φως (ΠΦ) της 4 Μαρτίου! Για το κέρδος χρόνου, η ομάδα αποφάσισε να προσγειωθεί κοντά στην κορυφή, αφού έλαβαν την πληροφορία από ένα AC-130 που πετούσε από πάνω, ότι δεν υπάρχει εμφανής εχθρική δραστηριότητα. Η απογείωση έγινε το βράδυ της 3 Μαρτίου 2002 από Γκαρντέζ.
Πλησιάζοντας το ελικόπτερο προς το σημείο προσγείωσης εκείνο το βράδυ, δέχτηκε πυρά από αντιαρματικό RPG! Κοντά στη ράμπα του
ΜH-47, στεκόταν ο load master του ελικοπτέρου δεμένος με τον ιμάντα ασφαλείας και ένας βατραχάνθρωπος, ο
επικελευστής Νιλ Ρόμπερτς δυστυχώς χωρίς ασφάλεια. Με το τράνταγμα του ελικοπτέρου ο άτυχος βατραχάνθρωπος έπεσε από ύψος 4 μέτρων περίπου επάνω στη χιονισμένη κορυφή. Δεν μπόρεσαν να τον σώσουν, και το ελικόπτερο απομακρύνθηκε και έκανε αναγκαστική προσγείωση μέσα στην κοιλάδα 7 χιλιόμετρα μακριά. Ένα άλλο ελικόπτερο ήλθε για να παραλάβει την ομάδα την οποία άφησε κοντά στην κορυφή βορειότερα, με σκοπό τη διάσωση του Ρόμπερτς.
Αμέσως μετά την προσγείωση οι βατραχάνθρωποι δέχτηκαν πυρά και επί τόπου σκοτώθηκε ένας ελεγκτής μάχης της πολεμικής αεροπορίας, ενώ 2 βατραχάνθρωποι τραυματίστηκαν. Η ομάδα αναγκάστηκε ν΄αποχωρήσει και να καλυφθεί, για να αναλάβει μεγαλύτερη δύναμη τη διάσωση του άτυχου επικελευστή. Έτσι ξεκίνησε η
μάχη του Τακούρ Γκαρ (Takur Ghar) που ήταν μικρή μεν σε διάρκεια, αλλά πολύ μεγάλη σε ένταση! Ήταν μία από τις πιο αιματηρές μάχες που έγιναν στα πλαίσια της επιχείρησης "Anaconda"στις 4 Μαρτίου του 2002.
Η διοίκηση ειδικών επιχειρήσεων, (Δύναμη 11) ενεργοποίησε άμεσα τη
δύναμη ταχείας αντίδρασης, που την αποτελούσε διμοιρία καταδρομών Rangers. Εδώ ξεκινάει σειρά λαθών κυρίως στον τομέα των επικοινωνιών. Το δίκτυο επικοινωνιών της δύναμης ταχείας αντίδρασης, δεν περιλάμβανε την ομάδα των βατραχανθρώπων, ούτε το AC-130 που πετούσε το βράδυ πάνω από την περιοχή για να υποστηρίζει τους εγκλωβισμένους SEALs!
Οι καταδρομείς, δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν ούτε με άλλη ειδική ομάδα παρά μόνο με το στρατηγείο πίσω στη Μπάγκραμ. Το AC-130 είχε λάβει εντολή να βάλει πυρά επάνω στην κορυφή του Τακούρ Γκαρ, λίγο πριν την προσγείωση των 2 ελικοπτέρων των καταδρομών, στην ζώνη προσγείωσης, ώστε να "απολυμάνει" το στόχο.
Ενώ το τμήμα ήταν σε πτήση, και μετά από πληροφορία για την εχθρική δραστηριότητα στην κορυφή, αποφασίστηκε να γίνει προσγείωση σε εναλλακτική ζώνη. Η εντολή δεν μπόρεσε να διαβιβαστεί στα ελικόπτερα που πετούσαν προς το στόχο. Δεν έγινε επαφή! Το AC-130 δεν έκανε πυρά στο στόχο, περιμένοντας ειδοποίηση για την θέση και το χρόνο άφιξης της δύναμης, προκειμένου ν' αποφύγει αδελφοκτόνα πυρά! Πριν το ξημέρωμα όμως, απομακρύνθηκε από την περιοχή επιχειρήσεων, σύμφωνα με τις βασικές οδηγίες επιχειρήσεων που εφάρμοζε για λόγους ασφαλείας. Αυτά τα αεροπλάνα πετάνε μόνο νύκτα.
Έτσι για μια ακόμη φορά οι αντάρτες είχαν την ευκαιρία να κτυπήσουν με αντιαρματικά ελικόπτερα! Το πρώτο ελικόπτερο χτυπήθηκε και επί τόπου σκοτώθηκαν μέλη του πληρώματος και καταδρομείς! Οι υπόλοιποι, προσπάθησαν να οργανωθούν και να αμυνθούν, δεχόμενοι πυρά από παντού! Οι αντάρτες επεδίωκαν να πλησιάσουν το τμήμα όσο πιο κοντά μπορούσαν, για να αποτρέψουν τα εχθρικά αεροπορικά πυρά εναντίον τους, αφού η απόσταση ασφαλείας από τους αντιπάλους τους Αμερικάνους καταδρομείς, δεν θα επέτρεπε τη χρήση τους!
|
Ειδική ομάδα της Προκεχωρημένης Δύναμης Επιχειρήσεων, εξετάζει κατεστραμμένο κατάλυμα ανταρτών μετά το πέρας της επιχείρησης.. Πηγή |
Το άλλο ελικόπτερο πρόλαβε να απομακρυνθεί και αργότερα αποβίβασε το προσωπικό σε άλλο σημείο χαμηλά. Από εκεί άρχισε επίπονη ανάβαση για να προλάβουν να ενισχύσουν τους αμυνόμενους συναδέλφους τους! Μετά από πολύωρη μάχη, οι καταδρομείς μπόρεσαν με τη βοήθεια αεροπορικής υποστήριξης να σταθεροποιηθούν, έχοντας όμως αρκετούς τραυματίες. Η επείγουσα αεροδιακομιδή που ζητήθηκε δεν μπορούσε να υλοποιηθεί την ημέρα, γιατί η ΖΠ δεν ήταν ασφαλής, ούτε η προσέγγιση στην κορυφή. Δεν υπήρχε δυνατότητα μεταφοράς τραυματιών σε άλλο σημείο. Το τμήμα ήταν καθηλωμένο από τους αντάρτες.
Στην προσπάθεια επιβίωσης του τμήματος, συνέβαλε πολύ η ειδική ομάδα που τους παρακολουθούσε, κάνοντας κατάδειξη στόχων σε μαχητικά αεροσκάφη. Ήταν ομάδα Αυστραλών SAS.
Προς το βράδυ, έγινε η συνένωση των 2 τμημάτων καταδρομών και η κατάσταση βελτιώθηκε με την εξουδετέρωση των ανταρτών στην κορυφή. Η ΖΠ ασφαλίστηκε και ελικόπτερα έφθασαν για να παραλάβουν νεκρούς (μεταξύ των οποίων και το σώμα του επικελευστή Ρόμπερτς, που όπως αποδείχθηκε σκοτώθηκε από πολλά πυρά των ανταρτών μετά από την πτώση του), τραυματίες και στη συνέχεια την ομάδα βατραχανθρώπων ΜΑΚΟ-30 και τους καταδρομείς της δύναμης ταχείας αντίδρασης. Οι απώλειες μεγάλες, με 7 νεκρούς, άνδρες των ειδικών επιχειρήσεων. Δείτε μια αναπαράσταση της μάχης, πιέζοντας το σύνδεσμο :
Τακούρ Γκαρ.
Στο μεταξύ, στις 3 Μαρτίου, το πρωί, το 2ο κύμα της αεροκίνητης δύναμης, μπόρεσε να προσγειωθεί και οι θέσεις των συμμαχικών στρατευμάτων βελτιώθηκε, με την πληθώρα αεροπορικής υποστήριξης. Οι αντάρτες άρχισαν να εξασθενούν και ν' αποχωρούν. Η δύναμη Rakassan, που είχε αναλάβει την κυρία προσπάθεια, ενέπλεξε ένα εφεδρικό τάγμα αλεξιπτωτιστών στο βόρειο άκρο της κοιλάδας, που αναπτύχθηκε και άρχισε να κινείται "χτενίζοντας" την κοιλάδα κατά μήκος της με κατεύθυνση προς νότο, ενώ παράλληλα ενεργούσε συνένωση με τις δυνάμεις αποκοπών. Σε κεντρικό σημείο με πολύ καλή παρατήρηση και πεδία βολής μεταφέρθηκαν όλοι οι όλμοι 120 χιλ. σχηματίζοντας μια ενισχυμένη "πυροβολαρχία", που μπορούσε να καλύπτει όλη την περιοχή επιχειρήσεων σε 360 μοίρες
Οι πολυάριθμες κρύπτες των ανταρτών και οι πολλές σπηλιές που υπήρχαν στην περιοχή απαίτησαν ενισχύσεις από αφγανικά στρατεύματα που επανήλθαν ανανεωμένα για ν' αναλάβουν την έρευνα και την ασφάλεια. Στον ίδιο χώρο κάποτε σοβιετικά στρατεύματα πέρασαν πολύ δύσκολες στιγμές και έχασαν! Οι εμπειρίες τους απεικονίζονται σε μια ταινία που γυρίστηκε αργότερα, όπου αφήνεται να εκδηλωθεί ή φρίκη του πολέμου! (Δείτε την πιέζοντας τον σύνδεσμο:
Ο 9ος Λόχος )
Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις διήρκεσαν μέχρι τις 19 Μαρτίου όπου ολοκληρώθηκε επίσημα η επιχείρηση. Ήταν η πιο σκληρή επιχείρηση που διεξήγαγαν τα συμμαχικά στρατεύματα στο Αφγανιστάν, αντιμετωπίζοντας αποφασισμένους μαχητές της Αλ Κάιντα και Ταλιμπάν. Οι απώλειες των ανταρτών υπολογίστηκαν σε εκατοντάδες, αλλά.. δεν βρέθηκαν τόσοι νεκροί παρά μόνο γύρω στους 100. Εκτιμήθηκε ότι ένας ..άγνωστος αριθμός ανταρτών διέφυγε τον κλοιό και πέρασε στο Πακιστάν. Οι αντάρτες έχασαν όμως μια μεγάλη βάση τους με πολλά όπλα, πυρομαχικά και εφόδια!
Αν και θεωρήθηκε μεγάλη συμμαχική επιτυχία εκείνη την εποχή, τα μετέπειτα γεγονότα που ακολούθησαν, έδειξαν ότι δεν έγινε κατάλληλη εκμετάλλευση αυτής της επιτυχίας. Οι Ταλιμπάν επανήλθαν και συνεχίζουν τον ανταρτοπόλεμο!
Από στρατιωτικής πλευράς πάντως, η επιχείρηση αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση διεξαγωγής ειδικών επιχειρήσεων. Παράδειγμα προς αποφυγή παρόμοιων λαθών, αλλά και παράδειγμα προς μίμηση ειδικών ενεργειών. Πολύ καλή περίπτωση σπουδής ειδικών επιχειρήσεων γι' αυτούς που ασχολούνται με τέτοια θέματα. Όσοι ενδιαφέρονται για περισσότερα στον τομέα επικοινωνιών και συντονισμού αεροπορικών επιχειρήσεων σε ειδικές επιχειρήσεις, μπορούν να βρουν στοιχεία στο σύνδεσμο:
Μελέτη επιχείρησης Anaconda
Ανιχνευτής
Πηγή