Επιχείρηση Titanic

Βρετανοί Αλεξιπτωτιστές-Ανιχνευτές συγχρονίζουν τα ρολόγια τους πριν την απογείωση για ρίψη στη Νορμανδία (Πηγή)

Στις 6 Ιουνίου του 1944 το πρωί, ξεκίνησε η μεγάλη συμμαχική επιχείρηση "Overlord" που περιλάμβανε τον διάπλου των στενών της Μάγχης και την απόβαση στις γαλλικές ακτές της Νορμανδίας. Εκεί κάθε χρόνο,  συγκεντρώνονται οι ηγέτες των χωρών που είχαν εμπλακεί στον πόλεμο και στην επιχείρηση, νικητές και νικημένοι, για ν' αποτίσουν τον φόρο τιμής στους νεκρούς και να δείξουν με την παρουσία τους (δυστυχώς μόνο θεωρητικά), ότι πρέπει να υπάρχει ενότητα και όχι να καλλιεργούνται μίση, που οδηγούν σε πόλεμο. Από ελληνικής πλευράς, συμμετείχαν ελληνικά πλοία στην αποβατική ενέργεια.

Πριν όμως ξεκινήσει αυτή η επιχείρηση τότε, έγινε η προετοιμασία όχι μόνο σε επίπεδο συγκέντρωσης δυνάμεων, αλλά και με την εφαρμογή υποβοηθητικών επιχειρήσεων, μεταξύ των οποίων και επιχειρήσεων παραπλάνησης.

Η ιδέα ήταν να παραπληροφορήσουν τις γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών, ως προς τον χρόνο και τον τόπο διενέργειας μεγάλων επιθετικών επιχειρήσεων προς την γερμανοκρατούμενη Ευρώπη. Να τους παραπλανήσουν ως προς την εκτέλεση της απόβασης στην Νορμανδία.

Γι' αυτό οι τότε 3 σύμμαχοι ηγέτες, ο Στάλιν, ο Τσόρτσιλ και ο Ρούσβελτ, σε δύο διαδοχικές συσκέψεις που είχαν, μία στο Κάιρο και μια στην Τεχεράνη το 1943, συζήτησαν το θέμα και συμφώνησαν σε μια ενιαία γραμμή ενεργειών.

Ο στόχος ήταν βασικά να εκτελεσθεί η απόβαση στη Νορμανδία. Αλλά παράλληλα έπρεπε να τηρούν τους Γερμανούς στο θέατρο επιχειρήσεων της Ευρώπης, σε μια κατάσταση ασάφειας ως προς τον τόπο και τον χρόνο. Έπρεπε να πείσουν τους Γερμανούς, ότι θα μπορούσε να εκδηλωθεί μια τέτοια ενέργεια οπουδήποτε στην ευρωπαϊκή ακτογραμμή είτε στο βορρά είτε στο νότο.

Με αυτόν τον τρόπο οι Γερμανοί θα ήταν υποχρεωμένοι να τηρούν στρατεύματα παντού και να έχουν διεσπαρμένες δυνάμεις, που δεν θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν και να επέμβουν έγκαιρα στο σημείο της πραγματικής προσβολής. Οι δε δυνάμεις άμεσης επέμβασης και οι εφεδρείες, θα αναγκάζονταν να βρίσκονται σε συνεχή ετοιμότητα, με αποτέλεσμα να εθίζονται στην απειλή και στο τέλος να ..χαλαρώνουν! (Μια σύγκριση με την σημερινή "ημετέρα" κατάσταση θα ήταν πολύ καλή υπόθεση εργασίας)

Έτσι τότε στην Τεχεράνη, μπήκαν οι βάσεις για ένα μεγαλόπνοο γενικό σχέδιο παραπλάνησης, που έλαβε την κωδική ονομασία "Bodyguard" δηλαδή "Σωματοφύλακας". Για την ιστορία, δεν βγήκε τυχαία το όνομα. Ο Τσόρτσιλ τότε, στη σύσκεψη, "πέταξε" μια ωραία φράση, με το τυπικό αγγλικό φλέγμα που τον χαρακτήριζε: "In wartime, truth is so precious that she should always be attended by a bodyguard of lies." (Σε πολεμική περίοδο η αλήθεια είναι τόσο πολύτιμη, που πρέπει πάντα να προστατεύεται από ένα σωματοφύλακα με ψέματα)

Το σχέδιο αυτό,  η σύνοψη του οποίου παρουσιάσθηκε στο συμμαχικό επιτελείο τον Φεβρουάριο του 1944, αποτελούσε τον κορμό πολλών άλλων επί μέρους σχεδίων, που κατένειμαν γεωγραφικά και χρονολογικά απαιτούμενες ενέργειες με μέσα επικοινωνιών, με κατασκόπους, με κινήσεις στρατευμάτων, με διπλωματικές ενέργειες και με εκτέλεση στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Όλα τα σχέδια υλοποιήθηκαν και τα περισσότερα πέτυχαν το σκοπό τους. Πράγματι η γερμανική διοίκηση είχε περιέλθει σε προβληματισμό περί των προθέσεων των αντιπάλων. Υποκλοπές γερμανικών σημάτων, (μετά την διάρρηξη του γερμανικού κώδικα κρυπτογράφησης Enigma γεγονός που τηρήθηκε επτασφράγιστο μυστικό μέχρι τέλους του πολέμου) δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις παραπλάνησης των συμμάχων έκαναν τους Γερμανούς να εκτιμούν ότι η αποβατική ενέργεια των συμμάχων θα μπορούσε να συμβεί παντού, είτε στη Μεσόγειο, ή στις γαλλικές ακτές ή ακόμη και στη Νορβηγία.

Μια σχηματική εικόνα των περιοχών της Ευρώπης όπου στόχευαν όλα τα σχέδια παραπλάνησης μπορείτε να δείτε παρακάτω.

Τα συμμαχικά σχέδια παραπλάνησης της γερμανικής ηγεσίας, ως προς τις προθέσεις των συμμάχων για την εισβολή στην Ευρώπη: Fortidude:North, εισβολή στη Νορβηγία. South, απόβαση στο Καλέ. Γινόταν συγκέντρωση εικονικών δυνάμεων στη Σκωτία και στη Νότιο Αγγλία αντίστοιχα, με ταυτόχρονη έντονη και πολλαπλή εκπομπή ραδιοσημάτων, που υποδήλωναν ύπαρξη στρατηγείων. Ironside: Εκπομπή πλαστών σημάτων που άφηναν την εντύπωση προετοιμασίας δυνάμεων για απόβαση στην περιοχή το Μπορντό. Παράλληλα δίκτυα κατασκόπων, διέσπειραν  εντέχνως πληροφοριακά στοιχεία για την επικείμενη σ' εκείνη την περιοχή απόβαση. Copperhead: Εμφάνιση σωσία του στρατηγού Μοντγκόμερι στο Γιβραλτάρ,για υποτιθέμενες επιτελικές συσκέψεις περί επικείμενης μεγάλης επιχείρησης στη Μεσόγειο. Graffham: Παραπλανητικές βρετανικές διπλωματικές ενέργειες προς τη ουδέτερη Σουηδία, που άφηναν να εννοηθεί στην γερμανική αντικατασκοπεία, ότι γίνεται προσεταιρισμός της ουδέτερης χώρας προς τη συμμαχική πλευρά, ενισχύοντας έτσι το σενάριο εισβολής στη Νορβηγία. Zeppelin: Εικονικό σχέδιο αποβατικής ενέργειας των συμμάχων στην Κρήτη, στη νότια Πελοπόννησο στην Κροατία και στη Μαύρη Θάλασσα (για την προσβολή των πετρελαιοπηγών της Ρουμανίας). Οι εικονικές συγκεντρώσεις και μετακινήσεις βρετανικών αποικιακών στρατευμάτων προς Μέση Ανατολή, ενίσχυαν την γερμανική ανησυχία. Ήταν οι ενέργειες αυτού του σχεδίου παραπλάνησης, που κράτησαν ισχυρές γερμανικές δυνάμεις μέχρι τέλους στην Ελλάδα και στα νησιά του Αιγαίου. Στο γενικότερο πλαίσιο του σχεδίου, είχε συμμετοχή και ο Ιερός Λόχος με τις αμφίβιες καταδρομές του στο Αιγαίο. Vendetta: Εικονικό σχέδιο απόβασης στη Νότια Γαλλία με σκοπό να κάνει τους Γερμανούς να κρατήσουν κατά μήκος των νότιων γαλλικών ακτών την 19η Στρατιά τους, μακριά από τις ακτές της Νορμανδίας. Ενισχυόταν η γερμανική πεποίθηση γι' αυτό, λόγω της ύπαρξης ισχυρών συμμαχικών δυνάμεων στη βόρεια Αφρική, που στην πραγματικότητα ετοιμάζονταν για επιχειρήσεις στη Γαλλία ένα μήνα μετά την απόβαση στη Νορμανδία. Ferdinand: Εικονικό σχέδιο απόβασης συμμάχων στην ιταλική Γένοβα. Royal Flush:  Διπλωματικές ενέργειες προσέλκυσης και προσεταιρισμού ουδετέρων χωρών στη συμμαχία, Τουρκίας, Ισπανίας και Σουηδίας, με σκοπό να ενισχύεται η πεποίθηση των Γερμανών για επικείμενες επιχειρήσεις είτε στο Βορρά, είτε στο Νότο. Στην περιοχή μας, μεγάλο ενδιαφέρον είχε η τουρκική προσέγγιση, που ενίσχυε τις υποψίες των Γερμανών για επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας στο Αιγαίο. Οι Τούρκοι ήταν πάντα δεκτικοί σε συμμαχικές αλλά και γερμανικές προτάσεις για προσχώρηση στο αντίστοιχο στρατόπεδο, με αντάλλαγμα νησιά του Αιγαίου.(Πηγή φωτογραφίας)

Όσο πλησίαζε χρόνος ο χρόνος για την απόβαση στη Νορμανδία, εντείνονταν οι προσπάθειες απόκρυψης και παραπλάνησης. Την παραμονή της D-Day, η βρετανική βασιλική πολεμική αεροπορία, η γνωστή RAF, ανέλαβε ακόμη 2 αποστολές παραπλάνησης με σκοπό να αποπροσανατολίσει ακόμη και την τελευταία στιγμή τις εκτιμήσεις των γερμανικών επιτελείων και να εμποδίσει την έγκαιρη συγκέντρωση γερμανικών εφεδρικών δυνάμεων στην επιλεγμένη περιοχή του προγεφυρώματος στην Νορμανδία. Η επιδίωξη ήταν να πεισθούν οι γερμανικές δυνάμεις, ότι η απόβαση θα γινόταν βορειότερα και να στρέψουν προς τα εκεί τις εφεδρείες τους, μακριά από την πραγματική ακτή απόβασης.

Η πρώτη αφορούσε στην δημιουργία πλασματικής εικόνας περί αποβατικού στόλου και πολεμικών αεροσκαφών, στην οθόνη των παράκτιων γερμανικών ραντάρ. Οι Γερμανοί που από τα μέσα του πολέμου είχαν ήδη κατασκευάσει και εγκαταστήσει ραντάρ, τα προστάτευαν με ισχυρά οχυρωματικά έργα, που άντεχαν στους επανειλημμένους αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Τα είχαν καταστήσει απόρθητα οχυρά, διότι βασίζονταν στην εικόνα που τους παρείχαν σε μεγάλη εμβέλεια και επομένως και στην έγκαιρη προειδοποίηση. Οργανώθηκε ολόκληρη καταδρομική επιχείρηση των Βρετανών αλεξιπτωτιστών για να μπορέσουν τελικά να καταλάβουν οι Βρετανοί περί τίνος επρόκειτο.

Οι σύμμαχοι, αντί να προσπαθήσουν να τα καταστρέψουν με αμφίβολο αποτέλεσμα, προτίμησαν τελικά να τα εκμεταλλευθούν υπέρ τους, αφού έβαλαν επιστημονικές τους ομάδες να εργασθούν για μια λύση. Έτσι λύθηκε το πρόβλημα με τη χρήση μικρών λεπτών φύλλων αλουμινίου, τα λεγόμενα Chaffs πάνω στα οποία αντανακλούσαν τα κύματα του ραντάρ και πολλαπλασίαζαν τις ενδείξεις, περί μεγάλου αριθμού ιπταμένων μέσων, ή "μπλόκαραν" την οθόνη. Βέβαια ήταν μια μέθοδος που και οι δύο αντίπαλοι χρησιμοποιούσαν μέσα στο σύνολο των ηλεκτρονικών μέτρων και αντιμέτρων που επινοήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2ου ΠΠ.

Άλλη μέθοδος ήταν με την εγκατάσταση κατάλληλων πομπών και αναμεταδοτών με την κωδική ονομασία "Moonshine" ή "Mandrel" επάνω σε ειδικά διασκευασμένα αεροσκάφη, που μπορούσαν να παρουσιάσουν εσφαλμένη εικόνα στα γερμανικά ραντάρ, τα οποία επιτηρούσαν την δυτική ακτογραμμή της Γαλλίας. Με τη μέθοδο αυτή, 8 αεροσκάφη που πετούσαν έχοντας τέτοιες συσκευές, μπορούσαν να μιμηθούν μια δύναμη 100 βομβαρδιστικών.

Σχηματική παρουσίαση των επιχειρήσεων ηλεκτρονικών αντιμέτρων που έγιναν τη νύκτα 5/6 Ιουνίου του 1944 προς υποβοήθηση της απόβασης στην Νορμανδία (Πηγή)

Με τις παραπάνω μεθόδους οργανώθηκαν δύο αεροπορικές επιχειρήσεις παραπλάνησης  η επιχείρηση "Taxable"  και η επιχείρηση "Glimmer". που εκτελέσθηκαν λίγο πριν από την απόβαση, δίνοντας την εικόνα στους Γερμανούς, ότι επίκειται άμεση απόβαση στο εγγύτερο σημείο των στενών του Καλέ. Παράλληλα διεξαγόταν και  αεροπορική επιχείρηση αντιμέτρων "Mandrel" που "θάμπωναν" τις γερμανικές οθόνες και δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τις πραγματικές κινήσεις πλοίων και αεροσκαφών προς Νορμανδία.

Τέλος διεξήχθη και μια ακόμη αεροπορική επιχείρηση τακτικής παραπλάνησης, με την κωδική ονομασία "Titanic" στην οποία συμμετείχαν και 4 ομάδες των SAS με σκοπό να παρασύρουν τις γερμανικές εφεδρείες μακριά από τις πραγματικές ζώνες ρίψης αλεξιπτωτιστών κατά την D-Day.

Ένας Rupert, που διασώθηκε μέχρι σήμερα. (Πηγή)

Επρόκειτο για εικονική ρίψη αλεξιπτωτιστών που ξεκίνησε από τις δωδεκάμισι το βράδυ 5/6 Ιουνίου μέχρι τα ξημερώματα της 6 Ιουνίου 1944. Για την ακρίβεια, επρόκειτο περί ομοιωμάτων αλεξιπτωτιστών (dummies), που τους έδωσαν το παρατσούκλι "Rupert". Είχαν το μισό ύψος ενός ανθρώπου μετρίου αναστήματος. Το βράδυ το περίγραμμά τους έμοιαζε πολύ με αυτό ενός πραγματικού αλεξιπτωτιστή. Μόλις χτύπαγαν στο έδαφος, έσκαγαν, κάνοντας θόρυβο πυροβολισμού και καίγονταν, ώστε όταν έβρισκαν τα απομεινάρια τους, να υπέθεταν ότι οι αλεξιπτωτιστές που φορούσαν τ' αλεξίπτωτο, βγάζοντάς το, το έκαιγαν για να μην το μαζέψουν άθικτο οι Γερμανοί.

Η επιχείρηση περιλάμβανε, 3 σχεδόν παράλληλες χρονικά ενέργειες, σε  αντίστοιχα διαφορετικά σημεία, που είχαν επιλεγεί σαν υποτιθέμενες ζώνες ρίψης (ΖΡ) αλεξιπτωτιστών. Έπεσαν 200  Ruperts, μαζί με 12 άνδρες των SAS, βόρεια του ποταμού  Seine  (Σηκουάνα)  κοντά στις πόλεις  Yvetot, Yerville,Doudeville   και  Fauville, προσομοιάζοντας τη ρίψη μεγάλης μονάδας αλεξιπτωτιστών.

Άλλοι 50 Ruperts έπεσαν στην περιοχή Calvados κοντά στην πόλη Maltot ώστε να παρασύρουν τις γερμανικές εφεδρείες μακριά και δυτικά της πόλης Caen βόρεια της οποίας θα έπεφταν Βρετανοί αλεξιπτωτιστές την ήμερα της απόβασης.

Τέλος, άλλοι 200 Ruperts έπεσαν κοντά στην πόλη Marigny με άλλες δύο ομάδες SAS. Οι συγκεκριμένες ομάδες που ρίχθηκαν κοντά στην πόλη του Saint-Lô μετέφεραν μαζί τους μεγαφωνικές συσκευές και γραμμόφωνα που μετέδιδαν για 30 λεπτά στ' αγγλικά φωνές ανδρών με εντολές, όπως σε μια πραγματική ρίψη, καθώς και θορύβους βολών όπλων, ακόμη και όλμων.

Η παραπλάνηση των Ruperts τελικά έπιασε! Στις 2 το πρωί της 6 Ιουνίου, όπως διαπιστώθηκε από υποκλοπές σημάτων τους, οι γερμανικές μονάδες της περιοχής ανέφεραν προσγείωση αλεξιπτωτιστών στις παραπάνω περιοχές. Η ανωτέρα στρατιωτική διοίκηση της περιοχής εξέδωσε εντολή ετοιμότητας για την ενδεχόμενη απόβαση στα στενά του Καλέ.

Εφεδρικές μονάδες αρμάτων και πεζικού διατάχθηκαν να εξουδετερώσουν τους αλεξιπτωτιστές με έρευνας περιοχής και έτσι απομακρύνθηκαν από την πραγματική ακτή απόβασης και από τους αιγιαλούς "Ομάχα" και "Γκολντ", καθώς και από τις ΖΡ της αμερικανικής 101ης μεραρχίας αλεξιπτωτιστών.

Η αποστολή των SAS ολοκληρώθηκε μεν με επιτυχία, αλλά 8 από αυτούς, δεν τα κατάφεραν να γυρίσουν πίσω. Είτε σκοτώθηκαν επί τόπου, είτε τους συνέλαβαν οι Γερμανοί και τους εκτέλεσαν, εφαρμόζοντας την "περίφημη" διαταγή περί κομάντος του Χίτλερ.

Ήδη από τότε διαπιστώθηκε η ικανότητα των ειδικών δυνάμεων να αναλαμβάνουν και να εκτελούν επιχειρήσεις τακτικής παραπλάνησης του αντίπαλου. Άλλωστε η ευρηματικότητα, η φαντασία και η τόλμη που χρειάζονται στην παραπλάνηση, είναι αναπόσπαστα συστατικά τους. Ξεχασμένες τακτικές, αλλά πάντα επίκαιρες.

Ίσως αν δεν είχε προετοιμασθεί το σχέδιο "Σωματοφύλακας" και δεν είχαν υλοποιηθεί όλες αυτές οι επιχειρήσεις παραπλάνησης, σήμερα πιθανόν να μην μιλούσαμε για την μεγαλύτερη νίκη αλλά για την μεγαλύτερη καταστροφή του πολέμου, γιατί η απόβαση των συμμάχων μάλλον θα αποτύγχανε, αν δεν είχαν κρατηθεί μακριά από εκεί, οι τεράστιες δυνάμεις που διατηρούσαν οι Γερμανοί σε όλη την Ευρώπη.

Ανιχνευτής