Η ανάγκη να ξαναβρούμε τους 4 εμπόρους της Οδησσού

Γράφει ο Αντιναύαρχος ε.α. (ΠΝ) κ. Παστουσέας Παναγιώτης 

Επίτιμος Υπαρχηγός Γ.Ε.Ν.* 

 

Οι παράγοντες που οδήγησαν στη Επανάσταση είναι πολλοί όμως ο αποφασιστικός παράγοντας που κατόρθωσε να ενεργοποιήσει και να συνενώσει τις δυνάμεις του Έθνους κάτω από την επαναστατική ιδεολογία όπως αυτή εκφράστηκε και εφαρμόσθηκε ήταν η «Φιλική Εταιρία»

Το σχέδιο αυτό, θα αναλάβουν να υλοποιήσουν 4 έμποροι ο Νικόλαος Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος δημιουργώντας το 1814 την Φιλική Εταιρία

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε και παραμένει ιδιαίτερος σταθμός στην ιστορία του νεώτερου Ελληνισμού, πετυχαίνοντας για πρώτη φορά ,μετά την διάλυση των Πόλεων –κρατών και την αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου, την παρουσία της Ελλάδος στον πολιτικό χάρτη του κόσμου Υπήρξε επίσης σπουδαίο γεγονός για τη ιστορία της Ευρώπης γιατί αποτέλεσε ισχυρό πλήγμα για το καθεστώς της Ιεράς Συμμαχίας και σήμανε τον θρίαμβο της αρχής των εθνοτήτων

Παραμονές της Επανάστασης η Ευρώπη είναι διαποτισμένη από τις φιλελεύθερες ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης.Οι Ευρωπαίοι ανακαλύπτουν το αρχαίο Ελληνικό πνεύμα που μέσα από την κίνηση του Διαφωτισμού το χρησιμοποιούν στον αγώνα τους εναντίον της απολυταρχίας. Οι Έλληνες αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι ανήκουν σε ένα έθνος που δημιούργησε και διατύπωσε ιδέες πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε ο Δυτικός πολιτισμός .Η κίνηση αυτή των προερχομένων από την Δύση ιδεών έδωσε στους Έλληνες το ιδεολογικό υπόβαθρο που πάνω σε αυτό θα σφυρηλατήσουν σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό την εθνική του συνείδηση. Εκφραστής αυτού του νεοελληνικού διαφωτισμού είναι ο Αδαμάντιος Κοραής τον οποίο θα ακολουθήσουν λόγιοι, έμποροι αλλά και κληρικοί. Όλοι αυτοί είναι πεπεισμένοι ότι η μόνη λύση για τα δεινά του «γένους» είναι η αποκατάσταση της εθνικής κυριαρχίας με επανάσταση εναντίον του Σουλτάνου και η δημιουργία ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους.

Το 1821 ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ακόμη ισχυρότατη, παρά τα προβλήματα που αντιμετώπιζε και ενώ στην Ευρώπη επικρατούσε το πνεύμα της Ιεράς Συμμαχίας, οι Έλληνες ξεκινούν τον αγώνα για την απελευθέρωσή τους.

Ο Αγώνας αυτός δεν ήταν μόνο προϊόν αυθόρμητης επαναστατικής διάθεσης και μίσους κατά του Οθωμανού δυνάστη, αλλά και ενός ιδιοφυούς σχεδίου που συνέλαβαν, οργάνωσαν και έθεσαν σε εφαρμογή οι 4 ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας μαζί με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στον οποίο ανατέθηκε η αρχηγία της Εταιρείας και του Επαναστατικού Αγώνα. 

Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας κατέστρωσαν ίσως ένα από τα αρτιότερα επιτελικά σχέδια που θα ζήλευαν ακόμη και οι μεγαλύτερες διπλωματικές-στρατιωτικές διάνοιες ακόμη και σήμερα αφού πρώτα ανέλυσαν όλα τα πλεονεκτήματα ,μειονεκτήματα της επικρατούσας κατάστασης στην Ευρώπη και την Οθωμανική Αυτοκρατορία και υπολόγισαν το ρίσκο του εγχειρήματος.

Το σχέδιο αυτό έλαβε υπόψη: α) την άνοδο της οικονομικής κατάστασης των Ελλήνων με την πρόοδο της ναυτιλίας και του εμπορίου β) την σφυρηλάτηση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων που επηρεασμένοι από την Γαλλική Επανάσταση και τον Διαφωτισμό ανακαλύπτουν ότι ο Δυτικός πολιτισμός θεμελιώθηκε πάνω στο πνεύμα και τις αξίες των προγόνων τους οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με αυτές του Οθωμανού δυνάστη γ) την ύπαρξη εμπειροπόλεμων περιοχών στην Μάνη, το Σούλι και των ομάδων των Κλεφτών και Αρματολών που θα αποτελούσαν τις μάχιμες δυνάμεις του αγώνα δ) τις επιδιώξεις των Μεγάλων Δυνάμεων που παρά το καθεστώς της Ιεράς Συμμαχίας κάθε μία ξεχωριστά είχε διαφορετικά συμφέροντα σε σχέση με την αποδυνάμωση ή την διατήρηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ε) το ιδεολογικό πεδίο του Ελληνισμού που είχε διαμορφωθεί παραμονές της Επανάστασης στ) τα προβλήματα που είχαν δημιουργήσει οι συγκρούσεις με του Πέρσες και τον Αλή-Πασά.

Η κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης και στην συνέχεια η επικράτηση της αποτελεί ένα εκπληκτικό γεγονός αν αναλογισθεί κανείς ότι το σχέδιο του Ξεσηκωμού εμπνεύστηκαν και έθεσαν σε εφαρμογή, μέσα σε 6 χρόνια, 4 μάλλον ασήμαντοι έμποροι αλλά τεράστιοι Έλληνες που είχαν όμως Όραμα και Πάθος για την πατρίδα μας.

Το επίκαιρο ερώτημα που τίθεται, είναι: αφού τότε, μπόρεσαν να κινητοποιήσουν όλες τις δυνάμεις του Έθνους μας 4 απλοί Έλληνες που δεν ήταν ούτε πολιτικοί ούτε στρατιωτικοί ούτε διανοούμενοι ούτε μεγαλοεπιχειρηματίες εμείς σήμερα με όλα αυτά τα σοβαρά προβλήματα που μας περιτριγυρίζουν, γιατί δεν μπορούμε;

Νομίζω ότι μπορούμε αρκεί να ακολουθήσουμε την σκέψη και τις πράξεις τους.

-Ζητείται κοινή λογική και το αυτονόητο που χάθηκε στην ανάγνωση των «ιδεολογιών-ιδεοληψιών-ιδεολογημάτωνν» από όπου και αν προέρχονται.

-Ζητείται σφυρηλάτηση των συνεκτικούς δεσμών της κοινωνίας μας και ανασύνταξη όλων των δυνάμεων στην ίδια κατεύθυνση. Όπως έλεγε ένας σεβάσμιος καθηγητής, 5+5 δεν κάνουν 10 αλλά από 0 μέχρι 10, ανάλογα με την κατεύθυνση των δυνάμεων

-Ζητείται σωστή ανάγνωση του γεωπολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος καθώς και εκμετάλλευση των αντιθέτων επιδιώξεων των «Μεγάλων Δυνάμεων». 

-Ζητείται από όλους σοβαρότητα.  Δεν ζητούνται ούτε επιθέσεις φιλίας τύπου «good diplomacy ε! » ούτε πατριωτικοί τηλεοπτικοκαφενιακοι ψευτοτσαμπουκάδες.

-Ζητείται από όλους (κοινωνία και ταγούς).αποφασιστικότητα και ανάληψη με προθυμία του κόστους δύσκολων αποφάσεων αν και όποτε απαιτηθεί.

-Μα πάνω απ' όλα ζητείται το Όραμα και το Πάθος αυτών των 4 μικρών εμπόρων αλλά μεγάλων Ελλήνων της Οδησσού.

*Ο  Αντιναύαρχος ε.α. (ΠΝ) κ. Παστουσέας Παναγιώτης, γεννήθηκε το 1959. Εισήχθη στην ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ το 1977, αποφοίτησε το 1981 ως Σημαιοφόρος Μάχιμος και αποστρατεύθηκε το 2015 ως Αντιναύαρχος από την θέση του Υπαρχηγού Γ.Ε.Ν.