H καταδρομή στη Χίο

Ακόμη μια ιστορία για τους Καταδρομείς του Αιγαίου! Στις 20 Μαΐου του 1944, άρχισαν οι προετοιμασίες του Ιερού Λόχου, για την καταδρομή στην υπό γερμανική κατοχή,  Χίο. Είχε προηγηθεί αναγνώριση και συγκέντρωση λεπτομερών πληροφοριών.

Συγκροτήθηκε απόσπασμα 49 ανδρών με επικεφαλής τον διοικητή του Ιου Καταδρομικού τμήματος, Ανχη Καλλίνσκη, για τη πραγματοποίηση της επιχείρησης.

Το αρχικό σχέδιο ενεργείας προέβλεπε τα παρακάτω :

• Αποβίβαση του αποσπάσματος με αφάνεια και μυστικότητα την νύκτα 28/29 Μαΐου στον όρμο Ελίντας στις δυτικές ακτές του νησιού και εγκατάσταση βάσης περιπόλου στο ύψωμα Προβατάς, βόρεια της Νέας Μονής.
• Προσβολή Ν5/6 Ιουνίου επιλεγμένων στόχων στην πόλη και στο λιμένα Χίου. Στόχοι καθορίστηκαν οι εγκαταστάσεις του νεωρίου, τα εχθρικά πλοιάρια που βρίσκονταν στο λιμάνι της πόλης, οι κεφαλές  των υποβρύχιων καλωδίων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που βρίσκονταν σε οικίσκο στη θέση Κοντάρι νότια της πόλης και το φυλάκιο του ακρωτηρίου Αγίας Ελένης.
• Προσβολή από βρετανική αεροπορία την ίδια νύκτα, μεταξύ 0100 και 0130 ώρας,  εχθρικών εγκαταστάσεων και οχυρώσεων, για την διευκόλυνση της καταδρομικής ενέργειας.

Παραλία Ελίντας

Τελικά η αποβίβαση έγινε στις 3 τα ξημερώματα της 30ης Μαΐου και το τμήμα εγκαταστάθηκε στον Προβατά. Αμέσως έφυγε για την πόλη ένα ζευγάρι Ιερολοχιτών με πολιτικά, για αναγνώριση και συλλογή νεώτερων πληροφοριών. Το ενδιαφέρον του Καλλίνσκη επικεντρώθηκε στην επίτευξη αιφνιδιασμού της φρουράς του εχθρικού φυλακίου. Επέλεξε να μην έλθει σε επαφή με πολίτες του νησιού. Πλήρης αφάνεια και μυστικότητα ήταν βασικά, για την επιτυχία της αποστολής.

Στις 31 του μήνα, η βρετανική Ταξιαρχία Καταδρομών, στην οποία υπαγόταν το απόσπασμα, έστειλε σήμα με το οποίο ενημέρωνε για την ακύρωση του αεροπορικού βομβαρδισμού. Η κατάσταση άλλαξε και έγινε τροποποίηση της αρχικής σχεδίασης. Μετά τη συλλογή  και άλλων πληροφοριών, αποφασίσθηκε η εκτέλεση των προσβολών την νύκτα 4/5 Ιουνίου. Το απόσπασμα συγκροτήθηκε σε τρία τμήματα στα οποία κατανεμήθηκαν οι αποστολές:

• 1ο Τμήμα δυνάμεως 15 ανδρών. Καταστροφή νεωρίου και πλοιαρίων
• 2ο Τμήμα δυνάμεως 15 ανδρών: Εξουδετέρωση φρουράς φυλακίου Αγίας Ελένης
• 3ο Τμήμα δυνάμεως 15 ανδρών: Καταστροφή καλωδίων στη θέση Κοντάρι και κάλυψη της αποχώρησης του 1ου τμήματος επί του δρομολογίου Λιμάνι Χίου-ακρωτήριο Αγίας Ελένης

Σημείο επιβίβασης του αποσπάσματος  σε σκάφη μετά το τέλος της επιχείρησης, ορίστηκε στο ακρωτήρι της Αγίας Ελένης. Ώρα επιβίβασης η 0230 ώρα της 5 Ιουνίου. 

Άρχισε η προετοιμασία.

Με το τελευταίο φως, στις 2030 της 4 Ιουνίου,  άρχισε η κάθοδος των τμημάτων προς την περιοχή των στόχων. Στη θέση Γεφύρι Κόρης, το 1ο τμήμα, συνάντησε την προαποσταλείσα περίπολο αναγνώρισης και έλαβε τις τελευταίες πληροφορίες. Στις 2315 έφθασε στη βορειανατολική είσοδο του φρουρίου και μέσα από σκοτεινούς δρόμους, έφτασε στην προκυμαία, όπου είχε οριστεί σαν σημείο ανασυγκρότησης. 

Εκεί το τμήμα χωρίστηκε σε 4 ομάδες: 

• Οι 1η και 2η Ομάδες ανέλαβαν την καταστροφή των πλοιαρίων στο χώρο επισκευής τους. 
• Η 3η Ομάδα θα κατέστρεφε τα  αγκυροβολημένα πλοιάρια στην προκυμαία
• Η 4η Ομάδα ανέλαβε την υποστήριξη με πυρά των άλλων ομάδων σε περίπτωση που θα αντιδρούσαν οι Γερμανοί.

Κατά την εξέλιξη της επιχείρησης οι 1η και 2η ομάδες, έφθασαν κανονικά χωρίς απρόοπτο στους στόχους τους και άρχισαν την τοποθέτηση των εκρηκτικών γεμισμάτων. Η 3η ομάδα όμως, αντιμετώπισε, ευτυχώς χωρίς να γίνει αντιληπτή, μικτή γερμανική πεζοπόρο περίπολο, μαζί με Έλληνες χωροφύλακες. 

Επίσης υπήρχαν και μερικοί ντόπιοι πολίτες στην προκυμαία. Προκειμένου να μην αποκαλυφθεί η επιχείρηση και απωλεσθεί ο αιφνιδιασμός, που ήταν βασική προϋπόθεση επιτυχίας της αποστολής, η 3η ομάδα άλλαξε κατεύθυνση και ακολούθησε την 1η.

Λιμάνι της Χίου Στα βόρεια διακρίνεται το κάστρο.

Μέχρι τα μεσάνυχτα, το 1ο τμήμα είχε τοποθετήσει εκρηκτικά σε 13 πλοιάρια και ήταν έτοιμο για την καταστροφή τους. Έγινε όμως αντιληπτή η παρουσία του τελικά και έσπευσε προς το μέρος του η μικτή γερμανική περίπολος. Ακολούθησε σύντομη εμπλοκή και ανταλλαγή πυρών. Οι Έλληνες χωροφύλακες αφοπλίστηκαν ενώ οι Γερμανοί που αντέδρασαν με πυρά, σκοτώθηκαν. 

Ακολούθησαν οι εκρήξεις και η ανατίναξη των πλοιαρίων, ενώ με φόντο το πυρανάλωμά τους, οι Ιερολοχίτες, αποχωρούσαν προς Κοντάρι, για να συνενωθούν με το 2ο τμήμα, το οποίο είχε ήδη σχεδόν την ίδια ώρα ανατινάξει τον οικίσκο με τα καλώδια.

Το 3ο τμήμα στο ακρωτήρι της Αγίας Ελένης στάθηκε απρόσμενα ..τυχερό! Δεν υπήρχε εχθρική φρουρά! Η επιβίβαση του αποσπάσματος στα πλοιάρια, έγινε σύμφωνα με τη σχεδίαση. 

Δεν άνοιξε η παραμικρή μύτη και όλα είχαν πάει καλά! Η καταδρομή ήταν επιτυχής. Το νεώριο καταστράφηκε, 13 πλοιάρια καταστράφηκαν, και 4 κεφαλές καλωδίων τέθηκαν εκτός λειτουργίας.  Εκτός από τους 2 της περιπόλου, σκοτώθηκε άγνωστος αριθμός Γερμανών στρατιωτών από τις εκρήξεις του νεωρίου. Τα σκάφη της προκυμαίας γλύτωσαν όπως φαίνεται. 

Αφού δεν είχαν αναμιχθεί πολίτες, οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν να επιβάλουν αντίποινα. Προκαλεί όμως εντύπωση η ελλειπής λήψη μέτρων ασφαλείας εκ μέρους τους. 

Δεν ήταν μέχρι τότε συνηθισμένοι σε τέτοιου είδους εγχειρήματα στο Αιγαίο. Άρχισαν να μαθαίνουν με παθήματα!

Εδώ για μια ακόμα φορά επαληθεύτηκαν τρεις από τις βασικές αρχές των καταδρομικών επιχειρήσεων: 

• Ο αιφνιδιασμός είναι το άπαν. Αν δεν τον "έχεις", η καταδρομική επιχείρηση πρέπει να αναβάλλεται ή να ματαιώνεται
• Η μυστικότης είναι πάντα υπέρ των καταδρομέων. Αποφυγή επαφής με ντόπιους
• Ακριβείς και σαφείς πληροφορίες είναι απαραίτητες, αναγκαίες για την σωστή σχεδίαση καταδρομής σε τόπο και χρόνο. 

Εδώ δεν υπήρχε φρουρά στο φυλάκιο. Αν υπήρχε όμως, ίσως τα πράγματα να μην ήταν και τόσο ευχάριστα για το απόσπασμα και μάλιστα αφού είχε επιλεγεί σαν σημείο επιβίβασης ακτή, κοντά στην περιοχή. Δεν ξέρουμε τι είδε και τι κατέγραψε η περίπολος αναγνώρισης. 

Μια άλλη φορά θα μιλήσουμε για μια τέτοια περίπτωση κακής πληροφόρησης που οδήγησε στην αποτυχία.

Στη Χίο, όλα πήγαν καλά και κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει.

Ανιχνευτής

Πηγή: "Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή 1941-1945" Εκδόσεις ΓΕΣ/ΔΙΣ