Αφιέρωμα για τα 75 Χρόνια από την ίδρυση του Ιερού Λόχου Μέσης Ανατολής
Μέσα σε συγκινητικό κλίμα, υπό την αιγίδα του ΓΕΣ, έλαβε χώρα στο Πολεμικό Μουσείο, την Τετάρτη, 22 Νοεμβρίου 2017, η πανηγυρική εκδήλωση για την επέτειο των 75 χρόνων από την ίδρυση του Ιερού Λόχου Μέσης Ανατολής, κατά την διάρκεια της οποίας τιμήθηκαν οι ζώντες Ιερολοχίτες.
 |
| Αλεξιπτωτιστές του Ιερού Λόχου (Φωτογραφία Αρχείου) |
Μέσα σε συγκινητικό κλίμα, υπό την αιγίδα του ΓΕΣ, έλαβε χώρα στο Πολεμικό Μουσείο, την Τετάρτη, 22 Νοεμβρίου 2017, η πανηγυρική εκδήλωση για την επέτειο των 75 χρόνων από την ίδρυση του Ιερού Λόχου Μέσης Ανατολής, κατά την διάρκεια της οποίας τιμήθηκαν οι ζώντες Ιερολοχίτες.
Κατά την διάρκεια αυτής της εκδήλωσης, στην οποία παρέστη η ηγεσία του ΓΕΣ, αλλά και εκπρόσωποι των άλλων κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως και ακόλουθοι αμύνης του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και άλλων χωρών, εκτός από τον ομιλητή στρατηγό Κόρκα, ο οποίος είχε την τιμητική του, μίλησε και ο Βρετανός ιστορικός ερευνητής κ. Άλαν Όγκντεν, συγγραφέας ενός πρόσφατου βιβλίου περί της δράσης των SBS και του Ιερού Λόχου στο Αιγαίο και προβλήθηκε τμήμα από ένα νέο ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκε ειδικά για τον Ιερό Λόχο.
Στη μνήμη και προς τιμήν όλων των πολεμιστών ανδρών του Ιερού Λόχου, αναδημοσιεύουμε ένα πολύ παλαιό άρθρο, της 10ετίας του '50, απόσπασμα από το βιβλίο "Έλληνες και ξένοι κατάσκοποι στην Ελλάδα" όπου με μυθιστορηματικό τρόπο, ο συγγραφέας, Γιάννης Β. Ιωαννίδης, περιγράφει την πτώση των αλεξιπτωτιστών Ιερολοχιτών, στη Σάμο, το 1943.
Κάνοντας μια σύντομη εισαγωγή στο θέμα θα περιγράψουμε συνοπτικά την κατάσταση που επικρατούσε εκείνη την χρονική περίοδο στο Αιγαίο.
Όλα ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 1943, μετά την συνθηκολόγηση των Ιταλών με τις συμμαχικές δυνάμεις, εγκαταλείποντας τον "Άξονα". Προέκυψε κενό για τα νησιά που ως τότε βρίσκονταν υπό ιταλική κατοχή, το οποίο προσπάθησαν οι σύμμαχοι να καλύψουν προλαβαίνοντας την αντίδραση των Γερμανών. Εκτός από τα Δωδεκάνησα, οι Ιταλοί κατείχαν τότε την Λέρο, που αποτελούσε σημαντική ναυτική βάση τους και την Σάμο. Έτσι με εντολή του Τσώρτσιλ, υπήρξε έντονη κινητικότητα στην αποστολή βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων οι οποίες θα ενίσχυαν την άμυνα των ιταλοκρατούμενων νησιών σε συνεργασία με τους Ιταλούς, αλλά θα αποτελούσαν και βάσεις εξορμήσεως για την προσβολή εχθρικών δυνάμεων και ζωτικών περιοχών τόσο σε άλλα κατεχόμενα από Γερμανούς νησιά, όσο και στην ηπειρωτική χώρα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.
Ως τότε, οι όποιες στρατιωτικές επιχειρήσεις στο νοτιοανατολικό Αιγαίο γίνονταν κατά κανόνα από βρετανικές δυνάμεις, προς εξευμενισμό των Τούρκων, με τους οποίους οι Βρετανοί ευρίσκονταν σε μυστικές διαπραγματεύσεις, προκειμένου να τους προσελκύσουν στη συμμαχία με δέλεαρ τα Δωδεκάνησα, ή την παραχώρηση κάποιων απ' αυτά, μετά το τέλος του πολέμου.
Τον Οκτώβριο του 1943 όμως, μετά την δυσμενή εξέλιξη της κατάστασης, χρειάσθηκε η άμεση ενίσχυση των μικρών φρουρών της Λέρου και της Σάμου, υπό τον φόβο της γερμανικής επέμβασης. Έτσι το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, αποφάσισε την ενίσχυση της Λέρου με την βρετανική ταξιαρχία 234 και τη Σάμο, (η οποία δεν ανήκε στα Δωδεκάνησα και επομένως δεν υπήρχε η διστακτικότητα να μην "δυσαρεστήσουν" τους Τούρκους), και με τον ελληνικό Ιερό Λόχο. Η διεύθυνση των επιχειρήσεων σ' αυτά τα δύο νησιά θα γινόταν από ανεξάρτητη διοίκηση με έδρα τη Λέρο.*
Η πρώτη υλοποίηση της απόφασης για χρησιμοποίηση ελληνικών τμημάτων στις επιχειρήσεις του Αιγαίου έγινε τον Οκτώβριο του 1943. Στις 28 του μηνός μία περίπολος του Ιερού Λόχου, η περίπολος Ζαχαράκη, αποβιβαζόταν κατ' αρχήν στη Λέρο, επ' ωφελεία του τοπικού Βρετανού διοικητού.
Παράλληλα, ο Ιερός Λόχος συγκροτήθηκε σε δύο τμήματα.* Ένα τμήμα 200 ανδρών με τους εκπαιδευμένους ως αλεξιπτωτιστές και το δεύτερο τμήμα με μη αλεξιπτωτιστές, δυνάμεως 114 ανδρών. Το πρώτο τμήμα των αλεξιπτωτιστών, το οποίο προφανώς για λόγους κέρδους χρόνου αποφασίσθηκε να ριφθεί με αλεξίπτωτα, επιβιβάσθηκε σε βρετανικά αεροσκάφη στις 29 Οκτωβρίου 1943 στο αεροδρόμιο του Καΐρου με προορισμό την Σάμο, ενώ το δεύτερο μεταφέρθηκε εκεί με βρετανικά αντιτορπιλικά , με ενδιάμεσο σταθμό το λιμάνι της Λέρου.
Οι αλεξιπτωτιστές, (μέσα στους οποίους ήταν και νεαρός τότε Κόρκας), στις 30 και 31 Οκτωβρίου, χωρισμένοι σε δύο ομάδες έκαναν διαδοχικά τη ρίψη τους με άσχημες καιρικές συνθήκες, με αποτέλεσμα 21 τραυματισμούς εκ των οποίων οι 5 σοβαρά.* Αυτό ήταν το πρώτο ελληνικό επιχειρησιακό άλμα (και μέχρι στιγμής το μοναδικό) σε περίοδο πολέμου.
Ας αφήσουμε όμως την αφήγηση του άρθρου, με την μυθιστορηματική παραστατικότητά της να ξετυλίξει την ιστορία.
"...Δεν ήταν παρά λίγα λεπτά που είχαν ξεκινήσει. Η ώρα ήταν πέντε και τέταρτο το απόγευμα και πετούσαν σ' ένα ύψος, κάπου τέσσερεις χιλιάδες πόδια πάνω από τη θάλασσα. Αποτελούσαν τα πληρώματα πέντε μεταγωγικών αγγλικών αεροπλάνων, που μετέφεραν τους πρώτους 100 αλεξιπτωτιστάς. Ήταν όλοι Έλληνεςκαι θάπεφταν στην Ελλάδα απόψε τη νύχτα. Προορισμός τους η Σάμος Ήταν το μόνο που γνώριζαν από την αποστολή τους. Και αυτό το έμαθαν, τη στιγμή ακριβώς που άρχισαν να απογειώνονται απ' τ' αεροδρόμιο "Κάϊρο Γουέστ"...
Ήταν ένα μεγάλο τμήμα του Ιερού Λόχου. Οι περισσότεροί τους αξιωματικοί, από κάθε όπλο, είχαν εκπαιδευτεί σκληρά για παρόμοιες επιχειρήσεις. Άλλοι εκατό Έλληνες αλεξιπτωτισταί, υπό τον αντισυνταγματάρχη Τριανταφυλλάκο, θα απογειώνονταν από το ίδιο αεροδρόμιο είκοσι τέσσερεις ώρες αργότερα. Συγχρόνως ένα τρίτο τμήμα, υπό τον αντισυνταγματάρχη Μεσσηνόπουλο, είχε ξεκινήσει ήδη και ερχόταν με πλοίο. Η ώρα της "ενιαίας" δράσεως είχε υπολογιστεί με κάθε λεπτομέρεια.
Τα μεταγωγικά εξακολουθούσαν το δρόμο τους. Διέσχιζαν τώρα τον ορίζοντα, πάνω από την μολυβένια "πλάτφορμ", αριστερά από τα τουρκικά παράλια. Αν και φθινόπωρο - 30 Οκτωβρίου 1943 - ο καιρός ήταν μάλλον καλός. Και καθώς είχε αρχίσει να νυχτώνει, η αστροφεγγιά βοηθούσε τους Βρεταννούς πιλότους, που οδηγούσαν τα πέντε αεροσκάφη στον προορισμό τους. Ο συνταγματάρχης Τσιγάντες, ο θρυλικός αρχηγός του Ιερού Λόχου, ήταν ο επικεφαλής των αλεξιπτωτιστών. Σε όλο το διάστημα σχεδόν του ταξιδιού τους, διηγόταν όμορφες ιστορίες. Ο αντισυνταγματάρχης Α. Καλλίνσκης, διάβαζε ένα μυθιστόρημα. Και ο Βρεταννός πολεμικός ανταποκριτής έλυνε σταυρόλεξα. Χαρακτηριστική εικόνα θα 'λεγε κανείς, περιπάτου.
Κι' όμως έτσι που ήταν όλοι τους δεμένοι δεξιά και αριστερά της "Ντακότας", με τ' αλεξίπτωτα στην πλάτη και με τις κουβέρτες τυλιγμένες στα πόδια, έδιναν την εντύπωση παράξενων "κλόουν" που ετοιμάζονταν για το "πήδημα του θανάτου" σε τσίρκο. Αλλ' η νύχτα είχε προχωρήσει αρκετά. Είχαν η΄δη αφήσει προ πολλού την Κύπρο και βρισκόντουσαν τώρα στο ύψος του Καστελλόριζου. Ο Άγγλος ασυρματιστής - στο αεροπλάνο του Τσιγάντε - που βγήκε μια στιγμή από την καμπίνα του, τους πληροφόρησε ότι προσέγγιζαν στη Ρόδο. Οι Ιερολοχίτες αισθάνθηκαν μια ανείπωτη χαρά να τους πνίγει. Πετούσαν πάνω από την πατρίδα. Πάνω από τα σμαραγδένια νησιά του Αιγαίου...
Εκείνη τη στιγμή, κάποιος ξέσπασε σε λυγμούς. Όλοι γύρισαν και τον κοίταξαν περίεργοι. Γρήγορα όμως κατάλαβαν σε τι οφείλοταν το κλάμμα του και συμμερίστηκαν τη συγκίνησή του. Ήταν ένας Δωδεκανήσιος, που είχε δραπετέψει από το νησί του το 1941 και κατατάχθηκε στον ελεύθερο στρατό της Μ. Ανατολής. Ο Βρεταννός σύνδεσμος Ρίτσαρντ Λή - που ακολουθούσε τον Ιερό Λοχο σε όλες του τις επιχειρήσεις και ήταν αγαπητός σε όλους - έβαλε το χέρι στον ώμο του.
- Μην κλαις, του είπε. Σε λίγο το Αιγαίο θα είναι ελεύθερο, δικό σας πάλι. Και σας αξίζει, γιατί εσείς οι Έλληνες είσαστε ηρωικός λαός....
Στο μεταξύ, τ' αεροπλάνα είχαν φτάσει πάνω από τη Σάμο. Αυτό το κατάλαβαν από το κόκκινο λαμπιόνι που άναψε εσωτερικά. Σε λίγα λεπτά έπρεπε να πηδήσουν. Σε λίγο θα πατούσαν την Ελληνική γη. Ήταν πια περασμένες εννέα. Με κάποια ενδόμυχη νευρικότητα άρχιζαν να ετοιμάζονται για την κάθοδο. Καθένας χωριστά, έρριξε από μια τελευταία ματιά στο αλεξίπτωτό του. Έλεγξαν τους κρίκους και τα σχοινιά. Όλοι και όλα ήταν έτοιμα. Μα κάθε στιγμή που περνούσε τους φαινόταν αιώνας. Αισθάνονταν παράξενα. Οι περισσότεροι νόμιζαν πως είχαν βουτηχτεί σε ατμόλουτρο κι' έβγαιναν ξαφνικά στον αέρα...
Ένα ελαφρό ρίγος διέτρεχε τώρα το κορμί τους. Οι σκέψεις τους πετούσαν στ' αγαπημένα τους πρόσωπα. Όμως οι έλικες των αεροπλάνων τους συνέφεραν γρήγορα. Και την ίδια στιγμή το κόκκινο λαμπιόνιέσβυσε και άναψε το πράσινο. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε μέσα σ' ελάχιστα δευτερόλεπτα και οι είκοσι αλεξιπτωτισταί από κάθε αεροπλάνο να έχουν βρεθεί έξω από τις "Ντακότες". Όλοι τους έκανα το σταυρό τους.
- Έτοιμοι! ακούστηκε η βροντερή φωνή του Τσιγάντε. Καλή τύχη παιδιά...
Μα την απάντηση των άλλων δεν την άκουσε, γιατί είχε ριχτεί κιόλας πρώτος στο κενό, που τον κατάπιε μέσα στο σκοτάδι του. Κι' έπεφτε για πρώτη φορά χωρίς εκπαίδευση, χωρίς να έχει κάνει ούτ' ένα μάθημα για την επικίνδυνη αυτή δουλειά. Για οποιονδήποτε άλλον, το πήδημα αυτό θα ήταν αληθινή αυτοκτονία. Μα για τον Χριστόδουλο Τσιγάντε, έγινε παιχνιδάκι. Σταθερός σαν ακροβάτης, βρισκόταν κιόλας πάνω από το πεδίο προσγείωσης. Καμμιά άλλη λαχτάρα δεν αισθανόταν μέσα του, εκτός από εκείνη που ένοιωθε ότι σε λίγο θα πατούσε το αγαπημένο χώμα της πατρίδας.
Αμέσως σχεδόν πίσω του, σαν τα πουλιά που ξεφεύγουν από την φωλιά τους, άρχισαν να ξεχύνωνται από τις "Ντακότες" οι τολμηροί σύντροφοί του: Ο Καλλίνσκης, ο Μάραντος, ο Παπαδόπουλος, ο Ρήγας, ο Κάντας, ο Καραμανλής, ο Βαρδουλάκης, ο Κουρκούτας, ο Καραδήμος, ο Βάμβας, ο Οικονομίδης ο Τόμπρας, ο Παπαφιλίππου, ο Οικονομάκος, ο Σιαπκαράς, ο Κατσίκας, ο αεροπόρος Ζερβουδάκης, εκατό παλληκάρια το όλο, εκατό ελευθερωταί, από τους τριακόσιους δεκατέσσερεις που θα συγκεντρωνόντουσαν την επομένη στη Σάμο. Κι' ολοένα χαμήλωναν προς την γη...
Σε μια πεδιάδα, σ' ελάχιστη απόσταση από την πόλη του Βαθέος, τους περίμενε ο Βρεταννός ταγματάρχης Νταγκ - που βρισκόταν στο νησί από πολλές μέρες πριν - για να τους υποδεχτεί. Είχαν ανάψει ολόγυρα μεγάλα "τρίγωνα" φωτιάς, για να ξέρουν τ' αεροπλάνα πού θα έριχναν το πολύτιμο φορτίο τους και για να βρουν τα σημεία προσγείωσεώς τους οι αλεξιπτωτισταί. Τους πρώτους που είδε μπροστά του ο ταγματάρχης ήταν ο Τσιγάντες και ο Καλλίνσκης. Ύστερα ακολούθησαν και οι άλλοι, ο ένα πίσω από τον άλλο, που έκαναν τον σταυρό τους και φιλούσαν δακρυσμένοι το χώμα. Η στιγμή ήταν πολύ συγκινητική. Μόνο όσοι έζησαν αυτές τις στιγμές μπορούν να καταλάβουν τι ένοιωθαν αυτοί οι "άγγελοι τ' ουρανού" - όπως γράφει στο ημερολόγιό του ο υπολοχαγός Αντώνης Ρήγας - που έφεραν μαζί τους το πρώτο μήνυμα της απελευθερώσεως....
Αμέσως γύρω τους σχηματίστηκε αλυσίδα από Άγγλους και Ιταλούς στρατιώτες, που βρισκόντουσαν εκεί ως "συνεργαζόμενοι". Οι τελευταίοι, κάπου εφτά χιλιάδες, υπό τον στρατηγό Σολταρέλλι, είχαν παραδοθεί σχεδόν άνευ όρων στους λίγους Βρετανούς που είχαν προηγηθεί του Ιερού Λόχου. Μα οι Άγγλοι δεν τους αφόπλισαν, πιστεύοντας ότι θα βοηθούσαν τις συμμαχικές δυνάμεις, σε περίπτωση που οι Γερμανοί θα επιχειρούσαν να καταλάβουν τη Σάμο. Με την εμφάνιση δε των Ιερολοχιτών, η πίστη τους έγινε πεποίθηση.
"Όλοι ανεθάρρησαν - αναφέρει στις αναμνήσεις του ο ακάματος μητροπολίτης Σάμου Ειρηναίος - επίστευσαν ότι δεν θα δυνηθούν πλέον οι Γερμανοί να καταλάβουν την νήσον, διότι δεν θα ήθελαν να διακινδυνεύσουν την απώλειαν μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων δια κατάληψιν μιας νήσου αποκέντρου, επί της οποίας υπήρχαν 7.000 Ιταλοί τεχνικώς αρτίως ωργανωμένοι, 1.500 αντάρται συγκροτημένοι εις τακτικόν στρατόν και περί τους τριακόσιους Άγγλους στρατιωτικούς" (σ.σ. και ο Ιερός Λόχος)
Μα οι Γερμανοί δεν ήταν από τους ανθρώπους που παραδίδονταν εύκολα. Η θέλησή τους ήταν ατσάλινη και την πτώση της Ιταλίας, παρ' όλη τη δίνη που τους επέφερε, δεν την χαρακτήρισαν παρά "ως απλό πολεμικό επεισόδιο".
"Ήταν έτοιμοι πάντα έτοιμοι - γράφει ο Τσώρτσιλ στ' απομνημονεύματά του - να υποστούν το χειρότερο, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι μπορούσε να αναχαιτίσει τη χειμαρώδη ορμή τους κατά το ελάχιστο". Αυτοί ήταν οι Γερμανοί σε κάθε πολεμική τους εκδήλωση. Πώς ήταν λοιπόν δυνατόν να εγκαταλείψουν το Αιγαίο στα χέρια των συμμάχων;
Όπως όμως και αν είχαν τα πράγματα, τα πρώτα τμήματα του Ιερού Λόχου, είχαν πατήσει στη Σάμο, αποφασισμένα να θυσιασθούν για τη νίκη. Τ' αυτοκίνητα που θα τους μετέφεραν στο Βαθύ ήταν έτοιμα για να τους παραλάβουν. Ανάμεσά τους όμως ήταν και μερικοί τραυματίες, που είχαν πληγωθεί κατά την πτώση τους: Ο λοχαγός Λουμάκος, ο υπολοχαγός Κάντας, ο ανθυπολοχαγός Κολοκοτρώνης, ο Ξηράκης , ο Στρατηγός, και πέντε άλλοι ακόμη. Είχαν κτυπήσει στα χέρια και στα πόδια, πάνω στα βράχια καθώς έπεφταν.
Τους μετέφεραν γρήγορα σ' ένα πρόχειρο ιατρείο, τους έδεσαν τα τραύματα και τους υποχρέωσαν να παραμείνουν ακίνητοι. Αλλ' ήταν η μόνη περίπτωση που δεν ήθελαν να υπακούσουν.
- Δεν ήρθαμε εδώ γι' ανάπαυση, έλεγαν. Γιατί μας υποχρεώνετε να μείνουμε στο κρεβάτι; Οι "γρατζουνιές" μας είναι ασήμαντες και μπορούμε να περπατήσουμε καλύτερα απ' τους άλλους που δεν έπαθαν τίποτα.
- Θα σας κρατήσω εγώ συντροφιά, τους πείραζε ο Βρεταννός σύνδεσμος Ρίτσαρντ Λη. Ελάτε, πάρτε από μια σοκολάτα και ησυχάστε σαν... καλά παιδιά! Έτσι δεν θα σας τιμωρήσει η μαμά σας...
Πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις ο Λη, ήξερε να πείθει τους άλλους με το κέφι του και το αστείρευτο χιούμορ
Πραγματικά την καθωρισμένη ώρα, φάνηκαν πάλι οι πέντε "Ντακότες" στον κατασκότεινο ουρανό του νησιού. Πλημμύρισαν οι καρδιές από συγκίνηση, καθώς ακούστηκε ο βόμβος τους να ζωηρεύει. Ο Τσιγάντες, που βρισκόταν επί τόπου, έδωσε διαταγή ν' ανάψουν αμέσως τα φωτεινά "τρίγωνα" επί του εδάφους, ώστε να μηχάσουν τ' αεροπλάνα τα σημεία αποβιβάσεως. (σ.σ. εννοεί ρίψεως)
Τα είδαν από ψηλά οι Βρεταννοί πιλότοι και ειδοποίησαν τους αλεξιπτωτιστάς με το κόκκινο και πράσινο λαμπιόνι τους. Η στιγμή της καθόδου είχε φτάσει.
- Γκουντ λακ! έλεγε σε κάθε έναν που έπεφτε στο κενό, ο Άγγλος που τους συνόδευε. Καλή τύχη μπόυς...
Οι αλεξιπτωτισταί, άρχισαν πάλι να κατεβαίνουν, σαν "μανιτάρια" που φύτρωσαν έξαφνα στο κατασκότεινο στερέωμα. Ο Καζακόπουλος, ο Δημόπουλος, κι' όλα τ' άλλα παλληκάρια, που αποτελούσαν το δεύτερο τμήμα του Ιερού Λόχου, πατούσαν κιόλας τη γη. Η υποδοχή που τους έγινε ήταν θερμή. Φιλιά, αγκαλιές, δάκρυα. Ο Τσιγάντες που στεκόταν δίπλα στον Ρίτσαρντ Λη, γύρισε και κοίταξε ανήσυχος.
- Είδες πουθενά τον Τριανταφυλλάκο; τον ρώτησε. Εγώ δεν τον βλέπω. Κι' όμως έπρεπε να είναι απ' τους πρώτους εδώ. Τι να συμβαίνει άραγε;
Με δυνατό χτυποκάρδι, έτρεξε ανάμεσα στους άντρες του και τους ρώτησε. Μα κανείς δεν ήξερε να του εξηγήσει. Ο αντισυνταγματάρχης βρισκόταν στην πρώτη "Ντακότα" κι' ήταν ο πρώτος που είχε πηδήσει στο κενό όταν δόθηκε το σύνθημα της καθόδου. Από κει και πέρα όμως δεν τον ξανάδαν. Ο Τσιγάντες άρχισε τώρα ν' ανησυχεί πραγματικά. Φοβόταν προ παντός κανένα απρόοπτο, κανένα μοιραίο δυστύχημα. Αμέσως τότε έδωσε εντολή να σχηματιστούν μικρές ανιχνευτικές ομάδες και να σκορπίσουν προς όλα τα σημεία και όπου μπορούσε να είχε παρασυρθεί ο τολμηρός αξιωματικός.
Πουθενά όμως. Κι' όσο περνούσε η ώρα χωρίς να παρουσιάζεται, τόσο και η ανησυχία άρχισε ν' απλώνει τα φτερά της.Ένα κακό προαίσθημα κυριαρχούσε τώρα στις ψυχές των αλεξιπτωτιστών, ένα προαίσθημα που τους έφερε δάκρυα στα μάτια. Στο μεταξύ επέστρεψαν οι ανιχνευταί χωρίς αποτέλεσμα.Ο αρχηγός του Ιερού Λόχου, βαθύτατα λυπημένος για τον ανέλπιστο χαμό του συντρόφου του, ήταν έτοιμος να δώσει το σήμα αναχωρήσεως, αφήνοντας επί τόπου μερικούς άντρες για να εξακολουθήσουν τις έρευνές τους. Έξαφνα όμως, φάνηκε ο Τριανταφυλλάκος, να έρχεται από το βάθος ενός αγρού.
Τον είδαν οι άλλοι και έτρεξαν κοντά του. Ο Τσιγάντες τον πλησίασε συγκινημένος.
- Ζεις; Είσαι καλά; τον ρώτησε. Τι 'ναι αυτό που κρατάς;
Ο "χαμένος" αντισυνταγματάρχης γέλασε εύθυμα.
- Ένα κομμάτι Ελλάδα κύριε διοικητά! αποκρίθηκε. Είναι μια "χιλιάρα" σαμιώτικο κρασί! Το ξέρω σας έβαλα σ' ανησυχία, πρόστεσε σοβαρός. Μα δεν μπορούσα να κάνω διαφορετικά...
Και τους εξήγησε το πάθημά του: Ο άνεμος τον είχε παρασύρει μακρυά από το πεδίο προσγειώσεως και έπεσε στην αυλή ενός σπιτιού. Οι άνθρωποι που το κατοικούσαν ταράχτηκαν στην αρχή, γιατί δεν ήξεραν τι είδους επισκέπτης ήταν αυτός που "κατέβηκε" απ' τον ουρανό. Όταν όμως κατάλαβαν πως ήταν Έλληνας αξιωματικός τον περιποιήθηκαν - γιατί με την πτώση του είχε χτυπήσει λίγο στο κεφάλι και ζαλιζόταν - τον κράτησαν εκεί σχεδόν με την βία, του έστρωσαν τραπέζι και τον φόρτωσαν κατόπιν τη "χιλιάρα" το κρασί "για τ' άλλα παιδιά".
-Πώς μπορούσα να χαλάσω την καρδιά τους; πρόστεσε στο τέλος χαμογελώντας. Πάμε τώρα να τα... κοπανίσουμε.
Για να τα κοπανίσουν όμως έπρεπε να υπάρχει καιρός. Αλλ' ο Ιερός Λόχος δεν είχε πια ούτε λεπτό στη διάθεσή του. Ήταν ανάγκη να καταλάβουν όλα τα επίκαιρα σημεία του νησιού. Η βρεταννική Μυστική Υπηρεσία της Σάμου, είχε λάβει πληροφορίες από τις αντίστοιχες υπηρεσίες των Αθηνών, ότι οι Γερμανοί ετοίμαζαν στον Πειραιά πολλά μεταγωγικά πλοία για να κάνουν αποβάσεις στα καταληφθέντα νησιά. Μεγάλες δυνάμεις του στρατού ήταν έτοιμες για την "μάχη του Αιγαίου". Συγχρόνως οι ίδιες πληροφορίες ανέφεραν ότι η Λουφτβάφε θα συμμετείχε οπωσδήποτε στη μάχη αυτή. Ήδη πολλά βομβαρδιστικά αεροπλάνα, προερχόμενα από Γιουγκοσλαβία, είχαν πλημμυρήσει τα αεροδρόμια της Αττικής. Απ' αυτά είχαν φύγει ήδη για τη Ρόδο τριάντα τρία.
Ο Τσιγάντες, εμπειροπόλεμος καθώς ήταν, διαισθάνθηκε ότι κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν η κατάσταση. Αμέσως έδωσε διαταγή ένα τμήμα να καταλάβει την περιοχή Τηγανίου κι' άλλο ένα να μεταφερθεί στους Μυτηλινιούς. Το μόνο κακό στην περίπτωση αυτή, ήταν ότι οι εκατόν δεκατέσσερεις άντρες, υπό τον αντισυνταγματάρχη Φ. Μεσσηνόπουλο, που ερχόντουσαν με το πλοίο, δεν είχαν φτάσει ακόμη. Για ποιό λόγο όμως, αφού η ώρα της αποβάσεως είχε καθοριστεί με ακρίβεια;
Αλλ' ένα σήμα, που έφτασε έπειτα από μερικές ώρες στη διοίκηση του Ιερού Λόχου, ανέφερε τη δραματική τους περιπέτεια: Η νηοπομπή που συνόδευε τους Έλληνες κομάντος - αποτελείτο από το καταδρομικό "Ωρόρα", το αντιτορπιλλικό "Μπελβουάρ" και από άλλα τρία βρεταννικά πολεμικά - ζύγωνε πια να μπει στο Αιγαίο. Όταν όμως έφτασε στην πολεμική του ζώνη, κατά τη μία το μεσημέρι, έκανε την εμφάνισή του ένα γερμανικό αναγνωριστικό, που διέγραψε μερικούς κύκλους πάνω από τα σκάφη. Ήταν ο προπομπός. Δεν πέρασε πολλή ώρα, όταν ο θόρυβος τριών "Στούκας" γέμισε την ατμόσφαιρα. Η μάχη που θ' άρχιζε - αυτό αντελήφθηκαν αμέσως οι επιβαίνοντες των πλοίων - θα γινόταν κάτω από δυσμενείς γι' αυτούς συνθήκες: Ο ήλιος, που ήταν αντίθετος προς τα πυροβόλα των πολεμικών, εμπόδιζε τους πυροβολητάς να σκοπεύσουν. Κι' οι Γερμανοί, που φρόντιζαν επίτηδες να έχουν τον ήλιο πίσω τους, έπεφταν ακάθεκτοι εναντίον των συμμαχικών.
Ανήσυχοι, ξαφνιασμένοι οι Ιερολοχίτες, βρέθηκαν στο κατάστρωμα του πλοίου τους και κατέλαβαν θέσεις. Μαζί με τον αντισυνταγματάρχη Μεσσηνόπουλο ήταν ο υπίλαρχος Πέτρος Καβούρης, οι υπολοχαγοί Δημ. Χορς και Νίκος Καίσαρης, οι ανθυπολοχαγοί Ρήγας Ρηγόπουλος, Ν. Ψάλτης,Α. Δασκαλούδης, Κ. Αντωνόπουλος, Γ. Κοράκης και Θάνος Δημητριάδης, οι ανθυπίλαρχοι Ν. Αθανασίου και Σταύρος Σταύρου, οι ανθυπασπισταί Γιάννης Φουριώτης και Γ. Ραχιώτης, ο λοχίας Κώστας Παπαδάκης κι' ένα σωρό ακόμη παλληκάρια του Ιερού Λόχου.
Οι επιθέσεις των "Στούκας" σε αλλεπάλληλα κύματα, κράτησαν πολλές ώρες. Οι Γερμανοί πιλότοι κατέβαιναν χαμηλά πάνω από τα πλοία και τα πολυβολούσαν, τα χτυπούσαν με λύσσα. Μια στιγμή κατόρθωσαν να πλήξουν το καταδρομικό "Ωρόρα", επί του οποίου εσημειώθησαν - όπως ανέφερε η πρώτη έκθεση που μεταδόθηκε από τον ασύρματο - σαρανταπέντε νεκροί και τραυματίες. Το καταδρομικό άρχισε να χάνει ταχύτητα. Ο κυβερνήτης του αντελήφθη ότι δεν μπορούσε πια ν' ακολουθήσει τη συνοδεία. Γύρισε λοιπόν πίσω για την Αλεξάνδρεια κι' άφησε τ' αντιτορπιλλικά να συνεχίσουν μόνα τους τον αγώνα. Πάνω στο κατάστρωμα του "Μπελβουάρ" βρισκόντουσαν μερικοί άντρες του Ιερού Λόχου, που βοηθούσαν τους Άγγλους πυροβολητάς.
Φαίνεται όμως ότι τα "Στούκας" τα 'χαν βάλει πείσμα να το καταποντίσουν. Πολλές φορές κατέβαιναν σε ύψος μόλις είκοσι μέτρων, εξαπολούσαν τις βόμβες τους και το "γάζωναν" με τα πολυβόλα τους. Αλλ' ο Βρεταννός κυβερνήτης ήταν πραγματικός δεξιοτέχνης. Το αντιτορπιλλικό ελισσόταν με τέτοια επιτηδειότητα και τόση ταχύτητα, ώστε όλες οι γερμανικές προσπάθειες να έχουν αποτυχία. Ωστόσο ένα απ' αυτά, κατάφερε να κατεβεί πολύ χαμηλά. Και καθώς οι κινητήρες του έκαναν δαιμονισμένο θόρυβο, οι άντρες του καταστρώματος νόμιζαν ότι θα "έξυνε" το κατάρτι του καραβιού. Σε μια τέτοια ακριβώς στιγμή, άφησε να πέσει η βόμβα. Όσοι είδαν το φοβερό εκείνο μηχάνημα του θανάτου να "ξεκρεμιέται" από τη θέση του, πίστεψαν ότι τα πάντα θα τελείωναν μέσα σ' ελάχιστα δευτερόλεπτα.
Συνέβη όμως κάτι εκπληκτικό: Η βόμβα τρύπησε τα δύο καταστρώματα, πέρασε το"καρρέ" όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι αξιωματικοί του Ιερού Λόχου και δίχως να εκραγεί, πήγε και σφηνώθηκε στη μέση ακριβώς της κεντρικής αποθήκης των πυρομαχικών! Αν το γεγονός αυτό δεν αναφερόταν στην υπ' αριθμ. 1358/43 επίσημη έκθεση του Βρεταννικού Βασιλικού Ναυτικού, θα νόμιζε κανείς ότι είναι ένα από τα πολλά "ευρήματα" που εμφανίζουν οι σκηνοθέτες ταινιών του ναυτικού πολέμου. Κι' όμως σ' αυτό το σημείο, η πραγματικότητα ξεπέρασε τη φαντασία.
Στο μεταξύ ο ήλιος άρχισε να βασιλεύει. Οι πυροβοληταί του "Μπελβουάρ", μπορούσαν τώρα να σκοπεύσουν καλύτερα. Αλλ' η φθινοπωρινή νύχτα κατέβηκε γρήγορα, το σκοτάδι απλώθηκε ολόγυρα και τα τρία γερμανικά αεροπλάνα, αφού έριξαν και τις τελευταίες τους βόμβες χωρίς αποτέλεσμα, εξαφανίστηκαν μέσα στη γκρίζα ομίχλη του πελάγους. Η γαλήνη τύλιξε πάλι το Αιγαίο. Τίποτε άλλο δεν ακουγόταν, εκτός από τις μηχανές των πολεμικών που τραβούσαν τώρα ολοταχώς για τη Λέρο. Εκεί απεβίβασαν τους Ιερολοχίτες σώους και αβλαβείς. Αμέσως όμως τους παρέλαβαν μερικά καΐκια για να τους μεταφέρουν στη Σάμο. Όλοι αισθάνονταν ένα είδος κρυφής ευτυχίας για την ανέλπιστη σωτηρία τους.
- Μας προφύλαξε η Μεγαλόχαρη απ' το χαμό! έλεγε κάθε τόσο ο υπίλαρχος Πέτρος Καβούρης στους συντρόφους του. Μόνο σε θαύμα της χρωστάμε τη ζωή μας...
Ενώ όμως κατευθύνονταν προς τη Σάμο, ένα βρεταννικό υποβρύχιο που περιπολούσε σε κείνα τα νερά, πήρε διαταγή να παρακολουθήσει τη συνοδεία. Κάποια στιγμή το υποβρύχιο έφτασε πολύ κοντά τους και ο υπεύθυνος των καϊκιών, που δεν είχε ειδοποιηθεί, κατελήφθει από πραγματική σύγχυση. Κι' ήταν πολύ φυσικό. Γιατί ανύποπτος καθώς ήταν, νόμισε ότι το υποβρύχιο ήταν γερμανικό κι' αναλογίστηκε τις συνέπειες. Οι Ιερολοχίτες ειδοποιήθηκαν να είναι έτοιμοι: Στο πρώτο σήμα που θα τους έδινε, έπρεπε να πέσουν όλοι στη θάλασσα, για να μη βρεθούν μέσα στα πλεούμενά τους όταν θ' ανατινάζονταν απ' τις τορπίλλες. Και το υποβρύχιο ολοένα πλησίαζε. Ο υπεύθυνος ήταν έτοιμος πια να δώσει την εντολή να ριχτούν όλοι οι άντρες του στο νερό...
Άξαφνα όμως τα μάτια έλαμψαν χαρούμενα. Το σκάφος άρχισε να μεταδίδει το συμμαχικό σήμα. Ζητωκραυγές ακούστηκαν από παντού, φωνές και τραγούδια. Από τη στιγμή εκείνη και ώσπου να φτάσουν στη Σάμο, δεν σημειώθηκε κανένα άλλο δυσάρεστο επεισόδιο. Όταν έφτασαν στο νησί, τους υποδέχτηκαν συγκινημένοι ο Χρ. Τσιγάντες, οι άλλοι αξιωματικοί του Ιερού Λόχου, οι Άγγλοι και πλήθος νησιωτών. Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμεναν πια να τους ξαναδούν. Τους είχαν για πάντα χαμένους. Κι' ενώ η χαρά βασίλευε στην ψυχή όλων, οι Γερμανοί κατέστρωναν τα πιο σκοτεινά τους σχέδια για να καταλάβουν τη Σάμο.
Γιάννης Β. Ιωαννίδης
Και με αυτό το άρθρο, ολοκληρώνουμε τ' αφιερώματα για την επέτειο των 75 χρόνων από την ίδρυση του Ιερού Λόχου Μέσης Ανατολής. Η ιστορική μνήμη πρέπει να παραμένει ζωντανή.
* ΓΕΣ/ΔΙΣ "Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι Αιγαίο. σελ. 155 έως 157
Τον Οκτώβριο του 1943 όμως, μετά την δυσμενή εξέλιξη της κατάστασης, χρειάσθηκε η άμεση ενίσχυση των μικρών φρουρών της Λέρου και της Σάμου, υπό τον φόβο της γερμανικής επέμβασης. Έτσι το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, αποφάσισε την ενίσχυση της Λέρου με την βρετανική ταξιαρχία 234 και τη Σάμο, (η οποία δεν ανήκε στα Δωδεκάνησα και επομένως δεν υπήρχε η διστακτικότητα να μην "δυσαρεστήσουν" τους Τούρκους), και με τον ελληνικό Ιερό Λόχο. Η διεύθυνση των επιχειρήσεων σ' αυτά τα δύο νησιά θα γινόταν από ανεξάρτητη διοίκηση με έδρα τη Λέρο.*
Η πρώτη υλοποίηση της απόφασης για χρησιμοποίηση ελληνικών τμημάτων στις επιχειρήσεις του Αιγαίου έγινε τον Οκτώβριο του 1943. Στις 28 του μηνός μία περίπολος του Ιερού Λόχου, η περίπολος Ζαχαράκη, αποβιβαζόταν κατ' αρχήν στη Λέρο, επ' ωφελεία του τοπικού Βρετανού διοικητού.
Παράλληλα, ο Ιερός Λόχος συγκροτήθηκε σε δύο τμήματα.* Ένα τμήμα 200 ανδρών με τους εκπαιδευμένους ως αλεξιπτωτιστές και το δεύτερο τμήμα με μη αλεξιπτωτιστές, δυνάμεως 114 ανδρών. Το πρώτο τμήμα των αλεξιπτωτιστών, το οποίο προφανώς για λόγους κέρδους χρόνου αποφασίσθηκε να ριφθεί με αλεξίπτωτα, επιβιβάσθηκε σε βρετανικά αεροσκάφη στις 29 Οκτωβρίου 1943 στο αεροδρόμιο του Καΐρου με προορισμό την Σάμο, ενώ το δεύτερο μεταφέρθηκε εκεί με βρετανικά αντιτορπιλικά , με ενδιάμεσο σταθμό το λιμάνι της Λέρου.
Οι αλεξιπτωτιστές, (μέσα στους οποίους ήταν και νεαρός τότε Κόρκας), στις 30 και 31 Οκτωβρίου, χωρισμένοι σε δύο ομάδες έκαναν διαδοχικά τη ρίψη τους με άσχημες καιρικές συνθήκες, με αποτέλεσμα 21 τραυματισμούς εκ των οποίων οι 5 σοβαρά.* Αυτό ήταν το πρώτο ελληνικό επιχειρησιακό άλμα (και μέχρι στιγμής το μοναδικό) σε περίοδο πολέμου.
Ας αφήσουμε όμως την αφήγηση του άρθρου, με την μυθιστορηματική παραστατικότητά της να ξετυλίξει την ιστορία.
"...Δεν ήταν παρά λίγα λεπτά που είχαν ξεκινήσει. Η ώρα ήταν πέντε και τέταρτο το απόγευμα και πετούσαν σ' ένα ύψος, κάπου τέσσερεις χιλιάδες πόδια πάνω από τη θάλασσα. Αποτελούσαν τα πληρώματα πέντε μεταγωγικών αγγλικών αεροπλάνων, που μετέφεραν τους πρώτους 100 αλεξιπτωτιστάς. Ήταν όλοι Έλληνεςκαι θάπεφταν στην Ελλάδα απόψε τη νύχτα. Προορισμός τους η Σάμος Ήταν το μόνο που γνώριζαν από την αποστολή τους. Και αυτό το έμαθαν, τη στιγμή ακριβώς που άρχισαν να απογειώνονται απ' τ' αεροδρόμιο "Κάϊρο Γουέστ"...
Ήταν ένα μεγάλο τμήμα του Ιερού Λόχου. Οι περισσότεροί τους αξιωματικοί, από κάθε όπλο, είχαν εκπαιδευτεί σκληρά για παρόμοιες επιχειρήσεις. Άλλοι εκατό Έλληνες αλεξιπτωτισταί, υπό τον αντισυνταγματάρχη Τριανταφυλλάκο, θα απογειώνονταν από το ίδιο αεροδρόμιο είκοσι τέσσερεις ώρες αργότερα. Συγχρόνως ένα τρίτο τμήμα, υπό τον αντισυνταγματάρχη Μεσσηνόπουλο, είχε ξεκινήσει ήδη και ερχόταν με πλοίο. Η ώρα της "ενιαίας" δράσεως είχε υπολογιστεί με κάθε λεπτομέρεια.
Τα μεταγωγικά εξακολουθούσαν το δρόμο τους. Διέσχιζαν τώρα τον ορίζοντα, πάνω από την μολυβένια "πλάτφορμ", αριστερά από τα τουρκικά παράλια. Αν και φθινόπωρο - 30 Οκτωβρίου 1943 - ο καιρός ήταν μάλλον καλός. Και καθώς είχε αρχίσει να νυχτώνει, η αστροφεγγιά βοηθούσε τους Βρεταννούς πιλότους, που οδηγούσαν τα πέντε αεροσκάφη στον προορισμό τους. Ο συνταγματάρχης Τσιγάντες, ο θρυλικός αρχηγός του Ιερού Λόχου, ήταν ο επικεφαλής των αλεξιπτωτιστών. Σε όλο το διάστημα σχεδόν του ταξιδιού τους, διηγόταν όμορφες ιστορίες. Ο αντισυνταγματάρχης Α. Καλλίνσκης, διάβαζε ένα μυθιστόρημα. Και ο Βρεταννός πολεμικός ανταποκριτής έλυνε σταυρόλεξα. Χαρακτηριστική εικόνα θα 'λεγε κανείς, περιπάτου.
Κι' όμως έτσι που ήταν όλοι τους δεμένοι δεξιά και αριστερά της "Ντακότας", με τ' αλεξίπτωτα στην πλάτη και με τις κουβέρτες τυλιγμένες στα πόδια, έδιναν την εντύπωση παράξενων "κλόουν" που ετοιμάζονταν για το "πήδημα του θανάτου" σε τσίρκο. Αλλ' η νύχτα είχε προχωρήσει αρκετά. Είχαν η΄δη αφήσει προ πολλού την Κύπρο και βρισκόντουσαν τώρα στο ύψος του Καστελλόριζου. Ο Άγγλος ασυρματιστής - στο αεροπλάνο του Τσιγάντε - που βγήκε μια στιγμή από την καμπίνα του, τους πληροφόρησε ότι προσέγγιζαν στη Ρόδο. Οι Ιερολοχίτες αισθάνθηκαν μια ανείπωτη χαρά να τους πνίγει. Πετούσαν πάνω από την πατρίδα. Πάνω από τα σμαραγδένια νησιά του Αιγαίου...
Εκείνη τη στιγμή, κάποιος ξέσπασε σε λυγμούς. Όλοι γύρισαν και τον κοίταξαν περίεργοι. Γρήγορα όμως κατάλαβαν σε τι οφείλοταν το κλάμμα του και συμμερίστηκαν τη συγκίνησή του. Ήταν ένας Δωδεκανήσιος, που είχε δραπετέψει από το νησί του το 1941 και κατατάχθηκε στον ελεύθερο στρατό της Μ. Ανατολής. Ο Βρεταννός σύνδεσμος Ρίτσαρντ Λή - που ακολουθούσε τον Ιερό Λοχο σε όλες του τις επιχειρήσεις και ήταν αγαπητός σε όλους - έβαλε το χέρι στον ώμο του.
- Μην κλαις, του είπε. Σε λίγο το Αιγαίο θα είναι ελεύθερο, δικό σας πάλι. Και σας αξίζει, γιατί εσείς οι Έλληνες είσαστε ηρωικός λαός....
Στο μεταξύ, τ' αεροπλάνα είχαν φτάσει πάνω από τη Σάμο. Αυτό το κατάλαβαν από το κόκκινο λαμπιόνι που άναψε εσωτερικά. Σε λίγα λεπτά έπρεπε να πηδήσουν. Σε λίγο θα πατούσαν την Ελληνική γη. Ήταν πια περασμένες εννέα. Με κάποια ενδόμυχη νευρικότητα άρχιζαν να ετοιμάζονται για την κάθοδο. Καθένας χωριστά, έρριξε από μια τελευταία ματιά στο αλεξίπτωτό του. Έλεγξαν τους κρίκους και τα σχοινιά. Όλοι και όλα ήταν έτοιμα. Μα κάθε στιγμή που περνούσε τους φαινόταν αιώνας. Αισθάνονταν παράξενα. Οι περισσότεροι νόμιζαν πως είχαν βουτηχτεί σε ατμόλουτρο κι' έβγαιναν ξαφνικά στον αέρα...
Ένα ελαφρό ρίγος διέτρεχε τώρα το κορμί τους. Οι σκέψεις τους πετούσαν στ' αγαπημένα τους πρόσωπα. Όμως οι έλικες των αεροπλάνων τους συνέφεραν γρήγορα. Και την ίδια στιγμή το κόκκινο λαμπιόνιέσβυσε και άναψε το πράσινο. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε μέσα σ' ελάχιστα δευτερόλεπτα και οι είκοσι αλεξιπτωτισταί από κάθε αεροπλάνο να έχουν βρεθεί έξω από τις "Ντακότες". Όλοι τους έκανα το σταυρό τους.
- Έτοιμοι! ακούστηκε η βροντερή φωνή του Τσιγάντε. Καλή τύχη παιδιά...
Μα την απάντηση των άλλων δεν την άκουσε, γιατί είχε ριχτεί κιόλας πρώτος στο κενό, που τον κατάπιε μέσα στο σκοτάδι του. Κι' έπεφτε για πρώτη φορά χωρίς εκπαίδευση, χωρίς να έχει κάνει ούτ' ένα μάθημα για την επικίνδυνη αυτή δουλειά. Για οποιονδήποτε άλλον, το πήδημα αυτό θα ήταν αληθινή αυτοκτονία. Μα για τον Χριστόδουλο Τσιγάντε, έγινε παιχνιδάκι. Σταθερός σαν ακροβάτης, βρισκόταν κιόλας πάνω από το πεδίο προσγείωσης. Καμμιά άλλη λαχτάρα δεν αισθανόταν μέσα του, εκτός από εκείνη που ένοιωθε ότι σε λίγο θα πατούσε το αγαπημένο χώμα της πατρίδας.
Αμέσως σχεδόν πίσω του, σαν τα πουλιά που ξεφεύγουν από την φωλιά τους, άρχισαν να ξεχύνωνται από τις "Ντακότες" οι τολμηροί σύντροφοί του: Ο Καλλίνσκης, ο Μάραντος, ο Παπαδόπουλος, ο Ρήγας, ο Κάντας, ο Καραμανλής, ο Βαρδουλάκης, ο Κουρκούτας, ο Καραδήμος, ο Βάμβας, ο Οικονομίδης ο Τόμπρας, ο Παπαφιλίππου, ο Οικονομάκος, ο Σιαπκαράς, ο Κατσίκας, ο αεροπόρος Ζερβουδάκης, εκατό παλληκάρια το όλο, εκατό ελευθερωταί, από τους τριακόσιους δεκατέσσερεις που θα συγκεντρωνόντουσαν την επομένη στη Σάμο. Κι' ολοένα χαμήλωναν προς την γη...
Σε μια πεδιάδα, σ' ελάχιστη απόσταση από την πόλη του Βαθέος, τους περίμενε ο Βρεταννός ταγματάρχης Νταγκ - που βρισκόταν στο νησί από πολλές μέρες πριν - για να τους υποδεχτεί. Είχαν ανάψει ολόγυρα μεγάλα "τρίγωνα" φωτιάς, για να ξέρουν τ' αεροπλάνα πού θα έριχναν το πολύτιμο φορτίο τους και για να βρουν τα σημεία προσγείωσεώς τους οι αλεξιπτωτισταί. Τους πρώτους που είδε μπροστά του ο ταγματάρχης ήταν ο Τσιγάντες και ο Καλλίνσκης. Ύστερα ακολούθησαν και οι άλλοι, ο ένα πίσω από τον άλλο, που έκαναν τον σταυρό τους και φιλούσαν δακρυσμένοι το χώμα. Η στιγμή ήταν πολύ συγκινητική. Μόνο όσοι έζησαν αυτές τις στιγμές μπορούν να καταλάβουν τι ένοιωθαν αυτοί οι "άγγελοι τ' ουρανού" - όπως γράφει στο ημερολόγιό του ο υπολοχαγός Αντώνης Ρήγας - που έφεραν μαζί τους το πρώτο μήνυμα της απελευθερώσεως....
Αμέσως γύρω τους σχηματίστηκε αλυσίδα από Άγγλους και Ιταλούς στρατιώτες, που βρισκόντουσαν εκεί ως "συνεργαζόμενοι". Οι τελευταίοι, κάπου εφτά χιλιάδες, υπό τον στρατηγό Σολταρέλλι, είχαν παραδοθεί σχεδόν άνευ όρων στους λίγους Βρετανούς που είχαν προηγηθεί του Ιερού Λόχου. Μα οι Άγγλοι δεν τους αφόπλισαν, πιστεύοντας ότι θα βοηθούσαν τις συμμαχικές δυνάμεις, σε περίπτωση που οι Γερμανοί θα επιχειρούσαν να καταλάβουν τη Σάμο. Με την εμφάνιση δε των Ιερολοχιτών, η πίστη τους έγινε πεποίθηση.
"Όλοι ανεθάρρησαν - αναφέρει στις αναμνήσεις του ο ακάματος μητροπολίτης Σάμου Ειρηναίος - επίστευσαν ότι δεν θα δυνηθούν πλέον οι Γερμανοί να καταλάβουν την νήσον, διότι δεν θα ήθελαν να διακινδυνεύσουν την απώλειαν μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων δια κατάληψιν μιας νήσου αποκέντρου, επί της οποίας υπήρχαν 7.000 Ιταλοί τεχνικώς αρτίως ωργανωμένοι, 1.500 αντάρται συγκροτημένοι εις τακτικόν στρατόν και περί τους τριακόσιους Άγγλους στρατιωτικούς" (σ.σ. και ο Ιερός Λόχος)
Μα οι Γερμανοί δεν ήταν από τους ανθρώπους που παραδίδονταν εύκολα. Η θέλησή τους ήταν ατσάλινη και την πτώση της Ιταλίας, παρ' όλη τη δίνη που τους επέφερε, δεν την χαρακτήρισαν παρά "ως απλό πολεμικό επεισόδιο".
"Ήταν έτοιμοι πάντα έτοιμοι - γράφει ο Τσώρτσιλ στ' απομνημονεύματά του - να υποστούν το χειρότερο, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι μπορούσε να αναχαιτίσει τη χειμαρώδη ορμή τους κατά το ελάχιστο". Αυτοί ήταν οι Γερμανοί σε κάθε πολεμική τους εκδήλωση. Πώς ήταν λοιπόν δυνατόν να εγκαταλείψουν το Αιγαίο στα χέρια των συμμάχων;
Όπως όμως και αν είχαν τα πράγματα, τα πρώτα τμήματα του Ιερού Λόχου, είχαν πατήσει στη Σάμο, αποφασισμένα να θυσιασθούν για τη νίκη. Τ' αυτοκίνητα που θα τους μετέφεραν στο Βαθύ ήταν έτοιμα για να τους παραλάβουν. Ανάμεσά τους όμως ήταν και μερικοί τραυματίες, που είχαν πληγωθεί κατά την πτώση τους: Ο λοχαγός Λουμάκος, ο υπολοχαγός Κάντας, ο ανθυπολοχαγός Κολοκοτρώνης, ο Ξηράκης , ο Στρατηγός, και πέντε άλλοι ακόμη. Είχαν κτυπήσει στα χέρια και στα πόδια, πάνω στα βράχια καθώς έπεφταν.
Τους μετέφεραν γρήγορα σ' ένα πρόχειρο ιατρείο, τους έδεσαν τα τραύματα και τους υποχρέωσαν να παραμείνουν ακίνητοι. Αλλ' ήταν η μόνη περίπτωση που δεν ήθελαν να υπακούσουν.
- Δεν ήρθαμε εδώ γι' ανάπαυση, έλεγαν. Γιατί μας υποχρεώνετε να μείνουμε στο κρεβάτι; Οι "γρατζουνιές" μας είναι ασήμαντες και μπορούμε να περπατήσουμε καλύτερα απ' τους άλλους που δεν έπαθαν τίποτα.
- Θα σας κρατήσω εγώ συντροφιά, τους πείραζε ο Βρεταννός σύνδεσμος Ρίτσαρντ Λη. Ελάτε, πάρτε από μια σοκολάτα και ησυχάστε σαν... καλά παιδιά! Έτσι δεν θα σας τιμωρήσει η μαμά σας...
Πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις ο Λη, ήξερε να πείθει τους άλλους με το κέφι του και το αστείρευτο χιούμορ
Πραγματικά την καθωρισμένη ώρα, φάνηκαν πάλι οι πέντε "Ντακότες" στον κατασκότεινο ουρανό του νησιού. Πλημμύρισαν οι καρδιές από συγκίνηση, καθώς ακούστηκε ο βόμβος τους να ζωηρεύει. Ο Τσιγάντες, που βρισκόταν επί τόπου, έδωσε διαταγή ν' ανάψουν αμέσως τα φωτεινά "τρίγωνα" επί του εδάφους, ώστε να μηχάσουν τ' αεροπλάνα τα σημεία αποβιβάσεως. (σ.σ. εννοεί ρίψεως)
Τα είδαν από ψηλά οι Βρεταννοί πιλότοι και ειδοποίησαν τους αλεξιπτωτιστάς με το κόκκινο και πράσινο λαμπιόνι τους. Η στιγμή της καθόδου είχε φτάσει.
- Γκουντ λακ! έλεγε σε κάθε έναν που έπεφτε στο κενό, ο Άγγλος που τους συνόδευε. Καλή τύχη μπόυς...
Οι αλεξιπτωτισταί, άρχισαν πάλι να κατεβαίνουν, σαν "μανιτάρια" που φύτρωσαν έξαφνα στο κατασκότεινο στερέωμα. Ο Καζακόπουλος, ο Δημόπουλος, κι' όλα τ' άλλα παλληκάρια, που αποτελούσαν το δεύτερο τμήμα του Ιερού Λόχου, πατούσαν κιόλας τη γη. Η υποδοχή που τους έγινε ήταν θερμή. Φιλιά, αγκαλιές, δάκρυα. Ο Τσιγάντες που στεκόταν δίπλα στον Ρίτσαρντ Λη, γύρισε και κοίταξε ανήσυχος.
- Είδες πουθενά τον Τριανταφυλλάκο; τον ρώτησε. Εγώ δεν τον βλέπω. Κι' όμως έπρεπε να είναι απ' τους πρώτους εδώ. Τι να συμβαίνει άραγε;
Με δυνατό χτυποκάρδι, έτρεξε ανάμεσα στους άντρες του και τους ρώτησε. Μα κανείς δεν ήξερε να του εξηγήσει. Ο αντισυνταγματάρχης βρισκόταν στην πρώτη "Ντακότα" κι' ήταν ο πρώτος που είχε πηδήσει στο κενό όταν δόθηκε το σύνθημα της καθόδου. Από κει και πέρα όμως δεν τον ξανάδαν. Ο Τσιγάντες άρχισε τώρα ν' ανησυχεί πραγματικά. Φοβόταν προ παντός κανένα απρόοπτο, κανένα μοιραίο δυστύχημα. Αμέσως τότε έδωσε εντολή να σχηματιστούν μικρές ανιχνευτικές ομάδες και να σκορπίσουν προς όλα τα σημεία και όπου μπορούσε να είχε παρασυρθεί ο τολμηρός αξιωματικός.
Πουθενά όμως. Κι' όσο περνούσε η ώρα χωρίς να παρουσιάζεται, τόσο και η ανησυχία άρχισε ν' απλώνει τα φτερά της.Ένα κακό προαίσθημα κυριαρχούσε τώρα στις ψυχές των αλεξιπτωτιστών, ένα προαίσθημα που τους έφερε δάκρυα στα μάτια. Στο μεταξύ επέστρεψαν οι ανιχνευταί χωρίς αποτέλεσμα.Ο αρχηγός του Ιερού Λόχου, βαθύτατα λυπημένος για τον ανέλπιστο χαμό του συντρόφου του, ήταν έτοιμος να δώσει το σήμα αναχωρήσεως, αφήνοντας επί τόπου μερικούς άντρες για να εξακολουθήσουν τις έρευνές τους. Έξαφνα όμως, φάνηκε ο Τριανταφυλλάκος, να έρχεται από το βάθος ενός αγρού.
Τον είδαν οι άλλοι και έτρεξαν κοντά του. Ο Τσιγάντες τον πλησίασε συγκινημένος.
- Ζεις; Είσαι καλά; τον ρώτησε. Τι 'ναι αυτό που κρατάς;
Ο "χαμένος" αντισυνταγματάρχης γέλασε εύθυμα.
- Ένα κομμάτι Ελλάδα κύριε διοικητά! αποκρίθηκε. Είναι μια "χιλιάρα" σαμιώτικο κρασί! Το ξέρω σας έβαλα σ' ανησυχία, πρόστεσε σοβαρός. Μα δεν μπορούσα να κάνω διαφορετικά...
Και τους εξήγησε το πάθημά του: Ο άνεμος τον είχε παρασύρει μακρυά από το πεδίο προσγειώσεως και έπεσε στην αυλή ενός σπιτιού. Οι άνθρωποι που το κατοικούσαν ταράχτηκαν στην αρχή, γιατί δεν ήξεραν τι είδους επισκέπτης ήταν αυτός που "κατέβηκε" απ' τον ουρανό. Όταν όμως κατάλαβαν πως ήταν Έλληνας αξιωματικός τον περιποιήθηκαν - γιατί με την πτώση του είχε χτυπήσει λίγο στο κεφάλι και ζαλιζόταν - τον κράτησαν εκεί σχεδόν με την βία, του έστρωσαν τραπέζι και τον φόρτωσαν κατόπιν τη "χιλιάρα" το κρασί "για τ' άλλα παιδιά".
-Πώς μπορούσα να χαλάσω την καρδιά τους; πρόστεσε στο τέλος χαμογελώντας. Πάμε τώρα να τα... κοπανίσουμε.
Για να τα κοπανίσουν όμως έπρεπε να υπάρχει καιρός. Αλλ' ο Ιερός Λόχος δεν είχε πια ούτε λεπτό στη διάθεσή του. Ήταν ανάγκη να καταλάβουν όλα τα επίκαιρα σημεία του νησιού. Η βρεταννική Μυστική Υπηρεσία της Σάμου, είχε λάβει πληροφορίες από τις αντίστοιχες υπηρεσίες των Αθηνών, ότι οι Γερμανοί ετοίμαζαν στον Πειραιά πολλά μεταγωγικά πλοία για να κάνουν αποβάσεις στα καταληφθέντα νησιά. Μεγάλες δυνάμεις του στρατού ήταν έτοιμες για την "μάχη του Αιγαίου". Συγχρόνως οι ίδιες πληροφορίες ανέφεραν ότι η Λουφτβάφε θα συμμετείχε οπωσδήποτε στη μάχη αυτή. Ήδη πολλά βομβαρδιστικά αεροπλάνα, προερχόμενα από Γιουγκοσλαβία, είχαν πλημμυρήσει τα αεροδρόμια της Αττικής. Απ' αυτά είχαν φύγει ήδη για τη Ρόδο τριάντα τρία.
Ο Τσιγάντες, εμπειροπόλεμος καθώς ήταν, διαισθάνθηκε ότι κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν η κατάσταση. Αμέσως έδωσε διαταγή ένα τμήμα να καταλάβει την περιοχή Τηγανίου κι' άλλο ένα να μεταφερθεί στους Μυτηλινιούς. Το μόνο κακό στην περίπτωση αυτή, ήταν ότι οι εκατόν δεκατέσσερεις άντρες, υπό τον αντισυνταγματάρχη Φ. Μεσσηνόπουλο, που ερχόντουσαν με το πλοίο, δεν είχαν φτάσει ακόμη. Για ποιό λόγο όμως, αφού η ώρα της αποβάσεως είχε καθοριστεί με ακρίβεια;
Αλλ' ένα σήμα, που έφτασε έπειτα από μερικές ώρες στη διοίκηση του Ιερού Λόχου, ανέφερε τη δραματική τους περιπέτεια: Η νηοπομπή που συνόδευε τους Έλληνες κομάντος - αποτελείτο από το καταδρομικό "Ωρόρα", το αντιτορπιλλικό "Μπελβουάρ" και από άλλα τρία βρεταννικά πολεμικά - ζύγωνε πια να μπει στο Αιγαίο. Όταν όμως έφτασε στην πολεμική του ζώνη, κατά τη μία το μεσημέρι, έκανε την εμφάνισή του ένα γερμανικό αναγνωριστικό, που διέγραψε μερικούς κύκλους πάνω από τα σκάφη. Ήταν ο προπομπός. Δεν πέρασε πολλή ώρα, όταν ο θόρυβος τριών "Στούκας" γέμισε την ατμόσφαιρα. Η μάχη που θ' άρχιζε - αυτό αντελήφθηκαν αμέσως οι επιβαίνοντες των πλοίων - θα γινόταν κάτω από δυσμενείς γι' αυτούς συνθήκες: Ο ήλιος, που ήταν αντίθετος προς τα πυροβόλα των πολεμικών, εμπόδιζε τους πυροβολητάς να σκοπεύσουν. Κι' οι Γερμανοί, που φρόντιζαν επίτηδες να έχουν τον ήλιο πίσω τους, έπεφταν ακάθεκτοι εναντίον των συμμαχικών.
 |
| Εικόνα από το άρθρο που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα της εποχής. |
Οι επιθέσεις των "Στούκας" σε αλλεπάλληλα κύματα, κράτησαν πολλές ώρες. Οι Γερμανοί πιλότοι κατέβαιναν χαμηλά πάνω από τα πλοία και τα πολυβολούσαν, τα χτυπούσαν με λύσσα. Μια στιγμή κατόρθωσαν να πλήξουν το καταδρομικό "Ωρόρα", επί του οποίου εσημειώθησαν - όπως ανέφερε η πρώτη έκθεση που μεταδόθηκε από τον ασύρματο - σαρανταπέντε νεκροί και τραυματίες. Το καταδρομικό άρχισε να χάνει ταχύτητα. Ο κυβερνήτης του αντελήφθη ότι δεν μπορούσε πια ν' ακολουθήσει τη συνοδεία. Γύρισε λοιπόν πίσω για την Αλεξάνδρεια κι' άφησε τ' αντιτορπιλλικά να συνεχίσουν μόνα τους τον αγώνα. Πάνω στο κατάστρωμα του "Μπελβουάρ" βρισκόντουσαν μερικοί άντρες του Ιερού Λόχου, που βοηθούσαν τους Άγγλους πυροβολητάς.
Φαίνεται όμως ότι τα "Στούκας" τα 'χαν βάλει πείσμα να το καταποντίσουν. Πολλές φορές κατέβαιναν σε ύψος μόλις είκοσι μέτρων, εξαπολούσαν τις βόμβες τους και το "γάζωναν" με τα πολυβόλα τους. Αλλ' ο Βρεταννός κυβερνήτης ήταν πραγματικός δεξιοτέχνης. Το αντιτορπιλλικό ελισσόταν με τέτοια επιτηδειότητα και τόση ταχύτητα, ώστε όλες οι γερμανικές προσπάθειες να έχουν αποτυχία. Ωστόσο ένα απ' αυτά, κατάφερε να κατεβεί πολύ χαμηλά. Και καθώς οι κινητήρες του έκαναν δαιμονισμένο θόρυβο, οι άντρες του καταστρώματος νόμιζαν ότι θα "έξυνε" το κατάρτι του καραβιού. Σε μια τέτοια ακριβώς στιγμή, άφησε να πέσει η βόμβα. Όσοι είδαν το φοβερό εκείνο μηχάνημα του θανάτου να "ξεκρεμιέται" από τη θέση του, πίστεψαν ότι τα πάντα θα τελείωναν μέσα σ' ελάχιστα δευτερόλεπτα.
Συνέβη όμως κάτι εκπληκτικό: Η βόμβα τρύπησε τα δύο καταστρώματα, πέρασε το"καρρέ" όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι αξιωματικοί του Ιερού Λόχου και δίχως να εκραγεί, πήγε και σφηνώθηκε στη μέση ακριβώς της κεντρικής αποθήκης των πυρομαχικών! Αν το γεγονός αυτό δεν αναφερόταν στην υπ' αριθμ. 1358/43 επίσημη έκθεση του Βρεταννικού Βασιλικού Ναυτικού, θα νόμιζε κανείς ότι είναι ένα από τα πολλά "ευρήματα" που εμφανίζουν οι σκηνοθέτες ταινιών του ναυτικού πολέμου. Κι' όμως σ' αυτό το σημείο, η πραγματικότητα ξεπέρασε τη φαντασία.
Στο μεταξύ ο ήλιος άρχισε να βασιλεύει. Οι πυροβοληταί του "Μπελβουάρ", μπορούσαν τώρα να σκοπεύσουν καλύτερα. Αλλ' η φθινοπωρινή νύχτα κατέβηκε γρήγορα, το σκοτάδι απλώθηκε ολόγυρα και τα τρία γερμανικά αεροπλάνα, αφού έριξαν και τις τελευταίες τους βόμβες χωρίς αποτέλεσμα, εξαφανίστηκαν μέσα στη γκρίζα ομίχλη του πελάγους. Η γαλήνη τύλιξε πάλι το Αιγαίο. Τίποτε άλλο δεν ακουγόταν, εκτός από τις μηχανές των πολεμικών που τραβούσαν τώρα ολοταχώς για τη Λέρο. Εκεί απεβίβασαν τους Ιερολοχίτες σώους και αβλαβείς. Αμέσως όμως τους παρέλαβαν μερικά καΐκια για να τους μεταφέρουν στη Σάμο. Όλοι αισθάνονταν ένα είδος κρυφής ευτυχίας για την ανέλπιστη σωτηρία τους.
- Μας προφύλαξε η Μεγαλόχαρη απ' το χαμό! έλεγε κάθε τόσο ο υπίλαρχος Πέτρος Καβούρης στους συντρόφους του. Μόνο σε θαύμα της χρωστάμε τη ζωή μας...
Ενώ όμως κατευθύνονταν προς τη Σάμο, ένα βρεταννικό υποβρύχιο που περιπολούσε σε κείνα τα νερά, πήρε διαταγή να παρακολουθήσει τη συνοδεία. Κάποια στιγμή το υποβρύχιο έφτασε πολύ κοντά τους και ο υπεύθυνος των καϊκιών, που δεν είχε ειδοποιηθεί, κατελήφθει από πραγματική σύγχυση. Κι' ήταν πολύ φυσικό. Γιατί ανύποπτος καθώς ήταν, νόμισε ότι το υποβρύχιο ήταν γερμανικό κι' αναλογίστηκε τις συνέπειες. Οι Ιερολοχίτες ειδοποιήθηκαν να είναι έτοιμοι: Στο πρώτο σήμα που θα τους έδινε, έπρεπε να πέσουν όλοι στη θάλασσα, για να μη βρεθούν μέσα στα πλεούμενά τους όταν θ' ανατινάζονταν απ' τις τορπίλλες. Και το υποβρύχιο ολοένα πλησίαζε. Ο υπεύθυνος ήταν έτοιμος πια να δώσει την εντολή να ριχτούν όλοι οι άντρες του στο νερό...
Άξαφνα όμως τα μάτια έλαμψαν χαρούμενα. Το σκάφος άρχισε να μεταδίδει το συμμαχικό σήμα. Ζητωκραυγές ακούστηκαν από παντού, φωνές και τραγούδια. Από τη στιγμή εκείνη και ώσπου να φτάσουν στη Σάμο, δεν σημειώθηκε κανένα άλλο δυσάρεστο επεισόδιο. Όταν έφτασαν στο νησί, τους υποδέχτηκαν συγκινημένοι ο Χρ. Τσιγάντες, οι άλλοι αξιωματικοί του Ιερού Λόχου, οι Άγγλοι και πλήθος νησιωτών. Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμεναν πια να τους ξαναδούν. Τους είχαν για πάντα χαμένους. Κι' ενώ η χαρά βασίλευε στην ψυχή όλων, οι Γερμανοί κατέστρωναν τα πιο σκοτεινά τους σχέδια για να καταλάβουν τη Σάμο.
Γιάννης Β. Ιωαννίδης
Και με αυτό το άρθρο, ολοκληρώνουμε τ' αφιερώματα για την επέτειο των 75 χρόνων από την ίδρυση του Ιερού Λόχου Μέσης Ανατολής. Η ιστορική μνήμη πρέπει να παραμένει ζωντανή.
* ΓΕΣ/ΔΙΣ "Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι Αιγαίο. σελ. 155 έως 157
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Γράψτε το σχόλιό σας, στα πλαίσια της ευγένειας και της ευπρέπειας.