Τα παιχνίδια της δίψας

Πριν από μερικά χρόνια, δημοσιεύτηκε μια μελέτη σχετικά με την αφυδάτωση, από ειδική επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ των ΗΠΑ, για την οποία ενδιαφέρθηκε πολύ ο αμερικανικός στρατός, αλλά και οι Βρετανοί επίσης. 

Το θέμα της μελέτης αφορούσε στην αφυδάτωση και ειδικότερα στα αρχικά της στάδια, οπότε αναφέρεται σαν "ήπια αφυδάτωση". Πρόβλημα για όσους κυρίως ασχολούνται με ιδιαίτερα έντονες φυσικές δραστηριότητες, όπως οι αθλητές δρόμων αντοχής, ορειβάτες, κλπ, άτομα δηλαδή που εκτίθενται για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην ύπαιθρο χωρίς εύκολη ίσως πρόσβαση σε νερό! Μέσα σ' αυτή την κατηγορία, συγκαταλέγεται όπως γίνεται αντιληπτό και στρατιωτικό προσωπικό, που ενεργεί σε συνθήκες μάχης, ή ανήκει στο χώρο των ειδικών δυνάμεων.

Αυτό λοιπόν που παρατηρήθηκε σε μια σειρά πειραμάτων ήταν το εξής:

1. Όταν το σώμα καταβάλλει μεγάλη φυσική προσπάθεια, αρχίζει να χάνει υγρά, μέσα από τη διαδικασία του ιδρώματος. Σ' αυτό ακριβώς το σημείο, τα άτομα που έχουν υποστεί αυτή την μικρή αφυδάτωση (ήπιας μορφής), ανεξάρτητα από το πόσο καλά γυμνασμένα και αν είναι, αρχίζουν να μη σκέφτονται σωστά και να παίρνουν ασυνάρτητες, πολλές φορές αποφάσεις!

2. Ειδικά κάτω από την πίεση μιας έκτακτης κατάστασης, αρχίζει το μυαλό να δουλεύει σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, απ' αυτή που θα περίμενε κανείς! Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος ν' αρχίσει να σκέφτεται ότι δεν μπορεί να διαθέσει λίγο χρόνο για να πιει νερό, γιατί δεν προλαβαίνει! Έτσι ξεκινά ένας "φαύλος κύκλος" κακών συλλογισμών που οδηγεί στην μη τήρηση κανόνων ασφαλείας και αυτοπροστασίας για επιβίωση. Ίσως κάπως έτσι την "πάτησαν" και πέθαναν από αφυδάτωση οι άτυχοι υποψήφιοι SAS κατά τη διάρκεια της επιλογής τους πριν από δύο χρόνια.

3. Ήπια αφυδάτωση της τάξης του 2% απώλειας υγρών του σώματος, επηρεάζει τον άνθρωπο που την έχει υποστεί, στην σωστή νοητική λειτουργία. Η συγκέντρωση της προσοχής και η μνήμη αρχίζουν να σταματούν. 

4. Το αίσθημα της δίψας εμφανίζεται, ακριβώς στη φάση της ήπιας αφυδάτωσης (έδειξε η επιστημονική έρευνα) που σημαίνει ότι ήδη το μυαλό έχει αρχίσει τη σύγχυση και δίνει λάθος εντολές στο σώμα. Απ' αυτό το σημείο και μετά, όσο αυξάνει η αφυδάτωση, τόσο περισσότερο επηρεάζεται και η πνευματική διαύγεια του ανθρώπου. 

Επίσης Γερμανοί επιστήμονες του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στηριζόμενοι στην παραπάνω μελέτη έκαναν παρόμοια πειράματα και διαπίστωσαν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος αρχίζει να παρουσιάζει συμπτώματα τύπου Αλτσχάιμερ.

Αξιοσημείωτο είναι ότι την ήπια αφυδάτωση μπορεί κανείς να την πάθει και μέσα στην καθημερινή ζωή της πόλης, αν δεν φροντίζει να πίνει τακτικά νερό, ιδίως σε πολύ θερμές μέρες.  Κυκλοφόρησαν μάλιστα και κάποια άρθρα σχετικά με τους οδηγούς που κάνουν λάθη και χάνουν την ψυχραιμία τους μέσα στους μπουκωμένους από αυτοκίνητα και πολυσύχναστους δρόμους, αποδίδοντας την συμπεριφορά τους ακριβώς σ' αυτή την περίπτωση! 

Το συμπέρασμα απ' όλη αυτή την ιστορία είναι ότι δεν θα πρέπει κανείς να διψάσει πολύ για να πιει νερό, αλλά να φροντίζει τακτικά ν' αναπληρώνει τα υγρά που χάνει.  Η δίψα είναι το κυριότερο σημείο που μας οδηγεί στο να πίνουμε για να διορθώσουμε την απώλεια νερού που έχουμε. Και δεν πρέπει να την αγνοούμε, ούτε να την αψηφούμε! 

Αμερικανός αλεξιπτωτιστής νοσοκόμος, δίνει τις πρώτες βοήθειες σε συνάδελφό του που έχει υποστεί αφυδάτωση από την ζέστη και την μεγάλη καταβολή σωματικής προσπάθειας κατά τη διάρκεια επιχείρησης ανεύρεσης Ταλιμπάν, στο Αφγανιστάν. (Παλιά φωτογραφία)

Στη στρατιωτική εκπαίδευση σε κατάσταση επιβίωσης, η ανεύρεση νερού είναι από τα σημαντικότερα μαθήματα που διδάσκονται και που όλοι πρέπει να γνωρίζουν! 

Εάν η ήπια αφυδάτωση δεν διορθωθεί, τότε το στόμα ξηραίνεται, κοκκινίζει το δέρμα, εμφανίζεται μια έντονη κούραση και μειώνονται οι λειτουργικές ικανότητες του οργανισμού.

Για το πόσο νερό πρέπει να πίνουμε και τι πρέπει να προσέχουμε έχουμε μιλήσει σε προηγούμενο άρθρο. Αλλά δεν πρέπει να πέσουμε στην αντίθετη πλευρά, γιατί ούτε και η υπερκατανάλωση νερού βοηθάει! Είναι εξ ίσου βλαβερή, αν δεν υπάρχει μέτρο! Βασικά είναι δυνατόν να προκαλέσει υπονατριαιμία, πάθηση που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.

Όσοι έχουν βρεθεί σε ακραίες καταστάσεις μπορούν ν' αντιληφθούν το οδυνηρό συναίσθημα της δίψας που δεν μπορεί ικανοποιηθεί! Εκείνη την ώρα σου έρχεται τρέλα, και περιμένεις πως και πως να βρεις τον τρόπο ή τον τόπο ανεύρεσης νερού!

Μου έχει μείνει στη μνήμη ένα παρόμοιο περιστατικό  κάποτε,  περπατώντας μεγάλα δρομολόγια στη βορειοανατολική Λέσβο, στην περιοχή των Νέων Κυδωνιών με τους πεζοναύτες! Έκανε πολύ ζέστη και έπρεπε να διανύσουμε μια απόσταση γύρω στα 20 χιλιόμετρα περίπου, για να φτάσουμε στον τελικό μας προορισμό προς τη θάλασσα, ξεκινώντας από τη Νάπη. Το νερό λιγοστό στην περιοχή και υπήρχαν βρύσες μόνο σε συγκεκριμένα σημεία!  

Η πολύ ζέστη, ανάγκασε πολλούς (νέους) να πιουν γρήγορα το νερό τους, περιμένοντας την επόμενη στάση ανεφοδιασμού. Έλα όμως που το κακοτράχαλο γυμνό έδαφος και ο αδυσώπητος ήλιος δεν συμφώνησαν με αυτή την ...κακή ιδέα! Έτσι ξεκίνησε για πολλούς το "παιχνίδι της δίψας" μέχρι να φτάσουν στην πολυπόθητη βρύση. 

Με τη γλώσσα "τσαρούχι" μετά από μερικές ώρες, το τμήμα έφτασε κοντά στο νερό και όλοι αναθάρρησαν! Όλοι όμως ήξεραν ότι δεν θα έπρεπε να πιουν το νερό γρήγορα και απότομα και έτσι κάθισαν χάμω περιμένοντας "στωικά" το παράγγελμα του επιλοχία όταν θα ερχόταν η σειρά τους για ανεφοδιασμό. Γέμιζαν τα παγούρια και έπιναν αργά, γουλιά-γουλιά το δροσερό νερό. Πριν ξεκινήσουμε για το τελευταίο κομμάτι της πορείας, ήταν γνωστό ότι τα παγούρια θα έπρεπε να τα έχουν γεμάτα.

Ήλθε και η σειρά ενός πεζοναύτη, που ήταν γνωστός "μαγκάκος" και είχε πάντα κάτι να σχολιάσει στους άλλους! Βούτηξε την ..κεφάλα του στη γούρνα και άρχισε να πίνει ασυναίσθητα με βουλιμία, ξεχνώντας τις οδηγίες για το αντίθετο! Μόλις τελείωσε, σήκωσε το κεφάλι του κοιτώντας τους άλλους με ύφος απαξιωτικό, γιατί έκαναν "σαν παρθένες" όπως έλεγε! Όμως, "πίσω είχε η αχλάδα την ουρά"!

Τα δύσκολα για τον τύπο, ξεκίνησαν μετά από μόλις 500 μέτρα περπατήματος, το πολύ νερό δεν βοήθησε καθόλου στην άνεσή του! Ξεκίνησε με τάση για εμετό, τον οποίο δεν απέφυγε τελικά, στη συνέχεια ακολούθησαν ζαλάδες και τελικά κατέληξε να τον κουβαλάνε τα ..."κορόιδα"! Επειδή δεν μπορούσαμε να τον αφήσουμε, μας καθυστέρησε για μια ώρα ακόμη! Γιατί οι πεζοναύτες δεν αφήνουν ποτέ δικό τους πίσω!

Μετά απ' αυτό ο ..εξυπνάκιας έγινε "τύπος και υπογραμμός". Όλοι από αρκετό νερό στην πλάτη για τις επόμενες μέρες! Κανείς δεν ρίσκαρε να πάθει τα ίδια ξανά! 

Από αυτές τις ασκήσεις που κάναμε παλιά, έβγαιναν πολλά καλά! Μαθαίναμε ο ένας τον άλλον, τα παθήματα γίνονταν μαθήματα και βέβαια η εμπειρία έδινε άλλον αέρα, τον αέρα του μαχητή!

Ανιχνευτής