Ο Ελληνικός Ιερός Λόχος κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Γράφει ο Αντγος ε.α.Ιωάννης Κρασσάς

«Παιδιά μὲ ἀτσάλινα χέρια, μὲ θάρρος γεμάτα ψυχή,
στά χέρια μας εἶναι ἡ δόξα, τῆς πατρῖδος μας καί ἡ τιμή». 

Αντγος ε.α Ἀνδρέας Ἔρσελμαν, Ἡ πρώτη στροφή τοῦ ὕμνου τοῦ Ἰεροῦ Λόχου.

Το έμβλημα του Ιερού Λόχου.

Την 6η Σεπτ. 1942, συγκροτήθηκε στην Παλαιστίνη ο «Λόχος Επίλεκτων Αθάνατων», δυνάμεως 143 ανδρών, υπό τον επίλαρχο Αντώνιο Στεφανάκη, αποτελούμενος εξολοκλήρου από Έλληνες εθελοντές αξιωματικούς και υπαξιωματικούς από το στρατό, το ναυτικό, την αεροπορία, τη χωροφυλακή και πρωτοετείς ευέλπιδες. Την 15η Σεπτ., ο συνταγματάρχης Χριστόδουλος Τσιγάντες,[1] απότακτος του βενιζελικού κινήματος της 1ης Μαρτίου 1935, ανέλαβε την διοίκηση του. Τον μετονόμασε σε «Ιερό Λόχο(Ι.Λ)», και καθιέρωσε ιδιαίτερο έμβλημα επί του οποίου αναγραφόταν η φράση «Ἤ τάν ἤ ἐπί τᾶς».[2] Ο Τσιγάντες έθεσε ως σκοπό να τον μετατρέψει σε μονάδα καταδρομικών επιχειρήσεων στα πρότυπα της βρετανικής Ειδικής Αεροπορικής Υπηρεσίας(Special Air service(SAS)», την οποίαν ίδρυσε ο συνταγματάρχης Νταίβηντ Στέρλινγκ(David Stirling). Εμπέδωσε αυστηρή πειθαρχία στην νεοσυσταθείσα μονάδα, αποβάλλοντας τους πολιτικολογούντας και τους μη υπακούοντας στην ιεραρχία. 

Το Βάπτισμα του Πυρός 

Τμήμα του ΙΛ σε αποστολή στην έρημο, 

με ειδικά εξοπλισμένα οχήματα ¼ τον.

Την 10η Μαρτίου ο ΙΛ τέθηκε υπό τας διαταγάς του Γάλλου στρατηγού Φίλιπ Λεκλέρκ (Phillipe Leclerc) ο οποίος διοικούσε τη Φάλαγγα των Ελευθέρων Γάλλων και έλαβε το βάπτισμα του πυρός στις μάχες για τη διάσπαση της γερμανικής γραμμής αμύνης Μάρεθ(Mareth) στην Νότια Τυνησία. 

Στην συνέχεια ο ΙΛ τέθηκε υπό διοίκηση της 2ας Νεοζηλανδικής Μεραρχίας υπό τον υποστράτηγο Μπέρναρντ Φράυμπεργκ (Bernard Freymberg)[3] και συμμετείχε στην μάχη του Ουαντί Ακάριτ(Wedi Akarit). Ο ΙΛ στις μάχες αυτές θρήνησε τους πρώτους νεκρούς. 

Από τον Μάιο έως τον Οκτ. του 1943, ο ΙΛ αναδιοργανώθηκε, το προσωπικό εκπαιδεύτηκε στην χρήση αλεξίπτωτων, ενώ η δύναμη του αυξήθηκε στους 327. Την 30η και 31η Οκτ, μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, μεταφέρθηκε από αέρος[4] και θαλάσσης στην νήσο Σάμο, στο πλαίσιο του σχεδίου «Έπαθλον», που αποσκοπούσε στην απελευθέρωση των Δωδεκανήσων και της Σάμου. Την 19η Νοεμ. αποσύρθηκε από το νησί μετά την κατάληψη της Λέρου από τις γερμανικές δυνάμεις. 

Οι Καταδρομείς του Αιγαίου 

Τον Ιαν. του 1944, μετά την απόφαση των Συμμάχων να μην αποβιβαστούν στην Ελλάδα, αποφασίσθηκε η εκτέλεση καταδρομικών ενεργειών στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους από τον ΙΛ και την βρετανική Ταξιαρχία Ειδικών Αποστολών. Η ελληνική μονάδα ανέλαβε τα νησιά βορείως της Σάμου και της Ικαρίας, ενώ οι Βρετανοί τα Δωδεκάνησα, τις Κυκλάδες και την Κρήτη. Η αποστολή της αφορούσε στην καταστροφή κέντρων επικοινωνιών, αποθηκών καυσίμων και πυρομαχικών και κάθε στόχου που θα αδυνάτιζε την άμυνα των Γερμανών. Ο ΙΛ συγκροτήθηκε σε 3 λόχους καταδρομών υπό τους Αντισυνταγματάρχες Ανδρέα Καλλίνσκη, Τρύφωνα Τριανταφυλλάκο και τον Ταγματάρχη Παύλο Δημόπουλο. Άνδρες του ΙΛ κατέστρεψαν στόχους στη Λέσβο, Χίο, Ψαρά, Σάμο και τη Σύμη.

Η Απελευθέρωσις 

Η υπογραφή παραδόσεως των Δωδεκανήσων στους Συμμάχους.

 Πρώτος δεξιά ο συνταγματάρχης Χριστόδουλος Τσιγάντες

Τον Σεπτ. του 1944 η δύναμη του ΙΛ αυξήθηκε στους 1084 άνδρες, μετονομάσθηκε σε «Ιερό Σύνταγμα», και οργανώθηκε σε δύο ισοδύναμες επιχειρησιακές μονάδες, την Β και την C. Την 14η Οκτ. άνδρες της μονάδος C έτυχαν θερμής υποδοχής από τους κατοίκους των Αθηνών κατά την απελευθέρωση της πόλεως από τα στρατεύματα κατοχής. 

Από τον Αυγ. του 1944 οι γερμανικές δυνάμεις άρχισαν αν αποσύρονται από τα νησιά, οπότε άρχισαν οι επιχειρήσεις απελευθερώσεως των νησιών μας. 

Μετά την απελευθέρωση της Ηπειρωτικής Ελλάδος μέχρι τον Μάιο του 1945 ο ΙΛ πραγματοποίησε 33 καταδρομικές επιχειρήσεις και 207 περιπολίες, συμβάλλοντας σημαντικά στην απελευθέρωση των νήσων και στην ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα. Οι καταδρομικές επιχειρήσεις κατά των γερμανικών δυνάμεων που είχαν παραμείνει στις νήσους Νίσυρο, Τήνο, Μύκονο, Ρόδο, Λήμνο και Αλιμιά υπήρξαν απόλυτα επιτυχείς.

Άξιοι της Πατρίδος

Την 7η Αυγ. 1945, σε μία απέριττη τελετή εις το Πεδίον του Άρεως ο Αντιβασιλέας Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός παρασημοφόρησε τη σημαία του ΙΛ με το «Ταξιάρχη Αριστείου Ανδρείας» και τον «Πολεμικό Σταυρό Α΄ Τάξεως». Οι συνολικές απώλειες του ανήλθαν σε 25 νεκρούς, 56 τραυματίες, 3 αγνοούμενους και 29 αιχμαλώτους. Την ίδια ημέρα διαλύθηκε, ενώ πολλοί από τους άνδρες του συμμετείχαν στην δημιουργία των Λόχων Ορεινών Καταδρομών, οι οποίοι μετεξελίχθηκαν στις σύγχρονες Ελληνικές Ειδικές δυνάμεις. Οι άνδρες του ΙΛ είναι άξιοι της ευγνωμοσύνης του έθνους, διότι η αντίληψη του καθήκοντος προς την πατρίδα τους οδήγησε να καταταγούν σε μία μονάδα με ιδιαίτερες απαιτήσεις και να συμμετάσχουν σε αποστολές υψηλού κινδύνου. Ο Ιερός Λόχος συνέβαλε ουσιαστικά στην απελευθέρωση των νησιών μας και τίμησε τα ελληνικά όπλα. Τα μνημεία των πεσόντων ιερολοχιτών στα νησιά του Αιγαίου, αποτελούν αδιάσειστους ιδιοκτησιακούς τίτλους της Ελλάδος, έναντι των τουρκικών αξιώσεων. 

Σημειώσεις

---

(1) Χ. Τσιγάντες (Τούλτσεα Ρουμανίας 1897-Λονδίνο 1970). Αποφοίτησε από την στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων το 1916. Συμμετείχε στο κίνημα της εθνικής αμύνης το 1916, πολέμησε στο μακεδονικό μέτωπο τον Α΄ΠΠ, συμμετείχε στην εκστρατεία στην Ουκρανία το 1919 και στην Μικρασιατική Εκστρατεία(1919-1920). Καταδικάσθηκε σε ισόβια και καθαιρέθηκε από τον βαθμό του, λόγω της συμμετοχής στο κίνημα της 1ης Μαρτίου του 1935. Το 1942 του δόθηκε χάρις και επανήλθε στο στράτευμα με το βαθμό του συνταγματάρχου. 

(2) «Ἤ τὰν ἤ ἐπὶ τᾶς (να επιστρέψεις με την ασπίδα, δηλαδή νικητής, άλλως να σε φέρουν επί τής ασπίδος νεκρό ἤ τραυματία)» Η προτροπή των Σπαρτιατισσών προς τούς υιούς τους, όταν έφευγαν για την μάχη. 

(3) Β. Φράυμπεργκ(1899-1963), Νεοζηλανδός στρατηγός, ήρωας των δύο παγκοσμίων πολέμων, διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στην μάχη της Κρήτης. Στον Α΄ΠΠ του απονεμήθηκε ο Σταυρός της Βικτώριας. Διετέλεσε 7ος κυβερνήτης της Νέας Ζηλανδίας(1946-1952).

(4) Από τους 200 που έπεσαν με αλεξίπτωτα 21 τραυματίσθηκαν, εκ των οποίων οι 5 σοβαρά.

Βιβλιογραφία 

α. Ο Ελληνικός Στρατός στην Μέση Ανατολή, ΓΕΣ/Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1995.
β. Αντγος ε.α Χρήστος Φωτόπουλος, Ο Υποστράτηγος Χριστόδουλος Τσιγάντες, Αθήνα 2002