Η συνεργασία με τους SBS στο Αιγαίο

Άνδρες του Ιερού Λόχου συντηρούν τον οπλισμό τους επάνω  σε καΐκι, κάπου στα μικρασιατικά παράλια (Φωτ. Αρχείου)

Ήταν  αρχές του Μάη του 1944, όταν ξεκίνησαν μια κοινή επιχείρηση στο Αιγαίο οι Ιερολοχίτες με τους Βρετανούς SBS. Λίγες μέρες πριν, είχε φθάσει στην Πλωτή Βάση των Ελλήνων Καταδρομέων ένας Βρετανός Ταγματάρχης των SBS με το τμήμα του και ζήτησε για ενίσχυση έξι Ιερολοχίτες, μεταξύ των οποίων και ένα αγγλομαθή για διερμηνέα. Είχαν σχεδιάσει καταδρομή στην Ίο και στην Αμοργό. Βασικά είχε μαθευτεί ο αμφίβιος τρόπος ενέργειας των Ελλήνων και είχε ενθουσιάσει την ιεραρχία των βρετανικών ειδικών δυνάμεων. 

Ο Καλλίνσκης, που ήταν τότε ο διοικητής της ελληνικής δύναμης τους διέθεσε και έγιναν οι  δύο ενέργειες με απόλυτη επιτυχία. Στην Ίο το βράδυ της 27/28 Απριλίου, βύθισαν ένα καΐκι 35 τόνων ανατίναξαν πυρομαχικά του γερμανικού φυλακίου αφού εξουδετέρωσαν την φρουρά. Ό,τι τρόφιμα βρήκαν στις αποθήκες, τα μοίρασαν στον κόσμο.

Στην Αμοργό  προσέγγισαν την νύκτα 30 Απριλίου/1 Μαΐου και "κτύπησαν" τον γερμανικό ναυτικό σταθμό. Διέλυσαν όλα τα μέσα επικοινωνιών και εξουδετέρωσαν την φρουρά. Έξι Γερμανοί σκοτώθηκαν στην συμπλοκή και 2 ξέφυγαν προς τα βουνά. Ό,τι κώδικες και έγγραφα βρήκαν οι Καταδρομείς, τα πήραν μαζί τους. Και κει κατέστρεψαν όλα τα πυρομαχικά και μοίρασαν τρόφιμα στους κατοίκους.

Την πρωτομαγιά, εκείνης της χρονιάς έφθασε στη βάση και ο Τσιγάντες, ο διοικητής του Ιερού Λόχου, με το γιοτ "Ελίκη" ένα όμορφο σκαρί, που πριν από τον πόλεμο βρισκόταν αραγμένο στην Καστέλα όταν δεν ταξίδευε. Ο πόλεμος τό 'φερε να είναι η "ναυαρχίδα" του Ιερού Λόχου. Μετά από τέσσερις ημέρες έφτασε και το Ίο Τμήμα του Ιερού Λόχου από την Κύπρο με ένα άλλο πετρελαιοκίνητο και η δύναμη αυξήθηκε.

Στις 9 Μαΐου συγκροτήθηκε πάλι μια μικτή δύναμη Βρετανών και Ελλήνων. 11 Βρετανοί με επικεφαλής ένα Λοχαγό και 3 Ιερολοχίτες υπό ένα Ανθυπολοχαγό. Αυτή τη φορά ο στόχος ήταν η Πάρος.  Υπήρχε δίκτυο συνδέσμων με Έλληνες πατριώτες και είχε σχεδιασθεί να έλθουν σε επαφή μαζί τους, να λάβουν όλες τις πρόσφατες πληροφορίες για τους Γερμανούς και μετά να κάνουν την τελική σχεδίαση και οργάνωση της καταδρομής.

Ξεκίνησαν νύκτα 9/10 Μαΐου άλλα ο καιρός δεν ήταν καλός για το πλωτό τους. Είχε μεγάλη θαλασσοταραχή και αναγκάσθηκαν ν' αράξουν σε ένα ερημονήσι, την Σειρήνα. Τελικά  14 Μαΐου γύρω στις 10 το βράδυ, το καταδρομικό τμήμα αποβιβάστηκε κοντά στο ακρωτήριο Μαύρος κάβος της Πάρου, στα νότια του νησιού. Τους περίμεναν οι σύνδεσμοι. Εκεί έμαθαν ότι οι Γερμανοί δεν βρίσκονταν στην Παροικιά, όπως αρχικά είχαν πληροφορηθεί. Είχαν αποσυρθεί στ' ανατολικά και κατασκεύαζαν ένα αεροδρόμιο. Υπήρχαν αποθήκες με υλικά, καύσιμα, πυρομαχικά και άλλα εφόδια.

Ο Λοχαγός Λάσσεν με SBS και Ιερολοχίτες σε καΐκι της εποχής. Τα καΐκια ήταν η προσφιλής μέθοδος μεταφοράς των καταδρομών στις διάφορες επιχειρήσεις του Αιγαίου. (Φωτ. Αρχείου)

 Ο περιπολάρχης, ο Βρετανός Λοχαγός Λάσσεν,( Anders Lassen) δανικής καταγωγής, αποφάσισε  να πάρει ένα μικρό τμήμα σαν περίπολο αναγνώρισης και να εγκαταστήσει παρατηρητήριο στο ύψωμα Κορομπόλι κοντά στο χωριό Μάρπησσα Αυτό έγινε ξημερώματα της 15/5. Οι ντόπιοι πατριώτες δραστηριοποιήθηκαν και φρόντισαν να δώσουν ακόμα πιο πολλές πληροφορίες στους καταδρομείς. Τελικά διαπιστώθηκε ότι η γερμανική φρουρά είχε δύναμη λόχου, των 150 ανδρών, διέθετε πολυβόλα, αντιαεροπορικά πυροβόλα και ασύρματη επικοινωνία με την προϊστάμενη διοίκησή της.

Η αποστολή παραμένει η ίδια, αλλάζει ο τρόπος ενεργείας, ήταν η απόφαση του Λοχαγού. Ο ίδιος με 8 SBS και 2 Ιερολοχίτες θα προσέβαλε στο αεροδρόμιο το φυλάκιο με την συστοιχία των αντιαεροπορικών και την αποθήκη καυσίμων. Ο Έλληνας Ανθυπολοχαγός Σοφούλης με 4 SBS και ένα Ιερολοχίτη, θα προσέβαλαν κοντά στο χωριό Μάρπησσα, ένα άλλο φυλάκιο δυνάμεως 30 Γερμανών, αποθήκες πυρομαχικών και τα καταλύματα των Γερμανών Αξιωματικών. Χωρίστηκαν σε τρία ζευγάρια, ένα για κάθε στόχο.

Ώρα "Κ" (ώρα προσβολής) για όλους τους στόχους ταυτόχρονα καθορίσθηκε η 21.45 την νύκτα 15/16 Μαΐου. Καθορίσθηκε στο πλοιάριο σημείο επιβίβασης για αποχώρηση στις 02.45. Για όσους δεν θα μπορούσαν, ορίσθηκε και εναλλακτικό σημείο για το βράδυ της 17/5. Οι Έλληνες πατριώτες χρησιμοποιήθηκαν σαν οδηγοί. Όλα αυτά οργανώθηκαν στο παρατηρητήριο που είχε στηθεί.

Ο Ιερολοχίτης Ανθυπολοχαγός έφθασε στους στόχους του, προσέγγισε αθόρυβα και περίμενε την ώρα προσβολής που είχε καθορισθεί για να επιτεθεί. Ξαφνικά, ακούσθηκαν από τον τομέα του Λάσσεν, πρόωρα πυρά και φάνηκαν φωτοβολίδες. Είχε αποκαλυφθεί η κίνηση εκείνης της ομάδας, όπως μαθεύτηκε αργότερα. Ο Λάσσεν αναγκάσθηκε ν' αποχωρήσει άπρακτος.

Οι ομάδες του Σοφούλη, δεν άφησαν τον χρόνο να πάει χαμένος και να δώσουν την ευκαιρία στους Γερμανούς που είχαν χαλαρώσει να ξεσηκωθούν. Στις 23.40 επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά με πυκνά πυρά. Τρεις Γερμανοί σκοτώθηκαν επί τόπου, ο ασύρματος καταστράφηκε, τα πυρομαχικά ανατινάχθηκαν και στα καταλύματα, σκοτώθηκε ο σκοπός και συνελήφθη αιχμάλωτος ο Γερμανός διοικητής. Τραυματίσθηκε όμως ο Ανθυπολοχαγός με το ζευγάρι του τον Βρετανό SBS ασυρματιστή του.

Αμέσως με το συνθηματικό της αποχώρησης, η περίπολος Σοφούλη, ξεκίνησε σύντονη πορεία με τους τραυματίες της, προς το σημείο επιβίβασης. Στο δρόμο όμως συναντήθηκαν απρόοπτα με γερμανική περίπολο και στην ανταλλαγή πυρών, σκοτώθηκε ο αιχμάλωτος Γερμανός αξιωματικός και δυστυχώς τραυματίσθηκε ο ντόπιος οδηγός, που ήταν ο χωροφύλακας Μανώλης Γρυλλάκης.

Όλο το τμήμα έφτασε έγκαιρα στο σημείο επιβίβασης, εκτός από 2 Ιερολοχίτες της ομάδας Λάσεν, οι οποίοι παραλήφθηκαν την επόμενη μέρα. Η περίπολος έφθασε στη Βάση, στις 18 Μαΐου. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν 6-7 νεκροί, 1 τραυματίας και πολλές υλικές ζημιές.

Οι Καταδρομείς είχαν 2 τραυματίες. Οι Έλληνες πατριώτες είχαν ένα νεκρό και ένα τραυματία.,τον Γρυλλάκη. Ο νεκρός δεν ήταν από την μάχη, αλλά δυστυχώς από προδοσία! Καταδόθηκε στους Γερμανούς που λυσσασμένα ξέσπασαν στον πληθυσμό. Τον συνέλαβαν σαν συνεργό και μέλος των κομάντος. Τον βασάνισαν για να ομολογήσει. Τον έστειλαν στο στρατοδικείο και τον εκτέλεσαν με απαγχονισμό. Νίκος Στέλλας ήταν τ' όνομά του. Έδωσε τα πάντα για την πατρίδα. Κάποιος προδότης έβαλε το "χεράκι" του γι' αυτό. Αυτή είναι η αρρώστια της φυλής μας: η προδοσία και η διχόνοια.

SBS σε κάποιο νησί του Αιγαίου (Πηγή)

Ο αγώνας όμως στο Αιγαίο του Ιερού Λόχου και των συμπολεμιστών τότε SBS, συνεχίσθηκε με ένταση και με αυξανόμενη επιτυχία, μέχρι την τελική νίκη.

Ανιχνευτής

Πηγή: Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή 19411-1945. ( Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο) Εκδόσεις ΓΕΣ/ΔΙΣ