Επιχείρηση "ΖΕΥΣ"

Ήταν το όνομα της επιχείρησης εναντίον μονάδων ανταρτών του ΔΣΕ στην περιοχή του Ολύμπου, στις αρχές του Ιουνίου του 1949, προς το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Σ' αυτή την επιχείρηση τρεις Μοίρες Καταδρομών έλαβαν μέρος: η Γ', η Δ' και η Ε' Μοίρες, υπό την ΙΙα Ταξιαρχία Καταδρομών. Οι αποστολές διαδέχονταν η μία την άλλη με διαλείμματα μερικών ημερών ή ακόμα και κάποιων ωρών.

Αντάρτες του ΔΣΕ

Στην περιοχή του Ολύμπου υπήρχε τότε μία υπολογίσιμη  δύναμη ανταρτών του "Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας", του ΔΣΕ, η  1η Μεραρχία,  με διοικητή τον καπετάν "Γιώτη" στον οποίο υπαγόταν και η 123η Ταξιαρχία με διοικητή τον "Φεραίο". Η δύναμη αυτή είχε σαν πρόθεση να παραμείνει για ανάπαυση κρυμμένη στα βουνά, στη συνέχεια να μετακινηθεί στα ορεινά συγκροτήματα των Πιερίων και Αντιχασίων, με τελικό προορισμό την περιοχή του Γράμμου. Ο καπετάν Γιώτης πιστεύω να καταλαβαίνετε ότι ήταν ο  μακαρίτης Χαρίλαος Φλωράκης.

Η αποστολή των μονάδων Καταδρομών ήταν μία και μοναδική: Ανεύρεση, εξουδετέρωση των ανταρτών και καταδίωξή τους σε περίπτωση διαφυγής τους. Η αποστολή ήταν στα πλαίσια ενός ευρύτερου σχεδίου εκκαθαριστικών επιχειρήσεων. Ό,τι γίνεται ακόμη και σήμερα σε περιοχές ανά τον κόσμο, που εξελίσσεται ανταρτοπόλεμος.

Η Γ' Μοίρα, μετά από αποστολή στην Όθρυ, που τελείωσε 27 του Μάη  1949 έφτασε τη νύκτα της 31  του ίδιου μήνα,στο χωριό Καλλιθέα του Κάτω Ολύμπου. Από την επόμενη ημέρα άρχισε να εγκαθιστά τα βράδια ενέδρες σε περάσματα ενώ την ημέρα εκτελούσε επιθετικές αναγνωρίσεις,  δηλαδή έψαχναν και όποιον έβρισκαν τον χτύπαγαν. Δεν πήγαιναν βέβαια στην τύχη, αλλά με βάση ένα συγκεκριμένο και καλά οργανωμένο σχέδιο επιχειρήσεων. Έτσι όλο το πρώτο 10ήμερο του Ιουνίου, έγιναν αναγνωρίσεις και στήθηκαν ενέδρες στην περιοχή Καταμά, Καραγκούνη, Παναγιά, Φιτσίου, Σπαρμού, Σταματίας, Πυθίου και Κοκκινοπηλού. 

Η αναγνώριση του τμήματος προς το χωριό Παναγιά είχε αποτέλεσμα. Βρέθηκε μικρή δύναμη ανταρτών στο χωριό, τους οποίους και κυνήγησε. Συμπλοκές έγιναν στου Καραγκούνη και στο Φίτσι, όπου συνέλαβαν 5 αντάρτες και κατέλαβαν άφθονο υλικό και ζώα. Ήταν τα κλιμάκια επιμελητείας των ανταρτών.

Η Γ' Μοίρα προερχόμενη από το Πήλιο, όπου με την Ε' Μοίρα εκτέλεσε εκκαθαριστική επιχείρηση μέχρι τις 29 Μαΐου 1949, ανέλαβε από τις 3 Ιουνίου, ένα διπλανό τομέα ευθύνης, εντόπισε στα υψώματα Κρύας Βρύσης μεγαλύτερη δύναμη ανταρτών και με νυκτερινή καταδρομή τους εξουδετέρωσε. Σκοτώθηκαν 11 αντάρτες, ενώ άλλοι 18 αιχμαλωτίσθηκαν.

Η Ε' Μοίρα (για την οποία, από οργανώσεως της τον Απρίλιο του 1949, ήταν η τρίτη της κατά σειρά πολεμική αποστολή), προερχόμενη από Λάρισα, μετά από ολιγοήμερη ανάπαυση και αποκατάσταση, ανέλαβε μια πιο συγκεκριμένη ενέργεια:

"Εκτέλεση νυκτερινής αιφνιδιαστικής ενέργειας κατά την νύκτα 3/4 Ιουν.1949 προς κατάληψη του ισχυρώς οργανωμένου υψώματος ΓΟΔΟΜΑ και εξόντωση του εχθρού".

Είχε εντοπισθεί από αναγνωρίσεις, ότι οι αντάρτες είχαν εγκατασταθεί αμυντικά στο ύψωμα ΓΟΔΟΜΑ. 

ΛΟΚ

Με νυκτερινή πορεία   οι κατάφορτοι άνδρες της Μοίρας, έφτασαν στην περιοχή Μερκέζι ξημερώματα της 2 Ιουνίου 1949 και παρέμειναν σε αφάνεια όλη την επόμενη ημέρα, προετοιμαζόμενοι. Την επόμενη νύκτα 2/3 Ιουνίου, έγιναν όλες οι απαραίτητες αναγνωρίσεις και αναγνωρίσθηκαν τα κατάλληλα δρομολόγια προσέγγισης του στόχου. Η οργάνωση μάχης συνεχίσθηκε και όλη την επόμενη ημέρα. Το βράδυ της 3/4 Ιουνίου, η Μοίρα συγκροτημένη κατάλληλα κινήθηκε προς τον στόχο. Έγινε η προσέγγιση προσεκτικά και εκδηλώθηκε η αιφνιδιαστική επίθεση στις 04.30 τα ξημερώματα της 4 Ιουνίου 1949. 

Ο αιφνιδιασμός ήταν απόλυτος. Οι αντάρτες διαλύθηκαν και διέφυγαν προς κάθε κατεύθυνση. Ακολούθησε καταδίωξη όλη την ημέρα, προς τους Εννέα Πύργους. Το βράδυ, τμήματα της Μοίρας έστησαν ενέδρες σε διαφορετικά σημεία, πιθανά περάσματα ανταρτών, σύμφωνα με συγκεκριμένο σχέδιο. Μέχρι και τς 9 Ιουνίου συνέχισαν τις εξερευνήσεις στην περιοχή του άνω Ολύμπου και ήλθαν σε επαφή αρκετές φορές με τους αντάρτες. Δεν τους άφησαν σε "χλωρό κλαδί".

Το αποτέλεσμα των ενεργειών της Μοίρας ήταν: Τραυματίες Καταδρομείς 4. Αντάρτες νεκροί 5 και αιχμάλωτοι 15. Περισυνελέγησαν, οπλισμός, πυρομαχικά, υλικά διαβιβάσεων και κοπάδια 2000 αιγοπροβάτων, που παράτησαν οι αντάρτες στη διαφυγή τους.

Ο Όλυμπος "καθάρισε" από τότε και μέχρι το τέλος του εμφυλίου.  Δεν είναι απόλυτα γνωστές οι  συνολικές απώλειες και οι διαρροές των ανταρτών. Η  αρχική δύναμη της 1ης Μεραρχίας δεν ξεπερνούσε τους 1600 άνδρες. Διέρρευσαν και διέφυγαν οι περισσότεροι, γύρω στους 1000 μαχητές.

ΛΟΚ! Πορεία στα βουνά

Στις 9 Ιουνίου, δόθηκε η διαταγή λήξης της επιχείρησης στον Όλυμπο. Οι Μοίρες προϊδεάστηκαν για την αμέσως επόμενη αποστολή, που δεν ήταν άλλη από το κυνηγητό των αποχωρούντων ανταρτών με σκοπό την φθορά τους και την εξουδετέρωσή τους. Έτσι ξεκίνησαν άλλη επιχείρηση στις 12 Ιουνίου στην περιοχή της κάτω καμπής του Αλιάκμονα ποταμού. Ακούραστοι και τολμηροί οι "Λοκατζήδες" είχαν γίνει "στενός κορσές" στους αντάρτες.

Το δίδαγμα που βγαίνει από αυτήν επιχείρηση για μία ακόμη φορά είναι ότι ο αντάρτης θέλει παρόμοιο αντίπαλο για να αντιμετωπισθεί. Αντίπαλο ευκίνητο και ευπροσάρμοστο όπως ο ίδιος. Αν μάλιστα ο αντίπαλος είναι καλά εξοπλισμένος, πιο ανθεκτικός και προλαβαίνει κινήσεις, τότε ο αντάρτης έχει ..πρόβλημα! Αυτή η αρχή εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να ισχύει. Και κάτι άλλο που βγαίνει είναι ότι στον ανταρτοπόλεμο, δεν θέτεις ποτέ προτεραιότητα σε εδαφικούς στόχους. Κυνηγάς πάντα τον αντάρτη. Αυτός είναι ο στόχος, όπου και αν μετακινείται.

Ανιχνευτής

Πηγή:  Η Ιστορία των Μονάδων Καταδρομών/ΓΕΣ