Επιχείρηση "Κολλάρο"

Βρετανός κομάντος του 2ου ΠΠ, κατά τη διάρκεια εκπαίδευσης στον ορεινό αγώνα. (Πηγή)

Θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε σαν την πρώτη βρετανική αμφίβια καταδρομική ενέργεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Με αυτή την κωδική ονομασία "Collar" (Κολλάρο), οργανώθηκε και εκτελέσθηκε αμφίβια καταδρομή στις ακτές του Πα ντε Καλέ με σκοπό την αναγνώριση 4 σημείων, για ανίχνευση εχθρικής δραστηριότητας και την σύλληψη εχθρικού προσωπικού.

Οι Βρετανοί κομάντος (Commandos), μόλις είχαν αρχίσει την συγκρότησή τους και η εκπαίδευσή τους δεν είχε ολοκληρωθεί. Έτσι η αποστολή ανατέθηκε στον 11ο ανεξάρτητο λόχο που είχε διοικητή τον τότε  ταγματάρχη Ρόνι Τοντ. Ο συγκεκριμένος αξιωματικός διαδραμάτισε κάποιο ρόλο και στα ελληνικά δρώμενα, κατά την περίοδο της απελευθέρωσης των Αθηνών, μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής.

Την νύκτα 24/25 Ιουνίου του 1940, οι 115 άνδρες του 11ου ανεξάρτητου λόχου, αποβιβάσθηκαν στις γαλλικές ακτές. Αλλά, δεν κατόρθωσαν να εκτελέσουν την αποστολή τους! Ούτε αναγνώρισαν, ούτε προκάλεσαν καταστροφή σε εχθρικές εγκαταστάσεις, ούτε συνέλαβαν αιχμαλώτους! Το μόνο που έκαναν, ήταν να σκοτώσουν 2 Γερμανούς σκοπούς! Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Μετά την εκκένωση από την Δουνκέρκη της βρετανικής εκστρατευτικής δύναμης, στις αρχές του Ιουνίου του 1940, ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Ουίνστον Τσόρτσιλ, έδωσε εντολή για την συγκρότηση μιας ειδικής δύναμης, που θα μπορούσε να πλήττει και να προκαλεί απώλειες στους Γερμανούς, ενώ παράλληλα θα ανύψωνε το βρετανικό ηθικό.

Ο Τσόρτσιλ, απευθυνόμενος προς τους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων ζήτησε να του προτείνουν ανάλογα μέτρα επιθετικών ενεργειών εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής κατά μήκος των ακτών της γερμανοκρατούμενης πλέον Ευρώπης. Συγκεκριμένα είπε:

 "Αποτελεί μεγάλη επιδίωξη να κρατήσουμε τον μεγαλύτερο δυνατόν αριθμό των γερμανικών δυνάμεων καθηλωμένο σε όλο το μήκος των ακτών των χωρών που οι Γερμανοί έχουν κατακτήσει, και θα πρέπει αμέσως να στρωθούμε στη δουλειά για να οργανώσουμε καταδρομικές επιχειρήσεις προς  αυτές τις ακτές, όπου ο πληθυσμός διάκειται φιλικά προς εμάς".

Ένας επιτελής-σχεδιαστής, είχε ήδη προωθήσει μια εσήγηση επί του θέματος προς τον τότε Αρχηγό του "Αυτοκρατορικού Γενικού Επιτελείου". Ο Αρχηγός Σερ Τζόν Ντιλ, γνωρίζοντας την πρόθεση του Τσόρτσιλ ενέκρινε την εισήγηση και μετά από 3 εβδομάδες, έλαβε χώρα η πρώτη απόπειρα καταδρομής, η επιχείρηση "Collar", στις απέναντι γαλλικές ακτές.

Στην ουσία ο λόχος είχε συγκροτηθεί από εθελοντές αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και στρατιώτες άλλων μονάδων που είχαν προσέλθει μετά την πρόκήρυξη του βρετανικού στρατού για την οργάνωση ειδικού σώματος κομάντος.

Στις 14 Ιουνίου του 1940, με την πίεση των εντολών του Τσόρτσιλ αλλά και την συναισθηματική πίεση των τελευταίων γεγονότων της Δουνκέρκης, οι εθελοντές του 11ου ανεξάρτητου λόχου, μετακινήθηκαν από το στρατόπεδο εκπαίδευσής τους  στη Σκωτία στο λιμάνι του Σαουθάμπτον, για να εκτελέσουν επιχειρησιακή εκπαίδευση και ασκήσεις με σενάριο αυτό της πραγματικής επιχείρησης που θ' αναλάμβαναν.

Άκατοι της βρετανικής βασιλικής πολεμικής αεροπορίας RAF που χρησιμοποιούνταν για διάσωση πιλότων στη θάλασσα. (Πηγή)

Κατά την διάρκεια των ασκήσεων, διαπιστώθηκε ότι τα σκάφη μεταφοράς που τους είχαν αρχικά διατεθεί για την αποστολή, δεν ήταν κατάλληλα και μετά από συντονισμό των επιτελείων, τους παραχωρήθηκαν 4 ταχύπλοες άκατοι της πολεμικής αεροπορίας, που τις χρησιμοποιούσαν για τη διάσωση καταριπτομένων πιλότων  στη θάλασσα.

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος σκέψης και η ιδέα ενεργείας, αυτής της πρώτης αμφίβιας καταδρομής του 2ου ΠΠ.  Θα διεξαγόταν από τον ανεξάρτητο λόχο, χωρισμένο σε 4 τμήματα και κάθε τμήμα θα προσγειαλωνόταν στο δικό του σημείο προσγειάλωσης, στις ακτές Neufchâtel-Hardelot , Stella Plage , Berck και Le Touquet.

 Ο χρόνος που είχαν στη διάθεσή τους για ενέργεια στην ξηρά ήταν ακριβώς 80 λεπτά. Αυτό σήμαινε ότι στον παραπάνω χρόνο έπρεπε να έχουν εκτελέσει την αποστολή και να είχαν επανεπιβιβαστεί στις ακάτους. Οι άκατοι της αεροπορίας δεν είχαν κατασκευασθεί για τέτοιες αποστολές και τα όργανα ναυσιπλοΐας δεν ήταν της αναγκαίας ακριβείας.

Διασχίζοντας τα στενά, έπεσαν στην αντίληψη ενός βρετανικού μαχητικού αεροσκάφους που περιπολούσε, το οποίο μη γνωρίζοντας την επιχείρηση, επιμόνως προσέγγιζε τις ακάτους για να αντιληφθεί τι συνέβαινε. Ήταν ένα δείγμα έλλειψης συντονισμού μεταξύ υπηρεσιών και κλάδων των ενόπλων δυνάμεων.

Στις 0200 της 25 Ιουνίου 1940 οι άκατοι προσέγγισαν τις γαλλικές ακτές και απεβίβασαν τα τμήματα. Το 1ο τμήμα που αποβιβάστηκε στο Le Touquet, είχε σαν στόχο ένα ξενοδοχείο, που σύμφωνα με την υπηρεσία πληροφοριών, το χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί σαν χώρο καταλύματος μονάδας τους. Το ξενοδοχείο βρέθηκε εγκαταλελειμένο με σπασμένες πόρτες και παράθυρα.

 Μην έχοντας άλλη αποστολή, ο επικεφαλής διέταξε την επιστροφή τους στο σημείο απογειάλωσης, όπου διαπιστώθηκε ότι το σκάφος τους είχε ανοιχτεί στην θάλασσα. Ενώ περίμεναν, εμφανίσθηκαν 2 Γερμανοί που περιπολούσαν κατά μήκος της ακτής. Οι κομάντος τους υφάρπαξαν και τους σκότωσαν αθόρυβα με μαχαίρι. Μετά από λίγο μια άλλη γερμανική περίπολος εμφανίστηκε, και τότε οι Βρετανοί φοβούμενοι την περικύκλωσή τους, άφησαν τα όπλα τους και ..κολύμπησαν προς τα μέσα για να τους περισυλλέξει η άκατός τους.

Το 2ο τμήμα που προσγειαλώθηκε στο Hardelot   προχώρησε αρκετές εκατοντάδες μέτρα προς το εσωτερικό, όπου δεν αντιλήφθηκε εχθρική δραστηριότητα. Επέστρεψε στο σημείο απογειάλωσης και επιβιβάστηκε στο σκάφος.

Το 3ο τμήμα που αποβιβάστηκε στο  Berck ανακάλυψε ένα αγκυροβόλιο υδροπλάνων, αλλά είχε πολύ καλή αμυντική προστασία και εκτιμήθηκε ότι η προσβολή του με τα μέσα που διέθεταν οι Βρετανοί, δεν ήταν εφικτή. Έτσι αποχώρησαν.

Το 4ο τμήμα, με το οποίο αποβιβάστηκε και ο διοικητής του λόχου  στο Stella Plage έπεσε επάνω σε γερμανική περίπολο και μετά από μια σύντομη ανταλλαγή πυρών, απεχώρησε και αυτό.

Η καταδρομική δύναμη επέστρεψε ξημερώματα της 25 Ιουνίου 1940 πίσω στο βρετανικό έδαφος, έχοντας μόνο ένα ελαφρά τραυματισμένο από την ανταλλαγή πυρών. Η όλη ενέργεια θεωρήθηκε και διαφημίστηκε σαν μεγάλη επιτυχία των Βρετανών, προκειμένου να ανέβει το ηθικό του κόσμου. Η ανακοίνωση που δόθηκε από τα μέσα ενημέρωσης εκείνης της εποχής έγραφε:

"Καταδρομείς του στρατού και του ναυτικού, σε συνεργασία με την πολεμική αεροπορία, έφεραν σε πέρας με επιτυχία, αναγνωρίσεις της εχθρικής ακτογραμμής. Αποβιβάστηκαν σε αρκετά σημεία και ήλθαν σε επαφή με γερμανικά στρατεύματα.

Ο εχθρός είχε απώλειες, αλλά δεν υπήρξε καμιά απώλεια από βρετανικής πλευράς, ενώ παράλληλα συγκεντρώθηκαν πολύτιμες πληροφορίες."

Με αυτή την εισαγωγή, ξεκίνησε η ιστορία των κομάντος κατά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Το πρώτο εγχείρημα προκάλεσε αθρόα συγκέντρωση εθελοντών που ζητούσαν να καταταγούν στο νέο επίλεκτο σώμα που οργανωνόταν.

Το μαχαίρωμα όμως των 2 Γερμανών στρατιωτών, προκάλεσε και την μήνι του Χίτλερ, ο οποίος όταν μιλούσε γα τους κομάντος, τους ανέφερε σαν "τρομοκράτες και δολιοφθορείς που ενεργούν εκτός των πλαισίων της συνθήκης της Γενεύης".  Η δε γερμανική προπαγάνδα διέδιδε  ότι είναι "εγκληματίες μαχαιροβγάλτες, που σκοτώνουν αδιακρίτως πολίτες και στρατιώτες, πρτιμώντας να δολοφονούν παρά να πιάνουν αιχμαλώτους". 

Μετά από 2  χρόνια περίπου,  εκδόθηκε η περιβόητη γερμανική διαταγή περί κομάντος, που επέβαλε την άμεση θανατική ποινή σε όποιον καταδρομέα συλλαμβανόταν από τους Γερμανούς.

Ανιχνευτής