Αναδημοσίευση άρθρου
Ήταν ξημερώματα στις 4 Μαρτίου του 1941, όταν Βρετανοί και Νορβηγοί κομάντος προσγειαλώθηκαν μέσα στο κρύο, στα νησιά Λοφότεν, με αποστολή την καταστροφή ενός εργοστασίου παραγωγής ιχθυελαίου και γλυκερίνης, ουσίας πολύτιμης για την κατασκευή εκρηκτικών υλών, της πολεμικής μηχανής του 3ου Ράιχ. Η επιχείρηση "Claymore", η πρώτη μεγάλης κλίμακας καταδρομική επιχείρηση του 2ου παγκοσμίου πολέμου είχε αρχίσει...
 |
| Μία άποψη του χωριού Ράινε στα νησιά Λοφότεν. (Πηγή) |
Ο Τσόρτσιλ, απευθυνόμενος προς τους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων ζήτησε να του προτείνουν ανάλογα μέτρα επιθετικών ενεργειών εναντίον των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής κατά μήκος των ακτών της γερμανοκρατούμενης πλέον Ευρώπης. Συγκεκριμένα είπε: "Αποτελεί μεγάλη επιδίωξη να κρατήσουμε τον μεγαλύτερο δυνατόν αριθμό των γερμανικών δυνάμεων καθηλωμένο σε όλο το μήκος των ακτών των χωρών που οι Γερμανοί έχουν κατακτήσει, και θα πρέπει αμέσως να στρωθούμε στη δουλειά για να οργανώσουμε καταδρομικές επιχειρήσεις προς αυτές τις ακτές, όπου ο πληθυσμός διάκειται φιλικά προς εμάς".
Ένας επιτελής-σχεδιαστής, είχε ήδη προωθήσει μια εισήγηση επί του θέματος προς τον τότε Αρχηγό του "Αυτοκρατορικού Γενικού Επιτελείου". Ο Αρχηγός Σερ Τζον Ντιλ, γνωρίζοντας την πρόθεση του Τσόρτσιλ ενέκρινε την εισήγηση και μετά από 3 εβδομάδες, έλαβε χώρα η πρώτη απόπειρα καταδρομής, η επιχείρηση "Collar", στις απέναντι γαλλικές ακτές. Οι καταδρομείς δεν μπόρεσαν να συγκεντρώσουν τις απαιτούμενες πληροφορίες ή να καταστρέψουν εχθρικό υλικό. Η μόνη τους επιτυχία ήταν η εξουδετέρωση 2 Γερμανών σκοπών.
Οι πρώτοι κομάντος υπήχθησαν στον επιχειρησιακό έλεγχο της νεοσυγκροτηθείσας Διοίκησης Συνδυασμένων Επιχειρήσεων με διοικητή ένα βετεράνο αξιωματικό του βρετανικού βασιλικού ναυτικού τον Σερ Ρότζερ Κέιες, που είχε συμμετάσχει στην εκστρατεία της Καλλίπολης και στην ναυτική καταδρομή στο Ζέεμπρουκε, κατά τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο.
Το 1940 οι Βρετανοί ανεζήτησαν εθελοντές μέσα από τους ήδη υπηρετούντες στις τάξεις του στρατού τους. Έτσι συγκροτήθηκαν 4 νέες μονάδες επιπέδου τάγματος, που οργανώθηκαν στα πλαίσια της Ταξιαρχίας Ειδικών Αποστολών, δυνάμεως 2000 ανδρών. Αν και εθελοντές υπήρξαν αρκετοί, η επιλογή αυτών που τελικά παρέμειναν στις μονάδες, έγινε κατόπιν αξιολόγησης, κατά τη διάρκεια της σκληρής τους εκπαίδευσης.
Παρά το ανεπιτυχές αποτέλεσμα της επιχείρησης "Collar", η πρώτη μεγάλης κλίμακας καταδρομική επιχείρηση σχεδιάστηκε να γίνει στα νορβηγικά νησιά Λοφότεν, τα οποία βρίσκονται εντός του αρκτικού κύκλου και περίπου 1400 χλμ μακριά από τις βρετανικές ακτές.
 |
| Τα νησιά Λοφότεν φαίνονται σε μεγέθυνση, μέσα στο τετράγωνο της εικόνας. (Πηγή) |
Η επιχείρηση "Claymore" ήταν μια διακλαδική αμφίβια καταδρομική ενέργεια, στην οποία συμμετείχαν μονάδες του βρετανικού βασιλικού ναυτικού και κομάντος της Ταξιαρχίας Ειδικών Αποστολών. Διοικητής της Δύναμης Επιχειρήσεων ορίσθηκε ο Υποναύαρχος Χάμιλτον.
Το βασιλικό ναυτικό ήταν επιφορτισμένο με την ασφαλή μεταφορά της καταδρομικής δύναμης στην περιοχή επιχειρήσεων την υποστήριξη με ναυτικά πυρά κατά τη διάρκεια της αποβατικής ενέργειας και την ασφαλή επιστροφή της πίσω. Παράλληλα θα κατέστρεφε ή/και θα συνελάμβανε οποιοδήποτε εχθρικό υπήρχε εκεί, που ή νορβηγικό σκάφος, εργαζόταν επ' ωφελεία των Γερμανών.
Συμμετείχαν έξι πολεμικά πλοία από την 6η μοίρα αντιτορπιλικών στο ρόλο συνοδείας και υποστήριξης και 2 αποβατικά πλοία το "Πριγκίπισσα Μπεατρίς" και το "Βασίλισσα Έμμα" που μετέφεραν τους κομάντος. Από πλευράς αποβατικών στρατευμάτων συμμετείχαν τα Νο 3 και Νο 4 Κομάντο δυνάμεως 250 ανδρών το καθένα. Παράλληλα είχε διατεθεί διμοιρία μηχανικού και τμήμα δυνάμεως 50 ανδρών του νορβηγικού βασιλικού ναυτικού.
Ο αντικειμενικός σκοπός της καταδρομικής δύναμης ήταν να καταστρέψει ταυτόχρονα τα εργοστάσια παραγωγής ιχθυελαίου στα λιμάνια Stamsund, Henningsvær, Svolvæ και Brettesnes, να προσβάλουν την γερμανική φρουρά και να επιδιώξουν τη σύλληψη αιχμαλώτων. Επιπλέον να συλλάβουν Νορβηγούς Quislings υποστηρικτές των Γερμανών και να προσπαθήσουν να πείσουν τον ντόπιο ανδρικό πληθυσμό να τους ακολουθήσουν στην Βρετανία και να ενταχθούν στις ελεύθερες νορβηγικές δυνάμεις.
Όλη η Δύναμη Επιχειρήσεων, συγκεντρώθηκε στον προστατευμένο φυσικό όρμο του Scapa Flow στα νησιά Όρκνεϊ βορείως της Σκωτίας, στις 21 Φεβρουαρίου του 1941, όπου παρέμεινε μέχρι την 1η Μαρτίου. Εκεί ακολουθήθηκε ένα εντατικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και δοκιμών, σε περιοχή που προσομοίαζε την πραγματική περιοχή επιχειρήσεων. Η αποβατική δύναμη κατανεμήθηκε στ' αποβατικά πλοία σύμφωνα με τις αποστολές που είχε αναλάβει η κάθε μονάδα κομάντος. Το Νο 4 Κομάντο επιβιβάσθηκε στο "Βασίλισσα Έμμα" και θα προσγειαλωνόταν στα Svolvær και Brettesnes. Το Νο 3 Κομάντο ήταν στο "Πριγκίπισσα Μπεατρίς" με προορισμό τα Stamsund και Henningsvær. Η διμοιρία Μηχανικού κατανεμήθηκε ανάλογα και στις δύο καταδρομικές μονάδες και το ίδιο έγινε και με τους Νορβηγούς, οι οποίοι θα έπαιζαν παράλληλα και τον ρόλο των οδηγών και διερμηνέων στους Νορβηγούς.
Η διοίκηση και το επιτελείο της καταδρομικής δύναμης εγκαταστάθηκε στο πλοίο-ναυαρχίδα, το HMS Somali. Εκεί συγκροτήθηκε το μικτό επιτελείο της Δύναμης Επιχειρήσεων. Το πρόβλημα υποστήριξης με ναυτικά πυρά εξετάσθηκε ενδελεχώς, καθόσον τα πολεμικά πλοία δεν θα μπορούσαν να προσεγγίσουν εγγύτερα από 1 ναυτικό μίλι τις ακτές στα νορβηγικά νησιά, λόγω της διαμόρφωσης του βυθού με πολλούς ύφαλους και των ρηχών υδάτων.
Οι κομάντος θα έπρεπε να καλύπτονται από μόνοι τους με πυρά κατά την προσέγγιση των ακτών, όπως και σε περίπτωση που τα πλοία υποστήριξης θα απομακρύνονταν για αντιμετώπιση άλλης ναυτικής απειλής. Ο κάθε άνδρας θα έπρεπε να φέρει μαζί του τροφή για 48 ώρες στην ακτή.
Η Δύναμη Επιχειρήσεων αναχώρησε τις πρώτες πρωινές ώρες της 1 Μαρτίου από το Scapa Flow και κατέπλευσε το απόγευμα της ίδιας ημέρας στα νησιά Φερόες, όπου έγινε ανεφοδιασμός σε καύσιμα και οι τελικές προπαρασκευές για την επιχείρηση. Τα μεσάνυχτα της ίδιας ημέρας μετά τον ανεφοδιασμό, συνεχίσθηκε ο πλους προς τα νησιά Λοφότεν, για τις 3 επόμενες ημέρες.
Ο καιρός ήταν πολύ άσχημος και το τριήμερο ταξίδι προκάλεσε σχεδόν σε όλους προβλήματα με τη ναυτία. Στις 3 Μαρτίου κατά τη διάρκεια του πλου, ένα γερμανικό αναγνωριστικό αεροσκάφος, εντόπισε τη νηοπομπή και ενημέρωσε τις γερμανικές αρχές, αλλά δεν υπήρξε περισσότερο ενδιαφέρον, όπως φάνηκε στη συνέχεια.
Στις 4 Μαρτίου τα ξημερώματα, γύρω στις 4 το πρωί, φάνηκαν από μακριά τα φώτα των σπιτιών στα νησιά Λοφότεν. Ήταν πολύ ευχάριστη στιγμή για τους κομάντος κατά την είσοδό τους μέσα στο φιόρδ Βεστ, που κατάλαβαν ότι η άφιξή τους δεν ήταν αντιληπτή ούτε αναμενόμενη. Ο αιφνιδιασμός είχε επιτευχθεί.
Το βασιλικό ναυτικό ήταν επιφορτισμένο με την ασφαλή μεταφορά της καταδρομικής δύναμης στην περιοχή επιχειρήσεων την υποστήριξη με ναυτικά πυρά κατά τη διάρκεια της αποβατικής ενέργειας και την ασφαλή επιστροφή της πίσω. Παράλληλα θα κατέστρεφε ή/και θα συνελάμβανε οποιοδήποτε εχθρικό υπήρχε εκεί, που ή νορβηγικό σκάφος, εργαζόταν επ' ωφελεία των Γερμανών.
Συμμετείχαν έξι πολεμικά πλοία από την 6η μοίρα αντιτορπιλικών στο ρόλο συνοδείας και υποστήριξης και 2 αποβατικά πλοία το "Πριγκίπισσα Μπεατρίς" και το "Βασίλισσα Έμμα" που μετέφεραν τους κομάντος. Από πλευράς αποβατικών στρατευμάτων συμμετείχαν τα Νο 3 και Νο 4 Κομάντο δυνάμεως 250 ανδρών το καθένα. Παράλληλα είχε διατεθεί διμοιρία μηχανικού και τμήμα δυνάμεως 50 ανδρών του νορβηγικού βασιλικού ναυτικού.
 |
| Το πλοίο αποβάσεων "Πριγκίπισσα Μπεατρίς" (Πηγή) |
Ο αντικειμενικός σκοπός της καταδρομικής δύναμης ήταν να καταστρέψει ταυτόχρονα τα εργοστάσια παραγωγής ιχθυελαίου στα λιμάνια Stamsund, Henningsvær, Svolvæ και Brettesnes, να προσβάλουν την γερμανική φρουρά και να επιδιώξουν τη σύλληψη αιχμαλώτων. Επιπλέον να συλλάβουν Νορβηγούς Quislings υποστηρικτές των Γερμανών και να προσπαθήσουν να πείσουν τον ντόπιο ανδρικό πληθυσμό να τους ακολουθήσουν στην Βρετανία και να ενταχθούν στις ελεύθερες νορβηγικές δυνάμεις.
Όλη η Δύναμη Επιχειρήσεων, συγκεντρώθηκε στον προστατευμένο φυσικό όρμο του Scapa Flow στα νησιά Όρκνεϊ βορείως της Σκωτίας, στις 21 Φεβρουαρίου του 1941, όπου παρέμεινε μέχρι την 1η Μαρτίου. Εκεί ακολουθήθηκε ένα εντατικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και δοκιμών, σε περιοχή που προσομοίαζε την πραγματική περιοχή επιχειρήσεων. Η αποβατική δύναμη κατανεμήθηκε στ' αποβατικά πλοία σύμφωνα με τις αποστολές που είχε αναλάβει η κάθε μονάδα κομάντος. Το Νο 4 Κομάντο επιβιβάσθηκε στο "Βασίλισσα Έμμα" και θα προσγειαλωνόταν στα Svolvær και Brettesnes. Το Νο 3 Κομάντο ήταν στο "Πριγκίπισσα Μπεατρίς" με προορισμό τα Stamsund και Henningsvær. Η διμοιρία Μηχανικού κατανεμήθηκε ανάλογα και στις δύο καταδρομικές μονάδες και το ίδιο έγινε και με τους Νορβηγούς, οι οποίοι θα έπαιζαν παράλληλα και τον ρόλο των οδηγών και διερμηνέων στους Νορβηγούς.
Η διοίκηση και το επιτελείο της καταδρομικής δύναμης εγκαταστάθηκε στο πλοίο-ναυαρχίδα, το HMS Somali. Εκεί συγκροτήθηκε το μικτό επιτελείο της Δύναμης Επιχειρήσεων. Το πρόβλημα υποστήριξης με ναυτικά πυρά εξετάσθηκε ενδελεχώς, καθόσον τα πολεμικά πλοία δεν θα μπορούσαν να προσεγγίσουν εγγύτερα από 1 ναυτικό μίλι τις ακτές στα νορβηγικά νησιά, λόγω της διαμόρφωσης του βυθού με πολλούς ύφαλους και των ρηχών υδάτων.
Οι κομάντος θα έπρεπε να καλύπτονται από μόνοι τους με πυρά κατά την προσέγγιση των ακτών, όπως και σε περίπτωση που τα πλοία υποστήριξης θα απομακρύνονταν για αντιμετώπιση άλλης ναυτικής απειλής. Ο κάθε άνδρας θα έπρεπε να φέρει μαζί του τροφή για 48 ώρες στην ακτή.
Η Δύναμη Επιχειρήσεων αναχώρησε τις πρώτες πρωινές ώρες της 1 Μαρτίου από το Scapa Flow και κατέπλευσε το απόγευμα της ίδιας ημέρας στα νησιά Φερόες, όπου έγινε ανεφοδιασμός σε καύσιμα και οι τελικές προπαρασκευές για την επιχείρηση. Τα μεσάνυχτα της ίδιας ημέρας μετά τον ανεφοδιασμό, συνεχίσθηκε ο πλους προς τα νησιά Λοφότεν, για τις 3 επόμενες ημέρες.
Ο καιρός ήταν πολύ άσχημος και το τριήμερο ταξίδι προκάλεσε σχεδόν σε όλους προβλήματα με τη ναυτία. Στις 3 Μαρτίου κατά τη διάρκεια του πλου, ένα γερμανικό αναγνωριστικό αεροσκάφος, εντόπισε τη νηοπομπή και ενημέρωσε τις γερμανικές αρχές, αλλά δεν υπήρξε περισσότερο ενδιαφέρον, όπως φάνηκε στη συνέχεια.
Στις 4 Μαρτίου τα ξημερώματα, γύρω στις 4 το πρωί, φάνηκαν από μακριά τα φώτα των σπιτιών στα νησιά Λοφότεν. Ήταν πολύ ευχάριστη στιγμή για τους κομάντος κατά την είσοδό τους μέσα στο φιόρδ Βεστ, που κατάλαβαν ότι η άφιξή τους δεν ήταν αντιληπτή ούτε αναμενόμενη. Ο αιφνιδιασμός είχε επιτευχθεί.
Οι καταδρομείς επιβιβάσθηκαν στις αποβατικές ακάτους, και ξεκίνησε η κίνηση ταυτόχρονα προς τις τέσσερεις ακτές αποβάσεως στις 06.45, ακριβώς 15 λεπτά αργότερα από την καθορισμένη ώρα, ώστε να μην κινηθούν σε απόλυτο σκοτάδι. Στις 06.50 όλοι είχαν προσγειαλωθεί στις ακτές.
Οι κάτοικοι στην αρχή πίστεψαν ότι πρόκειται για άσκηση των Γερμανών. Τόσο πολύ πέτυχε ο αιφνιδιασμός, ώστε δεν υπήρξε καμιά αντίδραση από την πλευρά των Γερμανών. Όλοι συνελήφθησαν χωρίς να έχουν καταλάβει ακόμη τι συνέβη και άρχισε η συστηματική τοποθέτηση εκρηκτικών για την καταστροφή των εργοστασίων και των δεξαμενών του ιχθυελαίου. Η μόνη αντίδραση με πυρά προήλθε από μια εξοπλισμένη μηχανότρατα, η οποία πρόλαβε να κάνει πέντε βολές με το πυροβόλο της προς το HMS Somali, πριν βυθιστεί. Επίσης βυθίστηκαν άλλα 9 εμπορικά πλοία συνολικού φορτίου 18.000 τόνων.
Κατά τις 2 το μεσημέρι η τοποθέτηση των γεμισμάτων είχε ολοκληρωθεί και άρχισε η επανεπιβίβαση της καταδρομικής δύναμης. μαζί τους πήραν 225 Γερμανούς αιχμαλώτους, 60 Quislings και 314 εθελοντές Νορβηγούς (μεταξύ των οποίων και 8 γυναίκες) που δήλωσαν να καταταγούν στις Ελεύθερες Νορβηγικές Δυνάμεις.
Δύο εργοστάσια καταστράφηκαν στο Henningsvær, και 13 στο Svolvær. Στο Stamsund, καταστράφηκε μια μονάδα παρασκευής μουρουνελαίου. Συνολικά καταστράφηκαν 3.600 κυβικά μέτρα ιχθυελαίου και παραφίνης.
 |
| Βρετανοί κομάντος κατά τη διάρκεια της επιχείρησης "Claymore" (Πηγή) |
 |
| Αποβατική άκατος κατά την διάρκεια της επιχείρησης στα νησιά Λοφότεν (Πηγή) |
Δύο εργοστάσια καταστράφηκαν στο Henningsvær, και 13 στο Svolvær. Στο Stamsund, καταστράφηκε μια μονάδα παρασκευής μουρουνελαίου. Συνολικά καταστράφηκαν 3.600 κυβικά μέτρα ιχθυελαίου και παραφίνης.
 |
| Βρετανοί κομάντος παρακολουθούν μια δεξαμενή ιχθυελαίου να καίγεται στα νησιά Λοφότεν. (Πηγή) |
Το πιο σημαντικό ίσως κέρδος της καταδρομικής επιχείρισης ήταν η ανεύρεση και η παραλαβή μιας κρυπτογραφικής γερμανικής συσκευής τύπου "Enigma" από τη μηχανότρατα που βυθίστηκε. Οι Βρετανοί μπόρεσαν για αρκετό χρονικό διάστημα να υποκλέπτουν και ν' αποκρυπτογραφούν τα γερμανικά σήματα, με αποτέλεσμα ν' αποφεύγουν περιοχές όπου δρούσαν τα γερμανικά υποβρύχια, κατά τις θαλάσσιες μεταφορές τους.
Η επιχείρηση είχε στεφθεί από απόλυτη επιτυχία, αν και δυσαρέστησε κάποιους ενθουσιώδεις κομάντος, που περίμεναν μεγαλύτερη δράση. Τη βρήκαν σε μεταγενέστερες επιχειρήσεις. Ήταν η 1η καταδρομή από τις συνολικά 12 που έγιναν στη Νορβηγία. Οι Γερμανοί δεν είχαν πλέον ησυχία όχι μόνο στη Νορβηγία, αλλά παντού.
Οι Κομάντος έγιναν ο φόβος τους σε τέτοιο βαθμό που ο Χίτλερ έβγαλε ειδική διαταγή, για την επί τόπου εκτέλεσή τους σε περίπτωση σύλληψής τους, χρωματίζοντάς τους σαν τρομοκράτες! Χαρακτηρισμός που μέχρι σήμερα, παραμένει επίκαιρος μεταξύ αντιπάλων!
Η επιχείρηση είχε στεφθεί από απόλυτη επιτυχία, αν και δυσαρέστησε κάποιους ενθουσιώδεις κομάντος, που περίμεναν μεγαλύτερη δράση. Τη βρήκαν σε μεταγενέστερες επιχειρήσεις. Ήταν η 1η καταδρομή από τις συνολικά 12 που έγιναν στη Νορβηγία. Οι Γερμανοί δεν είχαν πλέον ησυχία όχι μόνο στη Νορβηγία, αλλά παντού.
Οι Κομάντος έγιναν ο φόβος τους σε τέτοιο βαθμό που ο Χίτλερ έβγαλε ειδική διαταγή, για την επί τόπου εκτέλεσή τους σε περίπτωση σύλληψής τους, χρωματίζοντάς τους σαν τρομοκράτες! Χαρακτηρισμός που μέχρι σήμερα, παραμένει επίκαιρος μεταξύ αντιπάλων!
Ανιχνευτής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Γράψτε το σχόλιό σας, στα πλαίσια της ευγένειας και της ευπρέπειας.