Κάτω από το Αυγουστιάτικο φεγγάρι. (Β' Μοίρα Καταδρομών, Αύγουστος 1949)

  Τελετή παρασημοφόρησης σημαιών Μοιρών Καταδρομών 1948-1949. ( Φωτογραφία από Αρχείο ΓΕΣ/ΔΕΔ)

Με αφορμή την επέτειο των 67 χρόνων από λήξεως των επιχειρήσεων στο Βίτσι, παραθέτουμε απόσπασμα από την αφήγηση της μάχης, όπως τη βίωσε ο τότε Ανθλγος Κίμων Δακανάλης (ΣΣΕ τάξεως 1949 Α) που συμμετείχε σαν διμοιρίτης της Δριας Α/Τ (Μπαζούκας 3,5’’) της Β’ Μοίρας Καταδρομών.

Το πλήρες κείμενο της ανέκδοτης ως τώρα και πολύ ενδιαφέρουσας αφήγησής του, δημοσιεύεται σε συνέχειες, στην έντυπη εφημερίδα μας, «Τα Νέα της Λέσχης Καταδρομέων και Ιερολοχιτών»

Ο τίτλος του αποσπάσματος της αφήγησης, προέρχεται από την ίδια την αφήγηση, όπως θα διαπιστώσουν οι αναγνώστες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιγραφή της τακτικής και τεχνικής που εφάρμοζαν οι καταδρομείς εκείνης της εποχής, αλλά και η αναφορά σε μέτρα συντονισμού ή σε ελλείψεις που παρουσιάζονταν σε αυτά.

Για τις μάχες εκείνης της περιόδου, έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο. Και οι τότε αντίπαλοι, "η άλλη πλευρά" περιγράφει τα αίτια της ήττας της, με τις δικές της απόψεις.

Γιατί η ιστορία πρέπει να ακούγεται και από τις δύο πλευρές για να είναι αντικειμενική!

Ανιχνευτής

«…Ήταν πανσέληνος (της 10ης Αυγούστου 1949) και έτσι η κίνησή μας προς τις εχθρικές γραμμές ήταν άνετη. Το δρομολόγιο που ακολουθούσαμε ήταν κατά μήκος της όχθης ενός ευρύτατου ρυακιού που οδηγούσε από τους πρόποδες του υψώματος ΜΠΙΚΟΒΙΚ, απ’ ευθείας στη χαράδρα της Χαλάστρας η οποία χώριζε το ύψωμα ΜΠΑΡΟ από εκείνο του ΡΟΤΟ.

Οι όχθες του ρυακιού είχαν δέντρα κι έτσι υπήρχε κάλυψη σε όλη τη διαδρομή, δεδομένου ότι η πανσέληνος είχε κάνει τη νύχτα, μέρα.(Αυγουστιάτικο φεγγάρι). Ύστερα από περίπου δύο-τρεις ώρες αθόρυβης και προσεκτικής πορείας, είχαμε πλέον προσεγγίσει τους πρόποδες του υψ. ΜΠΑΡΟ από ανατολικά.

Όταν αρχίσαμε να ανηφορίζουμε, διεισδύοντας προς τις ΒΑ πλαγιές του υψ. ΜΠΑΡΟ, απορούσαμε πώς μέχρι αυτή τη στιγμή, δε μας είχαν αντιληφθεί οι Συμμορίτες; Και αυτό γιατί, ένα μέρος της ανηφοριάς ήταν καλυμμένο από κροκάλους του ποταμού, που σε συνδυασμό με τη βιαστική κίνησή μας, προξενούσε όπως ήταν φυσικό, αρκετό θόρυβο.

Κάποια στιγμή, από το ύψωμα ΡΟΤΟ, (ανατολικά και δεξιά μας), άρχισε να βάλει ένα βαρύ πολυβόλο με τροχειοδεικτικές σφαίρες, προς την κατεύθυνση όπου εκινούντο οι ακολουθούσες Μοίρες Καταδρομών. Αυτό μας έπεισε ότι η διλοχία 51 και 52 ΛΟΚ, που προηγούμεθα, δεν είχε γίνει αντιληπτή από τον εχθρό.

Γρήγορα βρεθήκαμε πίσω από τις οχυρώσεις του υψ. ΜΠΑΡΟ (ΒΑ πλαγιά) στα πρώτα εχθρικά χαρακώματα, που ήταν κενά και τα καταλάβαμε αμαχητί.

Από πληροφορίες γνωρίζαμε ότι στη ΒΑ πλευρά του υψ. ΜΠΑΡΟ βρισκόταν λόχος Συμμοριτών και πήραμε τα αναγκαία μέτρα ασφαλείας. Στα χαρακώματα αυτά, πήραμε μιαν ανάσα και ανασυγκροτηθήκαμε, έτοιμοι πλέον για την ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΚΡΙΣΙΜΗ ΕΠΙΘΕΣΗ, για την ολοκλήρωση της κατάληψης της κορυφής του υψ. ΜΠΑΡΟ, η οποία ήταν και η κυρίως οργανωμένη αμυντική τοποθεσία. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σας πληροφορήσω ότι η οχύρωση του υψ. ΜΠΑΡΟ, αποτελείτο από 3 γραμμές αμύνης: Η πρώτη στους πρόποδες, μετωπικά, με συρματοπλέγματα και ναρκοπέδια. Η δεύτερη γύρω στα μέσα του υψ. ΜΠΑΡΟ και η Τρίτη ήταν γύρω από την τοπογραφική οφρύ*, στην κορυφή, με ισχυρά πολυβολεία και συρματοπλέγματα, παγιδευμένα με χειροβομβίδες.

Πρέπει να ήταν γύρω στις 2 το πρωί της 11ης Αυγούστου 1949. Ο υποδιοικητής της Μοίρας, Λοχαγός ΠΖ Κερτεμελίδης Πρόδρομος, που ηγείτο της διλοχίας, ήρθε σε επαφή μέσω ασυρμάτου, με τον διοικητή της Μοίρας (σ.σ. ήταν ο Ταγματάρχης ΠΖ Οπρόπουλος Δημήτριος). Εν τω μεταξύ, οι Συμμορίτες φαίνεται ότι μας είχαν πλέον αντιληφθεί, γιατί άρχισαν να μας βάλουν με όλμους. Είχαμε μερικούς τραυματίες. Ο υποδιοικητής, μόλις τελείωσε την επαφή του με τον διοικητή, μας κάλεσε και μας έδωσε τις τελευταίες οδηγίες του για την επίθεση. Μας είπε: «Ο διοικητής μου έδωσε να καταλάβω την κρισιμότητα της κατάστασης και τον κίνδυνο που διατρέχουν οι Μοίρες Καταδρομών που ακολουθούν, ΑΝ πριν ξημερώσει δεν έχουμε καταλάβει το ΜΠΑΡΟ»

Εμείς πρέπει να απείχαμε περίπου 70 με 80 μέτρα από την κορυφή του υψ. ΜΠΑΡΟ και συνέχισε λέγοντάς μας, «ΕΠΙΤΕΘΕΙΤΕ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΑΒΕΤΕ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΠΑΣΗ ΘΥΣΙΑ. ΟΥΔΕΜΙΑ ΙΔΕΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΩΣ. ΣΗΜΕΡΑ ΚΡΙΝΕΤΑΙ Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΒΙΤΣΙΟΥ. ΤΙΠΟΤΑ ΑΛΛΟ ΔΕΝ ΕΧΩ ΝΑ ΣΑΣ ΠΩ!!!»

Με τη διμοιρία μου έφυγα αριστερότερα από το Λόχο με κατεύθυνση την κορυφή. Από κει σχηματίζονταν δύο αντηρίδες**, μια ΝΑ και μια Α, όπου ευρισκόμεθα ο 51 ΛΟΚ, η διμοιρία μου και ο 52 ΛΟΚ. Ενδιάμεσα σχηματιζόταν ένα κοίλωμα. Στην απέναντι από μας αντηρίδα, ήταν ο 53 ΛΟΚ και ο 55 ΛΟΚ, με διοικητάς τους υπολοχαγούς ΔΕΛΗΘΑΝΑΣΗ ΑΓΓ. Και ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΚΩΝ., αντίστοιχα.

Καθώς ανεβαίναμε στην αριστερή πλευρά της αντηρίδας, βρεθήκαμε ξαφνικά μπροστά σ’ ένα ξέφωτο, αποψιλωμένο πεδίο. Το υψ. ΜΠΑΡΟ ήταν δασωμένο και όσο πλησιάζαμε προς την κορυφή, είχε μεγάλα δέντρα. Σταματήσαμε καλυμμένοι στο δασωμένο μέρος. Η νύχτα ήταν σαν ημέρα (πανσέληνος) και με τις διόπτρες άρχισα να ερευνώ το χώρο μετά το ξέφωτο. Ξαφνικά μας πλησίασε ένας καταδρομέας σταλμένος από τον 53 ΛΟΚ της διπλανής αντηρίδας. Μου είπε ότι τον έστειλε ο Ανθλγος του να με ενημερώσει, ότι μπροστά μας και σε απόσταση περίπου 60-70 μέτρων, ήταν τρία πολυβολεία και να προσέξω να μη βγω στο ξέφωτο. Πράγματι τα εντόπισα. Μαζί με το βοηθό μου Λοχία, αναθέσαμε την προσβολή των θυρίδων και των τριών πολυβολείων στα 6 ΜΠΑΖΟΥΚΑΣ, ανά δύο για κάθε πολυβολείο, κι έτσι αρχίσαμε τις βολές. Τα βλήματα έπεφταν βροχή στις θυρίδες και οι μάνδαλοι σταθεροποίησης των βλημάτων είχαν πυρακτωθεί.

Μετά τα εκρηκτικά βλήματα ρίξαμε και από δύο φωτιστικά ανά ΜΠΑΖΟΥΚΑΣ. Σημειωτέον, ότι από επιστράτευση πολιτών Καστοριάς, μου είχαν διατεθεί 6 άνδρες, που μετέφεραν σε σάκους βλήματα και είχαμε επάρκεια. Με τη ρίψη φωτιστικών (φωσφορούχα), οι Συμμορίτες έντρομοι εγκατέλειψαν τα πολυβολεία, τρέχοντας προς την κορυφή. Εντελώς αυθόρμητα, όλοι οι άνδρες της διμοιρίας μου, επιτέθηκαν και κατέλαβαν τα 3 πολυβολεία, καταδιώκοντας τους έντρομους συμμορίτες, που υποχωρούσαν προς την κορυφή του υψ. ΜΠΑΡΟ.

Πίσω από τα καταληφθέντα πολυβολεία, υψώνονταν μεγάλα δέντρα, για 20-30 μέτρα. Μόλις φθάσαμε στη θέση αυτή, δεχτήκαμε καταιγιστικά πυρά πολυβόλου και αναγκαστήκαμε να ανακόψουμε την επίθεση μας, καλυπτόμενοι στους κορμούς των δέντρων. Ήδη είχε αρχίσει να ξημερώνει. Μπροστά μας είχαμε την κύρια οργανωμένη τοποθεσία της κορυφής του υψ. ΜΠΑΡΟ. Η τοποθεσία προστατευόταν από παγιδευμένα συρματοπλέγματα, με χειροβομβίδες κ.α. και πίσω απ’ αυτά, ισχυρά πολυβολεία που συνδέονταν με βαθιά χαρακώματα.

Μπρος σ’ αυτό το ισχυρό μέτωπο δε χάσαμε την ψυχραιμία μας. Με τον ενθουσιασμό που μας κατείχε εξαιτίας της πρώτης μας επιτυχίας, καταλαμβάνοντας τα 3 ισχυρά πολυβολεία, αρχίσαμε να βάλουμε ταυτόχρονα εναντίον του πολυβολείου, απ’ όπου δεχόμεθα καταιγισμό πυρών και κατά του παγιδευμένου συρματοπλέγματος, για να ανοίξουμε διάδρομο να εισβάλουμε στα χαρακώματά τους.

Τα αποτελέσματα υπήρξαν επιτυχή! Το πολυβολείο εσίγησε (είχαν φονευθεί και οι 3 συμμορίτες) ενώ οι εκρήξεις των βλημάτων ΜΠΑΖΟΥΚΑΣ, είχαν ανοίξει αρκετό χώρο στα συρματοπλέγματα. Η τελική επίθεση μας για την κατάληψη του πολυβολείου, συνέπεσε με αυτήν του 51 και 52 ΛΟΚ από δεξιά μας κι έτσι ολοκληρώθηκε η κατάληψη της κορυφής του υψ. ΜΠΑΡΟ.

Η μάχη στη κορυφή ήταν λυσσώδης. Μάχη σώμα με σώμα, σε μια οχυρωμένη τοποθεσία με πολλά πολυβολεία, αντιαρματικά και γενικώς με βαρύ οπλισμό και οχύρωση. Σε αυτό το σημείο, αναφέρω το εξής περιστατικό: Όταν είχαμε εισβάλει στα χαρακώματα τους και διεξάγονταν οι μάχες σώμα με σώμα, ένας συμμορίτης με προτεταμένο το γερμανικής προέλευσης οπλοπολυβόλο του (τουρτούρες τα ονομάζαμε) εστράφη εναντίον μας. Τότε ο Δεκανέας Τσαούσης από τον 51 ΛΟΚ, προτάσσοντας το δεξί του χέρι, αρπάζει και στρέφει την κάννη του όπλου προς τα πάνω, για να αποτρέψει τον κίνδυνο που διατρέχαμε!! Ο Τσαούσης έμεινε ανάπηρος, διότι η δεξιά παλάμη του, με την οποία άρπαξε την πυρακτωμένη κάννη του εχθρικού οπλοπολυβόλου, υπέστη μεγάλου βαθμού έγκαυμα, κατακαίοντας τελείως τις σάρκες της παλάμης του, η οποία είχε γίνει ένα σώμα με την κάννη του όπλου.

Οι συμμορίτες, υποστηριζόμενοι από πυροβολικό, προσπάθησαν ανεπιτυχώς να ανακτήσουν το υψ. ΜΠΑΡΟ με αντεπιθέσεις. Ενώ η μάχη στην κορυφή συνεχιζόταν, κινδυνεύσαμε από φίλια πυρά πυροβολικού και Αεροπορίας, έως ότου πεισθούν οι διοικήσεις, ότι οι ΛΟΚ είχαν καταλάβει το υψ. ΜΠΑΡΟ. Ο Λοχαγός Πυροβολικού που χειριζόταν το ΚΟΝΤΑΚΑΡ επικοινωνίας (σ.σ. σταθμός ασυρμάτου) με πυροβολικό και αεροπορία είχε σκοτωθεί πριν την κατάληψη του υψ. ΜΠΑΡΟ κι έτσι δεν υπήρξε αλληλοενημέρωση. Μέχρι να καταφέρουμε να αποκαταστήσουμε τα σήματα επικοινωνίας, δεχόμεθα τα πυρά του πυροβολικού των συμμοριτών, ταυτόχρονα με αυτά των φιλίων όπλων!!

Το πρωί γύρω στις 6, η κατάληψη του ΜΠΑΡΟ είχε πλέον ολοκληρωθεί…"

Σημειώσεις

* Τοπογραφική οφρύς: Η νοητή γραμμή γύρω από ένα ύψωμα, από την οποία βλέπουμε την κορυφή. Υπάρχει και η "στρατιωτική οφρύς" που είναι η αντίστοιχη γραμμή από την οποία βλέπουμε μέχρι τους πρόποδες του υψώματος. Η τοπογραφική οφρύς βρίσκεται πάντα ψηλότερα από την στρατιωτική οφρύ. Ανάλογα με την μορφολογία του εδάφους, πιθανόν οι δύο γραμμές να συμπίπτουν. 

**αντηρίδα: εννοεί αντέρεισμα. Τα τµήµατα που εξέχουν, περιλαµβανόµενα μεταξύ δύο διαδοχικών χαραδρών και φαίνονται να αντιστηρίζουν έναν ορεινό όγκο, ονομάζονται αντερείσματα