Μια ιστορία για τη Μύκονο, λίγο διαφορετική όμως από τις άλλες! Δεν πρόκειται για τουριστική περιήγηση, ούτε για διακοπές, ούτε για κουτσομπολιά του καλλιτεχνικού κόσμου.
 |
Σχεδιάγραμμα επιχειρήσεως Ιερού Λόχου στη Μύκονο (Πηγή: ΓΕΣ/ΔΙΣ) |
Είναι μια ιστορία που σ' αυτήν πρωταγωνίστησαν άνδρες του Ιερού Λόχου μαζί με τους ντόπιους πατριώτες. Βρισκόμαστε στο Σεπτέμβριο του 1944. Γερμανικές φρουρές υπάρχουν ακόμα σε αρκετά νησιά του Αιγαίου. Με
διαταγή του Χίτλερ. οι γερμανικές δυνάμεις άρχισαν ν' αποχωρούν από το
τέλος Αυγούστου από τα νησιά, αλλά οι συμμαχικές ενέργειες και οι προσβολές πλωτών και εναέριων μέσων τους, δεν επέτρεψαν την έγκαιρη εκκένωση. Οι Γερμανοί τον Σεπτέμβριο του '44 ακόμη κατέχουν το νησί της Μυκόνου.
Το Απόσπασμα Αιγαίου όρισε σαν ημέρα προσβολής (ημέρα D) και εξουδετέρωσης της γερμανικής φρουράς του νησιού την 25 Σεπτεμβρίου 1944, μετά από τις πληροφορίες που έλαβε από περίπολο αναγνώρισης για την εχθρική κατάσταση, σύμφωνα με τις οποίες υπήρχε γερμανική φρουρά δυνάμεως 37 ανδρών και διέμενε στην έπαυλη Χωρέμη.
Η έπαυλη, που είχε μετατραπεί σε φυλάκιο, βρισκόταν στην βορειοανατολική παρυφή της Χώρας. Σύμφωνα με τις αρχικές πληροφορίες, προστατευόταν από συρματόπλεγμα και στην στέγη οι Γερμανοί, είχαν εγκαταστήσει ένα αντιαεροπορικό πολυβόλο.
Η έπαυλη, που είχε μετατραπεί σε φυλάκιο, βρισκόταν στην βορειοανατολική παρυφή της Χώρας. Σύμφωνα με τις αρχικές πληροφορίες, προστατευόταν από συρματόπλεγμα και στην στέγη οι Γερμανοί, είχαν εγκαταστήσει ένα αντιαεροπορικό πολυβόλο.
Η καταδρομική περίπολος που ανέλαβε την αποστολή, ήταν δυνάμεως 23 Ιερολοχιτών. Μετά την προετοιμασία της, επιβιβάσθηκε στο πλοιάριο μεταφοράς τη νύκτα της 25 Σεπτεμβρίου και προσγειαλώθηκε στις 4 τα ξημερώματα της 26 Σεπτεμβρίου στον όρμο της Αγ. Άννας, δυτικά του ακρωτηρίου Ταρσανά.
Μετά από μιάμιση ώρα πορείας, έφτασε κοντά στον οικισμό της Τουρλιανής όπου και εγκαταστάθηκε σε μια κοντινή σπηλιά, αναμένοντας την επαφή με την περίπολο αναγνώρισης, η οποία ήδη υπήρχε εκεί. Το πρωί της 26 Σεπτεμβρίου, ο διοικητής της περιπόλου, μην έχοντας έλθει σε επαφή με την περίπολο αναγνώρισης, αποφάσισε να στείλει έναν δικό του Ιερολοχίτη με πολιτικά στη Χώρα, για να δει και να καταγράψει πρόσφατες πληροφορίες.
Πράγματι οι νέες πληροφορίες ήταν πιο λεπτομερείς και παρουσίασαν την πραγματική εχθρική κατάσταση η οποία ήταν πιο δύσκολη για τους καταδρομείς. Η εχθρική δύναμη ανερχόταν σε 40 Γερμανούς, υπήρχαν 3 πολυβολεία και μέσα από το συρματόπλεγμα υπήρχε και ναρκοπέδιο κατά προσωπικού. Στην οροφή, πράγματι υπήρχε ένα βαρύ αντιαεροπορικό πολυβόλο των 20 χιλ.
Το τελικό σχέδιο προσβολής που διαμορφώθηκε μετά από τα τελευταία στοιχεία, προέβλεπε τα εξής:
1. Εγκατάσταση τμήματος υποστήριξης, σαν βάση πυρός επί ενός υψώματος, νότια από την έπαυλη προς εξουδετέρωση των εχθρικών πολυβόλων με αυτόματα πυρά.
2. Τμήμα εφόδου δυνάμεως 10 ανδρών θα έκανε προσβολή του γερμανικού φυλακίου από την κυρία είσοδο, ενώ παράλληλα 2 καταδρομείς θα έκαναν αντιπερισπασμό, εκτοξεύοντας χειροβομβίδες από την νοτιοανατολική πλευρά του φυλακίου.
3. Το συνθηματικό έναρξης πυρών του τμήματος υποστήριξης θα το έδινε το στοιχείο του αντιαρματικού εκτοξευτή Πιάτ, που είχε στη διάθεσή του το τμήμα εφόδου, με την εκτέλεση δύο βολών προς την είσοδο του φυλακίου. Στη συνέχεια, μετά τα πυρά υποστήριξης, θα γινόταν η έφοδος.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, νέες πληροφορίες έφθασαν στο χώρο απόκρυψης, από την περίπολο αναγνώρισης αυτή τη φορά, σύμφωνα με τις οποίες, η γερμανική φρουρά ετοιμαζόταν να αποχωρήσει από το νησί με πλοιάριο που θα ερχόταν από τη Σύρο γι' αυτό το σκοπό. Ο διοικητής της δύναμης, άλλαξε το σχέδιό του και αποφάσισε να προσβάλει τους Γερμανούς κατά την επιβίβασή τους στο λιμάνι.
Την επόμενη ημέρα, στις 27 Σεπτεμβρίου, επανήλθε η περίπολος αναγνώρισης με νεότερη πληροφορία! Κάποιοι κάτοικοι, παράγοντες του νησιού, δεν επιθυμούσαν την προσβολή των Γερμανών, γιατί φοβόντουσαν τ' αντίποινα! Ο Έλληνας διερμηνέας των Γερμανών ίσως είχε ήδη ενημερώσει τους Γερμανούς για το εγχείρημα του Ιερού Λόχου!
Πάλι ο διοικητής της καταδρομικής δύναμης, άλλαξε το σχέδιό του! Ζήτησε από την περίπολο αναγνώρισης να κάνει επαλήθευση αυτής της πληροφορίας μέχρι το βράδυ στις 7, προκειμένου να ξεκινήσει τη διαδικασία αποχώρησης του τμήματος με σκάφος από το νησί. Χωρίς αιφνιδιασμό, η όλη ενέργεια θα ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Δυστυχώς η περίπολος αναγνώρισης δεν εμφανίσθηκε και η περίπολος κινήθηκε προς το σημείο επιβίβασης, που είχε ορισθεί βόρεια από το ακρωτήρι του Ταρσανά. Η επαφή με το πλοιάριο δεν ήταν δυνατή και τελικά η περίπολος κινήθηκε βόρεια, για να φτάσει στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας, προκειμένου να αποκρυφτεί και να προσπαθήσει να έλθει σε επαφή με το πλοίο το επόμενο βράδυ.
Στις 28 Σεπτεμβρίου το πρωί, η περίπολος αναγνώρισης πάλι εμφανίσθηκε με πληροφορίες που άλλαζαν πάλι την κατάσταση: Δεν υπήρχε περίπτωση αποχώρησης της γερμανικής φρουράς, ούτε είχε προδοθεί η παρουσία των Ιερολοχιτών στους Γερμανούς. Άρα η προσβολή του φυλακίου θα μπορούσε να γίνει όπως είχε αρχικά σχεδιασθεί. Ο περιπολάρχης, ήλθε σε επαφή μέσω ασυρμάτου με το σκάφος και ενημέρωσε τον κυβερνήτη για την προσβολή που θα γινόταν το βράδυ.
Με το τελευταίο φως, η περίπολος άρχισε να κινείται επί του δρόμου από Άνω Μερά προς τη Χώρα. Κατά τη διάρκεια της κίνησης, έφθασε μια πληροφορία ότι οι Γερμανοί τους περίμεναν! Και πάλι ο περιπολάρχης προβληματίστηκε αν θα έπρεπε να συνεχίσει, μέχρι που διαπιστώθηκε ότι η πληροφορία ήταν ανακριβής. Μόλις οι καταδρομείς προσέγγισαν τον στόχο, άρχισαν να τάσσονται σύμφωνα με το σχέδιο, συνοδευόμενοι και από ενθουσιώδεις κατοίκους του νησιού που ήθελαν να συμβάλουν στην επιχείρηση.
Το τμήμα εφόδου που κατά τη κίνησή του έφτασε μέχρι το λιμάνι, βρήκε 6 Γερμανούς σε παρακείμενο οινοπωλείο, τους οποίους αιχμαλώτισε. Στη συνέχεια αφού άφησε φρουρό αιχμαλώτων προωθήθηκε στη θέση του. Ενώ οι καταδρομείς έπαιρναν τις τελικές τους θέσεις, οι Γερμανοί του φυλακίου έριξαν πράσινη φωτοβολίδα, που ερμηνεύτηκε σαν πρόσκληση των ..εξοδούχων στο φυλάκιο. Ίσως όμως να ήταν ειδοποίηση για την επικείμενη προσβολή.
Τελικά στις 9 το βράδυ, το Πιάτ, έριξε το βλήμα και ξεκίνησαν καταιγιστικά πυρά από το τμήμα υποστήριξης, ο θόρυβος των οποίων αναμείχθηκε με τις εκρήξεις χειροβομβίδων από τους 2 χειροβομβιστές. Η ομάδα εφόδου μπήκε στην αυλή, ρίχνοντας εμπρηστικές χειροβομβίδες και μπόρεσε γρήγορα να καταλάβει το γερμανικό φυλάκιο. Αμέσως μετά στράφηκε προς το κύριο οίκημα της έπαυλης. Οι Γερμανοί όμως συμπτύχθηκαν γρήγορα και κατέλαβαν θέσεις μέσα στα οργανωμένα πολυβολεία που βρίσκονταν στο πίσω μέρος της έπαυλης και προστατεύονταν από ναρκοπέδιο.
Μετά από μια ώρα ανταλλαγής πυρών, η καταδρομική περίπολος εξάντλησε τα πυρομαχικά της και ο περιπολάρχης έδωσε το σύνθημα της αποχώρησης, παραλαμβάνοντας τους αιχμαλώτους, προς το σημείο επιβίβασης στα ανατολικά του νησιού. Εδώ έγινε μια κακή συνεννόηση με τον κυβερνήτη του πλοίου, ο οποίος νομίζοντας ότι η γερμανική φρουρά είχε εξουδετερωθεί, μπήκε μέσα στο λιμάνι για να πάρει τους Ιερολοχίτες.
Γρήγορα διορθώθηκε το σφάλμα και το σκάφος κατευθύνθηκε στο αρχικό σημείο επιβίβασης. Στο νησί παρέμεινε η περίπολος αναγνώρισης του Ιερού Λόχου, για συνέχιση συλλογής πληροφοριών και επιτήρησης.
Ο απολογισμός της επιχείρησης ήταν:
Εξετάζοντας την περίπτωση αυτής της καταδρομής, διαπιστώνονται τα εξής:
Πράγματι οι νέες πληροφορίες ήταν πιο λεπτομερείς και παρουσίασαν την πραγματική εχθρική κατάσταση η οποία ήταν πιο δύσκολη για τους καταδρομείς. Η εχθρική δύναμη ανερχόταν σε 40 Γερμανούς, υπήρχαν 3 πολυβολεία και μέσα από το συρματόπλεγμα υπήρχε και ναρκοπέδιο κατά προσωπικού. Στην οροφή, πράγματι υπήρχε ένα βαρύ αντιαεροπορικό πολυβόλο των 20 χιλ.
 |
Διάταξη καταδρομικού τμήματος κατά την προσβολή του γερμανικού φυλακίου στη Μύκονο. (Πηγή: ΓΕΣ/ΔΙΣ) |
1. Εγκατάσταση τμήματος υποστήριξης, σαν βάση πυρός επί ενός υψώματος, νότια από την έπαυλη προς εξουδετέρωση των εχθρικών πολυβόλων με αυτόματα πυρά.
2. Τμήμα εφόδου δυνάμεως 10 ανδρών θα έκανε προσβολή του γερμανικού φυλακίου από την κυρία είσοδο, ενώ παράλληλα 2 καταδρομείς θα έκαναν αντιπερισπασμό, εκτοξεύοντας χειροβομβίδες από την νοτιοανατολική πλευρά του φυλακίου.
3. Το συνθηματικό έναρξης πυρών του τμήματος υποστήριξης θα το έδινε το στοιχείο του αντιαρματικού εκτοξευτή Πιάτ, που είχε στη διάθεσή του το τμήμα εφόδου, με την εκτέλεση δύο βολών προς την είσοδο του φυλακίου. Στη συνέχεια, μετά τα πυρά υποστήριξης, θα γινόταν η έφοδος.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, νέες πληροφορίες έφθασαν στο χώρο απόκρυψης, από την περίπολο αναγνώρισης αυτή τη φορά, σύμφωνα με τις οποίες, η γερμανική φρουρά ετοιμαζόταν να αποχωρήσει από το νησί με πλοιάριο που θα ερχόταν από τη Σύρο γι' αυτό το σκοπό. Ο διοικητής της δύναμης, άλλαξε το σχέδιό του και αποφάσισε να προσβάλει τους Γερμανούς κατά την επιβίβασή τους στο λιμάνι.
Την επόμενη ημέρα, στις 27 Σεπτεμβρίου, επανήλθε η περίπολος αναγνώρισης με νεότερη πληροφορία! Κάποιοι κάτοικοι, παράγοντες του νησιού, δεν επιθυμούσαν την προσβολή των Γερμανών, γιατί φοβόντουσαν τ' αντίποινα! Ο Έλληνας διερμηνέας των Γερμανών ίσως είχε ήδη ενημερώσει τους Γερμανούς για το εγχείρημα του Ιερού Λόχου!
Πάλι ο διοικητής της καταδρομικής δύναμης, άλλαξε το σχέδιό του! Ζήτησε από την περίπολο αναγνώρισης να κάνει επαλήθευση αυτής της πληροφορίας μέχρι το βράδυ στις 7, προκειμένου να ξεκινήσει τη διαδικασία αποχώρησης του τμήματος με σκάφος από το νησί. Χωρίς αιφνιδιασμό, η όλη ενέργεια θα ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Δυστυχώς η περίπολος αναγνώρισης δεν εμφανίσθηκε και η περίπολος κινήθηκε προς το σημείο επιβίβασης, που είχε ορισθεί βόρεια από το ακρωτήρι του Ταρσανά. Η επαφή με το πλοιάριο δεν ήταν δυνατή και τελικά η περίπολος κινήθηκε βόρεια, για να φτάσει στο ύψωμα Προφήτης Ηλίας, προκειμένου να αποκρυφτεί και να προσπαθήσει να έλθει σε επαφή με το πλοίο το επόμενο βράδυ.
Στις 28 Σεπτεμβρίου το πρωί, η περίπολος αναγνώρισης πάλι εμφανίσθηκε με πληροφορίες που άλλαζαν πάλι την κατάσταση: Δεν υπήρχε περίπτωση αποχώρησης της γερμανικής φρουράς, ούτε είχε προδοθεί η παρουσία των Ιερολοχιτών στους Γερμανούς. Άρα η προσβολή του φυλακίου θα μπορούσε να γίνει όπως είχε αρχικά σχεδιασθεί. Ο περιπολάρχης, ήλθε σε επαφή μέσω ασυρμάτου με το σκάφος και ενημέρωσε τον κυβερνήτη για την προσβολή που θα γινόταν το βράδυ.
Με το τελευταίο φως, η περίπολος άρχισε να κινείται επί του δρόμου από Άνω Μερά προς τη Χώρα. Κατά τη διάρκεια της κίνησης, έφθασε μια πληροφορία ότι οι Γερμανοί τους περίμεναν! Και πάλι ο περιπολάρχης προβληματίστηκε αν θα έπρεπε να συνεχίσει, μέχρι που διαπιστώθηκε ότι η πληροφορία ήταν ανακριβής. Μόλις οι καταδρομείς προσέγγισαν τον στόχο, άρχισαν να τάσσονται σύμφωνα με το σχέδιο, συνοδευόμενοι και από ενθουσιώδεις κατοίκους του νησιού που ήθελαν να συμβάλουν στην επιχείρηση.
Το τμήμα εφόδου που κατά τη κίνησή του έφτασε μέχρι το λιμάνι, βρήκε 6 Γερμανούς σε παρακείμενο οινοπωλείο, τους οποίους αιχμαλώτισε. Στη συνέχεια αφού άφησε φρουρό αιχμαλώτων προωθήθηκε στη θέση του. Ενώ οι καταδρομείς έπαιρναν τις τελικές τους θέσεις, οι Γερμανοί του φυλακίου έριξαν πράσινη φωτοβολίδα, που ερμηνεύτηκε σαν πρόσκληση των ..εξοδούχων στο φυλάκιο. Ίσως όμως να ήταν ειδοποίηση για την επικείμενη προσβολή.
Τελικά στις 9 το βράδυ, το Πιάτ, έριξε το βλήμα και ξεκίνησαν καταιγιστικά πυρά από το τμήμα υποστήριξης, ο θόρυβος των οποίων αναμείχθηκε με τις εκρήξεις χειροβομβίδων από τους 2 χειροβομβιστές. Η ομάδα εφόδου μπήκε στην αυλή, ρίχνοντας εμπρηστικές χειροβομβίδες και μπόρεσε γρήγορα να καταλάβει το γερμανικό φυλάκιο. Αμέσως μετά στράφηκε προς το κύριο οίκημα της έπαυλης. Οι Γερμανοί όμως συμπτύχθηκαν γρήγορα και κατέλαβαν θέσεις μέσα στα οργανωμένα πολυβολεία που βρίσκονταν στο πίσω μέρος της έπαυλης και προστατεύονταν από ναρκοπέδιο.
Μετά από μια ώρα ανταλλαγής πυρών, η καταδρομική περίπολος εξάντλησε τα πυρομαχικά της και ο περιπολάρχης έδωσε το σύνθημα της αποχώρησης, παραλαμβάνοντας τους αιχμαλώτους, προς το σημείο επιβίβασης στα ανατολικά του νησιού. Εδώ έγινε μια κακή συνεννόηση με τον κυβερνήτη του πλοίου, ο οποίος νομίζοντας ότι η γερμανική φρουρά είχε εξουδετερωθεί, μπήκε μέσα στο λιμάνι για να πάρει τους Ιερολοχίτες.
Γρήγορα διορθώθηκε το σφάλμα και το σκάφος κατευθύνθηκε στο αρχικό σημείο επιβίβασης. Στο νησί παρέμεινε η περίπολος αναγνώρισης του Ιερού Λόχου, για συνέχιση συλλογής πληροφοριών και επιτήρησης.
Ο απολογισμός της επιχείρησης ήταν:
- 6 Γερμανοί νεκροί, 7 τραυματίες και 6 αιχμάλωτοι
- Καταστροφή του γερμανικού σταθμού ασυρμάτου
- Πυρπόληση αποθηκών πυρομαχικών και τροφίμων
Εξετάζοντας την περίπτωση αυτής της καταδρομής, διαπιστώνονται τα εξής:
- Η περίπολος αναγνώρισης που είχε προαποσταλεί, δεν ήταν ποτέ συγκεκριμένη στις πληροφορίες της και μάλλον μετέφερε φήμες που άκουγε από τρίτους, προφανώς ντόπιους, με αποτέλεσμα να αναγκάζεται ο περιπολάρχης να τροποποιεί επανειλημμένα τη σχεδίασή του και να καθυστερεί σε χρόνο.
- Η αποκάλυψη της παρουσίας της περιπόλου σε πολίτες, διακύβευσε την επιτυχία της αποστολής του καταδρομικού τμήματος.
- Η απόφαση βίαιας προσβολής του φυλακίου, οδήγησε στην ανταλλαγή πυρών σε διάρκεια χρόνου, που κατέληξε στην αποχώρηση της καταδρομικής δύναμης λόγω έλλειψης πυρομαχικών.
Δεν ξέρω αν οι Μυκονιάτες γνωρίζουν αυτή την ιστορία, αν γιορτάζουν ακόμη την απελευθέρωσή τους από τους Γερμανούς και αν θυμούνται τους Ιερολοχίτες. Πάντως στην ιστοσελίδα του Δήμου τους δεν περιλαμβάνουν τίποτα για τα χρόνια της Κατοχής. Αν δεν υπάρχει κάτι που να τους το θυμίζει, θα ήταν ηθικό και δίκαιο να χαράξουν μια σχετική πλάκα και να την τοποθετήσουν σε κάποιο σημείο που να μνημονεύει την απελευθέρωσή τους το 1944. Ίσως θα ήταν καλή ιδέα, αν καλούσαν σε κάποια εκδήλωσή τους εφέτος, τον τελευταίο επιζώντα γέροντα Ιερολοχίτη Στρατηγό Κόρκα, για να τον τιμήσουν.
Ανιχνευτής
(Επικαιροποίηση παλαιού άρθρου του 2013)
Πηγή: "Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή 1941-1945" Εκδόσεις ΓΕΣ/ΔΙΣ
Πηγή: "Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή 1941-1945" Εκδόσεις ΓΕΣ/ΔΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Γράψτε το σχόλιό σας, στα πλαίσια της ευγένειας και της ευπρέπειας.