Βρισκόμαστε στα τέλη του Σεπτέμβρη του 1944 με τους Γερμανούς να προσπαθούν να μεταφέρουν τις περισσότερες δυνάμεις τους από το Αιγαίο στην ηπειρωτική Ελλάδα, αφήνοντας μόνο μικρές φρουρές σε επιλεγμένα νησιά κυρίου ενδιαφέροντός τους. Στη Νορμανδία και στη Ρωσία τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά γι' αυτούς και επεδίωκαν να εκκενώσουν τα Βαλκάνια για εξοικονόμηση δυνάμεων.
Οι σύμμαχοι τους έκαναν τη ζωή δύσκολη και τους καθυστερούσαν, με επιδίωξη την παράδοση και αιχμαλωσία όλων των Γερμανών και όσων φίλων τους Ιταλών είχαν παραμείνει, στην περιοχή του Αιγαίου.
Στο βόρειο Αιγαίο κατείχαν τη Λήμνο, και τη Σάμο, στις Σποράδες τη Σκόπελο, στις Κυκλάδες τη Μύκονο, Σύρο,Τήνο, Θήρα, Νάξο και Πάρο και στα Δωδεκάνησα είχαν φύγει από την Πάτμο, Σύμη, Λειψούς και Αστυπάλαια.
Βούλγαροι και Γερμανοί, κατείχαν τη Θάσο και τη Σαμοθράκη αντίστοιχα, ενώ στην Κρήτη υπήρχαν ακόμη γερμανικές δυνάμεις.
Κάτω από αυτή την εξέλιξη της κατάστασης, το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, με οδηγίες του προς το "Απόσπασμα Αιγαίου" καθόρισε λεπτομέρειες που αφορούσαν στην απελευθέρωση των νησιών και την παράδοση των εχθρικών φρουρών:
- Συνεχής πίεση του αντίπαλου με την εκτέλεση καταδρομικών ενεργειών
- Η παράδοση των εχθρικών φρουρών, θα πρέπει να είναι καθολική και άνευ όρων
- Οι φρουρές μετά την παράδοσή τους θα παρέμεναν συγκροτημένες και θα διατηρούσαν τον οπλισμό τους για να μην τον πάρουν πολίτες και κάτοικοι της περιοχής
- Οι ελληνικές πολιτικές αρχές οποιασδήποτε παράταξης, θα ήταν υπεύθυνες με συνεργασία μεταξύ τους για την τήρηση της τάξεως και την ομαλότητα σε κάθε νησί
- Οι συλλήψεις ατόμων που είχαν συνεργασθεί με τον κατακτητή απαγορεύονταν, μέχρι την εγκατάσταση πολιτικών δικαστηρίων από το επίσημο κράτος
- Οι οδηγίες αυτές έπρεπε να ανακοινωθούν σε όλα τα τμήματα Καταδρομών και στους κατοίκους των νησιών που απελευθερώνονταν
- Είχε ορισθεί αντιπρόσωπος της Ελληνικής Κυβέρνησης και θα εγκαθίστατο σε κάποιο από τα ελεύθερα νησιά.
Με αυτές τις οδηγίες συνεχίσθηκε η περιπολιακή και καταδρομική δράση Ελλήνων και Βρετανών κομάντος.
Ο Ιερός Λόχος αναδιοργανώθηκε στο μεταξύ, κατά την διάρκεια Ιουνίου-Σεπτεμβρίου 1944 στην Παλαιστίνη, σε επίπεδο Συντάγματος με δύναμη 1084 ανδρών και με συγκρότηση: Επιτελείο, Μοίρα Διοικήσεως, Α' Μοίρα Καταδρομών και Β' Μοίρα Καταδρομών. Λίγο-πολύ ακολουθήθηκε η βρετανική οργάνωση καταδρομικών μονάδων.
Έτσι κάθε Μοίρα αποτελείτο από 3 τμήματα καταδρομών, Τμήμα Διοικήσεως, Τμήμα Εφεδρείας και Τμήμα Οδηγών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύνθεση της Μοίρας Διοικήσεως, γιατί εκεί υπάγονταν όλα τα όπλα υποστηρίξεως του Ιερού Λόχου. Υπήρχε Τμήμα Πολυβόλων, Τμήμα όλμων, Τμήμα Διαβιβάσεων, Καταστροφών και Εφεδρείας
Για τη νέα "εκστρατεία" στο Αιγαίο, έγινε τακτική συγκρότηση δύο "εκστρατευτικών ομάδων" που ονομάσθηκαν "Δύναμη Β" με 438 άνδρες και "Δύναμη Γ" με 381 άνδρες, αντίστοιχα. Όλοι Ιερολοχίτες. Παράλληλα οργανώθηκε το "Τμήμα Μετόπισθεν" που παρέμεινε στη Χάιφα με 100 άνδρες.
Η Δύναμη Γ απέπλευσε από Χάιφα στις 25 Σεπτεμβρίου 1944 προς "άγνωστη κατεύθυνση", μέχρι που φτάνοντας στο Αιγαίο, ενημερώθηκαν ότι αποτελούσαν τμήμα του βρετανικού συγκροτήματος "Fox Forces" που θα αποβιβαζόταν στην ηπειρωτική Ελλάδα μετά την αποχώρηση των Γερμανών.
Η Δύναμη Β απέπλευσε την ίδια μέρα από Χάιφα αλλά αυτή αποβιβάσθηκε στη Χίο, που αποτελούσε πλέον, μετά την αποχώρηση των Γερμανών αρχές του μήνα, την βάση του Ιερού Λόχου στο Αιγαίο.
Από εκεί και υπό τις διαταγές πάντα της βρετανικής Ταξιαρχίας Καταδρομών (Δύναμης 142), ανέλαβε τη διεξαγωγή επιχειρήσεων σε όλο το Αιγαίο.
Οι Γερμανοί, από τις 20 Σεπτεμβρίου, είχαν αποχωρήσει από τη Λέσβο, είχαν εκκενώσει τη Σάμο και είχαν ανατινάξει το λιμάνι στο Πυθαγόρειο Σάμου, μεταφέροντας όλες τις δυνάμεις τους στη Λέρο.
Στη Σάμο παρέμεναν γύρω στους 1000 Ιταλούς συνεργάτες των Γερμανών, που περίμεναν τη σειρά τους για μεταφορά στη Λέρο. Στην πραγματικότητα οι Γερμανοί τους είχαν "πουλήσει".Οχυρώθηκαν στα υψώματα γύρω από το Βαθύ, εγκατέστησαν φυλάκια στη Χώρα και τους Μυτιληνιούς και έταξαν πυροβολικό στη θέση Ζερβού, αποφασισμένοι για αντίσταση και περιμένοντας τον ..αντίπαλο.
Βλέποντας αυτή την εξέλιξη, ο Ιερός Λόχος έστειλε μια περίπολο έξι Ιερολοχιτών, με περιπολάρχη τον τότε Ανθυπολοχαγό Οπρόπουλο Δημήτριο. Οι Εγγλέζοι έστειλαν δικό τους αξιωματικό, προφανώς γιατί ήθελαν να ελέγχουν παντού την κατάσταση.
Οι δύο αξιωματικοί σύμμαχοι, συμφώνησαν, μαζί με τον αρχηγό των ανταρτών του ΕΛΑΣ να στείλουν κοινή επιστολή στον Ιταλό διοικητή Λοχαγό, καλώντας τον να παραδοθεί. Μάλιστα συμφώνησαν ότι αν οι Ιταλοί δεν απαντούσαν στην πρώτη επιστολή, θα έστελναν και δεύτερη πριν ξεκινήσουν την μάχη. Η επιστολή στάλθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1944.
Ακριβώς την ίδια ημέρα ο Άγγλος κρυφά έστειλε μια δική του επιστολή εκ μέρους των Βρετανών, ζητώντας την παράδοση! Αλλά ... το ίδιο έκανε και ο αρχηγός των ανταρτών, παραβαίνοντας την συμφωνία με τον Ιερολοχίτη.
Ο Ιταλός όπως ήταν αναμενόμενο, ήλθε σε δίλημμα και αποφάσισε ν' απαντήσει μόνο σ' έναν, επιλέγοντας τους αντάρτες. Η απάντηση ήταν αρνητική. Το "Απόσπασμα Αιγαίου" έμαθε τα καθέκαστα και έστειλε περίπολο 10 Ιερολοχιτών, με επικεφαλής τον Ταγματάρχη Φλέγκα Χρήστο, και με την εντολή να συνεργασθεί με τον Βρετανό και να επιτύχει την συνθηκολόγηση με τους Ιταλούς.
Ο Βρετανός όμως, παραβαίνοντας τις οδηγίες του συμμαχικού στρατηγείου περί συνολικής παράδοσης των εχθρικών φρουρών και όχι αποσπασματικά, είχε έλθει σε συμφωνία παράδοσης με τον Ιταλό διοικητή της μονάδας πυροβολικού, με αποτέλεσμα, να υπάρχει διαρροή Ιταλών πυροβολητών προς τους αντάρτες, παίρνοντας τα κλείστρα των πυροβόλων μαζί τους. Οι αντάρτες ήδη είχαν πιάσει όλες τις προσβάσεις και έλεγχαν όλες τις κινήσεις προς Βαθύ και Πυθαγόρειο.
Παρά την δεύτερη επιστολή που έλαβε ο Ιταλός , δεν δέχθηκε να παραδοθεί και ζήτησε προθεσμία 48 ωρών, για ν' απαντήσει, προφανώς ελπίζοντας στην βοήθεια των Γερμανών.
Στις 3 Οκτωβρίου ο Διοικητής του Ιερού Λόχου, που είχε ήδη φτάσει στη Χίο, μαθαίνοντας αυτή την κατάσταση, έσπευσε με μια διμοιρία Ιερολοχιτών στη Σάμο, με σκοπό να αναγκάσει την ιταλική φρουρά σε παράδοση. Έστειλε το παρακάτω τελεσίγραφο:
"Λοχαγέ μου, Έχω την τιμήν να σας αναγγείλω δια τελευταίαν φοράν την απόφασιν των Συμμαχικών Δυνάμεων του Αιγαίου. Είσθε μετά την παράδοσιν του Πυροβολικού σας, εις μίαν τέτοιαν θέσιν, η οποία ουδεμίαν ευκαιρίαν σας παρέχει. Θα είναι καθαρώς τρέλλα να θελήσετε να σφαγιάσετε τους άνδρας σας, χωρίς ν' αποκομίσετε καμμίαν δόξαν, ούτε δια την πατρίδα σας. Έλαβα ρητήν διαταγήν να σας επιτεθώ και τα τεθέντα εις την διάθεσίν μου μέσα, ναυτικά και επίγεια, ενδεχομένως δε και αεροπορικά, είναι τέτοια, ώστε και εγώ ο ίδιος δεν σκέπτομαι να άρω ουδεμίαν δόξαν, από μίαν βεβαίαν και εύκολον νίκην. Εστέ βέβαιος, ότι εκτιμώ τα αισθήματά σας. Ως στρατιώτης πολύ παλαιότερος και πλέον ηλικιωμένος από υμάς,ποιούμαι έκκλησιν εις τα ανθρωπιστικά σας αισθήματα και εις την ευθύνην σας ως Αρχηγού. Προσθέτω επίσης ότι οι αντάρται, των οποίων η δύναμις αυξάνει από στιγμήν εις στιγμήν, τη βοηθεία των όπλων που οι άνδρες σας τους παραδίδουν, ανυπομονούν. Σας επαναλαμβάνω τας εγγυήσεις αίτινες σας διαβιβάσθηκαν ήδη. Αλλά πιστέψατέ με, μην αργοπορείτε."
Οι δύο αξιωματικοί σύμμαχοι, συμφώνησαν, μαζί με τον αρχηγό των ανταρτών του ΕΛΑΣ να στείλουν κοινή επιστολή στον Ιταλό διοικητή Λοχαγό, καλώντας τον να παραδοθεί. Μάλιστα συμφώνησαν ότι αν οι Ιταλοί δεν απαντούσαν στην πρώτη επιστολή, θα έστελναν και δεύτερη πριν ξεκινήσουν την μάχη. Η επιστολή στάλθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1944.
Ακριβώς την ίδια ημέρα ο Άγγλος κρυφά έστειλε μια δική του επιστολή εκ μέρους των Βρετανών, ζητώντας την παράδοση! Αλλά ... το ίδιο έκανε και ο αρχηγός των ανταρτών, παραβαίνοντας την συμφωνία με τον Ιερολοχίτη.
Ο Ιταλός όπως ήταν αναμενόμενο, ήλθε σε δίλημμα και αποφάσισε ν' απαντήσει μόνο σ' έναν, επιλέγοντας τους αντάρτες. Η απάντηση ήταν αρνητική. Το "Απόσπασμα Αιγαίου" έμαθε τα καθέκαστα και έστειλε περίπολο 10 Ιερολοχιτών, με επικεφαλής τον Ταγματάρχη Φλέγκα Χρήστο, και με την εντολή να συνεργασθεί με τον Βρετανό και να επιτύχει την συνθηκολόγηση με τους Ιταλούς.
Ο Βρετανός όμως, παραβαίνοντας τις οδηγίες του συμμαχικού στρατηγείου περί συνολικής παράδοσης των εχθρικών φρουρών και όχι αποσπασματικά, είχε έλθει σε συμφωνία παράδοσης με τον Ιταλό διοικητή της μονάδας πυροβολικού, με αποτέλεσμα, να υπάρχει διαρροή Ιταλών πυροβολητών προς τους αντάρτες, παίρνοντας τα κλείστρα των πυροβόλων μαζί τους. Οι αντάρτες ήδη είχαν πιάσει όλες τις προσβάσεις και έλεγχαν όλες τις κινήσεις προς Βαθύ και Πυθαγόρειο.
Παρά την δεύτερη επιστολή που έλαβε ο Ιταλός , δεν δέχθηκε να παραδοθεί και ζήτησε προθεσμία 48 ωρών, για ν' απαντήσει, προφανώς ελπίζοντας στην βοήθεια των Γερμανών.
Στις 3 Οκτωβρίου ο Διοικητής του Ιερού Λόχου, που είχε ήδη φτάσει στη Χίο, μαθαίνοντας αυτή την κατάσταση, έσπευσε με μια διμοιρία Ιερολοχιτών στη Σάμο, με σκοπό να αναγκάσει την ιταλική φρουρά σε παράδοση. Έστειλε το παρακάτω τελεσίγραφο:
"Λοχαγέ μου, Έχω την τιμήν να σας αναγγείλω δια τελευταίαν φοράν την απόφασιν των Συμμαχικών Δυνάμεων του Αιγαίου. Είσθε μετά την παράδοσιν του Πυροβολικού σας, εις μίαν τέτοιαν θέσιν, η οποία ουδεμίαν ευκαιρίαν σας παρέχει. Θα είναι καθαρώς τρέλλα να θελήσετε να σφαγιάσετε τους άνδρας σας, χωρίς ν' αποκομίσετε καμμίαν δόξαν, ούτε δια την πατρίδα σας. Έλαβα ρητήν διαταγήν να σας επιτεθώ και τα τεθέντα εις την διάθεσίν μου μέσα, ναυτικά και επίγεια, ενδεχομένως δε και αεροπορικά, είναι τέτοια, ώστε και εγώ ο ίδιος δεν σκέπτομαι να άρω ουδεμίαν δόξαν, από μίαν βεβαίαν και εύκολον νίκην. Εστέ βέβαιος, ότι εκτιμώ τα αισθήματά σας. Ως στρατιώτης πολύ παλαιότερος και πλέον ηλικιωμένος από υμάς,ποιούμαι έκκλησιν εις τα ανθρωπιστικά σας αισθήματα και εις την ευθύνην σας ως Αρχηγού. Προσθέτω επίσης ότι οι αντάρται, των οποίων η δύναμις αυξάνει από στιγμήν εις στιγμήν, τη βοηθεία των όπλων που οι άνδρες σας τους παραδίδουν, ανυπομονούν. Σας επαναλαμβάνω τας εγγυήσεις αίτινες σας διαβιβάσθηκαν ήδη. Αλλά πιστέψατέ με, μην αργοπορείτε."
Συνταγματάρχης Τσιγάντες
Διοικητής Ιερού Λόχου
Στις 4 Οκτωβρίου το απόγευμα ο Ιταλός Λοχαγός παραδόθηκε μαζί με την μονάδα του και υπέγραψε το αντίστοιχο έγγραφο με τους όρους που του υπαγορεύθηκαν.
Μετά από λίγες ώρες ο Τσιγάντες ανάγγειλε στην ελληνική κυβέρνηση με τηλεγράφημα την παράδοση:
" Εχθρική φρουρά Σάμου μου παρεδόθη σήμερον κατόπιν τελεσιγράφου. Χίλιοι αιχμάλωτοι, πλούσια λάφυρα. Το μαρτυρικόν νησί κλαίει δάκρυα χαράς."
Τα καταδρομικά λόγια νίκησαν την μάχη χωρίς ..μάχη.
Ανιχνευτής
Πηγή: "Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο) Έκδοση ΓΕΣ/ΔΙΣ 1995
"ΙΕΡΟΣ ΛΟΧΟΣ 1942-1945" Αντιστρατήγου Ι.Κ. Μανέτα
Μετά από λίγες ώρες ο Τσιγάντες ανάγγειλε στην ελληνική κυβέρνηση με τηλεγράφημα την παράδοση:
" Εχθρική φρουρά Σάμου μου παρεδόθη σήμερον κατόπιν τελεσιγράφου. Χίλιοι αιχμάλωτοι, πλούσια λάφυρα. Το μαρτυρικόν νησί κλαίει δάκρυα χαράς."
Τα καταδρομικά λόγια νίκησαν την μάχη χωρίς ..μάχη.
Ανιχνευτής
Πηγή: "Ο Ελληνικός Στρατός στη Μέση Ανατολή (1941-1945) (Ελ Αλαμέιν-Ρίμινι-Αιγαίο) Έκδοση ΓΕΣ/ΔΙΣ 1995
"ΙΕΡΟΣ ΛΟΧΟΣ 1942-1945" Αντιστρατήγου Ι.Κ. Μανέτα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Γράψτε το σχόλιό σας, στα πλαίσια της ευγένειας και της ευπρέπειας.