Το Ελληνικό Επιχειρησιακό Συγκρότημα (The Greek Operational Group)

(Αναδημοσίευση άρθρου του 2010)

Στην κατεχόμενη Ελλάδα, η ένοπλη αντίσταση και το αντάρτικο, άρχισε να δυναμώνει από το 1942. Οι σύμμαχοι, προσβλέποντας στην καθήλωση του άξονα και στην διατήρηση δυνάμεών του στη Βαλκανική, ώστε να μη μπορεί να μεταγγίσει δυνάμεις σε άλλα μέτωπα όπως αυτό της Β. Αφρικής, αποστέλλουν ειδικά τμήματα να οργανώσουν και να συντονίσουν τις αντιστασιακές οργανώσεις σε κοινό αγώνα κατά των κατακτητών. Και όλα αυτά, με συναίνεση της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης του Καΐρου. Έτσι η βρετανική  Υπηρεσία Εκτελέσεως Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operations Executive,SOE), οργανώνει την Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή στην Ελλάδα και πλαισιώνει με αξιωματικούς συνδέσμους τα πιο ισχυρά ανταρτικά σώματα.

Τα διακριτικό σήμα του OSS που φερόταν στον ώμο.

Το 1943, μετά από αίτημα της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης, αρχίζουν και οι ΗΠΑ να συμμετέχουν στην ενίσχυση των ανταρτών στην Ελλάδα με το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (Office of Strategic Services,OSS), αντίστοιχη υπηρεσία, της βρετανικής SOE και πρόγονος. της σημερινής CIA. Μόνο που ακολουθείται διαφορετική τακτική. Το 1943 ο αμερικανικός στρατός, συγκροτεί ένα Τάγμα Πεζικού από ελληνικής καταγωγής Αμερικανούς πολίτες. Όλοι οι Ελληνοαμερικανοί στρατιώτες είναι εθελοντές και φλογεροί πατριώτες που θέλουν να βοηθήσουν την "μάννα" πατρίδα. Ίδια τακτική ακολουθείται και γι' άλλες κατεχόμενες χώρες.

Η Ελληνική σημαία κυματίζει δίπλα στην Αμερικανική κατά την παρέλαση του 122ου  Ελληνοαμερικανικού Τάγματος στο στρατόπεδο Κάρλσον του Κολοράντο, μπροστά από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Φράνκλιν Ρούσβελτ και τον Στρατηγό Τζόρτζ Μάρσαλ, αρχές του1943.  Είναι η μοναδική φορά που επετράπη σε ξένη σημαία να παρελαύνει με αμερικανικό στρατιωτικό τμήμα, δίπλα στην αμερικανική. Οι στρατιώτες ήταν Αμερικανοί υπήκοοι ελληνικής καταγωγής και Έλληνες μετανάστες που δεν είχαν αποκτήσει ακόμη την αμερικανική υπηκοότητα.


Το Ελληνικό 122ο Τάγμα, αρχίζει με τον ελληνικής καταγωγής διοικητή του, να εκπαιδεύεται σκληρά ημέρα και νύκτα. Ο αριθμός του δεν ήταν τυχαίος! Σήμαινε τα 122 χρόνια απελευθέρωσης της Ελλάδας από τον Οθωμανικό ζυγό, από  την χρονιά συγκρότησής του! Για επιχειρησιακούς λόγους, προφανώς λόγω της έκβασης των επιχειρήσεων στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Βαλκανική, το Ελληνικό Τάγμα λίγο αργότερα διαλύεται και το προσωπικό ενσωματώνεται σε μονάδα ειδικών επιχειρήσεων, προπομπό των σύγχρονων αμερικανικών  ειδικών δυνάμεων, με την ονομασία 2671 Ειδικό Τάγμα Αναγνωρίσεως , που υπάγεται πλέον στο OSS, με έδρα την Καζέρτα της Ιταλίας.

Αυτό το ειδικό Τάγμα, οργανώνεται σε τρεις λόχους, A, B, και C, με αποστολή την εκτέλεση αναγνωρίσεων και συλλογή πληροφοριών στα μετόπισθεν των εχθρικών γραμμών, την ενίσχυση του κινήματος αντιστάσεως των κατεχομένων από τις δυνάμεις του άξονα, ευρωπαϊκών κρατών, την  σύζευξη και συνεργασία με τις αντίστοιχες ένοπλες ανταρτικές δυνάμεις, την παροχή εκπαίδευσης και την υποβοήθηση στην οργάνωση και στον συντονισμό διεξαγωγής δολιοφθορών, καταδρομικών ενεργειών και γενικά προσβολών των εχθρικών μονάδων. Ο Α' Λόχος προετοιμάζεται για επιχειρήσεις στην Ιταλία, ο Β' Λόχος για την Γαλλία και ο Γ' Λόχος για την Βαλκανική χερσόνησο.

Διακριτικό του 2671 Ειδικού Τάγματος Αναγνωρίσεως, που δηλώνει την διακλαδικότητα των επιχειρήσεων

Οι Έλληνες, περίπου 200 μαχητές που κρίνονται κατάλληλοι, συγκεντρώνονται στον Γ' Λόχο του Τάγματος (C Company), που   υποδιαιρείται σε 2 επιχειρησιακά τμήματα. Το τμήμα "Α" που δρα στη Γιουγκοσλαβία και το τμήμα "Β" γνωστό επίσης με το όνομα "Greek Operational Group" (Ελληνικό Επιχειρησιακό Συγκρότημα). γιατί συγκροτείται στο μεγαλύτερο μέρος του από τους Έλληνες και αναλαμβάνει δράση στην Ελλάδα. Η εκπαίδευση γίνεται πιο εντατική σε θέματα καταστροφών, καταδρομικών ενεργειών, βολών με όλα τα είδη ατομικού και ομαδικού οπλισμού, συμπεριλαμβανομένου  και γερμανικού. Ακολουθεί η εκπαίδευση στο αλεξίπτωτο. Όσοι παραμένουν στη μονάδα μετατρέπονται σε σκληρούς μαχητές κομάντος. Έτσι διηγείται την βασική του εκπαίδευση  ένας Ελληνοαμερικανός βετεράνος παραστατικά:

   " Τρέξιμο, στίβος εμποδίων, βολή τυφεκίου, πορεία, τοπογραφία, χάρτης - πυξίδα, πορεία, βολή πραγματικής χειροβομβίδας, ανίχνευση ναρκών κατά προσωπικού, έρπυση με πυρά πολυβόλου από πάνω σου, σε μικρή απόσταση από το σώμα, τρέξιμο, σκάψιμο ορύγματος, τακτικές ομάδας μάχης, πορεία και... βαρετή σκοπιά."

Το Ελληνικό Επιχειρησιακό Συγκρότημα μετά το πέρας της εκπαίδευσης, υποδιαιρέθηκε σε 8 Υποσυγκροτήματα, τα οποία  κατανεμήθηκαν γεωγραφικά σε όλο τον ελλαδικό χώρο,συνενώθηκαν με ανταρτικές δυνάμεις και ενεργούσαν ανεξάρτητα το ένα από τ' άλλο. Συνήθως τελούσαν υπό την διοίκηση αρχαιότερων Βρετανών αξιωματικών που ανήκαν στην Βρετανική Αποστολή, η οποία μετά την συμμετοχή των Αμερικανών, άλλαξε το όνομα σε "Συμμαχική Αποστολή".

Αναμνηστική φωτογραφία του Υπσυγκροτήματος ΙΙ που έδρασε στο ορεινό συγκρότημα της περιοχής Καρπενησίου

Κάθε υποσυγκρότημα συνήθως είχε δύναμη  18 έως 30 μαχητών, αξιωματικούς και υπαξιωματικούς. Απλοί στρατιώτες δεν συμμετείχαν σε αυτές τις μονάδες. Το Υποσυγκρότημα "Ι" διείσδυσε από τη θάλασσα στις ακτές της Ηπείρου τον Απρίλιο του'44. Το Υποσυγκρότημα "ΙΙ" διείσδυσε από τον αέρα, ριπτόμενο με αλεξίπτωτα στην κεντρική Ελλάδα, περιοχή Καρπενησίου, τον Ιούνιο και το "ΙΙΙ" στη Θεσσαλία, στα ορεινά, τον Ιούλιο του'44. Τα Υποσυγκρότημα "ΙV", ριπτόμενο και αυτό με αλεξίπτωτα, αναπτύχθηκε στην Ανατολική Μακεδονία στην περιοχή της Δράμας, ενώ το "VIII" στην Δυτική Μακεδονία, στην  ευρεία περιοχή του  Βερμίου. Τον Μάιο του '44 είχε προηγηθεί το Υποσυγκρότημα "V" που αναπτύχθηκε στο Πάϊκον. Το  "VI" είχε σαν βάση τον Όλυμπο  ενώ το "VII" έδρασε στην περιοχή της Πελοποννήσου.

Το κύριο επιχειρησιακό τους έργο ήταν η αναγνώριση και η συλλογή πληροφοριών  για τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής και εκτέλεση δολιοφθορών στις γραμμές επικοινωνιών και συγκοινωνιών των γερμανικών στρατευμάτων ( καταστροφή γεφυρών, σιδηροδρομικών γραμμών). Επιπλέον σε συνεργασία πάντα με τους αντάρτες, προσέβαλαν στόχους ευκαιρίας, όπως φάλαγγες, φυλάκια, πυροβολεία και προσωπικό. Όλα τα υποσυγκροτήματα υποστηριζόμενα από τους Έλληνες αντάρτες, εκτέλεσαν μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου 1944, διάφορες αποστολές, τις περισσότερες με επιτυχία. Τα περισσότερα ανταρτικά τμήματα ήταν του Εθνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού(ΕΛΑΣ) και πάντα μέσα σ' αυτά, υπήρχαν Άγγλοι αξιωματικοί σύνδεσμοι.

Άνδρες του ΙVου Υποσυγκροτήματος, της περιοχής Δράμας, μεταφέρουν εφόδια με μουλάρια.

Όπως φαίνεται από τις διηγήσεις των βετεράνων Eλληνοαμερικανών κομάντος, ή άφιξή τους στην πατρίδα Ελλάδα, τους γέμισε από αισθήματα χαράς και με μεγάλο ενθουσιασμό πολέμησαν τον κατακτητή. Παράλληλα όμως είχαν αρχίσει να αντιλαμβάνονται ότι η υπόθεση της αντίστασης στην Ελλάδα δεν θα είχε καλό τέλος, βλέποντας την έντονη πολιτικοποίηση των ανταρτών. Οι σχέσεις των τελευταίων με τους Βρετανούς, αν και αγωνίζονταν 3 χρόνια μαζί, δεν ήταν και τόσο εγκάρδιες, γιατί τους έβλεπαν να υποστηρίζουν την μοναρχία και δεν προσεταιρίζονταν τις ιδέες της αριστερής παράταξης. Και οι ίδιοι δεν είχαν πολύ στενές σχέσεις με τους αντάρτες οι οποίοι έδειχναν πολύ κουρασμένοι και ανήσυχοι, μετά από 4 χρόνια στο βουνό!

Η διοίκηση του OSS, για να επιτύχει την απόλυτη ουδετερότητα και την αποφυγή ανάμειξης των τμημάτων της στις εσωτερικές διαμάχες, αλλά και για λόγους ασφαλείας πληροφοριών, είχε δώσει ρητή εντολή να μην μιλούν ελληνικά και να επιδιώκουν να συνεννοούνται μέσω των Βρετανών συνδέσμων. Αυτό το μέτρο αν και φάνηκε υπερβολικό και δύσκολο για τους νεαρούς ομογενείς, που πρώτη φορά βρίσκονταν στην ελληνική γη, τηρήθηκε σε μεγάλο βαθμό. Υπήρξαν όμως και  περιπτώσεις που δεν άντεξαν στο πειρασμό. Ειδικότερα  τους  φάνηκε πολύ σκληρό το ότι δεν τους επιτράπηκε να επισκεφθούν την Αθήνα, λίγο πριν αναχωρήσουν αεροπορικώς από Ελλάδα  για Ιταλία από το Τατόι, για λόγους ασφαλείας, όπως τους είπαν τότε. Δεν είχαν βέβαια σχέση με τις απώτερες  επιδιώξεις της αμερικανικής πολιτικής. Ήταν απλοί καταδρομείς μαχητές.

Η Αμερικανική διοίκηση, διαβλέποντας τις άσχημες πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και για να αποφύγει την περίπτωση αιχμαλωσίας των στρατιωτών της από τους αντάρτες αν τα πράγματα έπαιρναν άσχημη τροπή, ή το αντίθετο,  να διαθέσει αυτούς τους άνδρες να στραφούν εναντίον των ανταρτών, με τους οποίους είχαν πολεμήσει σχεδόν μισό χρόνο μαζί τους Γερμανούς, τους απέσυρε εσπευσμένα το τελευταίο 10ήμερο του Νοεμβρίου του 1944 και τους μετέφερε στην Ιταλία.Το Ελληνικό Επιχειρησιακό Συγκρότημα διαλύθηκε και το προσωπικό του μοιράστηκε σε άλλες ειδικές μονάδες. H δράση αυτού του Συγκροτήματος τηρήθηκε μυστική με διαβάθμιση "Άκρως Απόρρητη" από τις αμερικανικές αρχές, ακόμη και μετά τον πόλεμο. Λεπτομέρειες για τη δράση του αποδεσμεύτηκαν και ήλθαν στο φως  το 1988.

Κατά τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, σύμφωνα με έγγραφα του Αμερικανικού Υπουργείου Πολέμου εκείνης της εποχής, έδρασαν 12 Ελληνοαμερικανοί αξιωματικοί και 130 υπαξιωματικοί, καταδρομείς. Φονεύθηκαν 3 και τραυματίσθηκαν 23, κατά την διάρκεια  76 καταδρομικών ενεργειών. Συνολικά εκτελέσθηκαν:

• 14 προσβολές σιδηροδρομικών συρμών εκ των οποίων  11 μηχανές και 32 βαγόνια καταστράφηκαν ολοσχερώς. 
• Ενεδρευτικές προσβολές σε 5 φάλαγγες οχημάτων εφοδιασμού και 61 φορτηγά αυτοκίνητα καταστράφηκαν. 
• Καταστροφές σε 15 γέφυρες διαφόρων τύπων και σε 9 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών. 

 Οι απώλειες του εχθρού σε προσωπικό, εκτιμήθηκαν σε 2000 νεκρούς και τραυματίες.

"ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ,ΕΛΛΗΝΟΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ ΤΟ Γ ΛΟΧΟΥ 2671 ΕΙΔΙΚΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΩΝ Η.Π.Α.  ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΟΛΕΜΗΣΑΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΤΑΡΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟ 1944 ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΤΟΥΣ". Αυτά γράφει στ' Αγγλικά και στα Ελληνικά, η πλάκα στη βάση του γλυπτού, μαζί με πολλά  ονόματα.

 Σε ένδειξη αναγνώρισης του αγώνα των Ελληνοαμερικανών πολεμιστών καταδρομέων, η Ελληνική πολιτεία, σε ειδική τελετή με την παρουσία ζώντων βετεράνων και της τότε ηγεσίας του ΥΕΘΑ, εγκαινίασε τον Μάιο του 2005 ένα μνημείο προς τιμήν τους, που βρίσκεται  στο Πάρκο των Ενόπλων Δυνάμεων επί της λεωφόρου Κατεχάκη.

Επίσης με μέριμνα της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, έχει εκδοθεί ένα βιβλίο με τον τίτλο,  "Οι Ελληνοαμερικανοί Εθελοντές στην Εθνική Αντίσταση : Ιστορικό των Επιχειρήσεων στην Ελλάδα του 2671 Ανεξάρτητου Ειδικού Τάγματος Αναγνωρίσεων (23 Απριλίου - 20 Νοεμβρίου 1944)"( Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Αθήνα, 2005), συγγραφέας του οποίου, είναι ο  Ιερολοχίτης Στρατηγός Κ. Κόρκας.

Ανιχνευτής

Πηγές: Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού
            Feldgrau. net
            Hellenic American Veterans Memorial
            Military History on line
            Office of Strategic Services Operational Groups
            Serving History
            Preservation of American Hellenic History 
            The 2671st Special Reconnaissance Battalion
            Wikipedia